ડીપફેક વિશ્વભરની લોકશાહી અને સામાજિક સંસ્થાઓ માટે ગંભીર ખતરો તરીકે ઉભરી આવ્યો છે. સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ દ્વારા ડીપફેક સામગ્રીના પ્રચારથી આ પડકાર વધ્યો છે.

ઇલેક્ટ્રોનિક્સ એન્ડ ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી મંત્રાલય (એમઇઆઇટીવાય)એ સમયાંતરે સોશિયલ મીડિયા મધ્યસ્થીઓને સલાહ આપી છે કે તેઓ યોગ્ય ખંતપૂર્વક કામ કરે અને ડીપફેક સામે ઝડપથી પગલાં લે.

આ અગાઉ આજે રેલવે, સંચાર અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ તથા આઇટી મંત્રી શ્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે શિક્ષણ, ઔદ્યોગિક સંસ્થાઓ અને સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓનાં પ્રતિનિધિઓ સાથે ડીપફેકને અસરકારક પ્રતિસાદ સુનિશ્ચિત કરવાની જરૂરિયાત પર વાત કરી હતી.

ચર્ચા દરમિયાન એવી સંમતિ સધાઈ હતી કે સરકાર, શિક્ષણ જગત, સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓ અને નાસ્કોમ સંયુક્તપણે ડીપફેકનો જવાબ આપવાની દિશામાં કામ કરશે. વધુમાં એવી પણ સંમતિ સધાઈ હતી કે, આગામી 10 દિવસની અંદર નીચેના ચાર આધારસ્તંભો પર કાર્યવાહી કરી શકાય તેવી ચીજવસ્તુઓની ઓળખ કરી શકાશેઃ

1. તપાસ: આવી સામગ્રી પોસ્ટ થાય તે પહેલાં અને પછી ડીપફેક સામગ્રીને શોધી કાઢવી જોઈએ

2. નિવારણ: ડીપફેક સામગ્રીના પ્રસારને રોકવા માટે એક અસરકારક વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ

3. રિપોર્ટિંગઃ અસરકારક અને ઝડપી રિપોર્ટિંગ અને ફરિયાદ નિવારણ વ્યવસ્થા ઉપલબ્ધ હોવી જોઈએ.

4. જાગૃતિ : ડીપફેકના મુદ્દે જનજાગૃતિ કેળવવી જોઈએ.

વધુમાં, તાત્કાલિક અસરથી, એમઇઆઇટીવાય ડીપફેકના જોખમને રોકવા માટે જરૂરી નિયમોનું મૂલ્યાંકન કરવા અને તેનો મુસદ્દો તૈયાર કરવા માટે એક કવાયત શરૂ કરશે. આ હેતુ માટે, MeitY MyGov પોર્ટલ પર લોકો તરફથી ટિપ્પણીઓ આમંત્રિત કરશે.

4-સ્તંભવાળા માળખાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે ડિસેમ્બર 2023ના પ્રથમ અઠવાડિયામાં સંબંધિત હોદ્દેદારો સાથે ફરીથી એક ફોલો-અપ બેઠક યોજાશે. ભારત સરકાર ટેકનોલોજીનો લાભ લઈને અને જનજાગૃતિને પ્રોત્સાહન આપીને ડીપફેકના વધતા જોખમનો સામનો કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.

CB/GP/JD