୧୨ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୫ : ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଡକ୍ଟର ମାନ୍ୟବର ନବୀନଚନ୍ଦ୍ର ରାମଗୁଲାମ, ଜିସିଏସକେ, ଏଫଆରସିପି ଏବଂ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମହାମହିମ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ମରିସସ ଏବଂ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କର ସମସ୍ତ ଦିଗ ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ଫଳପ୍ରଦ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାର୍ଚ 11 ରୁ 12 ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମରିସସ ଗସ୍ତ ସମୟରେ , ମରିସସ ଏବଂ ଭାରତ ଏକ ଅତୁଳନୀୟ ଏବଂ ଅଦ୍ୱିତୀୟ ସମ୍ପର୍କ ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି ଯାହା ଇତିହାସ, ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତି, ଐତିହ୍ୟ, ଆତ୍ମୀୟତା ଏବଂ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ସହଭାଗୀ ବନ୍ଧନକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଅତୁଳନୀୟ ବୋଲି ଦୁଇ ନେତା ପୁନର୍ବାର ଦୃଢୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ଆହୁରି ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି ଯେ, ମରିସସ - ଭାରତ ସମ୍ପର୍କ, ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଆଦାନପ୍ରଦାନରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ଗତ କିଛି ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବ୍ୟାପକ ରଣନୈତିକ ସହଭାଗୀତାରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ଯାହା ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଦୁଇ ଦେଶ, ସେମାନଙ୍କର ଜନସାଧାରଣ ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ଭାରତ ମହାସାଗର କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଲାଭ ପହଞ୍ଚାଏ।

ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରଠାରୁ ମରିସସର ସାମାଜିକ - ଆର୍ଥିକ ବିକାଶରେ ଭାରତର ଭୂମିକା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ଭାରତ ସବୁବେଳେ ମରିସସକୁ ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ସମର୍ଥନ କରିଆସିଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି, ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭବିଷ୍ୟତର ବିକାଶ ପାଇଁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥିବା ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସହଭାଗୀତାକୁ ଆହୁରି ଦୃଢ଼ କରିବା ଲାଗି ତାଙ୍କର ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପୁନଃସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି।

ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାର୍ଚ୍ଚ 2015 ରେ ତାଙ୍କର ପୂର୍ବ ମରିସସ ଗସ୍ତକୁ ମନେ ପକାଇ କହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁ ସମୟରେ ଭାରତର ଭିଜନ ସାଗର, ଅର୍ଥାତ୍, ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଉନ୍ମୋଚିତ ହୋଇଥିଲା, ତାହା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ , ମରିସସ ଭିଜନ ସାଗରକୁ ସାକାର କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଗୀଦାର ଅଟେ ଏବଂ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ମରିସସ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ବ୍ୟାପକ ସମର୍ଥନକୁ ସେ ପ୍ରଶଂସା କରିଛନ୍ତି। ସେ ଆହୁରି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ମରିସସ ଭାରତର ଭିଜନ ସାଗର, ଏହାର ପଡ଼ୋଶୀ ପ୍ରଥମ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଦକ୍ଷିଣ ପ୍ରତି ଏହାର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ସଂଯୋଗସ୍ଥଳରେ ଠିଆ ହୋଇଛି ଏବଂ ଉଭୟ ଦେଶର ସାଧାରଣ ଲାଭ ପାଇଁ ଏହି ନୀତିଗୁଡ଼ିକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ମରିସସ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାହ କରାଯାଇଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ସେ ରେଖାଙ୍କିତ କରିଛନ୍ତି।

ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କର ଶକ୍ତି ଏବଂ ଅନନ୍ୟତାକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରି, ଉଭୟ ନେତା ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି ଯେ, ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଏବଂ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଏକ ଉନ୍ନତ ରଣନୈତିକ ସହଭାଗୀତାରେ ପରିଣତ କରିବାର ସମୟ ଆସିଛି ।

ରାଜନୈତିକ ଆଦାନପ୍ରଦାନ

ଉଭୟ ନେତା ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କର ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚ ମାତ୍ରାରେ ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ପାରସ୍ପରିକ ବୁଝାମଣା ଉପଭୋଗ କରେ, ଯାହା ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ନିୟମିତ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ଆଦାନପ୍ରଦାନ ଏବଂ ଗସ୍ତ ଦ୍ୱାରା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ଭାରତର G - 20 ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ ଅତିଥି ଦେଶ ଭାବରେ ମରିସସର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ଗଭୀର କରିଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି, ଉଭୟ ନେତା ଏହି ସମ୍ପର୍କକୁ ଜାରି ରଖିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପୁଣି ଥରେ ଦୋହରାଇଛନ୍ତି।

ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ର ସମେତ ଦୁଇ ଦେଶର ସଂସଦ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଆଲୋଚନାକୁ ସ୍ୱାଗତ କରି, ଉଭୟ ନେତା ସଂସଦୀୟ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥାରେ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଭ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକୁ ବାଣ୍ଟିବା ପାଇଁ ସହଯୋଗକୁ ମଜବୁତ କରିବାକୁ ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ସେମାନେ ଦୁଇ ଦେଶର ସାଂସଦମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ତୀବ୍ର କରିବାକୁ ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି।

ବିକାଶ ସହଭାଗୀତା

ଦୁଇ ନେତା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ, ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରଠାରୁ ମରିସସର ଅଗ୍ରଣୀ ବିକାଶ ସହଯୋଗୀ ହୋଇଆସିଛି ଏବଂ ଏହାର ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ବିକାଶମୂଳକ ଆବଶ୍ୟକତା ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ ରଖିଛି। ଭାରତ - ମରିସସ୍ ମେଟ୍ରୋ ଏକ୍ସପ୍ରେସ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ, ନୂତନ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କୋଠା, ନୂତନ ଇଏନଟି ହସ୍ପିଟାଲ, 956 ସାମାଜିକ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ୟୁନିଟ୍ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଗତ ଟାବଲେଟ୍ ଭଳି ଅନେକ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ସଫଳତାର ସହିତ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାରେ ଭାରତର ସମର୍ଥନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି, ମରିସସ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତ - ସହାୟତାପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ କୃତଜ୍ଞତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯାହା ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମରିସସ୍ ଭୂଦୃଶ୍ୟର ଏକ ଅଂଶ ଗଠନ କରିଛି ଏବଂ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ମରିସସ୍ ର ସମସ୍ତ ବର୍ଗକୁ ଲାଭ ପହଞ୍ଚାଇଛି। ଉଭୟ ନେତା ଆଗାଲେଗାରେ ଭାରତ ସହାୟତାରେ ବିକଶିତ ନୂତନ ରନୱେ ଏବଂ ଜେଟିର ଲାଭ ଏବଂ ଆଗାଲେଗାରେ ମରିସସ୍ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସମ୍ପ୍ରତି ଘୂର୍ଣ୍ଣିଝଡ଼ ଚିଡୋ ପରେ ଜରୁରୀକାଳୀନ ମାନବୀୟ ସହାୟତା ଯୋଗାଇବାରେ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ। ମରିସସ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପୁନର୍ବାସ ଦିଗରେ ମରିସସ୍ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରୟାସକୁ ସହାୟତା କରିବା ପାଇଁ ପରିବହନ ବିମାନ ଏବଂ ଜାହାଜ ନିୟୋଜିତ କରିବା ସହିତ ସମୟୋଚିତ ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ସହାୟତା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ, ଏହା ଦ୍ୱାରା ଆବଶ୍ୟକତା ସମୟରେ ମରିସସ୍ ପାଇଁ 'ପ୍ରଥମ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକାରୀ' ଭାବରେ ଭାରତର ଭୂମିକାକୁ ପୁନଃନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କରାଯାଇଥିଲା। ମରିସସ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଗାଲେଗାର ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ଏବଂ ଲାଭ ପାଇଁ ଆଗାଲେଗାର ବିକାଶରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହାୟତାକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ। ନେତାମାନେ ମରିସସରେ ବିସ୍ତାରିତ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପ, ରେନାଲ ଟ୍ରାନ୍ସପ୍ଲାଣ୍ଟ ୟୁନିଟ୍, ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ଲାବୋରେଟୋରୀ, ଜାତୀୟ ଅଭିଲେଖାଗାର ଏବଂ ଲାଇବ୍ରେରୀ ଏବଂ ସିଭିଲ୍ ସର୍ଭିସ୍ କଲେଜ ଭଳି ଚାଲୁଥିବା ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆହୁରି ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସମୟାନୁସାରେ ସମାପ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମର୍ଥନକୁ ପୁନର୍ବାର ଦୋହରାଇଥିଲେ।

ଭାରତ - ସହାୟତାପ୍ରାପ୍ତ ଲୋକ-କେନ୍ଦ୍ରିକ ବିକାଶମୂଳକ ସହାୟତା ମରିସସର ମୈତ୍ରୀପୂର୍ଣ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବାସ୍ତବ ଲାଭ ଆଣିଥାଏ ଏବଂ ମରିସସର ସାମାଜିକ - ଆର୍ଥିକ ବିକାଶରେ ଯୋଗଦାନ ଦେଇଥାଏ, ଉଭୟ ନେତା ଏଥିରେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ :

i . 100 - ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ବସ୍ ଏବଂ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଚାର୍ଜିଂ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ସମୟାନୁସାରେ ବିତରଣ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା;

ii. ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସମୁଦାୟ ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପର ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା;
iii. ଉଭୟ ପକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସମାପ୍ତ ପ୍ରଥମ INR ନାମିତ କ୍ରେଡିଟ୍ ଲାଇନ୍ ଚୁକ୍ତିନାମା ଅଧୀନରେ ମରିସସରେ 100 କିଲୋମିଟର ଜଳ ପାଇପଲାଇନର ବଦଳ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ଆରମ୍ଭ କରିବା ;

iv. ମରିସସ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନଟ କରାଯିବା ପାଇଁ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ନୂତନ ସଂସଦ ଭବନ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବା, ଏବଂ ଭାରତର ଅନୁଦାନ ସହାୟତାରେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ଢାଞ୍ଚା ବୁଝାମଣା ସମାପ୍ତ କରିବା ; ଏବଂ

 v. ଗଙ୍ଗା ତଲାଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୁନଃବିକାଶ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବା ଏବଂ ଭାରତର ଅନୁଦାନ ସହାୟତାରେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ଢାଞ୍ଚା ବୁଝାମଣା ସମାପ୍ତ କରିବା ;

vi. ମରିସସ୍ ସରକାରଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ପ୍ରାଥମିକତା ଅନୁଯାୟୀ ବିକାଶ ସହଯୋଗର ନୂତନ କ୍ଷେତ୍ର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ।

 
ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ ଏବଂ କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ

 

12. ଭାରତ ସର୍ବଦା ମରିସସ୍ ର କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ତାଲିମ ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ମରିସସ୍ ର ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ ଆବଶ୍ୟକତା ପ୍ରତି ଏହାର ଗଠନମୂଳକ ଭୂମିକା ପ୍ରତି ଅବଦାନ ଦେଇଆସିଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି, ଉଭୟ ନେତା ନିମ୍ନଲିଖିତ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ହୋଇଛନ୍ତି :

i . ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ITEC ଢାଞ୍ଚା ଏବଂ କଷ୍ଟୋମାଇଜ୍ ତାଲିମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ଜାରି କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ପଦକ୍ଷେପ ଜାରି ରଖିବା ; ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ ଜାତୀୟ ସୁଶାସନ କେନ୍ଦ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ମରିସସ୍ ର 500 ଜଣ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ କଷ୍ଟୋମାଇଜ୍ ତାଲିମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ;

ii. ନିରନ୍ତର ସହଯୋଗ ଏବଂ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଭ୍ୟାସର ଅଂଶୀଦାର ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ସହିତ ସିଭିଲ୍ ସର୍ଭିସ୍ କଲେଜ, ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ଲାବୋରେଟୋରୀ ଏବଂ ଜାତୀୟ ଅଭିଲେଖାଗାର ଏବଂ ପାଠାଗାର ମଧ୍ୟରେ ସଂସ୍ଥାଗତ ସଂଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ;

iii. ମରିସସ୍ ସରକାରଙ୍କୁ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଆବଶ୍ୟକତା ପାଇଁ ସହାୟତା କରିବା ପାଇଁ  ପରାମର୍ଶଦାତା ଏବଂ/ଅଥବା ବୈଷୟିକ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ନିରନ୍ତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ;

iv. ବୁଝାମଣାପତ୍ର (MOU) ମାଧ୍ୟମରେ ସୁଷମା ସ୍ୱରାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଅଫ୍ ଫରେନ୍ ସର୍ଭିସ୍ ରେ ଏକ କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ସଂସ୍ଥାଗତ କରି ମରିସସ୍ କୂଟନୀତିଜ୍ଞଙ୍କ ପାଇଁ ବିଦ୍ୟମାନ ତାଲିମ ସହଯୋଗକୁ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ; ଏବଂ

v. ମରିସସର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ଦରକାର ଅନୁଯାୟୀ, ସିଭିଲ, ପୋଲିସ, ସଂସଦୀୟ, ସୀମାଶୁଳ୍କ, ଆଇନଗତ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମରିସସର ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ତାଲିମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ।

ମହାକାଶ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ

ଦୁଇ ନେତା ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ଯେ , ଚଳିତ ମହାକାଶ ସହଯୋଗ ଉଭୟ ଦେଶକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଭଦାୟକ କରିଛି ଏବଂ ମରିସସ ସହିତ ଭାରତର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତି ଯୋଡି ହୋଇଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଛି। ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମରିସସ ପାଇଁ ଏକ ଉପଗ୍ରହର ମିଳିତ ବିକାଶ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ତାଙ୍କର କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଇଥିଲେ ଏବଂ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଯେ ଏହି ସହଯୋଗ ମରିସସର ବିକାଶ ଯାତ୍ରାରେ ଭାରତର ଅଟଳ ସମର୍ଥନର ପ୍ରମାଣ। ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର କରିବା ପାଇଁ, ସେମାନେ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ :

i . ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନର ମରିସସ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ତାଲିମ୍ ସମେତ ଭାରତ - ମରିସସ ଉପଗ୍ରହର ସଫଳ ବିକାଶ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ଷେପଣ ପାଇଁ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ;

 ii. ମରିସସରେ ବିଭିନ୍ନ ସାମୟିକ ସ୍କେଲ୍, ୱେଭ୍ ରାଇଡର୍ ବୟାସ୍ ଏବଂ ବହୁ - ବିପଦ ଜରୁରୀକାଳୀନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପାଣିପାଗ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପୂର୍ବାନୁମାନ ପ୍ରଣାଳୀର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଏକ ସ୍ଥିର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରଣାଳୀ ନିର୍ମାଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ ହେବ;

 
iii. ମରିସସରେ ISRO ଟେଲିମେଟ୍ରି ଏବଂ ଟ୍ରାକିଂ ସେଣ୍ଟର ଉପରେ ISRO ଏବଂ ମରିସସ ଗବେଷଣା ଏବଂ ନବସୃଜନ ପରିଷଦ (MRIC) ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ସହଯୋଗକୁ ନବୀକରଣ କରିବା ; ଏବଂ

iv. ମରିସସର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ସମ୍ବନ୍ଧିତ କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ସମର୍ଥନ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ମହାକାଶ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗର ନୂତନ ମାର୍ଗ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ; ଏବଂ

v. ଏକ ପୃଥିବୀ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଏବଂ ଏକ ପାରସ୍ପରିକ କମ୍ପ୍ୟୁଟିଂ ଫ୍ରେମୱାର୍କ ବ୍ୟବହାର କରି ମରିସସକୁ ଅତି ପ୍ରବଳ ପାଣିପାଗ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକର ତଦାରଖ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପ୍ରଭାବକୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅନୁସରଣ କରିବା, ଯାହା ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ISRO) ଏବଂ ଭୂ ବିଜ୍ଞାନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ( MoES ) ଦ୍ୱାରା QUAD ର ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ କରାଯିବ।

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ସହଯୋଗ

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ DPI ଏବଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ନିୟୋଜନ ପାଇଁ ସହାୟତା ଏବଂ ମରିସସର ବିକାଶ ପ୍ରତି ଏହାର ସକାରାତ୍ମକ ଅବଦାନ ସମେତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଗତ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ପ୍ରତି ଭାରତର ସମର୍ଥନକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ, ଉଭୟ ନେତା ମରିସସର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଗୁଣାତ୍ମକ, ସୁଲଭ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପୁନଃସ୍ଥାପିତ କରିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ମରିସସରେ ବିଦେଶରେ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଥମ ଜନ ଔଷଧି କେନ୍ଦ୍ର ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ମରିସସର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶରେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପକୁ ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି।

ନିଶା ନିବାରଣ ଏବଂ ଏହା ସମ୍ପର୍କିତ ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ମରିସସ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଆହ୍ଵାନ ଗୁଡ଼ିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି, ନେତାମାନେ ନିଶା ନିବାରଣ ଏବଂ ପୁନର୍ବାସ ଉପରେ ବିଶେଷଜ୍ଞତାକୁ ନେଇ ଏକାଠି କାମ କରିବାକୁ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ନାର୍କୋଟିକ୍ସ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟୁରୋର ବିଶେଷଜ୍ଞତା ଏବଂ ସମର୍ଥନ ସହିତ ଜାତୀୟ ଔଷଧ ନୀତି, ତଦାରଖ ଏବଂ ସମନ୍ୱୟ ସଂସ୍ଥା ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ।

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚାଲିଥିବା ସହଯୋଗକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇ, ଦୁଇ ନେତା ମରିସସରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ପର୍କିତ ସେବାକୁ ଡିଜିଟାଇଜ କରିବା ପାଇଁ ମରିସସ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରୟାସକୁ ସହାୟତା କରିବା ପାଇଁ ଭାରତରୁ ଜଣେ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ସହିତ ମରିସସରେ ଡିଜିଟାଲ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସମୟୋଚିତ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ଦିଗରେ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ।

ନେତାମାନେ ଆୟୁଷ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ମରିସସରେ ଏକ ଆୟୁଷ ଉତ୍କର୍ଷ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କର କୃତଜ୍ଞତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହି ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ସାକାର କରିବା ପାଇଁ ଭାରତର ନିରନ୍ତର ସହାୟତା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିବା କହିଥିଲେ। ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତରେ ଚିକିତ୍ସାଧୀନ ମରିସସ ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ।

ଉଭୟ ପକ୍ଷର ନେତା ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ବିକାଶରେ ବିଶେଷଜ୍ଞତା ଆଦାନପ୍ରଦାନ ଉପରେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଏବଂ ତାଲିମ ପରିଷଦ (NCERT) ଏବଂ ମରିସସର ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଆଲୋଚନାକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି ଯେ, ଏହିପରି ସହଯୋଗ ପଦକ୍ଷେପ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଗଭୀର କରିବା ଏବଂ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାଂସ୍ଥାଗତ ସଂଯୋଗକୁ ମଜବୁତ କରିବା ପାଇଁ ଶୁଭଙ୍କର ହେବ। ସେମାନେ ଭାରତ ମରିସସ  ମଧ୍ୟରେ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗକୁ ମଜବୁତ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ଜାତୀୟ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ରଣନୀତି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ରୋଡମ୍ୟାପ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଏବଂ ମରିସସରେ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ସହଯୋଗ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ସହଯୋଗ

ଆଫ୍ରିକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ଏକ ଦେଶ ସହିତ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବାଣିଜ୍ୟ ଚୁକ୍ତି, ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥନୈତିକ ସହଯୋଗ ଏବଂ ସହଭାଗୀତା ଚୁକ୍ତିନାମା (CECPA) ର ସମାପ୍ତିକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି, ନେତାମାନେ ମରିସସ ଏବଂ ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିର ସମାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ବାଣିଜ୍ୟର ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ଭାବନାକୁ ବିନିଯୋଗ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛନ୍ତି। ମରିସସର ସ୍ଥାନୀୟ ସୁବିଧା ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କକୁ, ଆଫ୍ରିକା ଆଫ୍ରିକୀୟ ମହାଦେଶୀୟ ମୁକ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର (AfCFTA ) ର ଏକ ଅଂଶ ହେବା ସହିତ, ଅନ୍ୟ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି, ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତୀୟ କମ୍ପାନୀ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟଗୁଡ଼ିକୁ ମରିସସକୁ ଆଫ୍ରିକା ସହିତ ଭାରତର ସମ୍ପର୍କର ପ୍ରବେଶପଥ ଭାବରେ ଦେଖିବା ଏବଂ ଆଫ୍ରିକା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଯୋଗରୁ ଲାଭ ପାଇବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ।

ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ବିବିଧ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦୋହରାଇ, ନେତାମାନେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ :

 
i . ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ, ଅର୍ଥନୈତିକ ସହଯୋଗ ଏବଂ ସହଭାଗୀତାକୁ
ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିବା ପାଇଁ CECPA ଅଧୀନରେ ଉଚ୍ଚ କ୍ଷମତା ସମ୍ପନ୍ନ ମିଳିତ ବାଣିଜ୍ୟ କମିଟିର ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧିବେଶନ ଆୟୋଜନ କରିବା ;

 ii. ଭାରତୀୟ ଟଙ୍କା ଏବଂ ମରିସସ ଟଙ୍କା ଭଳି ସ୍ଥାନୀୟ ମୁଦ୍ରାରେ ବାଣିଜ୍ୟ ସମାଧାନକୁ ସହଜ କରିବା, ଯାହା ସହଭାଗୀ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାନୀୟ ମୁଦ୍ରା ସମାଧାନ ଉପରେ ଏକ ବୁଝାମଣାପତ୍ର ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିବା
ଅନୁଯାୟୀ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ସୁଗମ କରିବା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ;

 iii. ଚାଲିଥିବା ଆଲୋଚନା ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ ଚୁକ୍ତି ଅପବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାନଦଣ୍ଡ ସହିତ ସମନ୍ୱୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଦ୍ୱୈତ କର ନିବାରଣ ଚୁକ୍ତିନାମା ସଂଶୋଧନ ଉପରେ ପ୍ରୋଟୋକଲକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବା; ଏବଂ

iv. ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ମରିସସର ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିବିଧତାରେ ସହାୟତା କରିବା ଲାଗି ସମୁଦ୍ର ଅର୍ଥନୀତି, ଔଷଧ, ଆଇଟି ଏବଂ ଫିନଟେକ୍ ଭଳି ଉଦୀୟମାନ କ୍ଷେତ୍ର ଗୁଡ଼ିକରେ ନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା।

ଡିଜିଟାଲ୍ ସହଯୋଗ

ଅନେକ ଲୋକ-କେନ୍ଦ୍ରିକ ଡିଜିଟାଲୀକରଣ ପଦକ୍ଷେପ ଆରମ୍ଭ କରିବାରେ ଭାରତର ସଫଳତା ଏବଂ ଶାସନ ଏବଂ ସେବା ପ୍ରଦାନ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ସକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ, ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମରିସସ ସରକାରଙ୍କ ଡିଜିଟାଲୀକରଣ  ଅଭିଯାନରେ ଭାରତର ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଥିଲେ। ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସହିତ, ନେତାମାନେ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡିକ ଉପରେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ :

i . ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନରେ ଇ - ନ୍ୟାୟପାଳିକା ବ୍ୟବସ୍ଥାର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ଏବଂ ଅଭିଲେଖାଗାର ଏବଂ ରେକର୍ଡର ଡିଜିଟାଲୀକରଣକୁ ସମର୍ଥନ ;

ii. ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା, ଡିଜିଟାଲ୍ ସାର୍ବଜନୀନ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ସମେତ ଆଇସିଟି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗକୁ ମଜବୁତ କରିବା ; ଏବଂ

iii. ମରିସସର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ ସଫଳ ଡିଜିଟାଲ୍ ଉପକରଣ, ଯେପରିକି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗତି ଶକ୍ତି ଡିଜିଟାଲ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ସୁରକ୍ଷା ସହଯୋଗ

ଦୁଇ ନେତା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ସୁରକ୍ଷା ସହଯୋଗ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ତମ୍ଭ ହୋଇ ରହିଛି ଏବଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଘନିଷ୍ଠ ସହଯୋଗ ଏକ ରଣନୈତିକ ଦିଗ ହାସଲ କରିଛି ଏବଂ ଉଭୟ ଦେଶକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଭବାନ କରିଛି। ସେମାନେ ଆହୁରି ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ଯେ ମରିସସ୍ ଏବଂ ଭାରତ, ଏକ ମୁକ୍ତ, ଖୋଲା, ନିରାପଦ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାରତ ମହାସାଗର କ୍ଷେତ୍ର ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସହଭାଗୀ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ରଖୁଥିବାରୁ, ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଅଂଶୀଦାର ଏବଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ଆହ୍ଵାନ ଗୁଡିକର ମୁକାବିଲା ଏବଂ ବୃହତ ରଣନୈତିକ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କର ସଂକଳ୍ପକୁ ଦୋହରାଇ ଥିଲେ ।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ସମ୍ପତ୍ତି ପ୍ରଦାନ, ଜାହାଜ ଏବଂ ବିମାନର ନିୟମିତ ନିୟୋଜନ, ମିଳିତ ସାମୁଦ୍ରିକ ନିରୀକ୍ଷଣ, ହାଇଡ୍ରୋଗ୍ରାଫିକ ସର୍ଭେ ଏବଂ ପାଟ୍ରୋଲିଂ, ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ସୂଚନା ବଣ୍ଟନ ଏବଂ ତାଲିମ ସହାୟତା ମାଧ୍ୟମରେ ମରିସସ୍ ର ବିଶାଳ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାରେ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ଅଟଳ ସମର୍ଥନ ଦେଇ ଭାରତ ମରିସସ୍ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନକାରୀ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଥିବାରୁ ମରିସସ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ।

ମରିସସ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅନୁଦାନ ଆଧାରରେ ତଟରକ୍ଷୀ ଜାହାଜ ବିଜୟ, ଭାଲିଏଣ୍ଟ ଏବଂ ବାରାକୁଦାର ପୁନଃନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ କରାଯାଇଥିବା ନିରନ୍ତର ସହାୟତା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ। ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ମରିସସ୍ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଂଶୀଦାର ଏବଂ ଭାରତର ଭିଜନ ସାଗର ଅଧୀନରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶୀଦାର। ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆମର ସମାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମରିସସ୍ ପ୍ରତି ଏହାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଭାରତର ନିରନ୍ତର ସମର୍ଥନ ଏବଂ ସହାୟତାକୁ ଦୋହରାଇଥିଲେ।

ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବୃଦ୍ଦି ପାଉଥିବା ବିପଦ ଏବଂ ଆହ୍ଵାନ ଗୁଡିକର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ସାମୂହିକ ଇଚ୍ଛାକୁ ଦୋହରାଇ ନେତାମାନେ ସଂକଳ୍ପ ନେଇଥିଲେ ଯେ :

i . ମରିସସର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ପ୍ରାଥମିକତା ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ସମ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ଉପକରଣ ଯୋଗାଇବାରେ ସହଯୋଗ ଜାରି ରଖାଯିବ ;

ii. ମିଳିତ ସାମୁଦ୍ରିକ ନିରୀକ୍ଷଣ ଏବଂ ହାଇଡ୍ରୋଗ୍ରାଫି ସର୍ବେକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଜାହାଜ ଏବଂ ବିମାନର ବର୍ଦ୍ଧିତ ନିୟୋଜନ ମାଧ୍ୟମରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବ ;

iii.  ଆଗାଲେଗାରେ ନବନିର୍ମିତ ରନୱେ ଏବଂ ଜେଟିର ବର୍ଦ୍ଧିତ ବ୍ୟବହାର ସମେତ ମରିସସର EEZ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା ଦିଗରେ ସହଯୋଗକୁ ଗଭୀର କରିବା ;
iv. ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ର ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ସାମୁଦ୍ରିକ ସୂଚନା ଅଂଶୀଦାର କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନରେ ସହାୟତା କରିବା ;
v. ମରିସସ ବନ୍ଦର କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ସାମୁଦ୍ରିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ; ବନ୍ଦର ସୁରକ୍ଷା ପରିବେଶ, ବନ୍ଦର ଜରୁରୀକାଳୀନ ଏବଂ ବନ୍ଦର ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଶେଷଜ୍ଞତା ପ୍ରଦାନ କରି ସହଯୋଗ କରିବା ; ଏବଂ
vi. ମରିସସ ପୋଲିସ ବାହିନୀର ବର୍ଦ୍ଧିତ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଅନୁକୂଳିତ ତାଲିମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ପଦକ୍ଷେପ ପରିଚାଳନା କରିବା।

ଆଞ୍ଚଳିକ ଏବଂ ବହୁପାକ୍ଷିକ ସହଯୋଗ

ଦୁଇ ନେତା ଚାଗୋସ୍ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରେ ମରିସସ ଏବଂ ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଆଲୋଚନାକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ। ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚାଗୋସ୍ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମରିସସକୁ ଭାରତର ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନକୁ ଦୋହରାଇଥିଲେ। ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ  ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମର୍ଥନ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ନେତାମାନଙ୍କ ସହିତ ଭାବବିନିମୟ  ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ। ଆଞ୍ଚଳିକ ଏବଂ ବହୁପାକ୍ଷିକ ଢାଞ୍ଚା ଅଧୀନରେ ସହଯୋଗକୁ ଆଗକୁ ବଢାଇବା ପାଇଁ ନେତାମାନେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ, ବିଶେଷ କରି ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଓସନ୍ ରିମ୍ ଆସୋସିଏସନ୍ (IORA), କଲମ୍ବୋ ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀ, ବୈଶ୍ଵିକ ଜୈବ ଇନ୍ଧନ ସଂଘ, ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସୌର ସଂଘ ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରତିରୋଧୀ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପାଇଁ ମେଣ୍ଟ ଇତ୍ୟାଦି। ସେମାନେ କଲମ୍ବୋ ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟରେ ସମ୍ପ୍ରତି ସ୍ୱାକ୍ଷର ଏବଂ 2025 - 26 ଅବଧି ପାଇଁ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା IORA ର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦ ଗ୍ରହଣକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ସହଯୋଗକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗର କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାଧାରଣ ଆହ୍ଵାନଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଆଞ୍ଚଳିକ ତନ୍ତ୍ରର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରିଥିଲେ।

ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଲୋକ - କୈନ୍ଦ୍ରିକ ସମ୍ପର୍କ

ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ, ଐତିହାସିକ ବନ୍ଧନ ଏବଂ ଲୋକ କୈନ୍ଦ୍ରିକ ସମ୍ପର୍କ ମରିସସ୍ - ଭାରତ ବିଶେଷ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆଧାର କରେ ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି , ନେତାମାନେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବନ୍ଧୁତାର ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ସେମାନେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିଷୟରେ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ :
i . ଭାରତର ଜାତୀୟ ଅଭିଲେଖାଗାର ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ତାଲିମ ଏବଂ ସାଂସ୍ଥାଗତ ସହାୟତା ସମେତ ଭାରତୁ ଅସିଥିବା ଅନୁବନ୍ଧିତ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ନଥୀକରଣ ରେକର୍ଡ ସଂରକ୍ଷଣରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ;
ii. ନୋ ଇଣ୍ଡିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, କନେକ୍ଟିଂ ରୁଟ୍ସ, ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟ ଦିବସ, ଏବଂ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟଙ୍କ ସମ୍ପର୍କକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ଗିର୍ମିତ୍ୟଙ୍କ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ଲୋକ କୈନ୍ଦ୍ରିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାରେ ସେମାନଙ୍କର ଅବଦାନର ନଥୀକରଣ ସହିତ ଜଡିତ ଗବେଷଣାରେ ସହଯୋଗ କରିବା ;
iii. ଚାରିଧାମ ଏବଂ ରାମାୟଣ ପଥ ଏବଂ ଭାରତରେ ପ୍ରାଚୀନ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ପରିଦର୍ଶନ କରି ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଆଦାନପ୍ରଦାନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ; ଏବଂ

iv.  ମରିସସ୍ ଏବଂ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ  ଶ୍ରମିକ ଯାତାୟତ କରିବାକୁ ସୁଗମ କରିବା ପାଇଁ ଶ୍ରମିକ ନିଯୁକ୍ତି ଉପରେ ରାଜିନାମାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ଆହୁରି ସହଯୋଗ କରିବା ।

ନେତାମାନେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କର ସମଗ୍ର ପରିସର ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟାପକ ଆଲୋଚନାରେ ସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ଯେ ସେମାନଙ୍କର ବିଶେଷ ଏବଂ ଘନିଷ୍ଠ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସହଭାଗୀତା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରଣନୈତିକ ଗଭୀରତା ହାସଲ କରିଛି। ସେମାନେ ଆହୁରି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ବିକାଶ ସହଭାଗୀତା, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଲୋକ କୈନ୍ଦ୍ରିକ ସମ୍ପର୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମରିସସ୍ - ଭାରତ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସହଭାଗୀତା ସହଯୋଗର ଏକ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଉଦାହରଣ ଏବଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସହଭାଗୀତା ପାଇଁ ଏକ ମାନଦଣ୍ଡ ସ୍ଥାପନ କରେ। ଉଭୟ ନେତା ସମ୍ପର୍କକୁ ଏକ ଉନ୍ନତ ରଣନୈତିକ ସହଭାଗୀତାରେ ପରିଣତ କରିବା ଦିଗରେ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ପ୍ରଦାନ ଜାରି ରଖିବାକୁ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ପାରସ୍ପରିକ ଭାବରେ ଲାଭଦାୟକ, ମରିସସର ବିକାଶମୂଳକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରେ ଏବଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପୂରଣ କରେ।

ମରିସସର ସ୍ୱାଧୀନତାର 57ତମ ବାର୍ଷିକୀ ଏବଂ ମରିସସ ଗଣରାଜ୍ୟର 33ତମ ବାର୍ଷିକୀ ପାଳନ ଅବସରରେ ଆୟୋଜିତ ଜାତୀୟ ଦିବସ ସମାରୋହରେ ସମ୍ମାନିତ ଅତିଥି ଭାବରେ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ।

ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମରିସସର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସୁବିଧା ଅନୁସାରେ ଭାରତକୁ ସରକାରୀ ଗସ୍ତ କରିବାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ।

***

SSP