ભારતના હેલ્થકેર માળખાને મજબૂત કરવાના અને સમગ્ર દેશમાં ગુણવત્તાયુક્ત હેલ્થકેર સેવાઓ પ્રદાન કરવાના ઉદ્દેશ સાથે થયેલા એક સીમાચિહ્નરૂપ વિકાસમાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સ્વાસ્થ્ય સાથે સંબંધિત કેટલીક માળખાગત પરિયોજનાઓનું ઉદઘાટન અને શિલાન્યાસ કર્યો હતો તથા સ્વાસ્થ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય, આયુષ મંત્રાલય, રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલયનાં ફાર્માસ્યુટિકલ્સ વિભાગમાં વિવિધ સ્વાસ્થ્ય કાર્યક્રમોનો શુભારંભ કર્યો હતો.  અને આજે અહીં ઓલ ઇન્ડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ આયુર્વેદ (એઆઇઆઇએ) ખાતે આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય અંતર્ગત કર્મચારી રાજ્ય વીમા નિગમ (ઇએસઆઇસી). આ પ્રોજેક્ટ્સનો કુલ ખર્ચ 12,855 કરોડથી વધુ છે.

કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રી શ્રી જગત પ્રકાશ નડ્ડા; કેન્દ્રીય શ્રમ અને રોજગાર મંત્રી ડૉ. મનસુખ માંડવિયા; આયુષ માટે રાજ્ય કક્ષાનાં કેન્દ્રીય મંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો) તથા સ્વાસ્થ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્યમંત્રી શ્રી પ્રતાપરાવ જાધવ; કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્યમંત્રી શ્રીમતી અનુપ્રિયા પટેલ; આ પ્રસંગે કેન્દ્રીય શ્રમ અને રોજગાર રાજ્યમંત્રી શ્રીમતી શોભા કરંદલાજે અને દક્ષિણ દિલ્હીનાં સાંસદ (લોકસભા) શ્રી રામવીર સિંહ બિધુરી પણ ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં.

આજે 9મો 'આયુર્વેદ દિવસ' છે, જે ભારત અને અન્ય ઘણા દેશોમાં ધન્વન્તરિ જયંતીના પ્રસંગે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ આયુર્વેદના દેવ ભગવાન ધનવંતરી ભગવાનના જન્મની ઉજવણીનો દિવસ છે. ઋષિમુનિઓ અને સંતોને ટાંકીને પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, "સ્વાસ્થ્યને સૌથી મોટી સંપત્તિ ગણવામાં આવે છે, આ એક એવી વિભાવના છે, જે યોગનાં માધ્યમથી વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત કરી રહી છે." તેમણે આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, અત્યારે 150થી વધારે દેશોમાં આયુર્વેદ દિવસની ઉજવણી થઈ રહી છે, જેમાં આયુર્વેદમાં વૈશ્વિક સ્તરે વધી રહેલી રુચિ અને દુનિયામાં ભારતનાં પ્રાચીન પ્રદાન પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં એક દાયકામાં દેશમાં સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રમાં એક નવા પ્રકરણની શરૂઆત થઈ છે, જેમાં આયુર્વેદનાં જ્ઞાનને આધુનિક ચિકિત્સા સાથે જોડવામાં આવ્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અખિલ ભારતીય આયુર્વેદ સંસ્થાન આ પ્રકરણનું કેન્દ્રબિંદુ રહ્યું છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, આયુર્વેદ અને તબીબી વિજ્ઞાનનાં ક્ષેત્રોમાં અદ્યતન સંશોધન અભ્યાસની સાથે સાથે પંચકર્મ જેવી પ્રાચીન તકનીકોને આ સંસ્થામાં આધુનિક ટેકનોલોજીથી ભરપૂર જોવાનું શક્ય બનશે.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, "કોઈ પણ રાષ્ટ્રની પ્રગતિ તેના નાગરિકોનાં સ્વાસ્થ્ય સાથે ગાઢ રીતે સંકળાયેલી છે." તેમણે નિવારણાત્મક હેલ્થકેર, વહેલાસર નિદાન, વાજબી સારવાર અને દવાઓ, નાનાં શહેરોમાં ડૉક્ટરની ઉપલબ્ધતામાં વધારો અને સ્વાસ્થ્ય સેવાઓમાં ટેકનોલોજીને લગતી પ્રગતિ જેવા પાંચ મુખ્ય આધારસ્તંભો મારફતે સરકારની હેલ્થકેર પ્રત્યેની કટિબદ્ધતાની રૂપરેખા આપી હતી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે ભારતનો અભિગમ સંપૂર્ણ છે અને તાજેતરમાં રૂ. 13,000 કરોડથી વધારેનાં મૂલ્યનાં વિવિધ પ્રોજેક્ટ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જેમાં આયુષ હેલ્થ સ્કીમ હેઠળ ચાર સેન્ટર્સ ઓફ એક્સલન્સ, ડ્રોન સર્વિસ વિસ્તરણ, વિવિધ એઇમ્સમાં નવું માળખું અને મેડિકલ કોલેજોની સ્થાપના સામેલ છે. તેમણે મજૂરો માટે હોસ્પિટલોનું નિર્માણ થવા પર સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો, જે સમર્પિત સારવાર કેન્દ્રો તરીકે સેવા આપશે. અદ્યતન દવાઓ અને ગુણવત્તાયુક્ત સ્ટેન્ટ્સ અને ઇમ્પ્લાન્ટ્સના ઉત્પાદનના હેતુથી ફાર્માસ્યુટિકલ એકમોના ઉદઘાટનનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો.

બીમારીને કારણે ઘણાં પરિવારો, ખાસ કરીને ગરીબ કુટુંબોમાં, જે સંઘર્ષોનો સામનો કરવો પડે છે, તેનો ઉલ્લેખ કરતાં શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, અગાઉ લોકોને તબીબી સારવાર માટે તેમની ચીજવસ્તુઓ વેચવી પડતી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, "આ બોજને હળવો કરવા સરકારે આયુષ્માન ભારત યોજના શરૂ કરી છે, જે ગરીબો માટે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાનાં ખર્ચમાં રૂ. 5 લાખ સુધી આવરી લે છે." તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આશરે 4 કરોડ વ્યક્તિઓને આ યોજનાનો લાભ મળ્યો છે, જેથી તેઓ નાણાકીય ખેંચ વિના સારવાર મેળવી શકે. તેમણે આયુષ્યમાન વય વંદના કાર્ડ મારફતે 70 વર્ષથી વધુ વયના તમામ નાગરિકોને નિઃશુલ્ક સારવાર પ્રદાન કરવા આયુષ્માન યોજનાનું વિસ્તરણ કરવા બદલ ગર્વ વ્યક્ત કર્યો હતો, જે આવકને ધ્યાનમાં લીધા વિના સાર્વત્રિક રીતે સુલભ છે.

ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગ એમ બંને માટે આરોગ્ય સંભાળનો ખર્ચ ઘટાડવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો પુનરોચ્ચાર કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ 14,000થી વધારે જન ઔષધિ કેન્દ્રો શરૂ કરવાની નોંધ લીધી હતી, જે 80 ટકા ડિસ્કાઉન્ટ સાથે દવાઓ પ્રદાન કરશે અને નાગરિકોને રૂ. 30,000 કરોડની બચત કરશે. તેમણે સ્ટેન્ટ અને ની ઇમ્પ્લાન્ટ જેવા તબીબી ઉપકરણોની કિંમતોમાં ઘટાડા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જે જાહેર જનતાને રૂ. 80,000 કરોડથી વધુનું નુકસાન અટકાવે છે. તેમણે નિઃશુલ્ક ડાયાલિસિસ યોજના અને મિશન ઇન્દ્રધનુષ યોજનાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જેનો ઉદ્દેશ ગંભીર રોગો અટકાવવાનો અને માતાઓ અને નવજાત શિશુઓનું રક્ષણ કરવાનો છે.

પ્રધાનમંત્રીએ સ્વાસ્થ્યનાં જોખમો ઘટાડવા સમયસર નિદાનનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો તથા કેન્સર અને ડાયાબિટીસ જેવા રોગોની વહેલાસર તપાસ કરવાની સુવિધા આપવા આશરે બે લાખ આયુષ્માન આરોગ્ય મંદિરોની સ્થાપનાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, આ કેન્દ્રો લાખો લોકોને સમયસર સારવાર ઉપલબ્ધ કરાવવામાં મદદ કરે છે, જે આખરે ખર્ચમાં ઘટાડો કરે છે. આ ઉપરાંત, સરકાર ઇ-સંજીવની યોજના દ્વારા ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહી છે, જેણે 30 કરોડથી વધુ ઓનલાઇન પરામર્શને સક્ષમ બનાવ્યા છે, જેનાથી આરોગ્ય સંભાળ ખર્ચમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. તેમણે નાગરિકોને સુરક્ષિત ડિજિટલ ઓળખ પ્રદાન કરીને ભારતમાં સ્વાસ્થ્ય સેવાઓની સુલભતા વધારવા માટે યુ-વિન પ્લેટફોર્મ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. મેડ-ઇન-ઇન્ડિયા ડિજિટલ પ્લેટફોર્મથી દર વર્ષે 2.9 કરોડ ગર્ભવતી મહિલાઓ અને 2.6 કરોડ નવજાત શિશુઓને સંપૂર્ણ રસીકરણ પ્રક્રિયાનો લાભ મળશે. તે સ્વાસ્થ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયનાં મુખ્ય યુનિવર્સલ ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ (યુઆઇપી) અંતર્ગત 12 રસી-અટકાવી શકાય તેવા રોગો સામે મહિલાઓ અને બાળકોને (જન્મથી 16 વર્ષ સુધી) જીવન રક્ષક રસીઓ સમયસર આપવાની સુનિશ્ચિતતા કરશે.

પ્રધાનમંત્રીએ ગયા દાયકાઓની સરખામણીમાં છેલ્લા એક દાયકામાં ભારતની આરોગ્ય સેવાઓમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ પર વિચાર કરીને પોતાના સંબોધનનું સમાપન કર્યું હતું અને નવી એઈમ્સ અને મેડિકલ કોલેજોની વિક્રમી સ્થાપનાની નોંધ લીધી હતી. તેમણે કર્ણાટક, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્ય પ્રદેશ અને આંધ્રપ્રદેશ જેવા રાજ્યોમાં તાજેતરમાં થયેલા ઉદ્ઘાટનો તેમજ નવી મેડિકલ કોલેજો વિકસાવવામાં આવી રહી હોવાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે ખાતરી આપી હતી કે, હોસ્પિટલોની વધતી જતી સંખ્યા તબીબી શિક્ષણની તકોમાં વધારા સાથે સંકળાયેલી છે, તેમણે વચન આપ્યું હતું કે, ભારતમાં વિકલ્પોના અભાવે કોઈ પણ બાળકનું ડૉક્ટર બનવાનું સ્વપ્ન અવરોધાશે નહીં, છેલ્લા એક દાયકામાં એમબીબીએસ અને એમડીની લગભગ 1 લાખ નવી બેઠકો ઉમેરવામાં આવી છે અને આગામી પાંચ વર્ષમાં વધારાની 75,000 બેઠકો જાહેર કરવાની પ્રતિબદ્ધતા છે.

આ પ્રસંગે શ્રી જેપી નડ્ડાએ જણાવ્યું હતું કે, "પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે પ્રસ્તુત કરેલી આરોગ્ય નીતિમાં બે વિશેષતાઓ છે. પહેલું લક્ષણ એ છે કે તે સર્વગ્રાહી છે; આમાં, નિવારક, પ્રમોશનલ, રોગનિવારક, પુનર્વસન અને ઉપશામકના તમામ પાસાઓનું ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું છે. બીજું લક્ષણ એ છે કે તમામ શૈલીઓને એક જ છત હેઠળ એક સાથે લાવવાનો પ્રયાસ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને તે હંમેશા યાદ રાખવામાં આવશે. "

તેમણે એ વાતનો પણ પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો કે, કેન્દ્ર સરકાર 70 વર્ષથી વધુ વયની કોઈ પણ વૃદ્ધ વ્યક્તિ, કોઈ પણ મહિલા, કોઈ પણ જાતિ, કોઈ પણ સમુદાય અને કોઈ પણ ક્ષેત્રને રૂ. 5 લાખનું આરોગ્ય કવચ પ્રદાન કરશે અને તેમની સારવાર માટે વિના મૂલ્યે વ્યવસ્થા કરશે, તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ સુવિધા તેમના સમગ્ર જીવન દરમિયાન ઉપલબ્ધ રહેશે.

શ્રી પ્રતાપરાવ જાધવે નોંધ્યું હતું કે, વર્ષ 2014થી અત્યાર સુધી વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્યમાં આયુર્વેદની સામેલગીરીએ એક નવું પરિમાણ પ્રાપ્ત કર્યું છે તથા આ દિશામાં તેમના અનુકરણીય પ્રદાનનો શ્રેય તેમણે પ્રધાનમંત્રીને આપ્યો હતો. તેમણે માહિતી આપી હતી કે, આયુર્વેદની વૈશ્વિક જાગૃતિ ફેલાવવાનાં ઉદ્દેશ સાથે 'સપોર્ટ આયુર્વેદ' પહેલ શરૂ કરવામાં આવી છે.

પ્રોજેક્ટોની વિગતો:

પ્રધાનમંત્રીએ આજે કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલય હેઠળ આવતા વિવિધ પ્રોજેક્ટ અને સુવિધાઓનું ઉદઘાટન કર્યું હતું, જેમાં રૂ. 1133 કરોડથી વધારે રકમની રકમનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં મધ્ય પ્રદેશમાં મંદસૌર, નીમચ અને સિઓનીમાં ત્રણ મેડિકલ કોલેજો સામેલ છે. બિલાસપુર (હિમાચલ પ્રદેશ)માં એઈમ્સમાં સુવિધા અને સેવાનું વિસ્તરણ; કલ્યાણી (પશ્ચિમ બંગાળ), પટના (બિહાર), ગોરખપુર (ઉત્તર પ્રદેશ), ભોપાલ (મધ્યપ્રદેશ), ગુવાહાટી (આસામ) અને નવી દિલ્હી, જ્યાં જન ઔષધિ કેન્દ્રનું ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. બિલાસપુર (છત્તીસગઢ)માં સરકારી મેડિકલ કોલેજોમાં સુપર સ્પેશિયાલિટી બ્લોક બનાવવામાં આવ્યો છે. એક સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ ટેસ્ટિંગ લેબોરેટરી (સીડીટીએલ) ગોથાપટ્ટના, ભુવનેશ્વર, ઓડિશામાં અને ઓડિશાના બારગઢમાં ક્રિટિકલ કેર બ્લોક છે.

આ ઉપરાંત પ્રધાનમંત્રીએ રૂ. 925 કરોડથી વધારેનાં વિવિધ હેલ્થ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ માટે શિલારોપણ પણ કર્યું હતું. તેમાં મધ્ય પ્રદેશની પાંચ નર્સિંગ કોલેજો (શિવપુરી, રતલામ, ખંડવા, રાજગઢ અને મંદસૌર)નો સમાવેશ થાય છે. પીએમ-અભિમ અંતર્ગત હિમાચલ પ્રદેશ, કર્ણાટક, મણિપુર અને તમિલનાડુ તથા રાજસ્થાનમાં 21 ક્રિટિકલ કેર બ્લોક્સ; અને નવી દિલ્હીની એઈમ્સ અને હિમાચલ પ્રદેશની એમ્સ બિલાસપુર ખાતે કેટલીક સુવિધાઓ અને સેવાના વિસ્તરણનો સમાવેશ થાય છે.

નાગરિકોને ગર્ભવતી મહિલાઓ અને બાળકો માટે સંપૂર્ણ ડિજિટલ રસીકરણ સેવાઓ પ્રદાન કરીને તથા સુરક્ષિત ડિજિટલ ઓળખ પ્રદાન કરીને ભારતમાં સ્વાસ્થ્ય સેવાઓની સુલભતા વધારવાનાં ઉદ્દેશ સાથે પ્રધાનમંત્રીએ આજે યુ-વિન પોર્ટલ લોંચ કર્યું હતું. આ મેડ-ઇન-ઇન્ડિયા ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ સંપૂર્ણ રસીકરણ પ્રક્રિયાને સંપૂર્ણ ડિજિટલાઇઝ કરીને વાર્ષિક 2.9 કરોડ ગર્ભવતી મહિલાઓ અને 2.6 કરોડ શિશુઓને લાભ આપશે. તે સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને બાળકોને (જન્મથી 16 વર્ષ સુધી) 12 રસી-અટકાવી શકાય તેવા રોગો સામે જીવન રક્ષક રસીઓ સમયસર આપવાની ખાતરી કરશે. મુખ્ય યોજના એબી પીએમ-જેએવાયમાં મોટા વધારા સ્વરૂપે પ્રધાનમંત્રીએ રૂ. 3437 કરોડનાં ખર્ચે 70 વર્ષ કે તેથી વધુ વય ધરાવતાં તમામ વરિષ્ઠ નાગરિકોની આવકને ધ્યાનમાં લીધા વિના તેમનાં સ્વાસ્થ્ય કવચનું વિસ્તરણ શરૂ કર્યું હતું. 

અતિ સુલભ વિસ્તારોમાં હેલ્થકેર સેવાઓની પહોંચ વધારવા માટે પ્રધાનમંત્રીએ 11 ટર્શરી કેર સંસ્થાઓમાં ડ્રોન સેવાઓ શરૂ કરી હતી. તેમાં ઋષિકેશ (ઉત્તરાખંડ), એઈમ્સ બીબીનગર (તેલંગાણા), એઈમ્સ ગુવાહાટી (આસામ), એઈમ્સ ભોપાલ (મધ્યપ્રદેશ), એઈમ્સ જોધપુર (રાજસ્થાન), એઈમ્સ પટણા (બિહાર), એઈમ્સ બિલાસપુર (હિમાચલ પ્રદેશ), એઈમ્સ રાયબરેલી (ઉત્તરપ્રદેશ), એઈમ્સ રાયપુર (છત્તીસગઢ), રિમ્સ ઇમ્ફાલ (મણિપુર) અને એઈમ્સ મંગલાગિરી (આંધ્રપ્રદેશ) સામેલ છે. એઈમ્સ ઋષિકેશથી હેલિકોપ્ટર ઇમરજન્સી મેડિકલ સર્વિસીસ પણ શરૂ કરવામાં આવી હતી, જે ફ્લાઇટ દરમિયાન અને ઓનસાઇટ દરમિયાન ટ્રોમા પીડિતોને સ્થિર અને સારવાર આપીને ઝડપી તબીબી સંભાળ પૂરી પાડવામાં મદદ કરશે. તે ઉત્તરાખંડ અને નજીકના વિસ્તારોને 100 નોટિકલ માઇલની અંદર આવરી લેશે. આ ઉપરાંત પ્રધાનમંત્રીએ એલાઇડ હેલ્થકેર વ્યાવસાયિકો અને સંસ્થાઓ માટે એક પોર્ટલ લોંચ કર્યું હતું. આ હાલના સહયોગી અને આરોગ્ય સેવા વ્યવસાયિકો અને સંસ્થાઓનો કેન્દ્રીકૃત ડેટાબેઝ છે. તદુપરાંત, દરેક રાજ્ય અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે આબોહવામાં પરિવર્તન અને માનવ આરોગ્ય પર રાજ્ય વિશિષ્ટ કાર્યયોજના (એસએપીસીસીએચએચ) પણ શરૂ કરવામાં આવી હતી, જે આ રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં આબોહવાને અનુકૂળ આરોગ્ય સેવાઓ વિકસાવવા માટે અનુકૂલન વ્યૂહરચના રજૂ કરે છે.

ફાર્માસ્યુટિકલ્સ વિભાગ અંતર્ગત વાપી (ગુજરાત)માં મેડિકલ ડિવાઇસીસ અને બલ્ક ડ્રગ્સ માટે પ્રોડક્શન લિન્ક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (પીએલઆઈ) યોજના હેઠળ પાંચ પ્રોજેક્ટનું ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. સુલતાનપુર, (હૈદરાબાદ); બેંગલુરુ, (કર્ણાટક); કાકીનાડા (આંધ્રપ્રદેશ) અને નાલાગઢ (હિમાચલ પ્રદેશ) . આ એકમો પેનિસિલિન-જી અને ક્લાવલેનિક એસિડ જેવી મહત્ત્વપૂર્ણ બલ્ક દવાઓની સાથે બોડી ઇમ્પ્લાન્ટ્સ અને ક્રિટિકલ કેર ઇક્વિપમેન્ટ જેવા હાઇ-એન્ડ મેડિકલ ઉપકરણોનું ઉત્પાદન કરશે. આ પહેલ ભારતના આયાત પરની નિર્ભરતા ઘટાડવાના અને તબીબી ઉપકરણો અને જથ્થાબંધ દવાઓમાં સ્થાનિક ઉત્પાદન ક્ષમતાઓને વધારવાના લક્ષ્યને ટેકો આપે છે. પ્રધાનમંત્રીએ તબીબી ઉપકરણો માટે નાઇપર-અમદાવાદ (ગુજરાત)માં ઉત્કૃષ્ટતાનાં ચાર કેન્દ્રોનો શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો. બલ્ક ડ્રગ્સ માટે નાઇપર હૈદરાબાદ (તેલંગાણા) ફાયટોફાર્માસ્યુટિકલ્સ માટે નાઇપર, ગુવાહાટી (આસામ) અને એન્ટી-બેક્ટેરિયલ એન્ટિ-વાયરલ ડ્રગ ડિસ્કવરી એન્ડ ડેવલપમેન્ટ માટે નાઇપર – મોહાલી (પંજાબ). ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ ફાર્માસ્યુટિકલ પ્રોજેક્ટ્સ માટે કુલ રૂ. 5187 કરોડનો ખર્ચ થશે.

આ ઉપરાંત શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય હેઠળ પ્રધાનમંત્રીએ ઇન્દોર (મધ્યપ્રદેશ)માં 300 પથારીધરાવતી ઇએસઆઇસી હોસ્પિટલનું ઉદઘાટન કર્યું હતું, જેને 500 પથારીઓ સુધી અપગ્રેડ કરી શકાય તેવી છે તથા રૂ. 1641 કરોડનાં કુલ ખર્ચ સાથે ફરીદાબાદ (હરિયાણા), બોમ્માસન્દ્ર (કર્ણાટક) અને નરસાપુર, ઇન્દોર (મધ્યપ્રદેશ), મેરઠ (ઉત્તરપ્રદેશ) અને અતુતાપુરમ (આંધ્રપ્રદેશ)ની વિવિધ ઇએસઆઇ હોસ્પિટલો માટે શિલારોપણ કર્યું હતું. આ યોજનાઓથી 55 લાખ ઇએસઆઈ લાભાર્થીઓને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત લાભ મળશે.

આયુષ મંત્રાલય હેઠળ પ્રધાનમંત્રીએ ઓલ ઇન્ડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ આયુર્વેદ (એઆઇઆઇએ)ના બીજા તબક્કાનું ઉદઘાટન કર્યું હતું, જેનું મૂળ લોકાર્પણ વર્ષ 2017માં થયું હતું, જેમાં 150 પથારીધરાવતી પંચકર્મ હોસ્પિટલ, એક આયુર્વેદિક ફાર્મસી, સ્પોર્ટ્સ મેડિસિન યુનિટ અને રહેવાની વિસ્તૃત સુવિધાઓ સામેલ છે, આ તમામ માટે રૂ. 289 કરોડથી વધારેનાં ખર્ચે કામ કરવામાં આવ્યું છે. ભારતના સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીના ઉપાયોને વધારવા માટે તેમણે ઓડિશા અને છત્તિસગઢમાં યોગ અને નેચરોપેથીમાં બે કેન્દ્રીય સંશોધન સંસ્થાઓનો શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો તથા ડાયાબિટીસ સંશોધન, સ્થાયી આયુર્વેદિક સમાધાનો, આયુર્વેદિક વનસ્પતિજન્ય સંશોધનો અને રૂમેટોઈડ આર્થરાઈટિસ માટે ચિકિત્સા પ્રણાલી પર કેન્દ્રિત ચાર ઉત્કૃષ્ટતા કેન્દ્રોનો શુભારંભ કર્યો હતો. તદુપરાંત, 470,000 સ્વયંસેવકો સાથે રાષ્ટ્રવ્યાપી આરોગ્ય જાગૃતિ અભિયાન, "દેશ કા પ્રકૃતિ પરીક્ષા અભિયાન" શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેનો ઉદ્દેશ ્ય જાહેર આરોગ્ય જાગૃતિમાં ક્રાંતિ લાવવાનો અને અનેક ગિનીસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ્સનો પ્રયાસ કરવાનો હતો.

AP/GP/JD