ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਨੇ ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰੋ: ਰਮੇਸ਼ ਚੰਦ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ 'ਟਿਕਾਊ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਆਜੀਵਿਕਾ' 'ਤੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ। ਸੈਮੀਨਾਰ ਨੂੰ ਅਹਿਮ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਆਜੀਵਿਕਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ, ਮਾਰਕੀਟ ਲਿੰਕੇਜ, ਪੇਂਡੂ ਮੁੱਲ ਲੜੀ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼, ਮਾਈਕ੍ਰੋਫਾਈਨੈਂਸ, ਉੱਦਮਤਾ, ਪੇਂਡੂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣਾ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ।

ਇਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਵਾਨ ਆਗੂ, ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਇਨੋਵੇਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਸਬੰਧਤ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ, ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਉੱਦਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਾਂ ਨੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਊ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਆਜੀਵਿਕਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ।

ਆਪਣੇ ਕੁੰਜੀਵਤ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਰਮੇਸ਼ ਚੰਦ ਨੇ ਟਿਕਾਊ ਪੇਂਡੂ ਆਜੀਵਿਕਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਅਹਿਮ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ। ਸੰਬੋਧਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਕਲਿੰਗਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਖੋਜ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਆਰਆਈਐਸ) ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਅਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹਿਰੀ-ਪੇਂਡੂ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਭਵਿੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਸਮਾਰਟ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਪੇਂਡੂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਲੋੜ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਅਰਥਚਾਰੇ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ। ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਅਰਥਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਰੁਝਾਨਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪੇਂਡੂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਆਜੀਵਿਕਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਸਮਾਵੇਸ਼, ਜਿਗ, ਕੇਅਰ, ਗ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਬਲੂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ, ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ, ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਸੰਮਲਿਤ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਨੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੇਂਡੂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕਰਣ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ-ਅਧਾਰਿਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਪੇਂਡੂ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ, ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।

ਦੂਜਾ ਸੈਸ਼ਨ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਟਿਕਾਊ ਆਜੀਵਿਕਾ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਐੱਨਏਏਆਰਐੱਮ, ਆਈਸੀਏਆਰ, ਸੀਡਬਲਿਊਸੀ ਅਤੇ ਆਈਡਬਲਿਊਐੱਮਆਈ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਜਲ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਖੋਜਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਰਾਏ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਆਜੀਵਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਭੂਮੀਗਤ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਉੱਦਮਤਾ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਮਾਡਲਾਂ ਦੀ ਫੌਰੀ ਲੋੜ ਹੈ।

***

ਐੱਮਜੇਪੀਐੱਸ/ਐੱਸਆਰ