జనరిక్ ఔషధాల తయారీలో భారత్ ప్రపంచ స్థాయిలో ముందంజలో ఉందని, పరిమాణం పరంగా ప్రపంచ సరఫరాలో 20 శాతం వాటాను కలిగి ఉందని కేంద్ర ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి డాక్టర్ మన్సుఖ్ మాండవీయ అన్నారు. రిపబ్లిక్ ఆఫ్ కెన్యా అధ్యక్షుడు డాక్టర్ విలియం సమోయి రుటో తో కలసి  భారత్- కెన్యా వాణిజ్య, పెట్టుబడుల ఫోరమ్ ను ఉద్దేశించి డాక్టర్ మన్సుఖ్ మాండవీయ ప్రసంగించారు.డాక్టర్ రుటో ప్రస్తుతం భారత పర్యటనలో ఉన్నారు.

భారతదేశం -కెన్యా మధ్య ఉన్న లోతైన , బలమైన చారిత్రక, సాంస్కృతిక , వాణిజ్య సంబంధాలను డాక్టర్ మన్సుఖ్ మాండవీయ ప్రస్తావిస్తూ, "మన పారిశ్రామికవేత్తలు ఒకరితో ఒకరు వ్యాపారం చేయడం సులభం అని గుర్తించారు. చారిత్రాత్మకంగా ఏర్పాటయిన ఈ ట్రస్ట్ చాలా మంది భారతీయులను కెన్యాలో స్థిరపడటానికి ప్రోత్సహించింది” అన్నారు.

భారతదేశం అత్యంత పురోగతి సాధించిన రెండు ముఖ్యమైన రంగాలు - ఆరోగ్య సంరక్షణ ఫార్మాస్యూటికల్స్ - అని కేంద్ర ఆరోగ్య మంత్రి చెప్పారు. కెన్యా ప్రజలు దాని నుండి ప్రయోజనం పొందవచ్చని,  దాదాపు 100 దేశాలకు వ్యాక్సిన్లు, అభివృద్ధి చెందిన దేశాలతో సహా 150 దేశాలకు సంబంధిత ఔషధాల సరఫరాను పెంచడం ద్వారా 'ప్రపంచ ఫార్మసీ'గా భారత్ తన ఖ్యాతిని నిలబెట్టుకుందని ఆయన పేర్కొన్నారు.

కెన్యాకు భారతీయ పరిశ్రమలు సహజ భాగస్వాములుగా ఉన్నాయని డాక్టర్ మాండవీయ అన్నారు, "సాంప్రదాయ వైద్యం, సంపూర్ణ వైద్యం , వెల్నెస్ ప్రాక్టీస్ ల అత్యంత పురాతన , ప్రసిద్ధ శాఖలకు భారతదేశం పుట్టినిల్లు, ఇది బలమైన వ్యాపార ప్రభావాలను కలిగి ఉంటుంది" అన్నారు. కెన్యా ప్రజల వైద్య చికిత్సకు భారత్ అతిపెద్ద గమ్యస్థానమని తెలిపారు. కొన్నేళ్లుగా,  వైద్య విలువ ప్రయాణానికి భారత్ ప్రధాన గమ్యస్థానంగా ఎదిగిందని, ,   మొత్తం సంరక్షణ నాణ్యతను నిర్ణయించే అనేక అంశాలపై అధిక విలువ కలిగి ఉండడం ఇందుకు కారణమని అన్నారు. “మెడికల్ వాల్యూ ట్రావెల్ ను ప్రోత్సహించేందుకు భారత ప్రభుత్వం ఒక పోర్టల్ ను ప్రారంభించింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న విదేశీయులకు భారత్ లో చికిత్స అందించేందుకు ఈ వేదిక దోహదపడుతుంది. భారతదేశ చౌకైన, నాణ్యమైన ఫార్మాస్యూటికల్స్ ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలు కెన్యా , ఇంకా ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజలకు ఆరోగ్య సంరక్షణను మరింత అందుబాటులో ఉంచాయి. దీనిని మరింత సులభతరం చేయడం మాకు సంతోషంగా ఉంది", అని ఆయన పేర్కొన్నారు.

డిజిటల్ ఎకానమీ, పునరుత్పాదక ఇంధనంతో సహా భారతదేశం తీసుకున్న ఇతర కార్యక్రమాలను కూడా కేంద్ర ఆరోగ్య మంత్రి ప్రస్తావించారు. ఇరు దేశాల పరస్పర ప్రయోజనం కోసం ఈ రంగాల్లో భారత్, కెన్యా సంస్థలు సహకరించాలని ఆయన కోరారు. అంతర్జాతీయ సౌర కూటమి, గ్లోబల్ బయోఫ్యూయెల్స్ అలయన్స్ లో చేరాలని కెన్యా తీసుకున్న నిర్ణయాన్ని ఆయన స్వాగతించారు జి 20 లో ఆఫ్రికన్ యూనియన్ ను శాశ్వత సభ్యదేశంగా చేర్చడానికి విజయవంతంగా వాదించినందుకు వారిని అభినందించారు.

ఈ సందర్భంగా డాక్టర్ విలియం రుటో మాట్లాడుతూ భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం రాకముందే 1911లో కెన్యా భారత్ తో సంబంధాలు ఏర్పరచుకుందని చెప్పారు. కెన్యాలు, భారతీయులు రెండు వేర్వేరు భౌగోళిక ప్రాంతాల్లో ఉన్న "ఒకే ప్రజలు" అని ఆయన పేర్కొన్నారు.

దేశం లో  ఉన్న అవకాశాలను అందిపుచ్చు కోవాలని పెట్టుబడిదారులు, వ్యాపారులను కోరిన డాక్టర్ రుటో, "వ్యాపారాలు వృద్ధి చెందడానికి అనుకూలమైన పర్యావరణ వ్యవస్థను ప్రభుత్వం సృష్టించింది.  పెట్టుబడిదారులను ప్రోత్సహించడానికి దీర్ఘకాలిక విధానాలను తీసుకువచ్చింది. నైరోబీలో భారత్ తన ఎగ్జిమ్ బ్యాంకును కూడా ప్రారంభించింది, ఇది ఈ ప్రాంతంలోని 15 దేశాలకు సేవలు అందిస్తుంది" అని చెప్పారు.

కెన్యాతో కెన్యా స్వేచ్ఛా వాణిజ్య ఒప్పందాల కారణంగా మొత్తం ఆఫ్రికా మార్కెట్ తో పాటు అమెరికన్ మార్కెట్ కు కూడా ప్రవేశం లభిస్తుందని, కెన్యాలో తయారీ సౌకర్యాలను ఏర్పాటు చేయాలని ఆయన భారతీయ వ్యాపారులను కోరారు.

భారతీయ వ్యాపారాలకు కెన్యా సురక్షితమైన,  నమ్మదగిన పెట్టుబడి గమ్యస్థానాన్ని అందిస్తుందని డాక్టర్ ముసాలియా ముదవడి తెలియచేశారు. రైల్వే వంటి రంగాల్లో భారత్, కెన్యాల మధ్య సహకారం గురించి ప్రస్తావిస్తూ,  భారతీయ పరిశ్రమలు తమ ఉనికిని మరింత విస్తరించేలా ప్రోత్సహించారు.

కెన్యా ప్రభుత్వ పెట్టుబడులు, వాణిజ్యం, పరిశ్రమల క్యాబినెట్ కార్యదర్శి శ్రీమతి రెబెక్కా మైనో మాట్లాడుతూ, భారతీయ వ్యాపార సంస్థలు కెన్యాలో పెట్టుబడులు పెట్టాలని కోరారు. ఇది ఆఫ్రికాకు ప్రవేశ ద్వారం,  ఈ ప్రాంతంలో ముఖ్యమైన వాణిజ్య భాగస్వామ్యాలలో భాగం అని గుర్తు చేశారు. స్థిరమైన ఆర్థిక వ్యవస్థ, యువ , ఉత్పాదక శ్రామిక శక్తి, శక్తివంతమైన ప్రజాస్వామ్యం,  ఈ ప్రాంతంలో ప్రముఖ లాజిస్టిక్స్ , ఇన్నోవేషన్ హబ్ గా దాని స్థానం మొదలైన కెన్యా ఇతర ముఖ్యమైన ప్రాముఖ్యతల దృష్ట్యా భారత్ ఆఫ్రికాలో తన వాణిజ్య , పెట్టుబడి భాగస్వామిగా కెన్యాను ఎంచుకుందని ఆమె చెప్పారు.

నేపథ్యం:

చైనా, యు ఎ ఇ తర్వాత కెన్యాకు భారత్ మూడో అతిపెద్ద వాణిజ్య భాగస్వామి. భారత్ - కెన్యా ద్వైపాక్షిక వాణిజ్యం విలువ 3.39 బిలియన్ డాలర్లు కాగా, భారత ఎగుమతులు 3.274 బిలియన్ డాలర్లు, దిగుమతులు 116.6 మిలియన్ డాలర్లు.

కెన్యా ఇన్వెస్ట్ మెంట్ అథారిటీ ప్రకారం కెన్యాలో టాప్ ఇన్వెస్టర్లలో భారత్ ఒకటి. తయారీ, ఫార్మాస్యూటికల్స్, టెలికాం, ఐటి అండ్ ఐటిఇఎస్, బ్యాంకింగ్ , వ్యవసాయ ఆధారిత పరిశ్రమలతో సహా వివిధ రంగాలలో 200 కి పైగా భారతీయ కంపెనీలు ఉన్నాయి.

కెన్యాలో ఉనికి ఉన్న భారతీయ కంపెనీల్లో బ్యాంక్ ఆఫ్ బరోడా, బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా,  కెన్ఇండియా అస్యూరెన్స్ వంటి పిఎస్ యు లు ,  భారతీ ఎయిర్టెల్, ఎయిర్ ఇండియా, ఇండిగో ఎయిర్ లైన్స్, , టాటా మోటార్స్, టాటా కెమికల్స్, మహీంద్రా అండ్ మహీంద్రా, థర్మాక్స్, గోద్రేజ్ వంటి ప్రైవేట్ కంపెనీలు, భారతీయ ఆసుపత్రి గొలుసుల ప్రాతినిధ్య కార్యాలయాలు, మహీంద్రా టెక్ , జోహో వంటి ఐటి కంపెనీలు, అగ్రి-కంపెనీ యుపిఎల్,  ఇంకా కెన్యాలో ఎక్కువగా వాణిజ్యం కోసం నమోదు చేసుకున్న 200 కి పైగా భారతీయ ఫార్మా కంపెనీలు ఉన్నాయి.

భారత్, కెన్యాలు ప్రాంతీయ, బహుళ పార్శ్వ రంగాల్లో పరస్పరం సహకరించుకుంటున్నాయి. యుఎన్ఎస్ సి సంస్కరణలపై ఉమ్మడి ఆఫ్రికన్ వైఖరిని రూపొందించడానికి బాధ్యత వహించే 10 మంది దేశాధినేతలతో కూడిన ఎయు కమిటీలో కెన్యా ముఖ్యమైన సభ్యదేశంగా ఉంది. ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలిలో 2028-29 కాలానికి నాన్ పర్మినెంట్ సభ్యత్వం కోసం భారత్ అభ్యర్థిత్వానికి కెన్యా మద్దతు తెలిపింది. భారత్, కెన్యా ఐఓఆర్ఏ వ్యవస్థాపక సభ్యులుగా కూడా ఉన్నాయి.

కెన్యాకు పర్యాటకులను ఆకర్షించే దేశాల్లో భారత్ ఐదో స్థానంలో ఉంది. కెన్యా టూరిజం బోర్డు ప్రకారం, 2022 లో మొత్తం 1,483,752 మంది పర్యాటకులలో 83,106 మంది పర్యాటకులు భారతీయులు.

అనేక మంది కెన్యా వాసులు ప్రతి సంవత్సరం క్లిష్టమైన వ్యాధులకు వైద్య చికిత్స కోసం భారతదేశానికి వస్తారు. కెన్యా నుంచి 90 శాతం అంతర్జాతీయ వైద్య ప్రయాణాలు భారత్ కు, ఆ తర్వాత థాయ్ లాండ్, టర్కీకి వెళ్తున్నాయి. 2022లో భారత రాయబార కార్యాలయం కెన్యా వాసులకు 4000 మెడికల్ వీసాలను జారీ చేసింది. కోవిడ్ -19 వ్యాక్సిన్ల పరస్పర గుర్తింపుకు కూడా ఇరు పక్షాలు అంగీకరించాయి. వ్యాక్సిన్ మైత్రి కింద, కెన్యాకు 2021 మార్చిలో 1.12 మిలియన్ మోతాదుల కోవిషీల్డ్ (కోవాక్స్ కూటమి కింద 1.02 మిలియన్లు, బహుమతిగా 100,000) ఇచ్చారు. కెన్యాలోని ఎల్డోరెట్ లో తృతీయ సంరక్షణ ఆసుపత్రి ఏర్పాటుకు అపోలో హాస్పిటల్, కెన్యాలోని బేలర్ హెల్త్ కేర్ మధ్య అవగాహన ఒప్పందం కుదిరింది.

ఈ కార్యక్రమంలో డాక్టర్ ముసాలియా ముదవడి, ప్రధాన క్యాబినెట్ కార్యదర్శి, కెన్యా ప్రభుత్వ విదేశీ, డయాస్పోరా వ్యవహారాల క్యాబినెట్ కార్యదర్శి; శ్రీమతి రెబెక్కా మైనో, కెన్యా ప్రభుత్వ పెట్టుబడులు, వాణిజ్యం, పరిశ్రమల క్యాబినెట్ కార్యదర్శి; ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఛాంబర్స్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ (ఫిక్కీ) అధ్యక్షుడు, ఇండియా మెటల్స్ అండ్ ఫెర్రో అల్లాయ్స్ లిమిటెడ్ (ఐఎంఎఫ్ఏ) మేనేజింగ్ డైరెక్టర్ సుబ్రకాంత్ పాండా; డాక్టర్ ఎరిక్ రుట్టో, అధ్యక్షుడు, కెన్యా నేషనల్ ఛాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ; అసోసియేటెడ్ చాంబర్స్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ ఆఫ్ ఇండియా (అసోచామ్) సీనియర్ వైస్ ప్రెసిడెంట్, సోరిన్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ ఫండ్ ఫౌండర్ అండ్ చైర్మన్ సంజయ్ నాయర్ ; కెన్యా ప్రైవేట్ సెక్టార్ అలయన్స్ సి ఇ ఒ కరోల్ కరియుకి; భారతీ ఎంటర్ ప్రైజెస్ వైస్ చైర్మన్ అఖిల్ గుప్తా సహా భారత, కెన్యా ప్రభుత్వ సీనియర్ అధికారులు, పరిశ్రమ ప్రతినిధులు పాల్గొన్నారు.

——-