పరిసరాలతో సమన్వయం చేసుకుంటూ ఎలా జీవించాలో, మన సంస్కృతి ఎంత గర్వకారణమైనదో భగవాన్ బిర్సా ముండా బోధించారు. అదే స్ఫూర్తితో, ఆయన కలలను సాకారం చేస్తూ.. గిరిజన ప్రజల సాధికారత కోసం మేం కృషిచేస్తున్నాం. –

ప్రధానమంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ

పరిచయం

భారతీయ సాంస్కృతిక వైవిధ్యానికి మూలం.. గిరిజన సమాజాలు. దేశ చరిత్రలో, అభివృద్ధిలో ఈ సమాజాలు కీలక పాత్ర పోషించాయి. ఈ గిరిజన ప్రజలు అందించిన సేవలను, ముఖ్యంగా భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో వారి చేసిన కృషినీ స్మరించుకుంటూ ఏటా నవంబరు 15న గిరిజన గౌరవ దినోత్సవాన్ని నిర్వహిస్తారు. ఆ రోజు ఆదివాసీ నాయకుడు, స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు బిర్సా ముండా జయంతి. ఆయన వారసత్వం స్ఫూర్తినిస్తూనే ఉంటుంది. దేశ వారసత్వ పరిరక్షణలో, దేశాన్ని ముందుకు నడపడంలో గిరిజనుల విశిష్టతను ఈ సందర్భం చాటుతుంది.

 

నేపథ్యం

ఆదివాసీ స్వాతంత్ర్య సమరయోధుల త్యాగాలను స్మరించుకుంటూ 2021 నుంచి దేశవ్యాప్తంగా గిరిజన గౌరవ దినోత్సవాన్ని ఉత్సాహంగా నిర్వహిస్తున్నారు. భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో ఆదివాసీ ప్రజలు కీలకపాత్ర పోషించారు. సంతాల్, తామరులు, కోలు, భిల్లులు, ఖాసీలు, మిజో మొదలైన తెగల నేతృత్వంలో ఉద్యమాలు జరిగాయి. అపారమైన ధైర్య సాహసాలతో విప్లవాత్మకమైన పోరాటాలు చేసినా విస్తృత ప్రజాబాహుళ్యం చాలా వరకూ వారి కృషిని తగినంతగా గుర్తించలేదు.  

బిర్సా ముండా నేతృత్వంలోని ఉల్గులాన్ (విప్లవం) వంటి బ్రిటీష్ వ్యతిరేక గిరిజన ఉద్యమాలు... బ్రిటిష్ అణచివేతను సవాలు చేయడంలో కీలకంగా నిలవడంతోపాటు జాతీయ జాగరూకతను ప్రేరేపించాయి. గిరిజనులు భగవాన్ గా ఆరాధించే బిర్సా ముండా నాయకత్వంలో దోపిడీ వలస పాలన వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా తీవ్ర ప్రతిఘటన వెల్లువెత్తింది. ఆయన జయంతి అయిన నవంబర్ 15 గిరిజన వీరులను స్మరించుకోవడానికి తగిన సందర్భం.

 

ఈ విస్మృత వీరుల త్యాగాలను మరువలేమని చాటుతూ.. దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చి 75 ఏళ్లు పూర్తయిన 2021లో ఆజాదీ కా అమృత్ మహోత్సవ్ సందర్భంగా భారత ప్రభుత్వం నవంబర్ 15ను గిరిజన గౌరవ దినోత్సవంగా ప్రకటించింది. గిరిజనుల అద్భుతమైన చరిత్ర, సంస్కృతి, వారసత్వానికి ఈ రోజు నిదర్శనం. భారతదేశ స్వాతంత్ర్యం, పురోగతిలో వారి విశేష కృషికి గుర్తింపుగా.. ఐక్యత, గౌరవ భావాలను పెంపొందించేలా దేశవ్యాప్తంగా కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తారు.

2024లో గిరిజన గౌరవ దినోత్సవాలు

2024లో గిరిజన గౌరవ ఉత్సవాలలో భాగంగా, భగవాన్ బిర్సా ముండా 150వ జయంతిని పురస్కరించుకుని ఛత్తీస్‌గఢ్‌లోని జష్‌పూర్‌లో నవంబర్ 13న ఒక ప్రత్యేక కార్యక్రమం జరిగింది. కేంద్ర యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు, కార్మిక, ఉపాధి శాఖ మంత్రి డాక్టర్ మన్సుఖ్ మాండవీయ మై భారత్ యువ వలంటీర్లతో కలిసి ‘మాతి కే వీర్’ పాదయాత్రకు నాయకత్వం వహిస్తారు. బిర్సా ముండాకు నివాళిగా ఛత్తీస్‌గఢ్ ముఖ్యమంత్రి శ్రీ విష్ణు దేవ సాయి, రాష్ట్రానికి చెందిన ఇతర మంత్రులు కూడా ఇందులో పాల్గొంటారు. భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో ముండా పోషించిన కీలకపాత్రకూ, దేశాభివృద్ధికి గిరిజన సమూహాల విశేషమైన కృషికీ ఈ కార్యక్రమం నివాళి.

 

నవంబరు 15న ప్రధాని శ్రీ నరేంద్ర మోదీ బీహార్ లోని జముయీని సందర్శించి జనజాతీయ గౌరవ్ దివస్ స్మారకోత్సవంతోపాటు భగవాన్ బిర్సా ముండా 150వ జయంతి ఉత్సవాలను ప్రారంభిస్తారు. భగవాన్ బిర్సా ముండా గౌరవార్థం స్మారక నాణెం, పోస్టల్ స్టాంపును కూడా ప్రధాని ఆవిష్కరిస్తారు. గ్రామీణ, మారుమూల ప్రాంతాల్లో మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడం, గిరిజన వర్గాల అభ్యున్నతి లక్ష్యంగా రూ.6,640 కోట్ల విలువైన అభివృద్ధి ప్రాజెక్టులకు ఆయన ప్రారంభోత్సవం, శంకుస్థాపన చేస్తారు.

కీలకమైన అభివృద్ధి ప్రాజెక్టుల ప్రారంభోత్సవం, శంకుస్థాపన చేయనున్న ప్రధానమంత్రి:

·         గృహ ప్రవేశ వేడుక: ప్రధాన మంత్రి జనజాతి ఆదివాసీ న్యాయ మహా అభియాన్ (పీఎం-జన్ మన్) కింద 11,000 గృహాల ప్రారంభోత్సవంలో ప్రధానమంత్రి పాల్గొంటారు.

·         సంచార వైద్య కేంద్రాలు (ఎంఎంయూలు): గిరిజన ప్రాంతాల్లో ఆరోగ్య రక్షణ సదుపాయాలను మెరుగుపరచడం కోసం పీఎం-జన్ మన్ ద్వారా 23 ఎంఎంయూలు, ధర్తి ఆబా జనజాతీయ గ్రామ ఉత్కర్ష అభియాన్ ద్వారా మరో 30 ఎంఎంయూలను ప్రధాని ప్రారంభిస్తారు.

·         గిరిజనుల్లో వ్యవస్థాపకత, విద్య: 300 వన్ ధన్ వికాస కేంద్రాలను (వీడీవీకే), గిరిజన విద్యార్థుల కోసం 10 ఏకలవ్య ఆదర్శ ఆవాస పాఠశాలలను (రూ. 450 కోట్లతో) ప్రారంభించడంతోపాటు మరో 25 ఏకలవ్య ఆదర్శ ఆవాస పాఠశాలలకు (రూ. 1,100 కోట్లతో) శంకుస్థాపన చేస్తారు.

·         సాంస్కృతిక పరిరక్షణ: మధ్యప్రదేశ్ లోని ఛింద్వారా, జబల్పూర్ లలో గిరిజన స్వాతంత్ర్య సమరయోధుల ప్రదర్శనశాలల ప్రారంభోత్సవంతోపాటు.. జమ్మూకశ్మీర్ లోని శ్రీనగర్, సిక్కింలోని గ్యాంగ్ టక్ లలో రెండు గిరిజన పరిశోధన సంస్థలు.

·         మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి: పీఎం-జన్ మన్ ద్వారా 500 కి.మీ కొత్త రహదారులు, 100 బహుళ ప్రయోజన కేంద్రాలకు (ఎంపీసీ) శంకుస్థాపన.

గిరిజనుల సంక్షేమం కోసం పథకాలు

జనజాతీయ గౌరవ్ దివస్‌తోపాటు సామాజిక-ఆర్థిక సాధికారత, సుస్థిరాభివృద్ధి, సాంస్కృతిక పరిరక్షణ ద్వారా గిరిజన సమాజాలకు చేయూతనిచ్చే లక్ష్యంతో ప్రభుత్వం అనేక కార్యక్రమాలను ప్రారంభించింది. 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం భారతదేశపు షెడ్యూల్డు తెగల (ఎస్టీ) జనాభా 10.42 కోట్లు లేదా మొత్తం జనాభాలో 8.6%. వారిలో 705 విభిన్నమైన సమూహాలు మారుమూల, ప్రవేశించలేని ప్రాంతాల్లో ఉన్నాయి. ఈ సమూహాల అభ్యున్నతి కోసం.. విద్య, వైద్యం, ఆర్థిక అవకాశాలను మెరుగుపరచి గిరిజన సంస్కృతిని పరిరక్షించడంపై దృష్టి సారించే వివిధ పథకాలను ప్రభుత్వం అమలు చేసింది. వారి సమగ్ర అభివృద్ధితోపాటు జాతీయ ప్రధాన స్రవంతిలో వారిని ఏకీకరణ చేయడంలో భరోసా కల్పించడం లక్ష్యంగా ప్రభుత్వం వాటిని చేపట్టింది.

గిరిజనుల అభివృద్ధికి ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలు, ఆర్థిక చేయూత

1974-75లో గిరిజన ఉప ప్రణాళిక (టీఎస్పీ)తో గిరిజనుల అభివృద్ధి కోసం భారత ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలు ప్రారంభమయ్యాయి. అవి షెడ్యూల్డు ట్రైబ్ కాంపొనెంట్ (ఎస్టీసీ), షెడ్యల్డు తెగల అభివృద్ధి కార్యాచరణ ప్రణాళిక (డీఏపీఎస్టీ)గా మార్పు చెందాయి. ఈ కార్యక్రమాలు మంత్రిత్వ శాఖల మధ్య సమన్వయంతో గిరిజన సంక్షేమానికి హామీ ఇచ్చాయి. డీఏపీఎస్టీ బడ్జెట్ రూ. 25,000 కోట్ల నుంచి 2023-24లో రూ. 1.2 లక్షల కోట్లకు పెరగడం ద్వారా ఆర్థిక సహకారం గణనీయంగా మెరుగుపడింది. 2024-25 కేంద్ర బడ్జెట్ గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖకు రూ. 13,000 కోట్లు కేటాయించింది. ఇది అంతకు ముందు ఏడాదితో పోలిస్తే 73.60% పెరిగింది.

ధర్తీ ఆబా జనజాతీయ గ్రామ ఉత్కర్ష్ అభియాన్ ప్రారంభం

2024 అక్టోబరు 2న జార్ఖండ్ లోని హజారీబాగ్ లో ధర్తీ ఆబా జనజాతీయ గ్రామ ఉత్కర్ష్ అభియాన్ ను ప్రధానమంత్రి నరేంద్రమోదీ ప్రారంభించారు. రూ. 79,156 కోట్ల వ్యయంతో దాదాపు 63,843 గిరిజన గ్రామాల్లో సాంఘిక మౌలిక సదుపాయాలు, ఆరోగ్యం, విద్య, జీవనోపాధిని అభివృద్ధి చేయడం ఈ ప్రతిష్ఠాత్మక కార్యక్రమ లక్ష్యం. 30 రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల్లోని 549 జిల్లాల్లోని 2,911 బ్లాకుల్లో ఉన్న 5.38 కోట్ల మందికి ఈ కార్యక్రమం ద్వారా లబ్ధి చేకూరుతుంది. కేంద్ర ప్రభుత్వ 17 మంత్రిత్వ శాఖలు, విభాగాల్లోని 25 ప్రత్యేక విభాగాలను ఇది ఏకీకృతం చేస్తుంది.

ప్రధానమంత్రి జనజాతి ఆదివాసీ న్యాయ మహా అభియాన్ (పీఎం-జన్ మన్)

ధర్తీ ఆబా కార్యక్రమంతో పాటు, ప్రధానమంత్రి జనజాతి ఆదివాసీ న్యాయ మహా అభియాన్ (పీఎం-జన్ మన్) కింద ప్రాజెక్టులను ప్రధానమంత్రి ప్రారంభించారు. 2023 నవంబరు 15న జనజాతీయ గౌరవ్ దివస్ సందర్భంగా జార్ఖండ్ లోని ఖుంతీ జిల్లాలో ఈ బృహత్తర కార్యక్రమాన్ని ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రారంభించారు. ఇది అత్యంత దుర్బల గిరిజన సమూహాల (పీవీటీజీ) అభ్యున్నతి కోసం ఉద్దేశించిన కార్యక్రమం. 2023-24 నుంచి 2025-26 వరకూ రూ. 24,104 కోట్ల బడ్జెట్ తో పీవీటీజీ బృందాల జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడంపై ఈ కార్యక్రమం దృష్టిపెడుతుంది. ఆధార్ నమోదు, కుల ధ్రువీకరణ పత్రాలు, పీఎం-జనధన్ యోజన, ఆయుష్మాన్ కార్డులు సహా నిర్దేశిత సహకారాన్ని అందించడం ఈ పథకం కార్యాచరణలో భాగం. పీవీటీజీ కుటుంబాల్లో సాధికారత కల్పించి, దేశ సామాజిక-ఆర్థిక ప్రధాన స్రవంతితో వారిని ఏకీకృతం చేయడం కోసం.. ఎక్కువమందిని చేరడం, స్థానిక భాగస్వామ్యం, బలమైన సమన్వయంపై ఈ కార్యక్రమం ప్రత్యేకంగా దృష్టిసారిస్తుంది.

ప్రధానమంత్రి ఆది ఆదర్శ గ్రామ యోజన (పీఎంఏఏజీవై)

గిరిజనుల జనాభా ఎక్కువ సంఖ్యలో ఉన్న గ్రామాల్లో ప్రాథమిక మౌలిక సదుపాయాలను కల్పించడం ప్రధానమంత్రి ఆది ఆదర్శ గ్రామ యోజన (పీఎంఏఏజీవై) లక్ష్యం. ప్రాథమిక మౌలిక సదుపాయాలను అందించడం కోసం.. 50% గిరిజన జనాభా ఉన్న, 500 మంది షెడ్యూల్డు తెగ వ్యక్తులు ఉన్న 36428  గ్రామాలను ఈ పథకం కింద గుర్తించారు. నీతి ఆయోగ్ గుర్తించిన అభిలషణీయ జిల్లాల్లోని గ్రామాలు కూడా అందులో ఉన్నాయి.

ఏకలవ్య ఆదర్శ ఆవాస పాఠశాలలు (ఈఎంఆర్ఎస్)

మారుమూల ప్రాంతాల్లోని షెడ్యూల్డు తెగల పిల్లలకు నాణ్యమైన విద్యను అందించి వారికి ఉన్నత విద్య, ఉపాధి అవకాశాలను కల్పించడానికి ఉద్దేశించిన కేంద్రప్రభుత్వ పథకంలో భాగంగా 2018-19లో ఏకలవ్య ఆదర్శ ఆవాస పాఠశాలలు (ఈఎంర్ఎస్) ప్రారంభమయ్యాయి. ఈ పాఠశాలలు నవోదయ విధానాన్ని అనుసరిస్తాయి. ఆరో తరగతి నుంచి పన్నెండో తరగతి వరకు 480 మంది విద్యార్థులకు వసతి కల్పిస్తాయి.

ఇప్పటి వరకు ఈ పాఠశాల్లో 1.29 లక్షల మంది గిరిజన విద్యార్థులు నమోదు చేసుకున్నారు. ప్రభుత్వం 728 ఈఎంఆర్ఎస్ పాఠశాలలకు అనుమతులు ఇచ్చింది. వాటిలో 440 కొత్త పాఠశాలలను (ఇప్పటికే ఉన్న 12 ప్రాంతాలు మినహా) ప్రస్తుత పథకం కింద ఏర్పాటు చేయాలని ప్రతిపాదించారు. తద్వారా గిరిజన సమూహాలకు మరింత నాణ్యమైన విద్యా సదుపాయాలను విస్తృతం చేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు.

గిరిజన సాధికారత కోసం ప్రభుత్వ ఉపకార వేతనాలు, నిధులు

విద్య, నైపుణ్యాభివృద్ధిపై దృష్టిసారిస్తూ.. సాధికారత దిశగా గిరిజన సమూహాలకు చేయూతనిచ్చేలా వివిధ ఉపకార వేతనాలు, ఆర్థిక చేయూతను ప్రభుత్వం అందిస్తోంది.

1. ప్రీ-మెట్రిక్, పోస్ట్-మెట్రిక్ ఉపకార వేతన పథకాలు

ఈ ఉపకార వేతనాలు మధ్యలో బడి మానేసే వారి సంఖ్యను తగ్గించి, విద్యాపరంగా గిరిజన విద్యార్థులకు చేయూతనివ్వడానికి ఉద్దేశించినవి.

·         ప్రీ-మెట్రిక్ స్కాలర్ షిప్: ఉన్నత విద్యాభ్యాసం దిశగా ప్రోత్సహించేందుకు 9, 10 తరగతుల్లోని ఎస్టీ విద్యార్థులకు ఆర్థిక చేయూత.

·         పోస్ట్-మెట్రిక్ స్కాలర్ షిప్: పదకొండో తరగతి నుంచి పోస్టు గ్రాడ్యుయేషన్ కోర్సుల వరకూ ఎస్టీ విద్యార్థుల ఉన్నత విద్యకు భరోసా ఇచ్చేలా ఆర్థిక సాయం అందించడం.

2. ఎస్టీ విద్యార్థుల కోసం జాతీయ స్థాయి విదేశీ ఉపకార వేతనం

ప్రతిభావంతులైన ఎస్టీ విద్యార్థులు విదేశీ విశ్వవిద్యాలయాల్లో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్, డాక్టరేట్, పోస్ట్-డాక్టరల్ విద్యను అభ్యసించే అవకాశాన్ని ఈ పథకం అందిస్తుంది. యోగ్యత, అంతర్జాతీయ అవగాహనలకు ప్రాధాన్యమిస్తూ ఏటా 20 అవార్డులను ప్రభుత్వం అందిస్తుంది. వాటిలో 30% మహిళా అభ్యర్థులకు కేటాయించారు.

3. ఎస్టీ విద్యార్థుల కోసం జాతీయ ఫెలోషిప్

ఉన్నత విద్య అభ్యసిస్తున్న గిరిజన విద్యార్థులకు ఈ ఫెలోషిప్ పథకం పూర్తి డిజిటల్ ప్రక్రియ ద్వారా చేయూతనిస్తుంది. సమయానుకూల ఆర్థిక సాయం, డిజిలాకర్ తో ఏకీకరణ ద్వారా ఫిర్యాదుల పరిష్కారం లభిస్తుంది.

 ఆదాయ సృష్టి, ఆర్థిక సాధికారత పథకాలు

గిరిజన సమాజాల ఆదాయాన్ని సృష్టించడం, ఆర్థికాభివృద్ధిపై దృష్టిపెడుతూ ప్రభుత్వం అనేక పథకాలను ప్రారంభించింది.

·         నిర్ణీత కాలపరిమితి రుణాల పథకం (టర్మ్ లోన్ స్కీమ్) వ్యాపార వ్యయంలో 90% వరకూ మార్కెట్ రేటు కన్నా తక్కువ వడ్డీకి అందిస్తుంది. తిరిగి చెల్లింపునకు కాలపరిమితి 5 నుంచి 10 సంవత్సరాల వరకు ఉంటుంది.

·         ఆదివాసీ మహిళా సశక్తికరణ్ యోజన (ఏఎంఎస్ వై) గిరిజన మహిళలకు 4% వడ్డీకి ₹2 లక్షల వరకు రాయితీ రుణాలను అందిస్తుంది.

·         సూక్ష్మరుణ పథకం గిరిజన స్వయం సహాయక బృందాలకు రూ. 5 లక్షల వరకు రుణ సదుపాయాన్ని కల్పిస్తుంది.

v.            ఆదివాసీ శిక్షా రిణ్ యోజన (ఏఎస్ఆర్ వై) ఉన్నత విద్య అభ్యసిస్తున్న గిరిజన విద్యార్థులకు మార్కెట్ రేటు కన్నా తక్కువ వడ్డీకి రుణాలు అందిస్తుంది. ఈ కార్యక్రమాలు గిరిజన జనాభాలో వ్యవస్థాపకత, విద్య, స్వావలంబనను పెంపొందించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి.

మెరుగైన ఫలితాల కోసం ఆరోగ్య రక్షణ కార్యక్రమాలు

గిరిజన సమూహాల్లో వ్యాధి నివారణ, ఆరోగ్య రక్షణ సదుపాయాలపై దృష్టిసారిస్తూ మెరుగైన ఫలితాలు సాధించడానికి ప్రభుత్వం అనేక ఆరోగ్య రక్షణ కార్యక్రమాలు ప్రారంభించింది.

1. సికిల్ సెల్ రక్తహీనత నివారణ కార్యక్రమం

2023 జూలై 1న ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ మధ్యప్రదేశ్ లో ఈ కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించారు. సికిల్ సెల్ వ్యాధి (ఎస్ సీడీ)ని నివారించడం ఈ మిషన్ లక్ష్యం. మధ్య, పశ్చిమ, దక్షిణ భారతదేశంలోని గిరిజన జనాభాలో ఎక్కువగా ఉన్న జన్యుపరమైన రక్త రుగ్మత.

2. మిషన్ ఇంద్రధనుష్ 

గిరిజన సమూహాలపై ప్రత్యేకంగా దృష్టిపెడుతూ.. రెండేళ్ల లోపు పిల్లలు, గర్భిణులకు టీకాలు వేస్తూ వారిలో పూర్తి స్థాయిలో వ్యాధి నిరోధకతను పెంచే కార్యక్రమం. ఉచితంగా కోవిడ్-19 టీకాలను కూడా అందించి గిరిజనుల ఆరోగ్య సంరక్షణకు మరింత భరోసా కల్పించింది. వ్యాధి నిరోధకతను పెంచడం, వెనుకబడిన- మరీ ముఖ్యంగా గిరిజన ప్రాంతాల్లో టీకాల ద్వారా అరికట్ట వ్యాధులను తగ్గించడం ఈ మిషన్ లక్ష్యం.

3. నిక్షయ్ మిత్ర కార్యక్రమం

ఇది క్షయ వ్యాధి లక్ష్యంగా రూపొందించిన కార్యక్రమం. క్షయ వ్యాధిగ్రస్తులకు, ముఖ్యంగా గిరిజన వర్గాల వారికి రోగనిర్ధారణ, పోషకాహారం, వృత్తిపరమైన సహాయాన్ని అందిస్తోంది. పోషకాహార సాయం, వృత్తిపరమైన శిక్షణతో రీకవరీని మెరుగుపరచడం సహా టీబీ రోగులకు ఈ కార్యక్రమం అదనపు సహకారాన్ని అందిస్తోంది. గిరిజన ప్రాంతాల్లో టీబీని సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోవడం, ఆరోగ్య ఫలితాలను మెరుగుపరచడం, ముందస్తుగా గుర్తింపు- చికిత్సలను ప్రోత్సహించడంపై దృష్టి సారిస్తుంది.

5. జాతీయ ఆరోగ్య కార్యక్రమం (నేషనల్ హెల్త్ మిషన్ - ఎన్ హెచ్ఎం), హెమోగ్లోబినోపతి మార్గదర్శకాలు

గిరిజన జనాభాలో ఎక్కువగా కనిపించే సికిల్ సెల్ వ్యాధి (ఎస్ సీడీ) సహా హిమోగ్లోబినోపతి నివారణ, నియంత్రణ కోసం ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ పరిధిలోని నేషనల్ హెల్త్ మిషన్ సమగ్ర మార్గదర్శకాలను అభివృద్ధి చేసింది. ఎస్ సీడీ ప్రభావ తీవ్రతను గుర్తించిన ప్రభుత్వం పరీక్షించడం, అవగాహన కార్యక్రమాలు, ఆరోగ్య రక్షణ సదుపాయాలను మెరుగుపరచడం ద్వారా నిర్మూలన చర్యలను వేగవంతం చేస్తోంది.

6. ప్రధానమంత్రి మాతృ వందన యోజన: గిరిజన మహిళలకు ప్రసూతి పూర్వ, ప్రసవానంతర ఆర్థిక చేయూతను అందించడం ద్వారా తల్లీ పిల్లల ఆరోగ్యాన్ని రక్షించడానికి ఉద్దేశించిన పథకం.

భారతీయ గిరిజన సమాజాలకు గుర్తింపు, గౌరవం

గిరిజన స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల త్యాగాలకు గుర్తుగా.. బ్రిటీష్ పాలనను గిరిజనులు తీవ్రంగా ప్రతిఘటించిన రాష్ట్రాలలో 10 గిరిజన స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల ప్రదర్శనశాలలను ఏర్పాటు చేసేందుకు ప్రభుత్వం అనుమతించింది. 2022 నవంబరు 1న రాజస్థాన్‌లోని బన్స్వారా జిల్లాలో మాన్‌గర్ ధామ్‌ను అభివృద్ధి చేయనున్నట్లు ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ప్రకటించారు. 1913లో బ్రిటీష్ మారణకాండలో 1,500 మంది భిల్లు తెగకు చెందిన స్వాతంత్ర్య సమరయోధులు అమరులైన ప్రాంతమది. రాజస్థాన్, గుజరాత్, మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్రల సంయుక్త ప్రయత్నమైన ఈ స్మారక నిర్మాణం.. గిరిజనుల ప్రతిఘటననూ, సాంస్కృతిక వారసత్వాన్నీ జాతీయ స్థాయిలో చాటుతుంది.

ప్రభుత్వ ఇతర చర్యలతోపాటు ఈ కార్యక్రమాలన్నీ గిరిజన సమాజాలను ప్రధాన స్రవంతిలోకి తీసుకురావడానికి బాటలు వేయడంతోపాటు వారి సంస్కృతీ వారసత్వాలు, జీవన విధానాలకు గుర్తింపు తెస్తున్నాయి.

ముగింపు

విద్య, ఆరోగ్యం, సామాజిక-ఆర్థిక అభివృద్ధిపై దృష్టి సారించి.. ఈ వర్గాల సాధికారత కోసం ప్రభుత్వం వివిధ కార్యక్రమాలను ప్రవేశపెట్టింది. అవగాహనను పెంచడం, సంఘీభావాన్ని పెంపొందించడం ద్వారా గిరిజనుల జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరుస్తూ, దేశ పురోగతితో వారిని ఏకీకృతం చేస్తూ గిరిజన సంస్కృతులను పరిరక్షించగలం. ఈ చర్యల ద్వారా గిరిజన సమాజాలు అభివృద్ధి చెందుతూ, దేశాభివృద్ధికి దోహదపడతాయి. గిరిజన వారసత్వ సంరక్షణ ప్రాధాన్యాన్ని చాటడంతోపాటు గిరిజన సమాజాల సేవలను గౌరవించడాన్ని గిరిజన గౌరవ దినోత్సవం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.  

 

***

(Release ID: 2073518) Visitor Counter : 20