ગ્લોબલ ફિશરીઝ કોન્ફરન્સ ઇન્ડિયા 2023માં કેન્દ્રીય મત્સ્યપાલન મંત્રી શ્રી પરષોત્તમ રૂપાલાની આગેવાની હેઠળ યોજાયેલી આંતરરાષ્ટ્રીય ગોળમેજી બેઠકમાં મત્સ્યપાલન અને જળચરઉછેર ક્ષેત્રની સ્થાયી વૃદ્ધિ માટે વિવિધ દેશો વચ્ચે સહકાર અને જોડાણ માટે અપીલ કરવામાં આવી હતી.

ટેકનોલોજી અને જ્ઞાનના હસ્તાંતરણને સરળ બનાવવા મત્સ્યપાલન અને જળચરઉછેરમાં આધુનિક ટેકનોલોજી અને કુશળતા ધરાવતા અન્ય દેશો અને સંગઠનો સાથે ભાગીદારી કરવાથી ભારતીય મત્સ્યપાલન ક્ષેત્રને વધારવામાં ઘણી મદદ મળશે, એમ આ બેઠકમાં સૂચવવામાં આવ્યું હતું.

આ અધિવેશનમાં કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી પરષોત્તમ રૂપાલાએ જણાવ્યું હતું કે, જીપીએસ સિસ્ટમને માછીમારો માટે યુઝર-ફ્રેન્ડલી બનાવવી જોઈએ, જેમાં વૈશ્વિક કુશળતા અને ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે. મંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું હતું કે, દરિયાઈ પરિવહન માટે વાજબી ખર્ચે અને ભરોસાપાત્ર ટેકનોલોજી આવશ્યક છે, જેથી દરિયાઈ માર્ગે આગળ વધી રહેલા માછીમારો માટે ખરા અર્થમાં લાભદાયી બની શકે.

શ્રી રૂપાલાએ જણાવ્યું હતું કે, "ડેટા કલેક્શન અને ડેટા શેરિંગમાં વૈશ્વિક વિનિમય કાર્યક્રમો મત્સ્યપાલન ક્ષેત્રને સુધારવા માટે મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી શકે છે." સહયોગ અને જ્ઞાનના આદાન-પ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપીને, આ કાર્યક્રમો શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ અપનાવવાની સુવિધા આપી શકે છે, સ્થાયી સંસાધન વ્યવસ્થાપનને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે અને આબોહવા પરિવર્તનના પ્રતિસાદમાં અસરકારક શમન વ્યૂહરચનાઓ વિકસાવી શકે છે. આ સામૂહિક અભિગમ પરંપરાગત માછીમારોની આજીવિકાની સુરક્ષામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી શકે છે, જેઓ આબોહવા પરિવર્તનની વધતી જતી અસરો માટે ખાસ કરીને સંવેદનશીલ છે.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, વૈશ્વિક ડેટા વિનિમય કાર્યક્રમો મત્સ્યપાલન ડેટાની ગુણવત્તા અને ઉપલબ્ધતામાં નોંધપાત્ર વધારો કરી શકે છે, જે માછલીના જથ્થા, સ્થળાંતરની પેટર્ન અને ઇકોસિસ્ટમ ગતિશીલતાની વિસ્તૃત સમજ પ્રદાન કરે છે."

ગ્રીસના રાજદૂત શ્રી દિમિત્રિયસિયોએનાઉએ તેમના સંબોધનમાં પર્યાવરણીય સ્થિરતા સાથે માછીમારી અને જળચરઉછેર પદ્ધતિઓ વચ્ચે સુમેળ સાધવાની મહત્ત્વપૂર્ણ જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે બહુમુખી અભિગમની હિમાયત કરી જેમાં સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય બંને વ્યૂહરચનાઓ સામેલ છે.

આ ઉચ્ચ-સ્તરીય સંવાદમાં મત્સ્યપાલન, પશુપાલન અને ડેરી ઉદ્યોગ રાજ્યમંત્રી સંજીવ કુમાર બાલિયાન અને કેન્દ્રીય મત્સ્યપાલન સચિવ ડૉ. એલ મુરુગન, ગ્રીસ, અંગોલાના રાજદૂત ડો. અભિલાક્ષ લિખી અને ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ, ફ્રાન્સ, નોર્વે, રશિયા, ઝિમ્બાબ્વેના રાજદ્વારી પ્રતિનિધિમંડળ, ઉત્તરપ્રદેશ, હરિયાણા, હિમાચલ પ્રદેશ, અરુણાચલ પ્રદેશ, મેઘાલય, નાગાલેન્ડ અને ત્રિપુરાનાં રાજ્ય મત્સ્યપાલન મંત્રીઓ; યુનાઇટેડ નેશન્સના ફૂડ એન્ડ એગ્રિકલ્ચર ઓર્ગેનાઇઝેશન (એફએઓ), બે ઓફ બેંગાલ પ્રોગ્રામ ઇન્ટર-ગવર્મેન્ટલ ઓર્ગેનાઇઝેશન (બીઓબીપી-આઇજીઓ), જીઆઇઝેડ જેવી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓ; એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંક (એડીબી); ભારત સરકારના મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ; રાજ્ય મત્સ્યપાલન વિભાગોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ અને વિવિધ સંશોધન અને વિકાસ એજન્સીઓના વડાઓ અને રાજદ્વારી પ્રતિનિધિમંડળ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. કેન્દ્રીય મત્સ્યપાલન સચિવ ડૉ. અભિલાક્ષ લિખીએ ઉપસ્થિત જનમેદનીને આવકારી હતી.

આ મંચે ભારતમાં ઊંડા સમુદ્રનાં સંસાધનોનો ઉપયોગ કરવા માટે પર્યાપ્ત ટેકનોલોજી કુશળતાનાં આદાન-પ્રદાનની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, દેશમાં ઊંડા સમુદ્રના વિશાળ વણખેડાયેલા સંસાધનો છે અને માછીમારો અને જહાજોને પૂરતી ટેકનોલોજી અને તાલીમથી સજ્જ કરવાથી આ વણખેડાયેલા સંસાધનોનો ઉપયોગ થઈ શકે છે.

રાઉન્ડ ટેબલ મીટના વક્તાઓએ ચાર મુખ્ય ક્ષેત્રોની ઓળખ કરી જેમને આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગની જરૂર છે. તેમાં ખાદ્ય અને પોષકતત્વોની સુરક્ષાને લક્ષ્યમાં રાખીને મત્સ્યપાલનનું ઉત્પાદન વધારવું, માનવ ભૂખમરા સામે લડવા માટે જળચરઉછેરને મજબૂત કરવી, મત્સ્યપાલન ક્ષેત્રમાં સંસાધનોનો સ્થાયી ઉપયોગ અને દરિયામાં માછીમારીનો વિકાસ કરવો વગેરે સામેલ છે.

ઉત્તરપ્રદેશનાં પશુપાલન, ડેરી અને મત્સ્યપાલન મંત્રી શ્રી સંજય કુમાર નિષાદે માછલીનાં ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા તથા માછીમારો અને એક્વા ખેડૂતોની આજીવિકાને સુરક્ષિત કરવા સામૂહિક પ્રયાસો અને અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.

મત્સ્યપાલન ક્ષેત્રમાં વૃદ્ધિની સંભવિતતા પર પ્રકાશ પાડતા, હરિયાણાના પશુપાલન, ડેરી અને મત્સ્યપાલન મંત્રી શ્રી જયપ્રકાશ દલાલે એક્વા પાર્ક માટેની યોજનાની જાહેરાત કરી હતી અને તેમણે રોકાણકારોને આ વિકાસમાં સહભાગી થવા આમંત્રણ આપ્યું હતું.

હિમાચલ પ્રદેશના કૃષિ અને પશુપાલન મંત્રી શ્રી ચંદર કુમાર, મેઘાલયના મત્સ્યપાલન મંત્રી શ્રી એ એલ હેક, નાગાલેન્ડના મત્સ્યપાલન મંત્રી શ્રી પંગજંગ જમી, ત્રિપુરાના મત્સ્યપાલન, પશુ સંસાધન વિકાસ મંત્રી શ્રી સુધાંગશુ દાસ અને ગોવાના મત્સ્યપાલન મંત્રી શ્રી નીલકંઠ હાલરંકર પણ બેઠકમાં વક્તવ્ય આપ્યું હતું.

વિદેશી રાજદ્વારી પ્રતિનિધિમંડળોએ સંશોધન, ડેટા કલેક્શન, રિસોર્સ મોનિટરિંગ અને ટેકનોલોજી બેકસ્ટોપિંગ સહિત કેટલાંક મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં ભારત સાથે જોડાણને પ્રોત્સાહન આપવા આતુરતાથી રસ દાખવ્યો હતો.

આ સત્ર દરમિયાન ભારતીય મત્સ્યપાલન ઉત્પાદનો માટે બજારની સુલભતા વધારવા, માછીમારીની સ્થાયી પદ્ધતિઓ, જળચરઉછેર ટેકનોલોજી અને સંસાધન વ્યવસ્થાપન પર સંશોધન હાથ ધરવા માટે સંશોધન સંસ્થાઓ, યુનિવર્સિટીઓ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ સાથે જોડાણ કરવા પર પણ ચર્ચા-વિચારણા કરવામાં આવી હતી.

શ્રી ક્લેમેન્ટે પેડ્રો ફ્રાન્સિસ્કો કેમેન્હા, અંગોલાના રાજદૂત શ્રી પીટર હોબવાની, ઝિમ્બાબ્વેના ડેપ્યુટી એમ્બેસેડર શ્રી પીટર હોબવાની, મત્સ્યપાલન સ્ત્રોતોની જાળવણી અને સલામતી માટે રાષ્ટ્રીય સંશોધન સંસ્થાઓના વડા શ્રી સર્ગેઇ મુરાટોવ, રશિયાના એક્વાકલ્ચર, ફ્રાન્સના કૃષિ બાબતોના સલાહકાર શ્રી મોનિક ટ્રાન, નોર્વેના દૂતાવાસના કોમર્શિયલ કાઉન્સેલર શ્રી ક્રિશ્ચિયન વાલ્ડેસ કાર્ટર, વેપાર પ્રમોશન વિભાગના વડા, શ્રી વાગ્નેર એન્ટ્યુન્સ, ટ્રેડ પ્રમોશન ડિપાર્ટમેન્ટના વડા,  બ્રાઝિલના દૂતાવાસ અને ઓસ્ટ્રેલિયન હાઈ કમિશનના ફર્સ્ટ સેક્રેટરી (એગ્રિકલ્ચર) ડો.રિચાર્ડ નિઆલે ઈન્ટરનેશનલ રાઉન્ડ ટેબલ મીટમાં આ અંગે વાત કરી હતી.

ભારત સરકારના મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગના સંયુક્ત સચિવ શ્રીમતી નીતુ કુમારી પ્રસાદે ચર્ચાનો સારાંશ આપ્યો અને આભાર માન્યો હતો.

CB/GP/JD