રાષ્ટ્રીય ઇલેક્ટ્રોનિક્સ નીતિ (NPE) 2019નાં નેજા હેઠળ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને આઇટી મંત્રાલય (MeitY) એ મોટા પાયે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન (LSEM) માટે ઉત્પાદન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) યોજના અને આઇટી હાર્ડવેર માટે ઉત્પાદન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) યોજનાને સૂચિત કરી છે.

સરકારે છેલ્લા દસ વર્ષ દરમિયાન PLI યોજનાઓ સહિત વિવિધ પહેલો હાથ ધરી છે, જેના પરિણામે ભારતમાં ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદનની એક મજબૂત ઇકોસિસ્ટમ સ્થાપિત થઈ છે.

આવા ફેરફારો લાવનાર સરકારી પહેલોમાં સામેલ છે:

• મોટા પાયે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન માટે ઉત્પાદન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ્સ (PLI)

• આઇટી હાર્ડવેર માટે ઉત્પાદન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ્સ (PLI)

• ઇલેક્ટ્રોનિક ઘટકો અને સેમિકન્ડક્ટર (SPECS) નાં ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટેની યોજના.

• ઇલેક્ટ્રોનિક્સ મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્લસ્ટર (EMC અને EMC 2.0) યોજના

• જાહેર ખરીદીમાં સ્થાનિક રીતે ઉત્પાદિત ઉત્પાદનોને પ્રાધાન્ય આપવા માટે જાહેર ખરીદી (મેક ઇન ઇન્ડિયાને પ્રાધાન્ય) આદેશ 2017

• ટેરિફ માળખાનું તર્કસંગતકરણ, મૂડી માલ પર મૂળભૂત કસ્ટમ ડ્યુટીમાં મુક્તિ વગેરે સહિત કરવેરા સુધારા.

• લાગુ કાયદા/નિયમોને આધીન, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદનમાં 100% FDI ની મંજૂરી. ઉદ્યોગના અંદાજ મુજબ ભારતમાં ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન માટે વિવિધ વસ્તુઓમાં મૂલ્યવર્ધન 18-20 ટકા છે.

મોટા પાયે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન માટે PLI યોજનાનો ભારતમાં મોબાઇલ ઉત્પાદન ક્ષેત્ર પર ખાસ કરીને, ભારતને મોબાઇલ ફોનના ચોખ્ખા આયાતકારથી ચોખ્ખા નિકાસકારમાં રૂપાંતરિત કરવામાં નોંધપાત્ર પ્રભાવ પડ્યો છે. ભારત હવે વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો મોબાઇલ ઉત્પાદક દેશ છે. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ માલના ઉત્પાદન અને નિકાસમાં વૃદ્ધિ નીચે મુજબ છે:

 

#	2014-15	2024-25	Remarks
Production of electronics goods (Rs.)	1.9 Lakh Cr	11.3 Lakh Cr	Increased 6 times
Export of electronics goods (Rs.)	38 thousand Cr	3.27 Lakh Cr	Increased 8 times
Mobile manufacturing units	2	300	Increased 150 times
Production of mobile phones (Rs.)	18 thousand Cr	5.45 Lakh Cr	Increased 28 times
Export of mobile phones (Rs.)	1,500 Cr	2 Lakh Cr	Increased 127 times
Mobile phone imported (units)	75% of the total demand	0.02% of the total demand

 

 

LSEM માટેની PLI યોજના પહેલાથી જ રૂ. 12390 કરોડનું સંચિત રોકાણ આકર્ષિત કરી ચૂકી છે, જેના કારણે જૂન 2025 સુધીમાં રૂ. 844752 કરોડનું સંચિત ઉત્પાદન, રૂ. 465809 કરોડની નિકાસ અને 130330 વધારાની રોજગાર (સીધી નોકરીઓ)નું સર્જન થયું છે.

આઇટી હાર્ડવેર માટે પીએલઆઇ સ્કીમ 2.0 એ જૂન 2025 સુધીમાં રૂ. 717.13 કરોડનું સંચિત રોકાણ આકર્ષિત કર્યું છે, જેના કારણે જૂન 2025 સુધીમાં રૂ. 12,195.84 કરોડનું સંચિત ઉત્પાદન થયું છે અને વધારાની 5,056 નોકરીઓ (સીધી નોકરીઓ)નું સર્જન થયું છે.

છેલ્લા 5 વર્ષ દરમિયાન (એટલે કે નાણાકીય વર્ષ 2020-21 થી), ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન ક્ષેત્રમાં કુલ વિદેશી પ્રત્યક્ષ રોકાણ (FDI) US$ 4,071 મિલિયન રહ્યું છે, જેમાંથી US$ 2,802 મિલિયનનું સંચિત FDI MeitY PLI લાભાર્થીઓ દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું.

આ માહિતી આજે લોકસભામાં કેન્દ્રીય ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને માહિતી ટેકનોલોજી રાજ્યમંત્રી શ્રી જિતિન પ્રસાદે આપી હતી.

AP/IJ/GP/JD

(Release ID: 2147519)