ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ (ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ) ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ  ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਥੇ ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ-ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਆਫ਼ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ (ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ-ਆਈਐੱਮਟੈਕ) ਵਿਖੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬ ਰਿਪੋਜ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ।

ਸਮੀਖਿਆ ਦੌਰਾਨ, ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਥੰਮ੍ਹ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਡਾ: ਜਿਤੇਂਦਰ  ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਵੀਂ ਬਾਇਓਈ3 ਨੀਤੀ ਦਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਬਾਇਓ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਅਤੇ ਬਾਇਓ ਫਾਊਂਡਰੀ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਫੋਕਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਇਓਟੈਕ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਾਇਓ-ਇਕੋਨਮੀ 2014 ਵਿੱਚ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ 2024 ਵਿੱਚ 130 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ 2030 ਤੱਕ 300 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।"

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ, ਨੈਫਿਥ੍ਰੋਮਾਇਸਿਨ ਦੀ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2014 ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 50 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਅੱਜ ਲਗਭਗ 9,000 ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਇਓਟੈਕ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਹੱਬ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਜੈਨੇਟਿਕਸ, ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਫਰਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ, ਅਤੇ ਬਾਇਓਇਨਫੌਰਮੈਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ -ਆਈਐੱਮਟੀਈਸੀਐੱਚ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਏਸ਼ੀਆ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਅਤੇ ਬਾਇਓ-ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ 12ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।

ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ -ਆਈਐੱਮਟੀਈਸੀਐੱਚ , ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ, ਆਪਣੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਟਾਈਪ ਕਲਚਰ ਕਲੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਜੀਨ ਬੈਂਕ (ਐੱਮਟੀਸੀਸੀ) ਦੁਆਰਾ 14,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਸਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੰਡਾਰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬ-ਸਬੰਧਿਤ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਪੀਸੀ, ਬੀਆਈਐੱਸ, ਅਤੇ ਐੱਨਬੀਏ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਸਥਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਪਯੋਗਾਂ ਲਈ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ, ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਅਣਮਿੱਥੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ।

ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ -ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਆਫ ਹਿਮਾਲਿਅਨ ਬਾਇਓਰਿਸੋਰਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ (ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ-ਆਈਐੱਚਬੀਟੀ), ਪਾਲਮਪੁਰ ਨਾਲ ਵਰਚੁਅਲ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੁੜਦੇ ਹੋਏ, ਡਾ. ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ (ਐੱਚਈਪੀਏਸੀਸੀ) ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ, ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ (ਆਈਐੱਫ਼ਏ) ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ ਪਲਾਂਟ ਅਡੈਪਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਈਐੱਮਬੀਓ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੱਕੀ, ਆਰਥਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਡਾ: ਜਿਤੇਂਦਰ  ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਟਿਊਲਿਪ ਗਾਰਡਨ ਦਾ ਵੀ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ-ਆਈਐੱਚਬੀਟੀ ਪਾਲਮਪੁਰ ਦੀ ਟੀਮ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਦੂਜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ ਹੋਰ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਟਿਊਲਿਪ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ-ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਉਤਪਾਦ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।

ਡਾ: ਜਿਤੇਂਦਰ  ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ-ਆਈਐੱਚਬੀਟੀ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ ਫਲੋਰੀਕਲਚਰ ਮਿਸ਼ਨ - 1,000 ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੱਕ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ 3,800 ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ 80 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਆਮਦਨ ਹੋਈ,ਅਰੋਮਾ ਮਿਸ਼ਨ, ਬਾਜਰਾ ਮਿਸ਼ਨ, ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਮਿਸ਼ਨ, ਵੇਸਟ ਟੂ ਵੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ, ਫੇਨੋਮ ਇੰਡੀਆ-ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ ਹੈਲਥ ਕੋਹੋਰਟ ਗਿਆਨ ਬੇਸ, ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਿਸ਼ਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਟੋਨੋਮਸ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਊਸ, ਹੀਂਗ ਸੀਡ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, ਹੀਂਗ ਕਿਊਪੀਐੱਮ ਸਹੂਲਤ, ਸਜਾਵਟੀ ਬੱਲਬ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਫਾਇਟੋ-ਐਨਾਲਿਟੀਕਲ ਸੁਵਿਧਾ ਸਮੇਤ ਅਤਿਆਧੁਨਿਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਾਇਟੋ ਫੈਕਟਰੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਫਲੋਰੀਕਲਚਰ ਜੰਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਚਾਂਦਪੁਰ ਆਰ ਐਂਡਡੀ ਫਾਰਮ ਤੱਕ ਸੀਮੇਂਟ ਕੰਕਰੀਟ ਸੜਕ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ  ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ, ਹਿਮਾਲਿਅਨ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

****

ਐੱਮਕੇਆਰ/ਪੀਐੱਸਐੱਮ