ਮਾਈਕਰੋ , ਸਮਾਲ ਅਤੇ ਮੀਡੀਅਮ ਉੱਦਮ ਮੰਤਰਾਲਾ
azadi ka amrit mahotsav

ਕੇਂਦਰੀ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜੀਤਨ ਰਾਮ ਮਾਂਝੀ ਨੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ 100 ਦਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ


ਪਿਛਲੇ 100 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ, ਉੱਦਮਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ

ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ, ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ

Posted On: 17 SEP 2024 5:53PM by PIB Chandigarh

ਕੇਂਦਰੀ ਸੂਖਮ, ਲਘੂ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਉਦਯੋਗ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜੀਤਨ ਰਾਮ ਮਾਝੀ ਨੇ ਅੱਜ ਉਦਯੋਗ ਭਵਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ “ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ 100 ਦਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ” ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸਕੱਤਰ, ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਸ਼੍ਰੀ ਐੱਸ ਸੀ ਐੱਲ ਦਾਸ ਅਤੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਸੈਕਟਰ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਉੱਦਮਤਾ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। 15.08.2024 ਨੂੰ 78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਲੋਂ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਲਈ ਸਥਿਰਤਾ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸੌਖ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫੋਕਸ ਅਤੇ ਵਚਨਬੱਧਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਲੀਡਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਵੱਡੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ 100 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ 100 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ, ਉੱਦਮਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਇੱਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗਲੋਬਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹਨ।

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪਿਛਲੇ 100 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਦੀ ਰਸਮੀਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮ 

27 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਿਆਂ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਉਦਯਮ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਤੇ ਉਦਯਮ ਅਸਿਸਟ ਪਲੇਟਫਾਰਮ (ਯੂਏਪੀ) 'ਤੇ ਆਨਬੋਰਡ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਕੈਂਪਾਂ ਸਮੇਤ ਰਸਮੀਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੇਜ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ, ਉਦਯਮ/ਯੂਏਪੀ 'ਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ 5 ਕਰੋੜ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ। 2023 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 1.06 ਕਰੋੜ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, 2024 ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਕੇ 5.07 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਸ ਨਾਲ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 21 ਕਰੋੜ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਪੀਐੱਮਈਜੀਪੀ) ਤਹਿਤ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 55 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਸੂਖਮ ਉਦਯੋਗ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ।

ਪੀਐੱਮਈਜੀਪੀ ਦੁਆਰਾ ਸੂਖਮ ਉੱਦਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ

ਪੀਐੱਮਈਜੀਪੀ (ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ) ਦੇ ਤਹਿਤ, ਪਿਛਲੇ 100 ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ (9 ਜੂਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ) ਪ੍ਰਵਾਨਗੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸਦੇ ਤਹਿਤ 3,148 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾਲ 26,426 ਨਵੇਂ ਸੂਖਮ ਉਦਯੋਗ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 2.11 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਾਭ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਪੀਐੱਮਈਜੀਪੀ ਤਹਿਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਯੂਨਿਟ

ਪੀਐੱਮਈਜੀਪੀ ਤਹਿਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਯੂਨਿਟ

ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ  ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 26 ਜੂਨ, 2024 ਨੂੰ ਸਿੱਕਮ ਸਮੇਤ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਸਟੇਟਾਂ ਦੇ ਮੁੜ-ਵਿਕਾਸ ਸਮੇਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ 12 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਸਿੱਕਮ ਸਣੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਨਾਲ 2,290 ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ।

ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਲਈ ਯਸ਼ਸਵਨੀ ਮੁਹਿੰਮ

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ, 27 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਦਮੀ ਭਾਰਤ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਯਸ਼ਸਵਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉੱਦਮਤਾ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ, ਕਬਾਇਲੀ ਮਾਮਲੇ, ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ, ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮਤਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ (ਡਬਲਿਊਈਪੀ) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੂਰੀ-ਸਰਕਾਰੀ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਯਸ਼ਸਵਿਨੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮਤਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ (ਡਬਲਿਊਈਪੀ) ਦੁਆਰਾ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਜਨਤਕ-ਨਿੱਜੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਦਯੋਗ-ਪੱਧਰ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਫੋਕਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੀਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਲਈ ਰਸਮੀਕਰਣ, ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ-ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਛੇ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ: ਵਿੱਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ, ਸਿਖਲਾਈ, ਮਾਰਕੀਟ ਲਿੰਕੇਜ, ਸਲਾਹਕਾਰ, ਪਾਲਣਾ, ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ/ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸੇਵਾਵਾਂ।

ਪਹਿਲੀ ਮੁਹਿੰਮ, 19 ਜੁਲਾਈ 2024 ਨੂੰ ਜੈਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 650 ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 4,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਦਮ ਅਤੇ ਯੂਏਪੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਇੱਕ ਦੂਜੀ ਮੁਹਿੰਮ, 11 ਸਤੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਰਾਂਚੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਕਨਕਲੇਵ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 200 ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਅਤੇ ਐੱਸਐੱਚਜੀ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੇਖੀ ਗਈ।

ਇਸ ਸਾਲ ਇੱਕ ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਅਜਿਹੀਆਂ 17 ਹੋਰ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਣ।

ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਲਈ ਯਸ਼ਸਵਨੀ ਮੁਹਿੰਮ

ਸੀਜੀਟੀਐੱਮਐੱਸਈ ਅਧੀਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਜਮਾਂਦਰੂ-ਮੁਕਤ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ

ਸੀਜੀਟੀਐੱਮਐੱਸਈ ਸਕੀਮ (9 ਸਤੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਸੀਜੀਟੀਐੱਮਐੱਸਈ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰ) ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਲਈ 90% ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਕਵਰੇਜ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੋਈ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਗਾਰੰਟੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਸਲਾਨਾ ਗਾਰੰਟੀ ਫੀਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ, ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਲਈ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਉਪਬੰਧ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਜਮਾਂਦਰੂ-ਮੁਕਤ ਕਰਜ਼ੇ ਤੱਕ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਿਲ ਤੋਂ 27 ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਟੀਮ (ਵਪਾਰ ਸਮਰਥਾ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ) ਸਕੀਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ

ਟੀਮ, ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸਕੀਮ ਹੈ ਜੋ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ 27 ਜੂਨ, 2024 ਨੂੰ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਲਈ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਰੈਂਪ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਸਾਂਝਾਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 150 ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਦੋ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੁਣੇ ਅਤੇ ਰਾਂਚੀ ਵਿੱਚ ਹਰ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 150 ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਸਮਰੱਥਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ 5 ਲੱਖ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 50% ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੇ ਉਦਯੋਗ ਹੋਣਗੇ।

14 ਨਵੇਂ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲਾ ਸਿੰਧੂਦੁਰਗ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ), ਨਾਗਪੁਰ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ), ਪੁਣੇ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ), ਝਾਂਸੀ (ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼), ਅੰਬਾਲਾ (ਹਰਿਆਣਾ), ਸਾਂਬਾ (ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ), ਵਿਖੇ 14 ਨਵੇਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੇਂਦਰ (ਟੀਸੀ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੋਕਾਰੋ (ਝਾਰਖੰਡ), ਕੋਇੰਬਟੂਰ (ਤਮਿਲਨਾਡੂ), ਜਬਲਪੁਰ (ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼), ਬਿਲਾਸਪੁਰ (ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ), ਰਾਊਰਕੇਲਾ (ਓਡੀਸ਼ਾ), ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ (ਕੇਰਲ), ਰਾਜਕੋਟ (ਗੁਜਰਾਤ), ਕੋਪਰਥੀ (ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼), 2,800 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਨਾਲ 12 ਅਗਸਤ, 2024 ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਪਬਲਿਕ-ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਉੱਨਤ ਨਿਰਮਾਣ ਤਕਨੀਕਾਂ, ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ, ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ। 1,00,000 ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ, ਅਤੇ ਅਗਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 3,00,000 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਜ਼ੈੱਡ 2.0 ਸਰਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਸਕੀਮ

ਜ਼ੈੱਡ 2.0 ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ 11 ਸਤੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜ਼ੀਰੋ ਡਿਫੈਕਟ, ਜ਼ੀਰੋ ਇਫੈਕਟ ਨਿਰਮਾਣ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, 5 ਲੱਖ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਦੀ ਘੱਟ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਜ਼ੈੱਡ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰਾਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਵਾਸ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ₹ 500 ਕਰੋੜ ਦਾ ਬਜਟ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 5 ਲੱਖ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਵਧੇ ਹੋਏ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਲਈ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਹੈਕਾਥਨ 4.0

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਹੈਕਾਥੌਨ 4.0 (11 ਸਤੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ) ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ 35 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਉੱਦਮੀਆਂ ਲਈ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਅਪਣਾਉਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ, ਗ੍ਰੀਨ ਊਰਜਾ, ਸਰਹੱਦੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ, ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਵਪਾਰਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਚਾਰ ₹15 ਲੱਖ ਤੱਕ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇਨਕਿਊਬੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 500 ਇਨੋਵੇਟਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਆਈਡਿਆ ਹੈਕਾਥਨ 4.0 ਲਈ ਪੋਸਟਰ ਕੈਂਪੇਨ

ਬੋਕਾਰੋ, ਝਾਰਖੰਡ ਵਿਖੇ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੇਂਦਰ ਲਈ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ

ਬੋਕਾਰੋ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ, 11 ਸਤੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਰਾਂਚੀ ਵਿਖੇ, ₹198 ਕਰੋੜ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਬੋਕਾਰੋ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ 8,000 ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ, ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। 22,000 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਅਗਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ।

11 ਸਤੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਬੋਕਾਰੋ ਵਿਖੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ

ਲੇਹ ਵਿਖੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਰੂਰਲ ਐਂਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਐਕਸੀਲਰੇਸ਼ਨ ਥਰੂ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (ਕ੍ਰੀਏਟ) ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ

ਲੇਹ ਵਿਖੇ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕ੍ਰੀਏਟ ਸੈਂਟਰ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਸ਼ਮੀਨਾ ਉੱਨ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੇਲ ਕੱਢਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰੇਗਾ। ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਸ਼ਕਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਨਤੀਜੇ ਸਥਾਨਕ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਸ਼ਮੀਨਾ ਉੱਨ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਬਾਇਓ-ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਾਨੇ ਵਧਣਗੇ।

ਲੇਹ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੀਏਟ ਵਿਖੇ ਪਸ਼ਮੀਨਾ ਉੱਨ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਸੈਂਟਰ

ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਯੂਐੱਸ-ਸਮਾਲ ਬਿਜ਼ਨਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਯੂਐੱਸ-ਐੱਸਬੀਏ) ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤਾ

13 ਅਗਸਤ, 2024 ਨੂੰ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਸਮਾਲ ਬਿਜ਼ਨਸ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ (ਯੂਐੱਸ-ਐੱਸਬੀਏ) ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸਹਿਮਤੀ ਪੱਤਰ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਸੀ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸਮਝੌਤਾ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਗ੍ਰੀਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਦਾ ਡਿਜੀਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਵੀ ਏਜੰਡੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਵਰਚੁਅਲ ਵੈਬਿਨਾਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਲਈ ਸੰਵਾਦ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ 'ਤੇ ਦੁਵੱਲਾ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨਤੀਜੇ ਹਨ।

13 ਅਗਸਤ 2024 ਨੂੰ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਯੂਐੱਸ-ਐੱਸਬੀਏ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ

ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ, ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

*****

ਐੱਸਬੀ


(Release ID: 2058161) Visitor Counter : 29


Read this release in: English , Khasi , Hindi