భారతదేశంలో 378 బిలియన్ టన్నుల బొగ్గు నిల్వలు, సుమారు 199 బిలియన్ టన్నులు 'నిరూపితమైనవి' గా వర్గీకరించబడ్డాయి. ఇవి ఇంధన ఉత్పత్తికి గణనీయమైన అవకాశాలను అందిస్తాయి. ప్రస్తుతం భారత్ లో 80 శాతం బొగ్గును థర్మల్ విద్యుత్ కేంద్రాల్లో వినియోగిస్తున్నారు. దేశం స్వచ్ఛమైన ఇంధన పరిష్కారాలను అందిపుచ్చుకోవడం, పునరుత్పాదక వనరుల వినియోగం పెరగడంతో, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ బొగ్గు సుస్థిర వినియోగాన్ని నిర్ధారిస్తోంది. 2030 నాటికి 100 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గును గ్యాసిఫై చేయాలని లక్ష్యంగా 2020 సంవత్సరంలో కోల్ గ్యాసిఫికేషన్ మిషన్ ప్రారంభించబడింది. కీలకమైన బొగ్గు వనరులను సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకునేందుకు ఇది వీలు కల్పిస్తుంది. ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ దార్శనికతకు అనుగుణంగా, 2027 నాటికి ఇంధన స్వావలంబన సాధించాలనే లక్ష్యానికి ఈ కార్యక్రమం తోడ్పాటును అందిస్తుంది.

బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ అనేది ఒక థర్మో-కెమికల్ ప్రక్రియ. ఇది బొగ్గును సంశ్లేషిత వాయువుగా లేదా "సింగాస్" గా మారుస్తుంది. ఇందులో ప్రధానంగా కార్బన్ మోనాక్సైడ్, హైడ్రోజన్ ఉంటాయి. భారతదేశం తన చమురులో సుమారు 83%, దాని మిథనాల్, 90%, దాని అమ్మోనియాలో 13-15% దిగుమతి చేసుకోవడంతో, బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ దిగుమతులపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది. విదేశీ మారకద్రవ్యాన్ని, ముఖ్యంగా చమురు, గ్యాస్, ఎరువులు పెట్రోకెమికల్ రంగాలలో పొదుపు చేయడానికి ఇది అవకాశాన్ని కల్పిస్తుంది. గ్యాసిఫికేషన్ ప్రాజెక్టులు చమురు, గ్యాస్ కోసం బొగ్గు పాక్షిక దిగుమతి ప్రత్యామ్నాయాన్ని ఉపయోగించడానికి, దేశ పుష్కలమైన బొగ్గు నిల్వలను అవసరంమేరకు ఉపయోగించుకోవడానికి దారితీస్తాయి.

ఆర్థిక వ్యవహారాల కేబినెట్ కమిటీ 24 జనవరి 2024 వ తేదీన 30 శాతం ఈక్విటీ పరిమితిని దాటి బీహెచ్ఈఎల్, గెయిల్ సంయుక్తంగా సంస్థలను ఏర్పాటు చేయడానికి కోల్ ఇండియా లిమిటెడ్ (సీఐఎల్) ఈక్విటీ పెట్టుబడులకు ఆమోదం తెలిపింది. గ్యాసిఫికేషన్ ప్రాజెక్టుల ఆర్థిక, సాంకేతిక ఆచరణ సాధ్యాల పరిశీలన, చిన్న ఉత్పత్తులకు మార్కెట్లను ఉత్తేజపరచడం, కొత్త ఆర్థిక విలువ గొలుసులను స్థాపించడం ఈ పథకం లక్ష్యం.

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ ప్రోత్సహించడానికి వాణిజ్య వేలం విధానాలలో రెవెన్యూ వాటాలో 50% రాయితీని అందిస్తుంది, సింగాస్ ఉత్పత్తి కోసం కొత్త ఉప రంగాన్ని స్థాపించింది, గ్యాసిఫికేషన్ ప్లాంట్లకు దీర్ఘకాలిక బొగ్గు కేటాయింపులను అందిస్తుంది.

బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ పథకం ముఖ్య లక్షణాలు:

1. ఆర్థిక వ్యయం: మూడు రంగాలకు రూ.8,500 కోట్లు కేటాయింపు:

   - ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ(పీఎస్‌యూ) లకు రూ.4,050 కోట్లు, మూడు ప్రాజెక్టుల వరకు ప్రతి ప్రాజెక్టుకు రూ.1,350 కోట్ల ఆర్థిక ప్రోత్సాహకానికి అర్హులు, లేదా మూలధన వ్యయంలో 15%, ఏది తక్కువైతే అది.

   - ప్రైవేటు రంగం, ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలకు రూ.3,850 కోట్లు, ప్రతి ప్రాజెక్టుకు రూ.1,000 కోట్ల ఆర్థిక ప్రోత్సాహకం లేదా మూలధన వ్యయంలో 15% ఏది తక్కువైతే అది.

   - డెమో ప్రాజెక్టులు, చిన్న తరహా ప్లాంట్లకు రూ .600 కోట్లు, ప్రతి ప్రాజెక్టుకు రూ .100 కోట్ల ఆర్థిక ప్రోత్సాహకం లేదా మూలధన వ్యయంలో 15% ఏది తక్కువైతే అది.

2. ఎంపిక విధానం: కేటగిరీ-1లో ప్రభుత్వ పీఎస్‌యూ/జేవీలకు పారదర్శక ఎంపిక ప్రక్రియ, కేటగిరీ-2, 3లో పారదర్శక బిడ్డింగ్ ప్రక్రియ

3. ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలు: గ్రాంట్లు రెండు విడతల్లో పంపిణీ చేయబడతాయి: మొదటిది బ్యాంకు రుణ పంపిణీ, 30% ఈక్విటీ చందా, రెండవది 50% ఉత్పత్తి సామర్థ్యం, ఒక ఏడాది నిరంతర ఉత్పత్తి సాధించిన తర్వాత.

4. బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ ప్రాజెక్టులకు ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలను అందించడానికి ప్రతిపాదన అభ్యర్థనలు (ఆర్ఎఫ్పి) ను మంత్రిత్వ శాఖ 15 మే 2024 తేదీన బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ ఎంఎస్టిసి వెబ్ సైట్లలో ప్రచురించింది. ఆసక్తిగల ప్రైవేటు రంగ సంస్థలు, ప్రభుత్వ పీఎస్‌యూలు బిడ్‌లో పాల్గొనేందుకు ఎంఎస్‌టీసీ వెబ్ సైట్ లో తమ పేర్లను నమోదు చేసుకోవచ్చు.

జాయింట్ వెంచర్లు, సహకారాల ద్వారా జరుగుతున్న కొన్ని ముఖ్యమైన ప్రాజెక్టులు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

1. ఒడిశాలోని లఖాన్‌పూర్ లో ఉన్న సీఐఎల్-బీహెచ్ఈఎల్ జేవీ ప్రాజెక్టు 0.66 ఎంఎంటీపీఏ సామర్థ్యంతో అమ్మోనియం నైట్రేట్ ను ఉత్పత్తి చేయడంపై దృష్టి సారించింది.

2. పశ్చిమ బెంగాల్ లోని సోనేపూర్బజారీ లో ఉన్న సీఐఎల్-గెయిల్ జేవీ ప్రాజెక్టు 1.83 ఎంఎంఎస్ఎండీ సామర్థ్యం, రూ.13,052.8 కోట్ల వ్యయంతో బొగ్గును సింథటిక్ నేచురల్ గ్యాస్ గా మార్చాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

3. దుర్గాపూర్ స్టీల్ ప్లాంట్ వద్ద సిఐఎల్-సెయిల్ జెవి ప్రాజెక్ట్ నేరుగా తగ్గించిన ఇనుము కోసం సింగ్యాస్ ను ఉత్పత్తి చేయడం, ఉక్కు తయారీ సుస్థిరతను పెంచడాన్ని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

4. ఎన్ఎల్‌సీఐఎల్ లిగ్నైట్ నుంచి మిథనాల్ ప్రాజెక్టు వరకు సింగ్యాస్, డీజిల్, గ్రీన్ హైడ్రోజన్ సహా లిగ్నైట్ నుంచి క్లీన్ ఎనర్జీ ఉత్పత్తులను అభివృద్ధి చేస్తోంది.

డబ్ల్యూసీఎల్ కోల్ అమ్మోనియం నైట్రేట్ ప్రాజెక్టు నుంచి 0.66 ఎంటీపీఏ ఉత్పత్తి సామర్థ్యంతో బొగ్గును అమ్మోనియం నైట్రేట్ గా మార్చాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ జార్ఖండ్ లోని కస్తా బొగ్గు బ్లాక్ వద్ద భూగర్భ బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ (యుసిజి) కోసం భారతదేశపు మొదటి పైలట్ ప్రాజెక్టును ప్రారంభించింది.  కోల్ ఇండియా లిమిటెడ్ (సిఐఎల్) దాని అనుబంధ సంస్థలకు ఈ ప్రాజెక్టు ఒక ప్రధాన మైలురాయిగా నిలుస్తుంది. అత్యాధునిక భూగర్భ బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ సాంకేతికతలను అవలంబించడంలో భారతదేశాన్ని ముందంజలో నిలిపి ఉంచుతుంది.

బొగ్గు/ లిగ్నైట్ గ్యాసిఫికేషన్ ప్రాజెక్టుల కోసం బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ అన్ని రంగాల్లోని ప్రభుత్వ రంగ సంస్థల నుంచి, ప్రైవేట్ రంగ సంస్థల నుండి దరఖాస్తులను ఆహ్వానిస్తోంది. ఇది ఆర్థిక సామర్థ్యాన్ని, ఆదాయాన్ని పెంచుతుంది, కొత్త ఉద్యోగ అవకాశాలను సృష్టిస్తుంది. బిడ్ దాఖలుకు చివరితేదీ 11 నవంబర్ 2024.

బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ అత్యంత ఆశాజనకమైన ప్రాజెక్టుగా ఆవిర్భవిస్తోంది. వివిధ రంగాల నుండి ఉత్సాహభరితమైన ప్రతిస్పందనలు వస్తున్నాయి. ఈ ప్రాజెక్టు బొగ్గును విలువైన ఉత్పత్తులుగా మార్చడానికి సానుకూల దృక్పథాన్ని ప్రదర్శించడమే కాకుండా పెట్టుబడిదారుల నుండి గణనీయమైన ఆసక్తిని రేకెత్తిస్తోంది. అనేక ఉద్యోగావకాశాలను సృష్టించి, ఆర్థిక వృద్ధిని ఉత్తేజపరిచే సామర్థ్యంతో, బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ పరిశ్రమలో విప్లవాత్మక మార్పులకు దారితీస్తుంది., ఇది ఇంధన భద్రతలో మరింత సుస్థిరమైన, సంపన్నమైన భవిష్యత్తుకు మార్గం సుగమం చేస్తుంది.

బొగ్గును వివిధ విలువైన ఉత్పత్తులుగా మార్చడానికి అపారమైన సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్న బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ ప్రాజెక్టులను ప్రోత్సహించడానికి బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ కట్టుబడి ఉంది. ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు, ప్రైవేట్ రంగాన్ని ఆకర్షించి, తద్వారా బొగ్గు రంగంలో నవ కల్పనలను, పెట్టుబడులను, సుస్థిర అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించడానికి ఈ పథకం రూపొందించారు. స్వచ్ఛమైన బొగ్గు సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అవలంబించడం ద్వారా బొగ్గు రంగాన్ని మార్చాలనే ఉద్దేశంతో బొగ్గు/లిగ్నైట్ గ్యాసిఫికేషన్ పథకం ఒక గణనీయమైన ముందడుగును సూచిస్తుంది.

****