નમસ્તે!

કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળમાં મારા સાથીદાર, ધર્મેન્દ્ર પ્રધાનજી, દેશભરમાંથી અમારી સાથે જોડાયેલા રાજ્યપાલો, શિક્ષણ જગતની પ્રતિષ્ઠિત હસ્તીઓ, બહેનો અને સજ્જનો!

વિકસિત ભારતના સંકલ્પોને લઈને આજનો દિવસ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. હું તમામ રાજ્યપાલોને ખાસ અભિનંદન આપવા માંગુ છું કે તેઓએ વિકસિત ભારતના નિર્માણ સાથે સંબંધિત આ વર્કશોપનું આયોજન કર્યું છે. તમે એવા મિત્રોને એક મંચ પર લાવ્યા છો, જેમની પાસે દેશની યુવા શક્તિને દિશા આપવાની જવાબદારી છે. શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની ભૂમિકા વ્યક્તિનો વિકાસ કરવાની છે અને વ્યક્તિના વિકાસ દ્વારા જ રાષ્ટ્રનું નિર્માણ થાય છે. અને ભારત આજે જે સમયગાળામાં જીવી રહ્યું છે તેમાં વ્યક્તિત્વ નિર્માણનું અભિયાન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની ગયું છે. વોઈસ ઓફ યુથ વર્કશોપની સફળતા માટે હું તમને શુભેચ્છા પાઠવું છું.

મિત્રો,

ઈતિહાસ દરેક દેશને એવો સમયગાળો આપે છે જ્યારે તે તેની વિકાસયાત્રાને અનેક ગણી આગળ વધારી દે છે. એક રીતે જોઈએ તો તે દેશનો આ અમર સમય છે. આ સમયે ભારત માટે અમરત્વનો સમય આવી ગયો છે. ભારતના ઈતિહાસનો આ સમયગાળો છે જ્યારે દેશ ક્વોન્ટમ જમ્પ લેવા જઈ રહ્યો છે. આપણી આજુબાજુ આવા ઘણા દેશોના ઉદાહરણો છે, જેમણે ચોક્કસ સમયમાં સમાન ક્વોન્ટમ જમ્પ લઈને પોતાનો વિકાસ કર્યો છે. એટલા માટે હું કહું છું કે, ભારત માટે પણ આ યોગ્ય સમય છે. આ અમરત્વની દરેક ક્ષણનો આપણે લાભ લેવાનો છે, આપણે એક ક્ષણ પણ વેડફવાની નથી.

મિત્રો,

આપણે બધાએ પણ પ્રેરણા માટે આપણી સમક્ષ સ્વતંત્રતા માટેનો આપણો લાંબો સંઘર્ષ છે. સ્વતંત્રતાને અંતિમ ધ્યેય માનીને જ્યારે આપણે એક ધ્યેય સાથે, એક ઉત્સાહ અને જુસ્સા સાથે મેદાનમાં ઉતર્યા, ત્યારે આપણે સફળતા મેળવી. આ સમયગાળા દરમિયાન, સત્યાગ્રહ હોય, ક્રાંતિનો માર્ગ હોય, સ્વદેશી પ્રત્યેની જાગૃતિ હોય, સામાજિક અને શૈક્ષણિક સુધારાની ચેતના હોય, આ તમામ પ્રવાહો એકસાથે સ્વતંત્રતા ચળવળની તાકાત બન્યા. આ સમયગાળા દરમિયાન, કાશી હિન્દુ યુનિવર્સિટી, લખનૌ યુનિવર્સિટી, વિશ્વ ભારતી, ગુજરાત વિદ્યાપીઠ, નાગપુર યુનિવર્સિટી, અન્નામલાઈ યુનિવર્સિટી, આંધ્ર યુનિવર્સિટી, કેરળ યુનિવર્સિટી જેવી ઘણી સંસ્થાઓએ દેશની ચેતનાને મજબૂત કરી. આ તે સમયગાળો હતો જ્યારે દરેક વર્ગના યુવાનોમાં સ્વતંત્રતા વિશે નવી ચેતનાનો સંચાર થયો હતો. આખી યુવા પેઢી આઝાદીને સમર્પિત થઈને ઊભી થઈ. દેશમાં એક વિચાર રચાયો હતો કે જે પણ કરવું છે તે આઝાદી માટે કરવું પડશે અને હવે કરવું પડશે. કોઈ ચરખા કાંતતા, અને તે પણ આઝાદી માટે. કોઈએ વિદેશી વસ્તુઓનો બહિષ્કાર કર્યો, તે પણ સ્વતંત્રતા ખાતર. કોઈ કવિતા સંભળાવતા, તે પણ સ્વતંત્રતા માટે. કોઈ પુસ્તક કે અખબારમાં લખતું હતું, તે પણ સ્વતંત્રતા માટે. કોઈ અખબારના પેમ્ફલેટ વહેંચતું હતું અને તે પણ સ્વતંત્રતા માટે. તેવી જ રીતે, આજે દરેક વ્યક્તિ, દરેક સંસ્થા, દરેક સંસ્થાએ આ સંકલ્પ સાથે આગળ વધવાનું છે કે હું જે પણ કરું તે વિકસિત ભારત માટે જ હોવું જોઈએ. તમારા ધ્યેયો, તમારા સંકલ્પોનું લક્ષ્ય એક જ હોવું જોઈએ - વિકસિત ભારત. એક શિક્ષક તરીકે, વિચારો કે તમે વિકસિત ભારતનું લક્ષ્ય હાંસલ કરવામાં દેશને શું મદદ કરશો? એક યુનિવર્સિટી તરીકે તમારે વિચારવું જોઈએ કે ભારતનો ઝડપથી વિકાસ થાય તે માટે શું કરવું? તમે જે પ્રદેશમાં છો ત્યાં શું થવું જોઈએ, ભારતે તેના વિકાસના માર્ગ પર ઝડપથી કેવી રીતે આગળ વધવું જોઈએ?

મિત્રો,

તમે જે શિક્ષણ સંસ્થાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરો છો, તમારે આ એક ધ્યેય માટે દેશની યુવા શક્તિને ચેનલાઇઝ કરવી પડશે. તમારી સંસ્થાઓમાં આવનાર દરેક યુવાનો કોઈને કોઈ ખાસિયતો લઈને આવે છે. તેમના વિચારો, ભલે તે ગમે તેટલા વૈવિધ્યસભર હોય, વિકસિત ભારતના નિર્માણના પ્રવાહ સાથે જોડાયેલા હોવા જોઈએ. હું ઈચ્છું છું કે તમે બધા તમારી મર્યાદાઓથી આગળ વધીને Viksit Bharat@2047ના વિઝનમાં યોગદાન આપો. જેથી કરીને દેશની દરેક કોલેજ અને યુનિવર્સિટીમાં વધુને વધુ યુવાનો આ અભિયાનમાં જોડાઈ શકે, આ માટે તમારે પણ વિશેષ અભિયાન ચલાવવું જોઈએ, નેતૃત્વ લેવું જોઈએ, સરળ ભાષામાં વસ્તુઓ વ્યક્ત કરવી જોઈએ. આજે જ MyGovની અંદર Viksit Bharat@2047 વિભાગ શરૂ કરવામાં આવ્યો છે. તેમાં વિકસિત ભારતના વિઝન માટેના વિચારોનો એક વિભાગ છે. અને કારણ કે વિચાર 'હું' થી શરૂ થાય છે, તેને આવા વિચારોની જરૂર છે જે વર્ણવે છે કે હું પોતે શું કરી શકું છું. અને જેમ 'હું' એક વિચારમાં પ્રથમ છે, તેમ 'હું' પણ ભારતમાં પ્રથમ છે. મતલબ કે જો આપણે સફળતા ઈચ્છતા હોઈએ, આપણા ધ્યેયો હાંસલ કરવા ઈચ્છતા હોઈએ, યોગ્ય પરિણામ મેળવવા ઈચ્છતા હોઈએ તો તેની શરૂઆત આપણા પોતાના ‘હું’ થી થાય છે. MyGov પરના આ ઓનલાઈન આઈડિયા પોર્ટલ પર 5 અલગ-અલગ થીમ પર સૂચનો આપી શકાય છે. શ્રેષ્ઠ 10 સૂચનો માટે ઈનામની પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.

મિત્રો,

જ્યારે હું સૂચનો વિશે વાત કરું છું, ત્યારે તમારી સામે આકાશ ખુલ્લું છે. આપણે દેશમાં એક એવી અમર પેઢી તૈયાર કરવાની છે, જે આવનારા વર્ષોમાં દેશની નેતા બને, જે દેશને નેતૃત્વ અને દિશા આપે. આપણે દેશનો એવો યુવાન રોપ તૈયાર કરવાનો છે, જે રાષ્ટ્રહિતને સર્વોચ્ચ રાખશે, જે પોતાની ફરજ સર્વોપરી રાખશે. આપણે માત્ર શિક્ષણ અને કૌશલ્યો પૂરતા મર્યાદિત રહેવાની જરૂર નથી. એક નાગરિક તરીકે દેશના નાગરિકો 24 કલાક સતર્ક રહે તે માટે આ દિશામાં પ્રયાસો વધારવા જરૂરી છે. આપણે સમાજમાં એ ચેતના લાવવી પડશે કે કેમેરા લગાડવામાં આવે કે ન આવે, લોકોએ ટ્રાફિકની લાલ બત્તીને કૂદાવી ન દે. લોકોમાં ફરજની એટલી ઉચ્ચ ભાવના હોવી જોઈએ કે તેઓ સમયસર ઓફિસે પહોંચે અને આગળ વધે અને તેમની જવાબદારીઓ પૂરી કરવા માટે કામ કરે. અહીં જે પણ પ્રોડક્ટ બને છે, તેની ગુણવત્તા એટલી સારી હોવી જોઈએ કે તેને મેડ ઈન ઈન્ડિયા તરીકે જોઈને ખરીદનારનું ગૌરવ વધી જાય. જ્યારે દેશનો દરેક નાગરિક, ગમે તે ભૂમિકા ભજવે, પોતાની ફરજો નિભાવવાનું શરૂ કરશે ત્યારે દેશ પણ આગળ વધશે. હવે તે કુદરતી સંસાધનોના ઉપયોગથી સંબંધિત વિષય છે. જ્યારે જળ સંરક્ષણ અંગે ગંભીરતા વધશે, જ્યારે વીજળી બચાવવા પ્રત્યે ગંભીરતા વધશે, જ્યારે પૃથ્વી માતાને બચાવવા રસાયણોનો ઉપયોગ ઓછો થશે, જ્યારે જાહેર પરિવહનના મહત્તમ ઉપયોગ પ્રત્યે ગંભીરતા વધશે, ત્યારે સમાજ, દેશ, દરેક વ્યક્તિ આ વિસ્તારમાં ભારે હકારાત્મક અસર થશે. હું તમને આવા ઘણા ઉદાહરણો ગણાવી શકું છું.

તમે પણ સહમત થશો કે આ નાની વસ્તુઓ છે. પરંતુ તેમની અસર ઘણી મોટી છે. સ્વચ્છતા માટેના જન આંદોલનને કેવી રીતે નવી ઉર્જા આપી શકાય તે માટે પણ તમારા સૂચનો મહત્વપૂર્ણ બની રહેશે. આપણા યુવાનો આધુનિક જીવનશૈલીની આડ અસરો સામે કેવી રીતે લડી શકે તે માટે તમારા સૂચનો મહત્વપૂર્ણ રહેશે. મોબાઈલની દુનિયા ઉપરાંત આપણા યુવાનો બહારની દુનિયાને પણ જુએ તે પણ એટલું જ જરૂરી છે. એક શિક્ષક તરીકે તમારે વર્તમાન અને આવનારી પેઢીમાં આવા અનેક વિચારોનું બીજ રોપવું પડશે. અને તમારે જાતે જ તમારા વિદ્યાર્થીઓ માટે રોલ મોડલ બનવું પડશે. દેશના નાગરિકો જ્યારે દેશના કલ્યાણનો વિચાર કરશે ત્યારે જ એક મજબૂત સમાજનું નિર્માણ થશે. અને તમે એ પણ જાણો છો કે જે રીતે સમાજની માનસિકતા છે, તે જ શાસન અને વહીવટમાં આપણે જોઈ શકીએ છીએ. જો હું શિક્ષણ ક્ષેત્રની વાત કરું તો તેને લગતા ઘણા વિષયો છે. ત્રણ-ચાર વર્ષના અભ્યાસક્રમ પછી આપણી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ પ્રમાણપત્રો અને ડિગ્રીઓ આપે છે. પરંતુ શું આપણે એ સુનિશ્ચિત ન કરવું જોઈએ કે દરેક વિદ્યાર્થી પાસે અમુક આવશ્યક કૌશલ્ય છે? આવી ચર્ચાઓ અને સંબંધિત સૂચનો જ વિકસિત ભારત તરફનો માર્ગ સ્પષ્ટ કરશે. તેથી, તમારે દરેક કેમ્પસ, દરેક સંસ્થા અને રાજ્ય સ્તરે આ વિષયો પર વિચાર-મંથનની વ્યાપક પ્રક્રિયા તરીકે આગળ વધવું જોઈએ.

મિત્રો,

આ એક વિકસિત ભારતના નિર્માણનો સુવર્ણ યુગ છે, આ તે જ સમય છે જે આપણે ઘણીવાર પરીક્ષાઓના દિવસોમાં જોઈએ છીએ. વિદ્યાર્થીઓ તેમના પરીક્ષાના પ્રદર્શન અંગે ખૂબ જ આત્મવિશ્વાસ ધરાવે છે, પરંતુ તેમ છતાં તેઓ અંતિમ ક્ષણ સુધી કોઈ કસર છોડતા નથી. દરેક વિદ્યાર્થી પોતાનું સર્વસ્વ આપે છે, તેના સમયની દરેક ક્ષણને એક લક્ષ્ય સાથે જોડે છે. અને જ્યારે પરીક્ષાની તારીખો આવે છે, તારીખો જાહેર થાય છે, એવું લાગે છે કે જાણે આખા પરિવારની પરીક્ષાની તારીખ આવી ગઈ હોય. માત્ર વિદ્યાર્થીઓ જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર પરિવાર દરેક કાર્ય શિસ્તના માળખામાં કરે છે. દેશના નાગરિકો તરીકે અમારા માટે પરીક્ષાની તારીખ પણ જાહેર કરવામાં આવી છે. અમારી સામે અમૃતકાલના 25 વર્ષ છે. આપણે આટલા સમય માટે અને વિકસિત ભારતના લક્ષ્યો માટે 24 કલાક કામ કરવું પડશે. એક કુટુંબ તરીકે આપણા માટે આ વાતાવરણ ઊભું કરવું એ આપણા બધાની સામૂહિક જવાબદારી છે.

મિત્રો,

આજે વિશ્વની વસતિ ઝડપથી વૃદ્ધ થઈ રહી છે અને ભારત યુવા શક્તિ દ્વારા સશક્ત છે. નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે આવનારા 25-30 વર્ષ સુધી કામકાજની વયની વસતિના સંદર્ભમાં ભારત અગ્રેસર બનવા જઈ રહ્યું છે. એટલા માટે આખી દુનિયા ભારતના યુવાનો પર નજર રાખી રહી છે. યુવા શક્તિ પરિવર્તનની એજન્ટ પણ છે અને પરિવર્તનના લાભાર્થી પણ છે. આ 25 વર્ષ જે યુવા મિત્રો આજે કોલેજ અને યુનિવર્સિટીમાં છે તેમની કારકિર્દી નક્કી કરવાના છે. આ યુવાનો નવા પરિવારો બનાવવા અને નવા સમાજનું નિર્માણ કરવા જઈ રહ્યા છે. તેથી, ભારત કેટલું વિકસિત હોવું જોઈએ તે નક્કી કરવાનો અધિકાર આપણા યુવાનોને છે. આ ભાવના સાથે સરકાર દેશના દરેક યુવાનોને વિકસિત ભારતના એક્શન પ્લાન સાથે જોડવા માંગે છે. તે દેશના યુવાનોના અવાજને વિકસિત ભારતના નિર્માણ માટે નીતિ-વ્યૂહરચના બનાવવા માંગે છે. તમે સૌથી વધુ યુવાનોના સંપર્કમાં છો, તેથી તમારા બધા મિત્રોનું યોગદાન આમાં ખૂબ મહત્વનું રહેશે.

મિત્રો,

પ્રગતિનો જે રોડમેપ આપણે અનુસરવાનો છે તે એકલી સરકાર નક્કી નહીં કરે, દેશ નક્કી કરશે. દેશના દરેક નાગરિકની તેમાં ઇનપુટ અને સક્રિય ભાગીદારી હશે. દરેકનો પ્રયાસ એટલે કે જનભાગીદારી એ એક એવો મંત્ર છે જેના દ્વારા મોટામાં મોટા સંકલ્પો પણ સિદ્ધ કરી શકાય છે. સ્વચ્છ ભારત અભિયાન હોય, ડિજિટલ ઈન્ડિયા અભિયાન હોય, કોરોના સામેની લડાઈ હોય કે સ્થાનિકો માટે અવાજ ઉઠાવવો, આપણે બધાએ દરેકના પ્રયત્નોની શક્તિ જોઈ છે. દરેકના પ્રયાસોથી જ વિકસિત ભારતનું નિર્માણ થવાનું છે. તમે બધા વિદ્વાનો પણ એવા લોકો છો કે જેઓ દેશના વિકાસના વિઝનને આકાર આપે છે અને યુવા શક્તિને ચેનલાઇઝ કરે છે. તેથી તમારી પાસેથી અપેક્ષાઓ ઘણી વધારે છે. દેશનું ભવિષ્ય લખવાનું આ એક મહાન અભિયાન છે. તમારું દરેક સૂચન વિકસિત ભારતની ઈમારતોની ભવ્યતામાં વધુ વધારો કરશે. ફરી એકવાર, હું તમને આજની વર્કશોપ માટે શુભેચ્છા પાઠવું છું, પરંતુ આજથી જે ચળવળ શરૂ થઈ રહી છે અને હું દ્રઢપણે માનું છું કે 2047 સુધીમાં આપણે સાથે મળીને વિકસિત ભારતનું નિર્માણ કરી શકીશું. આજે સફરની શરૂઆત થઈ રહી છે, નેતૃત્વ શિક્ષણવિદોના હાથમાં છે, નેતૃત્વ વિદ્યાર્થીઓના હાથમાં છે, નેતૃત્વ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના હાથમાં છે, અને આ એક એવી પેઢીનો સમયગાળો છે જે દેશનું નિર્માણ કરી રહી છે અને પોતાનું નિર્માણ પણ કરી રહી છે. તે બધા માટે મારી ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ છે. આભાર!

CB/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com