రాధే-రాధే! జై శ్రీ కృష్ణ!

ఈ కార్యక్రమంలో గౌరవనీయులైన బ్రజ్ సాధువులు, ఉత్తర ప్రదేశ్ గవర్నర్ ఆనందీబెన్ పటేల్, ముఖ్యమంత్రి శ్రీ యోగి ఆదిత్యనాథ్ గారు, మా ఇద్దరు ఉప ముఖ్యమంత్రులు, అనేక మంది క్యాబినెట్ సభ్యులు, మథుర పార్లమెంటు సభ్యురాలు, సోదరి  హేమమాలిని గారు, మరియు నా ప్రియమైన బ్రజ్ నివాసితులు!

మొదట, నేను రాజస్థాన్ లో ఎన్నికల ర్యాలీలో బిజీగా ఉన్నందున ఇక్కడకు రావడం ఆలస్యం చేసినందుకు క్షమాపణలు కోరుతున్నాను. అక్కడి నుంచి నేరుగా ఈ భక్తి వాతావరణానికి వచ్చాను. బ్రజ్ కు నమస్కరించడం, ఈ రోజు బ్రజ్ ప్రజలను కలవడం నా అదృష్టం, ఎందుకంటే శ్రీకృష్ణుడు మరియు రాధలు సైగ చేసినప్పుడు మాత్రమే సందర్శించగల భూమి ఇది. ఇది మామూలు భూమి కాదు. బ్రజ్ మన 'శ్యామ-శ్యామ్ జు'కు నివాసం. 'లాల్ జీ', 'లాడ్లీ జీ' ప్రేమకు ప్రతీక బ్రజ్. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆరాధించబడే ప్రదేశం బ్రజ్. బ్రజ్ లోని ప్రతి కణంలో రాధారాణి నివసిస్తుంది, ఇక్కడ ప్రతి అణువు లో కృష్ణుడు ఉంటాడు. అందువలన మన గ్రంధాలు చెబుతున్నాయి. सप्त द्वीपेषु यत् तीर्थ, भ्रमणात् च यत् फलम्। प्राप्यते च अधिकं तस्मात्, मथुरा भ्रमणीयते॥ అంటే ప్రపంచంలోని అన్ని తీర్థయాత్రల వల్ల కలిగే ప్రయోజనాల కంటే మథుర, బ్రజ్ లను మాత్రమే సందర్శించడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు చాలా ఎక్కువ. బ్రజ్ రాజ్ మహోత్సవ్ మరియు సెయింట్ మీరా బాయి గారి 525 వ జయంతి వేడుకలకు ధన్యవాదాలు తెలుపుతూ బ్రజ్ లో మరోసారి మీ మధ్య ఉండే అవకాశం నాకు లభించింది. నేను దైవమైన శ్రీకృష్ణుడు మరియు బ్రజ్ యొక్క రాధా రాణికి పూర్తి అంకితభావంతో నమస్కరిస్తున్నాను. మీరా బాయి పాదాలకు, బ్రజ్ సాధువులందరికీ నివాళులర్పిస్తున్నాను. అలాగే పార్లమెంటు సభ్యురాలు హేమమాలిని గారికి శుభాకాంక్షలు. ఆమె కేవలం ఎంపీ మాత్రమే కాదు. ఆమె బ్రజ్ తో ఒక్కటైంది. హేమాజీ ఎంపీగా బ్రజ్ రాస్ మహోత్సవ్ నిర్వహణకు పూర్తిగా అంకితం కావడమే కాకుండా కృష్ణ భక్తిలో లీనమై వేడుక వైభవాన్ని పెంచడానికి చురుగ్గా పనిచేస్తున్నారు.

నా కుటుంబ సభ్యులారా,

ఈ కార్యక్రమానికి హాజరుకావడం నాకు మరో కారణం కూడా ప్రత్యేకం. శ్రీకృష్ణుడి నుంచి మీరాబాయి వరకు గుజరాత్ కు, బ్రజ్ కు ఒక విశిష్టమైన అనుబంధం ఉంది. మథుర కన్హా గుజరాత్ లో మాత్రమే ద్వారకదీష్ గా మారింది. రాజస్థాన్ నుంచి వచ్చి మధుర-బృందావనంలో ప్రేమను వ్యాపింపజేసిన సెయింట్ మీరా బాయి కూడా తన చివరి సంవత్సరాలను ద్వారకలోనే గడిపారు. బృందావనం లేకుండా మీరా భక్తి అసంపూర్ణం. బృందావన భక్తికి ముగ్ధురాలైన మీరా బాయి ఇలా అన్నారు - आली री मोहे लागे वृन्दावन नीको... घर-घर तुलसी ठाकुर पूजा, दर्शन गोविन्दजी कौ .. అందువల్ల, గుజరాత్ ప్రజలు యుపి మరియు రాజస్థాన్ లలో విస్తరించి ఉన్న బ్రజ్ ను సందర్శించే భాగ్యం పొందినప్పుడు, మేము దానిని ద్వారకాధీష్ ఆశీర్వాదంగా భావిస్తాము. నన్ను గంగామాత పిలిచింది, ద్వారకాధీశుని అనుగ్రహంతో 2014 నుంచి మీ సేవకు అంకితమై మీ మధ్య ఉన్నాను.

నా కుటుంబ సభ్యులారా,

మీరా బాయి 525వ జయంతి కేవలం ఒక సాధువు జయంతి మాత్రమే కాదు. ఇది యావత్ భారత సంస్కృతికి ప్రతీక. ఇది భరతుని ప్రేమ సంప్రదాయానికి ప్రతీక. ఈ వేడుక మానవుడు మరియు దేవుడు, జీవితం మరియు శివుడు, భక్తుడు మరియు దైవం, అద్వైతం అని పిలువబడే ఏకత్వాన్ని చూసే ద్వంద్వ ఆలోచన యొక్క వేడుక. ఈ రోజు, సెయింట్ మీరా బాయి పేరిట స్మారక నాణెం మరియు టికెట్ ను విడుదల చేయడం నా అదృష్టం. దేశ గౌరవం, సంస్కృతి కోసం ఎనలేని త్యాగాలు చేసిన రాజస్థాన్ లోని ధైర్యశాలిలో మీరా బాయి జన్మించారు. 84 'కోస్', (సుమారు 250 కిలోమీటర్లు) విస్తరించి ఉన్న ఈ బ్రజ్ మండల్ ఉత్తర ప్రదేశ్ మరియు రాజస్థాన్ రెండింటినీ కలిగి ఉంది. మీరా బాయి భక్తి, ఆధ్యాత్మికత ద్వారా భారత చైతన్యాన్ని సుసంపన్నం చేశారు. మీరా బాయి భక్తి, అంకితభావం మరియు విశ్వాసాన్ని సరళమైన భాషలో వివరించింది - मीराँ के प्रभु गिरधर नागर, सहज मिले अबिनासी, रे ।। ఆమె భక్తితో నిర్వహించే ఈ కార్యక్రమం భరత భక్తిని మాత్రమే కాకుండా భరతుడి శౌర్యాన్ని, త్యాగాన్ని కూడా గుర్తు చేస్తుంది. మీరా బాయి కుటుంబం మరియు రాజస్థాన్ మన విశ్వాస కేంద్రాల రక్షణ కోసం సర్వం త్యాగం చేశాయి, తద్వారా భారతదేశం యొక్క ఆత్మ మరియు చైతన్యాన్ని కాపాడవచ్చు. నేటి సంఘటన మీరా బాయి ప్రేమ సంప్రదాయాన్ని మాత్రమే కాకుండా ఆమె శౌర్య సంప్రదాయాన్ని కూడా గుర్తు చేస్తుంది. ఇదీ భరత్ ఐడెంటిటీ. అదే కృష్ణుడు వేణువు వాయించడం, వాసుదేవుడు సుదర్శన చక్రాన్ని పట్టుకోవడం కూడా మనం చూస్తాం.

నా కుటుంబ సభ్యులారా,

'నారీ శక్తి'ని (మహిళా శక్తిని) ఆరాధించే దేశం మన భారతదేశం. బ్రజ్ నివాసితులు దీనిని అందరికంటే బాగా అర్థం చేసుకుంటారు. ఇక్కడ కన్హయ్య నగరంలో కూడా 'లాడ్లీ సర్కార్'కు మొదటి స్థానం ఉంది. ఇక్కడ రాధే-రాధేను అడ్రస్, డైలాగ్ నుంచి గౌరవం వరకు అన్నింటికీ వాడతారు. తన ముందు రాధ ప్రస్తావన వస్తేనే కృష్ణుని పేరు పరిపూర్ణమవుతుంది. అందువల్ల, మన దేశంలో మహిళలు ఎల్లప్పుడూ బాధ్యతలను స్వీకరించి నిరంతరం సమాజానికి మార్గనిర్దేశం చేస్తున్నారు. అందుకు మీరా బాయి చక్కటి ఉదాహరణ. మీరా బాయి మాట్లాడుతూ- जेताई दीसै धरनि गगन विच, तेता सब उठ जासी।। इस देहि का गरब ना करणा, माटी में मिल जासी।। అంటే ఈ భూమికి, ఆకాశానికి మధ్య ఏది కనిపించినా ఏదో ఒక రోజు సర్వం నాశనమవుతుంది. ఈ ప్రకటన వెనుక ఉన్న తీవ్రతను మనమందరం అర్థం చేసుకోవచ్చు.

మిత్రులారా,

సెయింట్ మీరా బాయి గారు సమాజానికి అత్యంత అవసరమైన సంక్లిష్ట యుగంలో మార్గాన్ని చూపించారు. భారతదేశంలో ఇలాంటి క్లిష్ట సమయాల్లో మీరా బాయి స్త్రీ ఆత్మగౌరవానికి యావత్ ప్రపంచానికి మార్గనిర్దేశం చేసే శక్తి ఉందని నిరూపించారు. ఆమె సంత్ రవిదాస్ ను తన గురువుగా భావించి బహిరంగంగా చెప్పింది - "गुरु मिलिआ संत गुरु रविदास जी, दीन्ही ज्ञान की गुटकी". అందువలన, మీరా బాయి మధ్యయుగపు గొప్ప మహిళ మాత్రమే కాదు; ఆమె గొప్ప సంఘ సంస్కర్తలలో మరియు మార్గదర్శకులలో ఒకరు.

మిత్రులారా,

మీరా బాయి మరియు ఆమె పద్యాలు ప్రతి యుగంలో, ప్రతి యుగంలో వర్తించే ఒక వెలుగు. వర్తమాన కాలపు సవాళ్లను గమనిస్తే, మూసధోరణుల నుండి విముక్తి పొందాలని మరియు మన విలువలతో కనెక్ట్ అవ్వాలని మీరా బాయి మనకు బోధిస్తుంది. మీరా బాయి మాట్లాడుతూ- मीराँ के प्रभु सदा सहाई, राखे विघन हटाय। भजन भाव में मस्त डोलती, गिरधर पै बलि जाय? ఆమె భక్తి సరళమైనది కానీ దృఢమైనది. ఆమె ఎలాంటి అడ్డంకులకు భయపడదు. ఆమె ప్రతి ఒక్కరినీ వారి ప్రయత్నాలను కొనసాగించడానికి ప్రేరేపిస్తుంది.

నా కుటుంబ సభ్యులారా,

ఈ సందర్భంగా భరతభూమికి ఉన్న మరో ప్రత్యేక లక్షణాన్ని ప్రస్తావించదలుచుకున్నాను. భారత నేల యొక్క నమ్మశక్యం కాని సామర్థ్యం ఏమిటంటే, దాని చైతన్యం దాడి చేసినప్పుడల్లా, దాని చైతన్యం బలహీనపడినప్పుడల్లా, దేశంలో ఎక్కడో ఒక చోట మేల్కొన్న శక్తి వనరు ఒక సంకల్పం తీసుకొని భారతదేశానికి దిశా నిర్దేశం చేయడానికి ప్రయత్నాలు చేసింది. కొందరు యోధులుగా, మరికొందరు ఈ పవిత్ర కార్యం కోసం సాధువులుగా మారారు. భక్తి యుగానికి చెందిన మన సాధువులు దీనికి సాటిలేని ఉదాహరణ. వారు వైరాగ్యం మరియు నిర్లిప్తతకు పునాదులను నిర్మించారు మరియు అదే సమయంలో మన భారతదేశాన్ని బలపరిచారు. భరత మహర్షిని చూడండి: దక్షిణాదిన ఆళ్వార్, నయనార్ వంటి మహర్షులు, రామానుజాచార్య వంటి పండితులు ఉన్నారు! ఉత్తరాన తులసీదాస్, కబీర్, రవిదాస్, సూర్దాస్ వంటి సాధువులు ఉండేవారు! పంజాబ్ లో గురునానక్ దేవ్ ఉండేవాడు. తూర్పున బెంగాల్ లోని చైతన్య మహాప్రభు వంటి సాధువులు ఇప్పటికీ ప్రపంచవ్యాప్తంగా తమ వెలుగును ప్రసరిస్తున్నారు. పశ్చిమాన, గుజరాత్ లో నర్సింగ్ మెహతా వంటి సాధువులు ఉండేవారు. మహారాష్ట్రలో తుకారాం, నామ్ దేవ్ వంటి సాధువులు ఉండేవారు! ఒక్కొక్కరికి ఒక్కో భాష, మాండలికాలు, ఆచారాలు, సంప్రదాయాలు ఉండేవి. అయినా, వారి సందేశం ఒక్కటే, వారి లక్ష్యం ఒక్కటే. దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి వివిధ భక్తి, జ్ఞాన ప్రవాహాలు ఉద్భవించినప్పటికీ, అవి మొత్తం భారతదేశాన్ని అనుసంధానించడానికి కలిసి వచ్చాయి.

మరియు స్నేహితులారా,

మథుర వంటి పవిత్ర ప్రదేశం భక్తి ఉద్యమపు వివిధ ప్రవాహాల సంగమం. మలక్దాస్, చైతన్య మహాప్రభు, మహాప్రభు వల్లభాచార్య, స్వామి హరిదాస్, స్వామి హిట్ హరివంశ్ ప్రభు వంటి మహర్షులు ఇక్కడకు వచ్చారు! వారు భారతీయ సమాజానికి కొత్త చైతన్యాన్ని తీసుకువచ్చారు, దానిలో కొత్త జీవితాన్ని నింపారు! శ్రీకృష్ణుని నిరంతర ఆశీస్సులతో ఈ భక్తి యజ్ఞం నేటికీ కొనసాగుతోంది.

నా కుటుంబ సభ్యులారా,

బ్రజ్ గురించి మన సాధువులు చెప్పారు – वृन्दावन सौं वन नहीं, नन्दगाँव सौं गाँव। बंशीवट सौं वट नहीं, कृष्ण नाम सौं नाँव॥ ఇంకా చెప్పాలంటే బృందావనం లాంటి పవిత్రమైన అడవి మరెక్కడా లేదు. నందగావ్ లాంటి పవిత్ర గ్రామం మరొకటి లేదు. బన్షీ వాట్ లాంటి మర్రిచెట్టు లేదు. కృష్ణుడి లాంటి పవిత్రమైన పేరు మరొకటి లేదు. బ్రజ్ ప్రాంతం భక్తి మరియు ప్రేమ యొక్క భూమి మాత్రమే కాదు, ఇది మన సాహిత్యం, సంగీతం, సంస్కృతి మరియు నాగరికతకు కేంద్రంగా ఉంది. కష్టకాలంలోనూ ఈ ప్రాంతం దేశాన్ని ఆదుకుంది. అయితే, దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పుడు, దురదృష్టవశాత్తు, ఈ పవిత్ర తీర్థయాత్రకు తగిన ప్రాముఖ్యత లభించలేదు. భారత దేశాన్ని దాని గతం నుండి విడదీయాలనుకునేవారు, భారతదేశ సంస్కృతి మరియు ఆధ్యాత్మిక అస్తిత్వం పట్ల ఉదాసీనంగా ఉన్నవారు స్వాతంత్ర్యానంతరం కూడా బానిస మనస్తత్వాన్ని వదులుకోలేకపోయారు. వారు బ్రజ్ భూమిని అభివృద్ధికి దూరంగా ఉంచారు.

సోదర సోదరీమణులారా,

నేడు స్వాతంత్య్రం వచ్చిన 'అమృత్ కాల'లో దేశం తొలిసారిగా బానిసత్వ మనస్తత్వం నుంచి బయటపడింది. ఎర్రకోట నుంచి పంచ ప్రాణాల ప్రతిజ్ఞ చేశాం. మన వారసత్వాన్ని గౌరవిస్తూ ముందుకు సాగుతున్నాం. కాశీలోని విశ్వనాథుని పవిత్ర నివాసం నేడు అద్భుతమైన రూపంలో మన ముందుంది. నేడు ఉజ్జయినిలోని మహాకాల్ మహాలోకంలో వైభవంతో పాటు దైవత్వాన్ని చూస్తున్నాం. నేడు లక్షలాది మంది కేదార్ నాథ్ ను ఆశీర్వదించారు. ఇప్పుడు అయోధ్యలో శ్రీరాముడి ఆలయ ప్రతిష్ఠ తేదీ కూడా వచ్చేసింది. మథుర, బ్రజ్ లు ఇకపై ఈ అభివృద్ధి రేసులో వెనుకబడవు. బ్రజ్ ప్రాంతంలో కూడా వైభవం వచ్చే రోజు ఎంతో దూరంలో లేదు. బ్రజ్ అభివృద్ధి కోసం 'ఉత్తరప్రదేశ్ బ్రజ్ తీర్థ్ వికాస్ పరిషత్'ను ఏర్పాటు చేసినందుకు సంతోషంగా ఉంది. భక్తుల సౌలభ్యం, పుణ్యక్షేత్రాల అభివృద్ధి కోసం ఈ కౌన్సిల్ వివిధ పనులపై పనిచేస్తోంది. 'బ్రజ్ రాజ్ మహోత్సవ్' వంటి కార్యక్రమాలు కూడా ఈ ప్రాంత అభివృద్ధికి దోహదపడుతున్నాయి.

మిత్రులారా,

ఈ ప్రాంతమంతా కృష్ణుని లీలలతో (దివ్య నాటకాలు) ముడిపడి ఉంది. మథుర, బృందావన్, భరత్పూర్, కరౌలి, ఆగ్రా, ఫిరోజాబాద్, కాస్గంజ్, పల్వాల్, బల్లభ్గఢ్ వంటి ప్రాంతాలు వివిధ రాష్ట్రాల పరిధిలోకి వస్తాయి. ఈ మొత్తం ప్రాంతాన్ని అభివృద్ధి చేయడానికి భారత ప్రభుత్వం వివిధ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలతో కలిసి పనిచేసే ప్రయత్నం చేస్తోంది.

మిత్రులారా,

బ్రజ్ ప్రాంతంలో, దేశంలో జరుగుతున్న మార్పులు, అభివృద్ధి కేవలం వ్యవస్థలో వచ్చిన మార్పు మాత్రమే కాదు. అవి మన జాతి యొక్క అభివృద్ధి చెందుతున్న స్వభావానికి చిహ్నం, దాని పునరుజ్జీవన చైతన్యానికి సూచిక. భారత పునరుజ్జీవనం జరిగినప్పుడు నిస్సందేహంగా శ్రీకృష్ణుని ఆశీస్సులు ఉంటాయని మహాభారతం రుజువు చేస్తుంది. ఆ ఆశీర్వాదం బలంతో మన సంకల్పాలను నెరవేర్చి 'వికసిత్ భారత్' నిర్మాణానికి తోడ్పడతాం. సెయింట్ మీరాబాయి 525వ జయంతి సందర్భంగా మరోసారి అందరికీ హృదయపూర్వక శుభాకాంక్షలు తెలియజేస్తున్నాను. మీ అందరికీ ధన్యవాదాలు!

రాధే-రాధే! జై శ్రీ కృష్ణ!