భారతదేశంలో బొగ్గు గనులు ఇటీవలి సంవత్సరాలలో పరివర్తనాత్మక మార్పులను చూశాయి, గణనీయమైన పారిశ్రామిక పరిణామాలతో గుర్తించబడిన కొత్త శకానికి నాంది పలికాయి. వాణిజ్య బొగ్గు గనుల ప్రారంభం అపూర్వమైన వృద్ధిని ప్రేరేపించింది, క్యాప్టివ్ మరియు వాణిజ్య గనులు సంయుక్తంగా 2023 ఆర్థిక సంవత్సరంలో బొగ్గు ఉత్పత్తిలో 100 మిలియన్ టన్నులను అధిగమించాయి మరియు 2026 ఆర్థిక సంవత్సరం నాటికి 200 మిలియన్ టన్నులను దాటే అవకాశం ఉంది. మైన్ డెవలపర్ మరియు ఆపరేటర్లు (ఎండిఒలు) వంటి అవుట్ సోర్సింగ్ నమూనాలను స్వీకరించడం ప్రాధాన్యతా వ్యాపార వ్యూహంగా ఉద్భవించింది, కాంట్రాక్టర్లు మరియు సర్వీస్ ప్రొవైడర్ల నుండి విస్తృతమైన నిమగ్నతను పెంపొందిస్తుంది. ఈ ధోరణిలో పాడుబడిన బొగ్గు గనులను ఆదాయ భాగస్వామ్య ఫ్రేమ్వర్క్ కింద వేలం వేయడం కూడా ఉంది.

బాధ్యతాయుతమైన మైనింగ్, బొగ్గు గని పరివర్తన వ్యూహాలు మరియు "న్యాయమైన పరివర్తన" అనే భావన ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది, కార్మికులు, సమాజాలు మరియు పర్యావరణం యొక్క సంక్షేమాన్ని నిర్ధారించేటప్పుడు బొగ్గు-ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థల నుండి స్థిరమైన ప్రత్యామ్నాయాలకు అనివార్యమైన మార్పును గురించి చెప్పింది. బాధిత కార్మికులకు మద్దతు, కమ్యూనిటీ డెవలప్ మెంట్ కార్యక్రమాలు, పర్యావరణ పరిష్కారాలు, ప్రస్తుత మార్గదర్శకాల్లో విధాన సంస్కరణలతో కూడిన సమగ్ర చర్యలు అవసరం.

ఈ పరిణామాలకు ప్రతిస్పందనగా, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ (ఎంఓసి) మైనింగ్ ప్లాన్ తయారీ ఫ్రేమ్వర్క్ను సవరించింది, ఇది భారతదేశ బొగ్గు మైనింగ్ రంగాన్ని నియంత్రించడానికి మరియు ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి కీలకమైన దశ మరియు సంప్రదింపుల కోసం మైనింగ్ ప్రణాళికపై ముసాయిదా మార్గదర్శకాలను జారీ చేసింది. ఈ మార్గదర్శకాలు బొగ్గు గనుల కంపెనీలకు వ్యూహాత్మక బ్లూప్రింట్గా పనిచేస్తాయి, కఠినమైన పర్యావరణ, సామాజిక మరియు భద్రతా ప్రమాణాలను నిలబెట్టేటప్పుడు మైనింగ్ కార్యకలాపాల సమర్థవంతమైన ప్రణాళిక, అమలు మరియు పర్యవేక్షణను సులభతరం చేస్తాయి. వ్యర్థాలను తగ్గించే మరియు నిర్వహణ సామర్థ్యాన్ని పెంచే స్థిరమైన పద్ధతుల ద్వారా బొగ్గు వనరుల వెలికితీతను ఆప్టిమైజ్ చేయడం దీని ప్రాధమిక లక్ష్యం. ఈ వ్యూహాత్మక విధానంలో కార్యకలాపాలను క్రమబద్ధీకరించడానికి అధునాతన సాంకేతిక సమగ్రత ఉంటుంది, తద్వారా పర్యావరణ, ఆర్థిక సుస్థిరతను సాధిస్తుంది.

భద్రత మరియు ఆరోగ్య చర్యలు సవరించిన మార్గదర్శకాలకు మూలస్తంభంగా ఉంటాయి, మైనింగ్ సిబ్బంది మరియు స్థానిక సమాజాల రక్షణను నిర్ధారిస్తాయి. బొగ్గు గనుల కార్యకలాపాల్లో పాల్గొనే భాగస్వాములందరినీ రక్షించడానికి పటిష్టమైన భద్రతా ప్రోటోకాల్స్ మరియు మౌలిక సదుపాయాలు అత్యవసరం.

సవరించిన ముసాయిదా మార్గదర్శకాలు పర్యావరణ పరిరక్షణకు ప్రాధాన్యత ఇస్తూ బొగ్గు పరిశ్రమకు ఊతమిచ్చే బాధ్యతాయుతమైన మైనింగ్ పద్ధతులపై దృష్టి సారించాయి. సుస్థిర సహజ వనరుల నిర్వహణను నిర్ధారించడానికి మైనింగ్ ప్రణాళికలలో పునరుద్ధరణ, నివారణ మరియు పునరుత్పత్తి చర్యలను తప్పనిసరిగా చేర్చడం ఇందులో ఉంటుంది. పర్యావరణ ప్రభావాలను తగ్గించడం, కమ్యూనిటీ ఆందోళనలను పరిష్కరించడం మరియు నీటి నాణ్యత పర్యవేక్షణలో నిరంతర మెరుగుదలను ప్రోత్సహించడం ద్వారా, మార్గదర్శకాలు బొగ్గు తవ్వకాలకు మరింత సుస్థిరమైన మరియు నైతిక  విధానాన్ని పెంపొందించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి.

సవరించిన ముసాయిదా మైనింగ్ ప్లాన్, గనుల మూసివేత మార్గదర్శకాల్లో ప్రవేశపెట్టిన కీలక సంస్కరణలు:

- మైనింగ్ ప్లాన్లలో స్వల్ప మార్పులకు వెసులుబాటు, ప్రధాన మార్పులకు కోల్ కంట్రోలర్ ఆర్గనైజేషన్ (సిసిఒ) ఆమోదం అవసరం.

- నిర్ణీత లక్ష్యాలకు మించి వార్షిక బొగ్గు ఉత్పత్తిని పెంచేందుకు క్యాలెండర్ ప్లాన్ వెసులుబాటు కల్పించడం.

- లీజు పరిధిలో లభించే ఇతర వాణిజ్యపరంగా విలువైన ఖనిజాలను తప్పనిసరిగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు నివేదించాలి.

- మైనింగ్ పద్ధతుల్లో పేలుడు రహిత, నిరంతర బొగ్గు కోత సాంకేతికతకు ప్రాధాన్యం.

- బొగ్గు గనుల నిబంధనలు, 2017 ప్రకారం, తప్పనిసరి భద్రతా తనిఖీలతో సహా సమగ్ర భద్రతా నిర్వహణ ప్రణాళికల అమలు.

- సంబంధిత పర్యావరణ సమస్యలను పరిష్కరించడానికి మైనింగ్ ప్రణాళికలలో ఫ్లై యాష్ ఫిల్లింగ్ ప్రోటోకాల్స్ను ఏకీకృతం చేయడం.

- మైనింగ్ ప్రణాళికల సమగ్ర పంచవర్ష సమ్మతి నివేదికల కోసం డ్రోన్ సర్వేలు మరియు ప్రాసెస్ చేసిన అవుట్‌పుట్‌ల అవసరం.

- సవరించిన మార్గదర్శకాలలో గనులలో నిల్వ చేయడానికి ఇసుకను చేర్చడం.

- బొగ్గు నిల్వలను పరిరక్షించడానికి పక్కనే ఉన్న గనుల్లో బారియర్ బొగ్గు వెలికితీతకు అవకాశం.

- సురక్షితమైన మరియు మరింత సమర్థవంతమైన కార్యకలాపాల కోసం గనుల విలీనాన్ని సులభతరం చేయడం, అధిక భారం డంపింగ్ కోసం డీకోల్డ్ శూన్యాలను ఉపయోగించడం.

- ప్రాజెక్టు ప్రతిపాదకులకు కేటాయించిన బ్లాకుల్లో ఆచరణ సాధ్యం కాని ప్రాంతాలను వివరణాత్మక సమర్థనలతో మినహాయించడానికి అనుమతి.

- బొగ్గు బ్లాకుల వెలుపల ప్రాంతాల్లో అధిక భారం పడేలా మార్గదర్శకాలు.

- వేలం లేదా కేటాయింపు ద్వారా కేటాయించిన బొగ్గు బ్లాకులకు డీజీపీఎస్ సర్వేల ఆధారంగా ప్రాజెక్టు సరిహద్దుల ధ్రువీకరణ.

- బొగ్గు గనుల కార్యకలాపాల్లో భద్రత, సామర్థ్యం మరియు ఇంటర్ ఆపరేబిలిటీని నిర్ధారించడానికి హెవీ ఎర్త్ మూవింగ్ మెషినరీ (హెచ్ఇఎమ్ఎమ్) స్పెసిఫికేషన్ల ప్రామాణీకరణ.

- బొగ్గు తరలింపు కోసం కన్వేయర్ బెల్టులు లేదా రైల్వే రవాణాను తప్పనిసరిగా స్వీకరించడం, పర్యావరణ సుస్థిరతను ప్రోత్సహించడం.

- బొగ్గు కదలికను సైడింగ్ నుండి అంతిమ వినియోగదారులకు ఆప్టిమైజ్ చేయడానికి, కార్యాచరణ సామర్థ్యాన్ని మరియు పర్యావరణ రక్షణను పెంచడానికి యాంత్రిక లోడింగ్ అవసరం.

- 2009 తరువాత వదిలివేయబడిన లేదా నిలిపివేయబడిన గనుల కోసం తాత్కాలిక మరియు తుది గనుల మూసివేత ప్రణాళికలను తప్పనిసరిగా తయారు చేయడం.

సమ్మిళిత మరియు సమగ్ర సమీక్షా ప్రక్రియను సులభతరం చేయడానికి, అన్ని సంబంధిత దృక్పథాలను పరిగణనలోకి తీసుకునేలా చూడటానికి ఈ మార్గదర్శకాలు ఇప్పుడు వాటాదారుల సంప్రదింపులలో ఉన్నాయి. వాటాదారులు తమ అభిప్రాయాలను 1 జూలై 2024 లోగా సమర్పించాలని అభ్యర్థించబడింది .

భారతదేశ బొగ్గు గనుల రంగంలో సుస్థిర అభివృద్ధి మరియు పర్యావరణ నిర్వహణను పెంపొందించడానికి బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ కట్టుబడి ఉంది. ఈ సమగ్ర సంస్కరణలు బాధ్యతాయుతమైన వనరుల నిర్వహణ, కమ్యూనిటీ సంక్షేమం మరియు పర్యావరణ పరిరక్షణకు మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క అంకితభావాన్ని నొక్కి చెబుతున్నాయి.

***