পি.এম.এছ.-এছ.চি. আঁচনিৰ বিষয়ে: এছ চি শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে মেট্ৰিক বৃত্তি আঁচনি হৈছে ভাৰতত অধ্যয়নৰ বাবে শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে এক কেন্দ্ৰীয় পৃষ্ঠপোষকতা আঁচনি যাৰ পিতৃ-মাতৃ/অভিভাৱকৰ উপাৰ্জন বছৰি ২.৫ লাখ টকাৰ অধিক হ'ব নালাগিব। আঁচনিখনৰ উদ্দেশ্য হৈছে অনুসূচীত জাতিৰ শিক্ষাৰ্থীসকলক বিত্তীয় সাহায্য প্ৰদান কৰা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিয়ালৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি উচ্চ শিক্ষাত অনুসূচীত জাতিৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ মুঠ নামভৰ্তি অনুপাত প্ৰশংসনীয়ভাৱে বৃদ্ধি কৰা। ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষলৈকে উচ্চ শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত উচ্চশিক্ষাৰ জিইআৰ ২৩.০% ৰ পৰা ৰাষ্ট্ৰীয় গড়লৈ বৃদ্ধি কৰাটো চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টা।

অনুসূচীত জাতি আৰু অন্যান্যৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি আঁচনিৰ বিষয়ে: অনুসূচীত জাতিৰ শিশু অপৰিষ্কাৰ আৰু বিপদজনক বৃত্তিত নিয়োজিত পিতৃ-মাতৃ/অভিভাৱকৰ সন্তানৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক পৰ্যায়ত সাক্ষৰতা আৰু নিৰৱচ্ছিন্ন শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ উদ্দেশ্যৰে অনুসূচীত জাতি আৰু অন্যান্যৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি আঁচনি হৈছে এক কেন্দ্ৰীয় পৃষ্ঠপোষকতাত কৰা আঁচনি। এই আঁচনিৰ দুটা উপাদান আছে, যিবোৰ নিম্নলিখিত ধৰণৰ:

উপাদান 1: এছ চি শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি

•  শিক্ষাৰ্থীসকলে সম্পূৰ্ণ সময়ৰ ভিত্তিত নৱম আৰু দশম শ্ৰেণীত অধ্যয়ন কৰিব লাগিব।
• তেওঁলোক অনুসূচীত জাতিৰ হ'ব লাগিব।
• তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃ/অভিভাৱকৰ উপাৰ্জন বছৰি ২.৫০ লাখ টকাৰ অধিক হ'ব নালাগিব।

উপাদান 2: অপৰিষ্কাৰ আৰু বিপদজনক বৃত্তিত নিয়োজিত পিতৃ-মাতৃ/অভিভাৱকৰ সন্তানৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি

• শিক্ষাৰ্থীসকলে সম্পূৰ্ণ সময়ৰ ভিত্তিত প্রথমৰ পৰা দশম শ্ৰেণীত অধ্যয়ন কৰিব লাগিব।
• পিতৃ-মাতৃ/অভিভাৱকৰ সন্তান/ৱাৰ্ডৰ বাবে বৃত্তি গ্ৰহণযোগ্য হ'ব যিসকলে তেওঁলোকৰ জাতি/ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে নিম্নলিখিত শ্ৰেণীবোৰৰ এটাৰ অন্তৰ্ভুক্ত;

ক. মেনুৱেল স্কেভেঞ্জাৰ আইন 2013-ৰ ধাৰা 2(1) (জি)ৰ অধীনত নিৰ্ধাৰিত মেনুৱেল স্কেভেঞ্জাৰ হোৱা ব্যক্তিসকল

খ. টেনাৰ আৰু ফ্লেয়াৰ;

গ. আৱৰ্জনা পিকাৰ আৰু

ঘ. মেনুৱেল স্কেভেঞ্জাৰ আইন 2013-ৰ ধাৰা 2(1) (ঘ)ত নিৰ্ধাৰিত অনুসৰি বিপদজনক পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাত নিয়োজিত ব্যক্তিসকল।

• আঁচনিখনৰ এই উপাদানৰ অধীনত কোনো পাৰিবাৰিক উপাৰ্জনৰ সীমা নাই।

আঁচনিসমূহৰ শেহতীয়া পৰিৱৰ্তন: 'এছ চি আৰু অন্যান্যৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি আঁচনি' আৰু 'পিএমএছ-এছচি' সংশোধন কৰা হৈছে আৰু আঁচনিখনৰ ৰূপায়ণ অধিক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে, নিম্নলিখিত পদক্ষেপবোৰ লোৱা হৈছে:

i. অনুসূচীত জাতি আৰু অন্যান্যৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি আঁচনিৰ অধীনত পুঁজিৰ আৰ্হি: এই আঁচনিখন কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যৰ মাজত 60:40 ৰ স্থিৰ ভাগ-বতৰা আৰ্হিৰ ওপৰত আধাৰিত (উত্তৰ-পূব ৰাজ্য, উত্তৰাখণ্ড আৰু হিমাচল প্ৰদেশৰ ক্ষেত্ৰত 90:10 আৰু আইনসভা অবিহনে কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ ক্ষেত্ৰত 100:0);

ii. পি.এম.এছ.-এছ.চি.-ৰ অধীনত পুঁজিৰ আৰ্হি: 2020-21 বিত্তীয় বৰ্ষত প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ দায়বদ্ধতাৰ ধাৰণাৰ পৰা কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যসমূহৰ মাজত 60:40 ৰ এক স্থিৰ ভাগ-বতৰা আৰ্হিলৈ পুঁজিৰ আৰ্হি সংশোধন কৰা হৈছে (উত্তৰ-পূব ৰাজ্যৰ ক্ষেত্ৰত 90:10)

iii. অধিক স্বচ্ছতা নিশ্চিত কৰিবলৈ, প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ দ্বাৰা দ্বৈততা আৰু অন্যায় দাবী নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ অনলাইন প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ সমাপ্তি, অনলাইন লেনদেনৰ জৰিয়তে যোগ্যতাৰ প্ৰমাণপত্ৰৰ প্ৰমাণীকৰণ

iv. কেন্দ্ৰীয় অংশ (তত্বাৱধান ভাট্টা আৰু ঘূৰাই নিদিয়া মাচুল) কেৱল প্ৰত্যক্ষ লাভালাভ স্থানান্তৰৰ (ডিবিটি) জৰিয়তে শিক্ষাৰ্থীৰ বেঙ্ক একাউণ্টলৈ পোনপটীয়াকৈ মুকলি কৰা হৈছে, বিশেষকৈ সংশ্লিষ্ট ৰাজ্য চৰকাৰে তেওঁলোকৰ অংশ মুকলি কৰাটো নিশ্চিত কৰাৰ পিছতহে আধাৰ জৰিয়তে পৰিশোধ প্ৰণালীৰ ব্যৱস্থা।

v. আঁচনিবোৰ কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যৰ মাজত 60:40 ৰ স্থিৰ ভাগ-বতৰা আৰ্হিৰ ওপৰত আধাৰিত (উত্তৰ-পূব ৰাজ্য, উত্তৰাখণ্ড আৰু হিমাচল প্ৰদেশৰ ক্ষেত্ৰত 90:10 আৰু আইনসভা অবিহনে কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ ক্ষেত্ৰত 100:0)

vi. দৰিদ্ৰ পৰিয়ালৰ কভাৰেজৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হ'ব।

উপলব্ধিসমূহ: অনুসূচীত জাতি আৰু অন্যান্য আৰু পিএমএছ-এছচিৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি আঁচনিৰ সন্দৰ্ভত, 2023-24 বিত্তীয় বৰ্ষৰ প্ৰেছ বিজ্ঞপ্তিৰ বাবে নিম্নলিখিত সমলবোৰ ইনপুট হিচাপে প্ৰদান কৰা হ'ব পাৰে:

i. ২০২৩-২৪ বিত্তীয় বৰ্ষত এছ চি আৰু অন্যান্যৰ বাবে প্ৰাক-মেট্ৰিক বৃত্তি আঁচনিৰ অধীনত, ডিবিটিৰ জৰিয়তে তেওঁলোকৰ আধাৰ-চিডেড বেংক একাউণ্টত ৬.২৫ লাখ হিতাধিকাৰীক ১৪১.০১ কোটি টকাৰ কেন্দ্ৰীয় অংশ মুকলি কৰা হৈছে।

ii.২০২৩-২৪ বিত্তীয় বৰ্ষত এছ চি শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে মেট্ৰিক-পৰৱৰ্তী বৃত্তি আঁচনিৰ অধীনত, ডিবিটিৰ জৰিয়তে তেওঁলোকৰ আধাৰ-চিডেড বেংক একাউণ্টত ১৫১৬.৮৪ কোটি টকাৰ কেন্দ্ৰীয় অংশ ১২.৭০ লাখ হিতাধিকাৰীক মুকলি কৰা হৈছে।