సీఎస్ఐఆర్-నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్ కమ్యూనికేషన్ అండ్ పాలసీ రీసెర్చ్ (సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్) తన వన్ వీక్ వన్ ల్యాబ్ (ఓడబ్ల్యూఓఎల్) కార్యక్రమం  3వ రోజును నిన్న న్యూఢిల్లీలోని పూసాలోని సీఎస్ఐఆర్-ఎన్పీఎల్ ఆడిటోరియంలో నిర్వహించింది. ‘గ్రాస్‌రూట్ ఇన్నోవేషన్స్ & స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ కాన్క్లేవ్ ఫర్ రూరల్ డెవలప్‌మెంట్’ కార్యక్రమం మన రైతులకు అంకితం చేయబడింది. ముఖ్య అతిథి, సీఎస్ఐఆర్ మాజీ డీజీ  గౌరవ అతిథి డాక్టర్ శేఖర్  మండే, అగ్రికల్చరల్ సైంటిస్ట్స్ రిక్రూట్‌మెంట్ బోర్డ్  చైర్మన్ డాక్టర్ సంజయ్ కుమార్ ఎగ్జిబిషన్‌ను ప్రారంభించడంతో కార్యక్రమం ఎంతో ఉత్సాహంగా ప్రారంభమైంది.

డాక్టర్ శేఖర్ సి. మండే (ఎడమ) & డాక్టర్ రంజనా అగర్వాల్ (కుడి) చిరునామా

స్వాగత ప్రసంగంలో, సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ డైరెక్టర్, డాక్టర్ రంజన అగర్వాల్ మాట్లాడుతూ, “గ్రామీణాభివృద్ధి కోసం ఈరోజు కార్యక్రమం 2023 సెప్టెంబర్ 11 నుండి 16వ తేదీ వరకు ఒక వారం ఒక ల్యాబ్ వారానికో ఈవెంట్  లింక్‌లలో ఒకటి. కోవిడ్-19 సమయంలో విత్తనాన్ని సీఎస్ఐఆర్ మాజీ డీజీ డాక్టర్ శేఖర్  మండే నాటారు.

గౌరవ అతిథి డాక్టర్. సంజయ్ కుమార్ తన ప్రసంగంలో "సాంకేతికత ఉత్పత్తి ఖర్చు ఆమోదయోగ్యమైనది  వాటాదారులకు అందుబాటులో ఉండాలి  సాంకేతికత దేశాన్ని శక్తివంతం చేయాలి" అని పేర్కొన్నారు. ప్రత్యేక ఆహ్వానితుడు  ప్రవీణ్ రామదాస్, సెక్రటరీ, విజ్ఞాన భారతి (విభా) ప్రేక్షకులను ఉద్దేశించి, “భారత్ కే లియే విజ్ఞాన్” గురించి ప్రసంగించారు  విభా మాజీ జాతీయ ఆర్గనైజింగ్ సెక్రటరీ, దివంగత  జయంత్ సహస్రబుద్ధేను స్మరించుకున్నారు.  ప్రవీణ్ రామదాస్ ఇలా అన్నారు “మన గ్రామాలు స్వావలంబన లేని వరకు, మన రైతులు స్వావలంబన కలిగి ఉండరు; మన భారతదేశం స్వావలంబనగా ఉండదు”. గ్రామాల్లో సీఎస్ఐఆర్ సంబంధిత సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని ఉపయోగించడంపై కూడా ఆయన ఉద్ఘాటించారు. ముఖ్య అతిథి డాక్టర్ శేఖర్ సి మండే ప్రధానమంత్రి  నరేంద్ర మోదీ కలను పునరుద్ఘాటించారు, "2047లో, భారతదేశాన్ని అత్యంత అభివృద్ధి చెందిన దేశాల్లో ఒకటిగా చూడాలనుకుంటున్నాము, ఈ కలను సాకారం చేసుకోవడానికి గ్రామీణ ప్రజల అభివృద్ధి అత్యంత ముఖ్యమైనది".

సైంటిస్ట్-ఫార్మర్ ఇంటరాక్షన్  టెక్నికల్ సెషన్ సమయంలో, ఓడబ్ల్యూఓఎల్ సమన్వయకర్త డాక్టర్ యోగేష్ సుమన్, సీఎస్ఐఆర్ సాంకేతికతలు  ప్రయోగశాలలపై కేంద్రీకృతమైన ప్యానెల్ చర్చకు మోడరేటర్‌గా పనిచేశారు. గౌరవనీయమైన ప్యానెలిస్ట్‌లలో ఐఐటీ ఢిల్లీలోని సీఆర్డీటీ నుండి ప్రొఫెసర్ అయిన డాక్టర్ వివేక్ కుమార్  సీఎస్ఐఆర్- హెచ్క్యూ వద్ద టీఎండీ నుండి చీఫ్ సైంటిస్ట్ డాక్టర్ మహేంద్ర  దారోకర్ ఉన్నారు. అదనంగా, వివిధ సీఎస్ఐఆర్ ల్యాబ్‌ల నుండి అనేక ఇతర శాస్త్రవేత్తలు చర్చలో పాల్గొన్నారు, ప్రయోగశాల ప్రయోగాలు  సమాజం మధ్య అంతరాన్ని తగ్గించడంలో కీలక పాత్రను నొక్కి చెప్పారు. సాంకేతికత సంసిద్ధత స్థాయిపై మాత్రమే దృష్టి పెట్టకుండా, సాంకేతికత సముచితత  ప్రాముఖ్యతను వారు హైలైట్ చేశారు. శాస్త్రవేత్తలు తమ ల్యాబ్‌లలో నిర్వహించిన వారి సంబంధిత ప్రయోగాలపై అంతర్దృష్టులను పంచుకున్నారు  తరువాత, సెషన్ తదుపరి చర్చల కోసం సాధారణ ప్రజలకు తెరవబడింది. ఎన్ఆర్‌డిసి (న్యూఢిల్లీ) సీనియర్ మేనేజర్ డాక్టర్ సంజీవ్ కుమార్ మజుందార్ తన వ్యక్తిగత అనుభవాన్ని పంచుకున్నారు, మనం తినే పప్పులు కూడా సిఎస్ఐఆర్ ప్రయోగశాలలలో ఒకదానిలో చేసిన పరిశోధన ఫలితమేనని వెల్లడించారు. సీఎస్ఐఆర్ శాస్త్రవేత్తలు చేస్తున్న పరిశోధనలన్నీ అంతిమంగా ప్రజా ప్రయోజనాలే లక్ష్యంగా సాగుతున్నాయని ఆయన ఉద్ఘాటించారు. కిసాన్‌సభ యాప్‌పై శిక్షణా సెషన్‌లో, సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ నుండి సీనియర్ సైంటిస్ట్ డాక్టర్ వినాయక్, యాప్‌ను పరిచయం చేసి, రైతులకు ఎంతగానో ఉపయోగపడుతుందని వివరించారు. ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ నుండి సీనియర్ సైంటిస్ట్  యాప్  సహ డెవలపర్ అయిన డాక్టర్ శివ నారాయణ్ నిషాద్, కిసాన్ సభ యాప్‌ను రూపొందించడంలో ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ అందించిన సహకారానికి తన కృతజ్ఞతలు తెలిపారు. ప్రస్తుతం రైతులు, వినియోగదారులతో సహా దాదాపు 10 లక్షల మంది ఖాతాదారులు ఈ యాప్‌ను చురుకుగా ఉపయోగిస్తున్నారని ఆయన ప్రేక్షకులకు తెలియజేశారు. యాప్ రియల్ టైమ్ మార్కెట్ సమాచారం  వివిధ వ్యవసాయ సేవలకు యాక్సెస్‌ను అందిస్తుంది. ఉదాహరణకు, రైతులు యాప్ ద్వారా మండి ధరలను సులభంగా తనిఖీ చేయవచ్చు.

గ్రాస్‌రూట్ ఇన్నోవేషన్ ఎగ్జిబిషన్‌ను ప్రారంభిస్తున్న డాక్టర్ శేఖర్ మండే

గ్రామీణ జీవనోపాధి కోసం సీఎస్ఐఆర్ సాంకేతికతలపై ఒక ప్రదర్శన కూడా నిర్వహించబడింది, దీనిలో 10 కంటే ఎక్కువ సీఎస్ఐఆర్ ల్యాబ్‌లు పాల్గొన్నాయి. ఈ ప్రదర్శనను సీఎస్ఐఆర్‌ మాజీ డీజీ డాక్టర్‌ శేఖర్‌ సి. మండే ప్రారంభించారు. సైన్స్ కమ్యూనికేషన్‌పై వర్క్‌షాప్‌లో, 50 మందికి పైగా ఉపాధ్యాయులు ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు  నిపుణులచే సైన్స్ కమ్యూనికేషన్‌లోని వివిధ కోణాల శిక్షణను పొందారు. వర్క్‌షాప్‌లో, సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్  జిగ్యాస, శిక్షణ  హెచ్ఆర్ విభాగం అధిపతి  సి బి సింగ్ స్వాగత ప్రసంగం చేశారు. వర్క్‌షాప్‌లో ముఖ్య అతిథిగా విచ్చేసిన ప్రొఫెసర్ శర్మిష్ఠ బెనర్జీ, హైదరాబాద్ విశ్వవిద్యాలయంలోని సైన్స్ అధ్యాపకులను ఉద్దేశించి ప్రసంగిస్తూ, విద్యార్థులకు ఇంటర్ డిసిప్లినరీ సైన్స్ బోధించాలని ఉద్ఘాటించారు. బయాలజీ, కెమిస్ట్రీ, ఫిజిక్స్  మ్యాథమెటిక్స్‌తో సహా అన్ని సబ్జెక్టులు ఒకదానికొకటి సంబంధం కలిగి ఉన్నాయని, దీనిని మన విద్యార్థులకు సమర్థవంతంగా చెప్పాలని ఆమె అన్నారు.

ఉపాధ్యాయుల వర్క్‌షాప్ కోసం సైన్స్ కమ్యూనికేషన్  సంగ్రహావలోకనం

వర్క్‌షాప్‌లో సైన్స్ కమ్యూనికేషన్  సిటిజన్ రెస్పాన్సిబిలిటీని వివరిస్తూ, సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ చీఫ్ సైంటిస్ట్  ‘సైన్స్ రిపోర్టర్’ మ్యాగజైన్ ఎడిటర్  హసన్ జవైద్ ఖాన్ ఇలా అన్నారు, “ఇది ఈవ్  బాధ్యత. సైన్స్ గురించి తప్పుడు సమాచారం  నకిలీ వార్తల గురించి మరింత అవగాహన కల్పించడానికి దేశ పౌరుడు. సోనాలి నగర్, అసోసియేట్ ఎడిటర్, సైన్స్ రిపోర్టర్ మ్యాగజైన్ ఉపాధ్యాయులకు పాపులర్ సైన్స్ రైటింగ్‌లోని సూక్ష్మ నైపుణ్యాలపై శిక్షణనిచ్చింది.  హసన్ జవైద్ ఖాన్ ఇచ్చిన పాపులర్ సైన్స్ రైటింగ్ అసైన్‌మెంట్‌తో వర్క్‌షాప్ ముగిసింది.

స్టూడెంట్ సైన్స్ కనెక్ట్ ప్రోగ్రామ్

సీఎస్ఐఆర్  ‘జిగ్యాస’ చొరవ కింద, సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ క్యాంపస్‌లోని వివేకానంద హాల్‌లో ‘స్టూడెంట్-సైన్స్ కనెక్ట్’ కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించారు. సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ జిగ్యాస ప్రోగ్రాం హెడ్  సీబీ సింగ్ తన స్వాగత ప్రసంగంలో ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ సైన్స్ కమ్యూనికేషన్ ద్వారా సామాన్య ప్రజలకు ఎలా చేరుతోందో చెప్పారు.

ఈ సందర్భంగా సీఎస్ఐఆర్‌-ఎన్ఐఎస్‌సీపీఆర్‌ డైరెక్టర్‌ డాక్టర్‌ రంజనా అగర్వాల్‌ మాట్లాడుతూ ఎన్ఐఎస్‌సీపీఆర్‌ వంతెనలా పని చేస్తుందన్నారు. 'అంతర్జాతీయ మిల్లెట్ల సంవత్సరం'పై గౌరవప్రదమైన ప్రధానమంత్రి దృష్టిని దృష్టిలో ఉంచుకుని, ఆయన మిల్లెట్ల గురించి సమాచారం ఇచ్చారు. సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ చొరవ 'స్వస్తిక్' సాంప్రదాయ విజ్ఞానానికి శాస్త్రీయ విధానాన్ని ఎలా అందజేస్తోందో కూడా ప్రధాన మంత్రి చెప్పారు. ఈ కార్యక్రమంలో సిఎస్ఐఆర్‌ మాజీ డైరెక్టర్‌ జనరల్‌ డాక్టర్‌ శేఖర్‌ సి. మండే కూడా ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు. ఎప్పుడు, ఎక్కడ, ఎలా, ఎందుకు వంటి ప్రశ్నలు మీ మదిలో రావాలని అన్నారు. మనం ఆలోచించి చర్చించినప్పుడే సైన్స్ అభివృద్ధి చెందుతుంది. పాలమూరు సీఎస్ఐఆర్‌-ఐహెచ్‌బీటీ మాజీ డైరెక్టర్‌ డాక్టర్‌ సంజయ్‌కుమార్‌ మాట్లాడుతూ గణితం, సైన్స్‌ను ఆసక్తికరంగా చదివి ఎలా అర్థం చేసుకోవాలో కథల ద్వారా శాస్త్రీయ ఆలోచనను అలవర్చుకోవాలన్నారు.

సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ ప్రిన్సిపల్ సైంటిస్ట్ డాక్టర్ సుమన్ రే మిల్లెట్ గురించి సమాచారం ఇచ్చారు. సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ ప్రిన్సిపల్ సైంటిస్ట్  స్వస్తిక్ కోఆర్డినేటర్ డాక్టర్ చారు లత మాట్లాడుతూ భారతదేశానికి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీలో గొప్ప వారసత్వం ఉందన్నారు. సాంప్రదాయ జ్ఞానం మన త్రిమితీయ వ్యక్తిత్వాన్ని అభివృద్ధి చేస్తుంది. ఈ కార్యక్రమంలో కేంద్రీయ విద్యాలయ, వికాస్పురి  సెక్టార్-8, ద్వారక, ఎంఎం పబ్లిక్ స్కూల్, షకుర్‌పూర్. ఈ సందర్భంగా విద్యార్థులు క్విజ్ పోటీల్లో పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా డాక్టర్ వికాస్ మిశ్రా బృందంతో బొమ్మల ప్రదర్శన జరిగింది.

సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ గురించి

సీఎస్ఐఆర్-నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్ కమ్యూనికేషన్ అండ్ పాలసీ రీసెర్చ్ (సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్) అనేది భారత ప్రభుత్వంలోని సైన్స్ & టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలోని కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ అండ్ ఇండస్ట్రియల్ రీసెర్చ్ (సీఎస్ఐఆర్)  రాజ్యాంగ ప్రయోగశాలలలో ఒకటి. ఇది సైన్స్ కమ్యూనికేషన్, సైన్స్, టెక్నాలజీ  ఇన్నోవేషన్  రంగాలలో ప్రత్యేకతను కలిగి ఉంది, ఇది సాక్ష్యం-ఆధారిత విధాన పరిశోధన  అధ్యయనాలపై దృష్టి పెడుతుంది. ఇది సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీపై వివిధ పత్రికలు, పుస్తకాలు, మ్యాగజైన్‌లు, వార్తాలేఖలు  నివేదికలను ప్రచురిస్తుంది. ఇది సైన్స్ కమ్యూనికేషన్, సైన్స్ పాలసీ, ఇన్నోవేషన్ సిస్టమ్స్, సైన్స్-సొసైటీ ఇంటర్‌ఫేస్  సైన్స్ డిప్లమసీపై పరిశోధనలను కూడా నిర్వహిస్తుంది.

మరింత సమాచారం కోసం, దయచేసి https://ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్.రెస్.ఇన్/ని సందర్శించండి లేదా @సీఎస్ఐఆర్-ఎన్ఐఎస్సీపీఆర్ వద్ద మమ్మల్ని అనుసరించండి.