હ્યુમન મેટાપ્યુનોવાયરસ (HMPV), 2001થી વૈશ્વિક સ્તરે હાજર છે. ઇન્ટિગ્રેટેડ ડિસીઝ સર્વેલન્સ પ્રોગ્રામ (IDSP)ના ડેટા દેશમાં ક્યાંય પણ ઇન્ફ્લુએન્ઝા જેવી બીમારી/ગંભીર તીવ્ર શ્વસન બીમારીના કેસોમાં કોઈ અસામાન્ય વધારો દર્શાવતા નથી. ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચના સર્વેલન્સ ડેટા દ્વારા પણ આ વાતની પુષ્ટિ થઈ છે. 6 જાન્યુઆરી, 2025થી 29 જાન્યુઆરી, 2025 સુધીમાં, ભારતના 11 રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં કુલ 59 કેસ નોંધાયા છે.

કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે HMPV કેસોની દેખરેખ અને નિયંત્રણ માટે અને HMPVના લક્ષણો અને નિવારણ વ્યૂહરચનાઓ વિશે ઝુંબેશ દ્વારા જનજાગૃતિ લાવવા માટે ઘણા ખાસ પગલાં લીધા છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાં નીચે મુજબ છે:

HMPV પરિસ્થિતિના નિયમિત દેખરેખ માટે નેશનલ સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ (NCDC) ખાતે પબ્લિક હેલ્થ ઇમરજન્સી ઓપરેશન્સ સેન્ટર (PHEOC) 6 જાન્યુઆરી, 2025થી સક્રિય કરવામાં આવ્યું છે. દૈનિક સ્થિતિ અહેવાલો સંબંધિત હિસ્સેદારો સાથે શેર કરવામાં આવે છે.

રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને સતર્ક રહેવા અને હોસ્પિટલમાં દાખલ SARI કેસોના શ્વસન નમૂનાઓ નિયુક્ત વાયરસ સંશોધન અને ડાયગ્નોસ્ટિક પ્રયોગશાળાઓ (VRDL)ને પરીક્ષણ અને પોઝિટિવ નમૂનાઓના ક્રમ માટે મોકલવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.

ભારતમાં પહેલાથી જ ICMR અને IDSP નેટવર્ક દ્વારા ઈન્ફલ્યુએન્ઝા જેવી બીમારી (ILI) અને ગંભીર તીવ્ર શ્વસન બીમારી (SARI) માટે એક મજબૂત દેખરેખ પ્રણાલી છે.

રાજ્યોને સલાહ આપવામાં આવી છે કે લોકોને વાયરસના ફેલાવાને રોકવા માટે લોકોમાં માહિતી, શિક્ષણ અને સંદેશાવ્યવહાર (IEC) અને જાગૃતિ વધારવા માટે સાબુ અને પાણીથી વારંવાર હાથ ધોવા, ધોયા વગરના હાથથી આંખો, નાક અથવા મોંને સ્પર્શ કરવાનું ટાળવા, લક્ષણો ધરાવતા લોકો સાથે નજીકના સંપર્કમાં આવવાનું ટાળવા, ખાંસી અને છીંક ખાતી વખતે મોં અને નાક ઢાંકવા વગેરે જેવા સરળ પગલાં અપનાવવા માટે જણાવ્યુ છે.

સરકારે દેશભરમાં તૈયારીઓ હાથ ધરી હતી અને ખાતરી કરી હતી કે આ ઋતુ દરમિયાન આરોગ્ય તંત્ર શ્વસન રોગોનો સામનો કરવા માટે પૂરતા પ્રમાણમાં તૈયાર છે.

સચિવ (આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ), આરોગ્ય સેવાઓના મહાનિર્દેશક, સંયુક્ત દેખરેખ જૂથના સ્તરે વિવિધ હિસ્સેદારો સાથે ઘણી બેઠકો યોજાઈ હતી અને ભારતમાં શ્વસન રોગો અને HMPV કેસોની સ્થિતિની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી. હિસ્સેદારોમાં આરોગ્ય સંશોધન વિભાગ, DGHS, આરોગ્ય સચિવો અને રાજ્યોના અધિકારીઓ, સંકલિત રોગ સર્વેલન્સ પ્લેટફોર્મ (IDSP), NCDC, ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચ (ICMR), નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ વાયરોલોજી (NIV) અને IDSPના રાજ્ય સર્વેલન્સ એકમોના નિષ્ણાતોનો સમાવેશ થાય છે.

રાજ્યોને ઈન્ફલ્યુએન્ઝા જેવી બીમારી/ગંભીર તીવ્ર શ્વસન બીમારીના સર્વેલન્સને મજબૂત બનાવવા અને સમીક્ષા કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.

કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્યમંત્રી શ્રી પ્રતાપરાવ જાધવે આજે લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં આ માહિતી આપી હતી.

AP/IJ/GP/JD