କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବୋର୍ଡ (ସିଜିପିବି) ର 64ତମ ବୈଠକ ଆଜି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଲୋକସେବା ଭବନ ସମ୍ମିଳନୀ କକ୍ଷରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଖଣି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ତଥା ସିଜିପିବିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଶ୍ରୀ ଭି. ଏଲ୍. କାନ୍ତାରାଓ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ। ଜିଏସଆଇର ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଶ୍ରୀ ଅସିତ ସାହା ଏବଂ ଖଣି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ ଶ୍ରୀ ସଞ୍ଜୟ ଲୋହିୟାଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ମାନ୍ୟଗଣ୍ୟ ଅତିଥି ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ।

ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଅନ୍ୱେଷଣ, ଗବେଷଣା ଏବଂ ଖଣି କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶୀଦାରମାନେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଭୂବିଜ୍ଞାନ, ଖଣିଜ ଅନ୍ୱେଷଣ ରଣନୀତି ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆହ୍ୱାନ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ ବୃଦ୍ଧି, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଶକ୍ତି ପଦକ୍ଷେପ, ଭୌଗୋଳିକ ବିପତ୍ତି ପରିଚାଳନା ଏବଂ ନିରନ୍ତର ବିକାଶ ଉପରେ ବୈଠକରେ ଗୁରୁତ୍ୱରୋପ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାକୁ ଆଧାର କରି ପ୍ରମୁଖ ଆଲୋଚନା ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ପ୍ରାଥମିକତା ପ୍ରତି ଏକ ସହଯୋଗୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଉପରେ ଜୋର୍‌ ଦିଆଯାଇଥିଲା।

ଆଗାମୀ 2025-26 ବର୍ଷ ପାଇଁ ଜିଏସଆଇର ପ୍ରସ୍ତାବିତ ବାର୍ଷିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ବୋର୍ଡ ସମ୍ମୁଖରେ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ରଖାଯାଇଥିଲା। ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ପାଇଁ ଜିଏସଆଇ ପ୍ରାୟ 1065ଟି ବୈଜ୍ଞାନିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି। ଏଥିରେ 402ଟି ଖଣିଜ ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପ (ଜି2; ଜି3; ଜି4; ଏବଂ ଅଫଶୋର ଏକ୍ସପ୍ଲୋରେସନ୍) ସାମିଲ ରହିଛି । ଏସବୁ ପ୍ରକଳ୍ପ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ନିଲାମ ଯୋଗ୍ୟ ଖଣିଜ ବ୍ଲକ୍‌ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର କ୍ଷମତା ରହିଛି। 167ଟି ଖଣିଜ ଆବିଷ୍କାର ପ୍ରକଳ୍ପ (ଆରଏମଟି; ଗବେଷଣା ପ୍ରକଳ୍ପ; ସି-ଏମଏପି; ଜିଟି; ଏମପିଏ; ମଲ୍ଟିସ୍ପେକ୍ଟ୍ରାଲ/ହାଇପରସ୍ପେକ୍ଟ୍ରାଲ ପ୍ରକଳ୍ପ) ଜି4 ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭବିଷ୍ୟତର ଅନ୍ୱେଷଣ ପାଇଁ ଆଶାଜନକ କ୍ଷେତ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଅନ୍ୱେଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ମଧ୍ୟରେ, ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ଅନ୍ୱେଷଣ ଉପରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଛି। ଏଥିରେ ଆରଇଇ, ଆରଏମ, ଗ୍ରାଫାଇଟ୍, ଲିଥିୟମ୍, ଭାନେଡିଆମ୍ ଏବଂ ପିଜିଇ ଭଳି ରଣନୀତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି 227ଟି ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ପ୍ରକଳ୍ପ ରହିଛି, ଯାହା ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ 16 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏଫଏସ 2025-26 ପାଇଁ ଜିଏସଆଇର କ୍ଷେତ୍ର ଋତୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଉପରେ 25 ପ୍ରତିଶତ ଅନୁସନ୍ଧାନକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରହିଛି । ଜିଏସଆଇର ମୋଟ ବଜେଟରୁ ପ୍ରାୟ 300 କୋଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ଅନ୍ୱେଷଣ ଏବଂ ଅନୁସନ୍ଧାନରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ।

ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଜିଏସଆଇ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପଦ ଅଧ୍ୟୟନ, ଜନକଲ୍ୟାଣ ଭୂବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ମୌଳିକ ଭୂବିଜ୍ଞାନ ଅଧୀନରେ 2025-26 ପାଇଁ 141ଟି ପ୍ରକଳ୍ପର ରୂପରେଖ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି। ଏଥିରେ ଭୂସ୍ଖଳନ, ଭୂ-ବୈଷୟିକ ଅଧ୍ୟୟନ, ଧ୍ରୁବୀୟ ଓ ହିମବାହ ବିଜ୍ଞାନ ଗବେଷଣା, ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ପରିବେଶ ଅଧ୍ୟୟନ ସହିତ ମୌଳିକ ଭୂବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପଦକ୍ଷେପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହି ବ୍ୟାପକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦ ହ୍ରାସ, ଜଳବାୟୁ ନମନୀୟତା ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ନବସୃଜନ ପ୍ରତି ଜିଏସଆଇର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।

ଅନ୍ୱେଷଣ ଦକ୍ଷତା ବଢ଼ାଇବା ଲାଗି ଜିଏସଆଇ 65ଟି ଭୂ-ସୂଚନା ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ କରିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ (ଏଆଇ)/ଏମଏଲ୍ ମଡେଲିଂ, ପୁରୁଣା ତଥ୍ୟର ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ ମ୍ୟାଗ୍ନେଟୋଟେଲ୍ୟୁରିକ୍ ଏବଂ ହେଲିବର୍ନ୍ ସର୍ଭେ ଭଳି ଉଦୀୟମାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ଉପଯୋଗ କରିଛି। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆକର୍ଷଣ ଥିଲା ଖଣିଜ ଶିକାର କୌଶଳ ହାକାଥନ୍ ବିଜେତାଙ୍କ ଘୋଷଣା। ଏହା ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା, ଖଣିଜ ଭଣ୍ଡାର ଆବିଷ୍କାରର ଚିହ୍ନଟ ପାଇଁ ଏଆଇ/ଏମଏଲ ପରିଚାଳିତ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିଶ୍ଳେଷଣକୁ ନିୟୋଜିତ କରୁଥିବା ଷ୍ଟାର୍ଟ-ଅପ୍ ଏବଂ ୟୁନିକର୍ଣ୍ଣଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଥିଲା।

ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ଆଣ୍ଡାମାନ-ନିକୋବର ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜର ଭୂତତ୍ତ୍ୱ ଓ ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ କ୍ଷେତ୍ରର ଭୂତତ୍ତ୍ୱ ଓ ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ ମାନଚିତ୍ର ସମେତ ଅନେକ ପ୍ରକାଶନ ଉନ୍ମୋଚିତ ହୋଇଥିଲା।

64ତମ ସିଜିପିବି ବୈଠକରେ ନିଜର ଅଭିଭାଷଣରେ ଖଣି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ତଥା ସିଜିପିବି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଶ୍ରୀ ଭି. ଏଲ୍. କାନ୍ତା ରାଓ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଭୂବିଜ୍ଞାନକୁ ଆଗକୁ ନେବାରେ ଏହି ମଞ୍ଚର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ସେ ଖଣି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ମିଶନ ଏବଂ ଅଫଶୋର ମାଇନିଂ ଉପରେ ଦୁଇଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବଜେଟ୍ ଘୋଷଣା ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ।

ଶ୍ରୀ ରାଓ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 24ଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ବ୍ଲକର ସଫଳ ନିଲାମୀ ଏବଂ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ 13ଟି ଅଫଶୋର୍‌ ଖଣିଜ ବ୍ଲକର ନିଲାମୀର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ଖଣିଜ ଅନ୍ୱେଷଣ ପ୍ରୟାସ ଏବଂ ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଏନଏମଇଟି ପାଣ୍ଠିର ଉପଯୋଗ କରିବାକୁ ସେ ଅନ୍ୱେଷଣ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ଶ୍ରୀ ରାଓ ଏନଜିଡିଆର୍ ପୋର୍ଟାଲରେ ଉପଲବ୍ଧ ପୁରୁଣା ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ତଥ୍ୟର ଉପଯୋଗ ଏବଂ ଅଧିକ ଅନ୍ୱେଷଣ ଲାଇସେନ୍ସ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଲାଗି ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ଖଣିଜ ଅନ୍ୱେଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୋଗଦାନ କରିପାରିବେ।

ବୈଠକର ବୈଷୟିକ ଅଧିବେଶନରେ, ହାକାଥନ୍ ବିଜେତା-ଯଥା, ପ୍ରଥମ ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା ଦଳ ଏଏମଡି, ଦ୍ୱିତୀୟ ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା ଦଳ ଜିଏସଆଇ, ଏବଂ ତୃତୀୟ ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା ଦଳ ଆଇଆଇଟି-ଆଇଏସଏମ, ଧାନବାଦ, ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ/ଏମଏଲ ଉପକରଣ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ଆଲଗୋରିଦମ ଏବଂ ପଦ୍ଧତି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଖଣିଜ ଅନ୍ୱେଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ/ଏମଏଲର ବ୍ୟାପକ ଉପଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ଜିଏସଆଇର ଖଣିଜ ଅନ୍ୱେଷଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଏହି ପଦ୍ଧତିଗୁଡ଼ିକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ ହେବ। ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଏହି ଅଧିବେଶନରେ ପରିବେଶ, ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଜଙ୍ଗଲ ସଫେଇ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଏନଜିଡିଆରର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବିକାଶ ଉପରେ ବିଚାରବିମର୍ଶ କରାଯାଇଥିଲା।

ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ, ଶ୍ରୀ ଭି. ଏଲ୍. କାନ୍ତା ରାଓ ଭୂବିଜ୍ଞାନର ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ଏକ ପ୍ରଦର୍ଶନୀକୁ ମଧ୍ୟ ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଦର୍ଶନୀରେ ଜିଏସଆଇ, ରାଷ୍ଟ୍ରାୟତ୍ତ ଉଦ୍ୟୋଗ, ଘରୋଇ ଅନ୍ୱେଷଣ ଏଜେନ୍ସି ଏବଂ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ସେମାନଙ୍କ ସଫଳତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ।

********

P.S/Swadhin

(Release ID: 2094351) Visitor Counter : 18