કેન્દ્રીય શ્રમ અને રોજગાર તથા યુવા બાબતો અને રમતગમત મંત્રી ડૉ. મનસુખ માંડવિયાએ 05 પશ્ચિમી રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો) સાથે શ્રમ સુધારણા અને રોજગારી પર પ્રાદેશિક બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી. આજે ગુજરાતના રાજકોટમાં મહારાષ્ટ્ર, ગોવા, ગુજરાત, દાદરા અને નગર હવેલી તથા દમણ અને દીવ તથા લક્ષદ્વીપ. શ્રમ અને રોજગારીના મુખ્ય મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવા માટે રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથે રાષ્ટ્રવ્યાપી શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય દ્વારા આયોજિત છ પ્રાદેશિક બેઠકોની શ્રૃંખલામાં આ ત્રીજી બેઠક યોજાઈ હતી.

આ બેઠકમાં શ્રમ સુધારણા, ઇ-શ્રમ, મકાન અને અન્ય બાંધકામ કામદારો (બીઓસીડબ્લ્યુ), રાષ્ટ્રીય કારકિર્દી સેવા (એનસીએસ) પોર્ટલ, રોજગાર નિર્માણ અને માપન તથા કર્મચારી રાજ્ય વીમા નિગમ/યોજના (ઇએસઆઇસી/ઇએસઆઇસી) જેવા મુખ્ય મુદ્દાઓ પર વિસ્તૃત ચર્ચા-વિચારણા કરવામાં આવી હતી.

ડો.મનસુખ માંડવિયાએ પોતાના સંબોધનમાં ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ભારત સરકાર સંગઠિત અને અસંગઠિત એમ બંને ક્ષેત્રોમાં તમામ કામદારોને વ્યાપક અને સરળતાથી સુલભ સામાજિક સુરક્ષા કવચ પ્રદાન કરવા કટિબદ્ધ છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, મંત્રાલય રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથે મળીને દેશનાં તમામ જિલ્લાઓમાં ઇએસઆઇસીનાં લાભ અને સેવાઓ વધારવા કામ કરી રહ્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, ગુણવત્તાયુક્ત સેવાઓની સુલભતા ધરાવતા લાભાર્થીઓને સુવિધા પ્રદાન કરવા માટે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (એઆઇ) સહિત ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી (આઇટી)નો લાભ લેવા માટે કેન્દ્ર, રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો વચ્ચે વિસ્તૃત સંકલનની તાતી જરૂરિયાત છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, ઇએસઆઇસીનાં ધનવંતરી પોર્ટલને વૈશ્વિક ધારાધોરણોને અનુરૂપ અદ્યતન ડેટા મેનેજમેન્ટ માટે મજબૂત કરવામાં આવશે.

Chaired a meeting in Rajkot today with high officials from various states and union territories to address key labor issues. Our government is committed to enhancing social security and welfare schemes for our workers nationwide. pic.twitter.com/c9pAXBWvbj

— Dr Mansukh Mandaviya (@mansukhmandviya) September 15, 2024

કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, ઇએસઆઇએસ અને આયુષ્માન ભારત પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (એબી-પીએમજેએવાય) વચ્ચે સમન્વય સ્થાપિત કરવાની યોજના છે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "આ નીતિ અંતર્ગત ઇએસઆઇસી/ઇએસઆઈએસ લાભાર્થીઓને એબી-પીએમજેએવાય સાથે જોડાયેલી 30,000થી વધારે હોસ્પિટલોમાં ગુણવત્તાયુક્ત તબીબી સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ થશે. આનાથી સરકારી, જાહેર ક્ષેત્ર અને ખાનગી હોસ્પિટલો દ્વારા આપવામાં આવતી સેવાઓની સુલભતાના સંદર્ભમાં તફાવત દૂર થશે, જેથી લાભાર્થીઓને કોઈપણ પેનલમાં સામેલ હોસ્પિટલમાં અસરકારક રીતે સારવાર પ્રાપ્ત કરવાની મંજૂરી મળશે, "તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું.

ડો. માંડવિયાએ એનસીએસ પોર્ટલના ઉપયોગમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જે નોકરીની શોધ અને મેચિંગ, કારકિર્દી પરામર્શ, વ્યાવસાયિક માર્ગદર્શન વગેરે જેવી વિવિધ જાહેર રોજગાર સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, એનસીએસ પર 16 લાખથી વધારે સક્રિય ખાલી જગ્યાઓ ઉપલબ્ધ છે અને અત્યાર સુધીમાં 3 કરોડથી વધારે ખાલી જગ્યાઓ ઊભી કરવામાં આવી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, ભારત સરકાર એનસીએસ પોર્ટલને એઆઇ સહિતની અત્યાધુનિક ટેકનોલોજી સાથે અપગ્રેડ કરવા અને તેને ઇ-શ્રમ સાથે સંકલિત કરવાની દિશામાં કામ કરી રહી છે, જેથી સંગઠિત અને અસંગઠિત એમ બંને ક્ષેત્રોમાં જોબ-મેચિંગની દ્રષ્ટિએ નોકરીદાતાઓ અને નોકરી શોધનારાઓ માટે તેને પસંદગીનું સ્થળ બનાવી શકાય.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો અને કેન્દ્ર સરકારે રોજગારી સાથે સંબંધિત વધારે સચોટ ડેટા સમયસર એકત્રિત કરવા માટે એક વ્યવસ્થા સ્થાપિત કરવા સંયુક્તપણે કામ કરવું જોઈએ. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ ડેટાને અદ્યતન વિશ્લેષણો, સિમ્યુલેશન, આગાહી અને મોડલિંગથી સજ્જ કેન્દ્રીકૃત ડેશબોર્ડમાં ફીડ કરવું જોઈએ, જે કેન્દ્ર અને રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે સુલભ હશે, આમ, રોજગારીના સર્જન માટે વધુ અસરકારક નીતિઓ ઘડવામાં તેમને સુવિધા પૂરી પાડશે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.

ડો. માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો મોટા ભાગના કલ્યાણ, સામાજિક સુરક્ષા અને રોજગાર યોજનાઓ/પગલાં માટે અમલીકરણ એજન્સીઓ છે અને તેથી, તેમના કાન જમીન પર છે, તેથી તેઓએ યોજનાઓના લાભાર્થીઓ પાસેથી પ્રતિસાદ એકત્રિત કરવાની પદ્ધતિને મજબૂત બનાવવી જોઈએ. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ પ્રકારની યોજનાઓ/પગલાંની ડિઝાઇન અને અમલીકરણમાં સતત સુધારો કરવા માટે આ પ્રકારનાં પ્રતિભાવો, અનુભવો, પડકારો અને શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ વહેંચવા માટે કેન્દ્ર અને રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો વચ્ચે અવારનવાર સંવાદ સ્થાપિત કરવાની જરૂર છે.

શ્રમ અને રોજગાર (એલએન્ડઇ)ના સચિવ સુશ્રી સુમિતા દાવરાએ શ્રમ સુધારાઓના અમલીકરણને ઝડપી બનાવવા રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો અને કેન્દ્ર સરકાર વચ્ચે વધુ સહયોગની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકીને બેઠકનો સંદર્ભ આપ્યો હતો, જે માટે ભારત સરકારે 29 શ્રમ કાયદાઓને 04 શ્રમ સંહિતાઓમાં આધુનિક બનાવવા, સરળ બનાવવા અને એકીકૃત કરવાની સીમાચિહ્નરૂપ પહેલ કરી છે.

વર્ષ 2030 સુધીમાં ભારતની કાર્યકારી વયની વસતિ કુલ વસતિમાં આશરે 65 ટકા જેટલી થવાનો અંદાજ છે એ વાત પર ભાર મૂકતાં સુશ્રી દાવરાએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ભારત સરકાર ગુણવત્તાયુક્ત રોજગારીનું સર્જન અને કૌશલ્ય વિકાસને સુલભ બનાવવા માટે કટિબદ્ધ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "ભારત સરકારે કેન્દ્રીય બજેટ 2024-2025માં રૂ. 2 લાખ કરોડના ખર્ચ સાથે 05 એમ્પ્લોયમેન્ટ લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (ઇએલઆઇ) યોજનાઓની જાહેરાત કરી છે, જેનો બેવડો ઉદ્દેશ ઔપચારિક રોજગાર પેદા કરવામાં વ્યવસાયોને ટેકો આપવાનો છે, જ્યારે યુવાનોને કૌશલ્ય, ગુણવત્તાયુક્ત નોકરીઓ અને સામાજિક સુરક્ષા મેળવવા માટે સશક્ત બનાવવાનો છે."

એલએન્ડઇના સચિવે ઇ-શ્રમ પોર્ટલની પ્રગતિ અંગે ચર્ચા કરી હતી અને નોંધ્યું હતું કે, વર્ષ 2021થી અત્યાર સુધીમાં 30 કરોડથી વધારે અસંગઠિત કામદારોએ નોંધણી કરાવી છે. તેમણે રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને પોર્ટલ સાથે સંકલન સાધવા વિનંતી કરી હતી, જેમાં કેન્દ્રીય બજેટ 2024-25માં દર્શાવ્યા મુજબ કલ્યાણકારી યોજનાઓની સુલભતા પ્રદાન કરવામાં તેની ભૂમિકા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. વધુમાં, તેમણે ડેટા-સંચાલિત આયોજનમાં બોસીડબ્લ્યુ એમઆઈએસ પોર્ટલની ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો હતો અને રાજ્યોને કામદારોના ડેટાને અપડેટ કરવા અને શૈક્ષણિક માળખા સહિત બીઓસી કામદારોના કલ્યાણ માટે ભંડોળના ઉપયોગને ઝડપી બનાવવા વિનંતી કરી હતી.

આ બેઠકનું સમાપન રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોનાં પ્રતિનિધિઓ સાથે થયું હતું, જેમાં તેમણે શ્રમ અને રોજગારીનાં મુખ્ય મુદ્દાઓ પર તેમનાં વિચારો, સૂઝબૂઝ અને શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ વહેંચી  હતી. તેમણે પ્રાદેશિક બેઠકો મારફતે તેમની સાથે સંપર્ક કરવા બદલ અને તેમના સંબંધિત રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ચાલી રહેલા સુધારાઓના અમલીકરણમાં વધારે ટેકો આપવા બદલ ભારત સરકારની પ્રશંસા કરી હતી.

એલ એન્ડ ઇના અધિક સચિવ શ્રી કમલ કિશોર સોને રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના પ્રતિનિધિઓએ ભાગ લેવા બદલ તેમનો આભાર વ્યક્ત કર્યો હતો અને બેઠકના સફળ આયોજનમાં સહકાર આપવા બદલ રાજકોટ વહીવટીતંત્રની પ્રશંસા કરી હતી.

હવે પછીની બેઠક રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથે પ્રાદેશિક ચર્ચાવિચારણાની ચાલુ શ્રેણીની છે, જે આગામી સપ્તાહમાં પૂર્વનાં રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે ભુવનેશ્વરમાં યોજાશે.