નમસ્તે!

બજેટ પછી, બજેટ સંબંધિત વેબિનારમાં તમારી હાજરી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ કાર્યક્રમમાં જોડાવા બદલ આપ સૌનો આભાર.

આ વર્ષનું બજેટ અમારી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ પૂર્ણ બજેટ હતું. આ બજેટ ફક્ત આપણી નીતિઓમાં સાતત્ય જ દર્શાવે છે એટલું જ નહીં, પરંતુ વિકસિત ભારતના વિઝનમાં નવો વિસ્તાર પણ લાવે છે. બજેટ તૈયાર કરતી વખતે બજેટ પહેલાં આપ સૌ હિતધારકો દ્વારા આપવામાં આવેલા ઈનપુટ અને સૂચનો ખૂબ જ ઉપયોગી રહ્યા. હવે આ બજેટને વધુ અસરકારક રીતે અમલમાં લાવવા, શક્ય તેટલી ઝડપથી શ્રેષ્ઠ પરિણામ મેળવવા અને બધા નિર્ણયો અને નીતિઓને અસરકારક બનાવવા માટે તમારી ભૂમિકા વધુ વધી ગઈ છે.

મિત્રો,

વિકસિત ભારતના લક્ષ્ય તરફ આગળ વધવાનો ભારતનો સંકલ્પ ખૂબ જ સ્પષ્ટ છે. આપણે બધા સાથે મળીને એવા ભારતનું નિર્માણ કરી રહ્યા છીએ જ્યાં ખેડૂતો સમૃદ્ધ અને સશક્ત બને. અમારો પ્રયાસ એ છે કે કોઈ ખેડૂત પાછળ ન રહે અને અમે દરેક ખેડૂતને આગળ લઈ જઈએ. કૃષિને વિકાસનું પ્રથમ એન્જિન માનીને, અમે અમારા ખાદ્ય ઉત્પાદકોને ગૌરવનું સ્થાન આપ્યું છે. આપણે બે મોટા લક્ષ્યો તરફ સાથે મળીને આગળ વધી રહ્યા છીએ, પહેલો - કૃષિ ક્ષેત્રનો વિકાસ અને બીજો - આપણા ગામડાઓની સમૃદ્ધિ.

મિત્રો,

પીએમ કિસાન સન્માન નિધિ યોજના 6 વર્ષ પહેલા લાગુ કરવામાં આવી હતી. આ યોજના હેઠળ, અત્યાર સુધીમાં ખેડૂતોને લગભગ 4.75 લાખ કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા છે. આ રકમ લગભગ 11 કરોડ ખેડૂતોના ખાતામાં સીધી ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી છે. વાર્ષિક 6 હજાર રૂપિયાની આ નાણાકીય સહાયથી ગ્રામીણ અર્થતંત્ર મજબૂત થઈ રહ્યું છે. અમે ખેડૂત-કેન્દ્રિત ડિજિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બનાવ્યું છે જેથી આ યોજનાના લાભો દેશભરના ખેડૂતો સુધી પહોંચી શકે. મતલબ કે, કોઈ પણ વચેટિયાને પ્રવેશવાની કે કોઈ પણ પ્રકારના લીકેજની તક ન હોવી જોઈએ, આ એક નો-કટ કંપની છે. આ એ વાતનું ઉદાહરણ છે કે જો તમારા જેવા નિષ્ણાતો અને દૂરંદેશી લોકોનો સહયોગ મળે, તો યોજના ખૂબ જ ઝડપથી સફળ થાય છે અને વધુ સારા પરિણામો આપે છે. તમારા યોગદાનથી, કોઈપણ યોજના સંપૂર્ણ તાકાત અને પારદર્શિતા સાથે અમલમાં મૂકી શકાય છે. આમાં તમારા સહકાર અને હંમેશા સક્રિય સમર્થન આપવા બદલ હું તમારી પ્રશંસા કરવા માંગુ છું. હવે એ જરૂરી છે કે આપણે આ વર્ષના બજેટની જાહેરાતોને અમલમાં મૂકવા માટે સાથે મળીને અને ઝડપથી કામ કરીએ. આમાં પણ અમને પહેલાની જેમ તમારો ટેકો મળશે, પરંતુ અમને દરેક ક્ષેત્રમાં વધુ વ્યાપક સમર્થન મળવું જોઈએ.

મિત્રો,

તમે હવે જાણો છો આજે ભારતનું કૃષિ ઉત્પાદન રેકોર્ડ સ્તરે છે. 10-11 વર્ષ પહેલાં કૃષિ ઉત્પાદન જે 265 મિલિયન ટન હતું, તે હવે વધીને 330 મિલિયન ટનથી વધુ થઈ ગયું છે. તેવી જ રીતે, બાગાયતી ઉત્પાદન વધીને 350 મિલિયન ટનથી વધુ થયું છે. આ આપણી સરકારના બીજથી બજાર અભિગમનું પરિણામ છે. કૃષિ સુધારા, ખેડૂતોના સશક્તિકરણ અને મજબૂત મૂલ્ય શૃંખલાએ આ શક્ય બનાવ્યું છે. હવે આપણે દેશની કૃષિ ક્ષમતાનો સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરીને વધુ મોટા લક્ષ્યો હાંસલ કરવાના છે. આ દિશામાં, અમે બજેટમાં પીએમ ધન ધાન્ય કૃષિ યોજનાની જાહેરાત કરી છે, આ મારા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ યોજના છે. આ અંતર્ગત, દેશમાં સૌથી ઓછી કૃષિ ઉત્પાદકતા ધરાવતા 100 જિલ્લાઓ, ઓછી ઉત્પાદકતા ધરાવતા જિલ્લાઓના વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે. તમે બધાએ વિકાસના અનેક પરિમાણો પર એસ્પિરેશનલ ડિસ્ટ્રિક્ટ પ્રોગ્રામના પરિણામો જોયા હશે. આ જિલ્લાઓને સહયોગ, શાસન, સ્વસ્થ સ્પર્ધા અને સંકલનથી ઘણો ફાયદો થઈ રહ્યો છે. હું ઈચ્છું છું કે તમે બધા આવા જિલ્લાઓમાંથી મળેલા પરિણામોનો અભ્યાસ કરો અને તેમાંથી શીખો અને આ 100 જિલ્લાઓમાં પીએમ ધન ધાન્ય કૃષિ યોજનાને ખૂબ જ ઝડપી ગતિએ આગળ ધપાવો. આનાથી આ 100 જિલ્લાઓમાં ખેડૂતોની આવક વધારવામાં મદદ મળશે.

મિત્રો,

છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં અમારા પ્રયાસોને કારણે દેશમાં કઠોળનું ઉત્પાદન વધ્યું છે, અને આ માટે હું ખેડૂતોને પણ અભિનંદન આપું છું. પરંતુ હજુ પણ આપણા સ્થાનિક વપરાશનો 20 ટકા હિસ્સો વિદેશી દેશો પર આધારિત છે, આયાત પર આધારિત છે. આનો અર્થ એ કે આપણે આપણા કઠોળનું ઉત્પાદન વધારવું પડશે. આપણે ચણા અને મગમાં આત્મનિર્ભરતા પ્રાપ્ત કરી છે. પરંતુ આપણે તુવેર, અડદ અને મસૂરનું ઉત્પાદન વધારવા માટે વધુ ઝડપથી કામ કરવું પડશે. કઠોળના ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે, સુધારેલા બિયારણનો પુરવઠો જાળવી રાખવો અને હાઇબ્રિડ જાતોને પ્રોત્સાહન આપવું જરૂરી છે. આ માટે તમારે બધાએ આબોહવા પરિવર્તન, બજારની અનિશ્ચિતતા અને ભાવમાં વધઘટ જેવા પડકારોના ઉકેલો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે.

મિત્રો,

છેલ્લા દાયકામાં ICAR એ સંવર્ધન કાર્યક્રમમાં આધુનિક સાધનો અને અદ્યતન ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કર્યો છે. આના કારણે 2014 થી 2024 દરમિયાન અનાજ, તેલીબિયાં, કઠોળ, ઘાસચારો, શેરડી વગેરે સહિત વિવિધ પાકોમાં 2900થી વધુ નવી જાતોનો વિકાસ થયો. તમારે ખાતરી કરવી પડશે કે આપણા દેશના ખેડૂતોને આ નવી જાતો પોષણક્ષમ ભાવે મળતી રહે. આપણે એ પણ સુનિશ્ચિત કરવું પડશે કે હવામાનના વધઘટથી ખેડૂતોના ઉપજ પર અસર ન પડે. તમે જાણો છો કે આ વખતે બજેટમાં, ઉચ્ચ ઉપજ આપતા બીજ માટે રાષ્ટ્રીય મિશન શરૂ કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. હું ખાસ કરીને ખાનગી ક્ષેત્રના લોકોને જે હાલમાં આ કાર્યક્રમમાં સામેલ છે તેમને કહેવા માંગુ છું કે તેઓ આ બીજના પ્રસાર પર ચોક્કસ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે. આ બીજ નાના ખેડૂતો સુધી પહોંચે તે માટે તેમને બીજ શૃંખલાનો ભાગ બનાવવા પડશે, અને તે કેવી રીતે બનવું તે નક્કી કરવાનું કામ આપણું છે.

મિત્રો,

તમે બધા જોઈ રહ્યા છો કે આજે લોકો પોષણ પ્રત્યે વધુ જાગૃત થયા છે. તેથી બાગાયત, ડેરી અને મત્સ્યઉદ્યોગ ઉત્પાદનોની વધતી માંગને ધ્યાનમાં રાખીને આ ક્ષેત્રોમાં નોંધપાત્ર રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે. ફળો અને શાકભાજીનું ઉત્પાદન વધારવા માટે ઘણા કાર્યક્રમો ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે. બિહારમાં પણ મખાના બોર્ડની રચનાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. હું આપ સૌ હિતધારકોને વિવિધ પોષક ખોરાકના પ્રસાર માટે નવા માર્ગો શોધવા વિનંતી કરું છું. આવી પૌષ્ટિક ખાદ્ય ચીજો દેશના ખૂણે ખૂણે અને વૈશ્વિક બજારમાં ઉપલબ્ધ હોવી જોઈએ.

મિત્રો,

2019માં અમે પીએમ મત્સ્ય સંપદા યોજના શરૂ કરી. આ ક્ષેત્રની મૂલ્ય શૃંખલાને મજબૂત કરવા, માળખાગત સુવિધાઓ બનાવવા અને તેને આધુનિક બનાવવા તરફ આ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું હતું. આનાથી મત્સ્યઉદ્યોગના ક્ષેત્રમાં ઉત્પાદન, ઉત્પાદકતા અને લણણી પછીના સંચાલનમાં સુધારો કરવામાં મદદ મળી. પાછલા વર્ષોમાં આ ક્ષેત્રમાં અનેક યોજનાઓ દ્વારા રોકાણ પણ વધારવામાં આવ્યું હતું, જેના પરિણામો આજે આપણી સામે છે. આજે માછલીનું ઉત્પાદન બમણું થયું છે, આપણી નિકાસ પણ બમણી થઈ ગઈ છે. અમારો પ્રયાસ ભારતીય વિશિષ્ટ આર્થિક ક્ષેત્ર અને ખુલ્લા સમુદ્રમાંથી ટકાઉ માછીમારીને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. આ માટે એક એક્શન પ્લાન તૈયાર કરવામાં આવશે. હું ઈચ્છું છું કે તમે બધા આ ક્ષેત્રમાં વ્યવસાય કરવાની સરળતાને પ્રોત્સાહન આપી શકે તેવા વિચારો પર વિચાર-વિમર્શ કરો અને શક્ય તેટલી વહેલી તકે તેના પર કામ શરૂ કરો. આ સાથે, આપણે આપણા પરંપરાગત માછીમારી મિત્રોના હિતોનું રક્ષણ પણ સુનિશ્ચિત કરવું પડશે.

મિત્રો,

અમારી સરકાર ગ્રામીણ અર્થતંત્રને સમૃદ્ધ બનાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના-ગ્રામીણ, આ યોજના હેઠળ કરોડો ગરીબ લોકોને ઘર આપવામાં આવી રહ્યા છે, માલિકી યોજનાએ મિલકત માલિકોને 'રેકોર્ડ ઓફ રાઇટ્સ' આપ્યા છે. અમે સ્વ-સહાય જૂથોની આર્થિક શક્તિમાં વધારો કર્યો છે અને તેમને મદદ વધારી છે. પ્રધાનમંત્રી ગ્રામ સડક યોજનાથી નાના ખેડૂતો અને ઉદ્યોગપતિઓને લાભ થયો છે. અમે 3 કરોડ લખપતિ દીદીઓ બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. અમારા પ્રયાસોને કારણે, 1.25 કરોડથી વધુ બહેનો લખપતિ દીદી બની છે. આ બજેટમાં ગ્રામીણ સમૃદ્ધિ અને વિકાસ કાર્યક્રમોની જાહેરાતથી રોજગારની ઘણી નવી તકો ઊભી થવાની શક્યતા ઊભી થઈ છે. કૌશલ્ય અને ટેકનોલોજીમાં રોકાણ નવી તકોનું સર્જન કરી રહ્યું છે. તમારે બધાએ આ વિષયો પર ચર્ચા કરવી જોઈએ કે ચાલુ યોજનાઓને વધુ અસરકારક કેવી રીતે બનાવી શકાય. આ દિશામાં તમારા સૂચનો અને યોગદાન ચોક્કસપણે સકારાત્મક પરિણામો લાવશે. આપણા બધાની સક્રિય ભાગીદારીથી જ ગામડાઓ સશક્ત બનશે, ગ્રામીણ પરિવારો સશક્ત બનશે. અને મારું માનવું છે કે આ વેબિનાર ખરેખર બજેટને શક્ય તેટલી વહેલી તકે, શક્ય તેટલા ઓછા સમયમાં, શ્રેષ્ઠ રીતે લાગુ કરવા વિશે છે અને તે પણ તમારા બધાના સહયોગ અને સૂચનોથી. હવે એવું ન થવું જોઈએ કે આ વેબિનારમાં નવું બજેટ બનાવવા વિશે ચર્ચા થાય. હવે આ બજેટ બની ગયું છે, હવે આ યોજના આવી ગઈ છે. હવે આપણું બધું ધ્યાન ક્રિયા પર હોવું જોઈએ. આપણે કાર્યવાહીમાં કઈ મુશ્કેલીઓ છે, કઈ ખામીઓ છે, કેવા પ્રકારના ફેરફારોની જરૂર છે તેના પર ધ્યાન આપવું જોઈએ. તો જ આ વેબિનાર ફળદાયી બનશે. નહિંતર, જો આજે આપણે એક વર્ષ પછી આવનારા બજેટની ચર્ચા કરીશું, તો હવે જે બન્યું છે તેનો લાભ આપણને મળશે નહીં. અને તેથી હું તમને બધાને આગ્રહ કરું છું કે જે બજેટ આવ્યું છે તેની સાથે આપણે એક વર્ષમાં લક્ષ્યો પ્રાપ્ત કરવાના છે અને આમાં ફક્ત સરકાર જ નહીં પરંતુ આ ક્ષેત્રના તમામ હિસ્સેદારોએ એક દિશામાં, એક મંતવ્ય સાથે, એક લક્ષ્ય સાથે આગળ વધવું જોઈએ. આ એક અપેક્ષા સાથે, હું આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર માનું છું.

AP/IJ/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com