"ఆధునిక వైద్యంతో సాంప్రదాయ ఔషధం యొక్క ఏకీకరణ నాణ్యత, సమర్థత, సమత, జవాబుదారీతనం, సుస్థిరత్వం మరియు తట్టుకునే ఆరోగ్య వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేయడానికి దోహదం చేస్తుంది." ఈ విషయాన్ని కేంద్ర ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి డాక్టర్ మన్సుఖ్ మాండవియా, కేంద్ర ఆయుష్ మంత్రి శ్రీ సర్బానంద సోనోవాల్ మరియు ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ డైరెక్టర్ జనరల్ డాక్టర్ టెడ్రోస్ అధనామ్ ఘెబ్రేయేసస్ సమక్షంలో జీ 20 లో తన ప్రసంగంలో తెలిపారు.  డబ్ల్యూ హెచ్ ఓ సహ-బ్రాండెడ్ ఈవెంట్, సాంప్రదాయ వైద్యం ప్రపంచ సదస్సు, ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ మరియు ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ సహనిర్వహణ చేసింది. శ్రీ మహేంద్ర ముంజపరా, కేంద్ర ఆయుష్ శాఖ సహాయ మంత్రి మరియు డాక్టర్ భారతి ప్రవీణ్ పవార్ మరియు కేంద్ర ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రులు ప్రొఫెసర్. ఎస్ పీ సింగ్ బఘేల్ కూడా పాల్గొన్నారు.

సాంప్రదాయ వైద్యం కోసం రెండు రోజుల ప్రపంచ సదస్సు, "అందరికీ ఆరోగ్యం మరియు శ్రేయస్సు వైపు" అనే థీమ్‌తో, ఒత్తిడితో కూడిన ఆరోగ్య సవాళ్లను పరిష్కరించడంలో మరియు ప్రపంచ ఆరోగ్యం మరియు సుస్థిరమైన అభివృద్ధిలో పురోగతిని సాధించడంలో సాంప్రదాయ అదనపు మరియు సమగ్ర వైద్య విధానాల పాత్రను అన్వేషించింది.

ఈ సందర్భంగా డాక్టర్ మాండవ్య మాట్లాడుతూ, “ప్రజారోగ్య వ్యవస్థల విధానం వచ్చినప్పటి నుండి, ఆరోగ్య సంరక్షణ ఏకీకరణ సూత్రాల చుట్టూ కేంద్రీకృతమై సంపూర్ణ ఆరోగ్య సేవలను అందించడంపై ఎల్లప్పుడూ దృష్టి సారిస్తోంది. డబ్ల్యూ హెచ్ ఓ యొక్క ప్రాథమిక వైద్యం పై ప్రపంచ సదస్సు 2018 మరియు ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణపై అస్తానా డిక్లరేషన్ కూడా ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ యొక్క విజయం శాస్త్రీయ మరియు సాంప్రదాయ పరిజ్ఞానాన్ని వర్తింపజేయడం సాంప్రదాయ మందులు ద్వారా మరియు అనేక రకాల ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలకు ప్రాప్యతను విస్తరించడం ద్వారా నడపబడుతుందని పేర్కొంది ."

ఆయుర్వేదం, సాంప్రదాయ చైనీస్ వైద్యం, మూలికా వైద్యం మొదలైన సభ్య దేశాలలో అనుసరిస్తున్న వివిధ రకాల సాంప్రదాయ ఔషధ పద్ధతులపై కేంద్ర ఆరోగ్య మంత్రి మాట్లాడుతూ, “భారతదేశంలో, గౌరవ ప్రధాన మంత్రి నాయకత్వంలో, మేము సాంప్రదాయ వైద్యంపై ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టడంతోపాటు ఆయుర్వేదం, యోగా, యునాని, సిద్ధ, మరియు హోమియోపతి వంటి ప్రత్యేక ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేసింది.

"కోవిడ్-19 సంక్షోభ సమయంలో, నివారణ, చికిత్సా మరియు ప్రజారోగ్య నిర్వహణ పరంగా శాస్త్రీయ మరియు సాక్ష్యఆధారిత ఔషధాల ద్వారా సాంప్రదాయ ఔషధాలు చాలా ముఖ్యమైన పాత్రను పోషించాయి" అని ఆయన హైలైట్ చేశారు. "మా తృతీయ ఆసుపత్రులలో సమగ్ర ఔషధాల కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేయడంతో సహా, 150,000+ హెల్త్ & వెల్నెస్ సెంటర్లలో సాంప్రదాయ ఔషధాలు మరియు యోగా లభ్యత మరియు ఆరోగ్య మంత్రిత్వ శాఖ మరియు ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ సంపూర్ణ ఆరోగ్యాన్ని సమన్వయపరచడానికి, ఆమోదించడానికి మరియు అభివృద్ధి చేయడానికి దగ్గరగా పనిచేస్తాయి", అని ఆయన చెప్పారు.

డాక్టర్ మాండవ్య మాట్లాడుతూ, “ఒకే భూమి, ఒక కుటుంబం, ఒక భవిష్యత్తు’ అనే భారతదేశపు జీ 20 ప్రెసిడెన్సీ యొక్క విస్తృతమైన థీమ్‌తో మరియు విచ్ఛిన్నతను తగ్గించడం మరియు సమన్వయతను మెరుగుపరచడంపై దృష్టి పెట్టడం, ఆరోగ్య సంబంధిత సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను చేరుకోవడంలో మాకు సహాయపడే సాక్ష్యం మరియు ఆవిష్కరణలు సమర్థవంతమైన ఆరోగ్య వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయడానికి మరియు అదనపు పరిశోధనలను ఈ సమావేశం తీసుకువస్తుంది 

శ్రీ సర్బానంద సోనోవాల్ మాట్లాడుతూ “ఆయుష్ పరిశ్రమ యొక్క పరిణామం  సంపూర్ణ ఆరోగ్య సంరక్షణ వైపుగా ప్రపంచ స్పృహ కు అనుగుణమైన అనుసంధానం. ఆరోగ్యం శారీరక, మానసిక, భావోద్వేగ మరియు ఆధ్యాత్మిక కోణాలను కలిగి ఉంటుందని ఈ ధోరణి గుర్తిస్తుంది." సాంప్రదాయ ఔషధాలలో సహకారం మరియు ఆవిష్కరణలకు సంభావ్య ప్రాంతాలను గుర్తించడానికి మరియు సార్వత్రిక ఆరోగ్య కవరేజ్ లక్ష్యాలను సాధించడంలో సాంప్రదాయ ఔషధాన్ని ఉపయోగించుకోవడంలో ఈ శిఖరాగ్ర సమావేశం సహాయపడుతుందని ఆయన పేర్కొన్నారు.

మహమ్మారి సంపూర్ణ ఆరోగ్య విధానాల యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కిచెప్పిందని, ఆయుష్ వ్యవస్థలపై ఆసక్తి మరియు గుర్తింపు పెరగడానికి దారితీసిందని, కేంద్ర ఆయుష్ మంత్రి, “ఆయుర్వేదం వంటి ఆయుష్ ఔషధ వ్యవస్థలు ఆరోగ్య సంరక్షణ యొక్క నివారణ మరియు చికిత్స భాగాలపై సమానంగా నొక్కిచెప్పాయి. యోగా వంటి అభ్యాసాలు మనస్సు మరియు శరీర స్వస్థతకు సహాయపడతాయి.

శ్రీ సోనోవాల్ వివిధ పరిశ్రమ రంగాలలో ఆయుష్ యొక్క బహుముఖ ప్రయోజనం పై కూడా ఉద్ఘాటించారు. "ఔషధ మరియు ఆహార ప్రాసెసింగ్ రంగాలు ఔషధ చికిత్సలు మరియు సహజ ఉత్పత్తులు కూడా ప్రయోజనం పొందుతాయి, అయితే రోగనిర్ధారణ రంగం ఆయుష్ యొక్క నివారణ దృష్టి నుండి లాభపడుతుంది. ఈ పరస్పరత భారతదేశ ఆరోగ్య సంరక్షణ పర్యావరణ వ్యవస్థను విస్తరింపజేస్తుంది. ఆర్థిక వృద్ధికి మరియు ఆరోగ్య సంరక్షణ సుస్థిరతకు దోహదం చేస్తుంది. డాక్టర్ టెడ్రోస్ అధనామ్ ఘెబ్రేయేసస్ ఇలా అన్నారు, “సాంప్రదాయ ఔషధాలపై ప్రభుత్వాల నుండి ఈ రకమైన శ్రద్ధ ఎప్పుడూ లేదు, అయినప్పటికీ అవి సహస్రాబ్దాల నుండి ఆచరించబడుతున్నాయి. అధునాతన ఔషధాల యొక్క అనేక ముఖ్యమైన చికిత్సలు మశూచి చికిత్స సాంప్రదాయ ఔషధాలలో ఉన్నాయి. సాంప్రదాయ ఔషధ పద్ధతులు ఎక్కువగా అశాస్త్రీయమైనవిగా కళంకం ఉన్నదని ఆయన విచారం వ్యక్తం చేశారు, అయితే వాటికి  బహుళ ప్రయోజనాలు కూడా ఉన్నాయని నొక్కి చెప్పారు. "సాంప్రదాయ ఔషధాల ఉపయోగంలో ప్రయోజనాలను గుర్తించి, డబ్ల్యూ హెచ్ ఓ ఇటీవల గుజరాత్‌లోని జామ్‌నగర్‌లో సాంప్రదాయ ఔషదాల కోసం గ్లోబల్ సెంటర్‌ను స్థాపించింది" అని ఆయన చెప్పారు. సాంప్రదాయ ఔషధాల వినియోగాన్ని ప్రోత్సహించడంలో భారతదేశం యొక్క పాత్రను డాక్టర్ ఘెబ్రేయేసస్ ప్రశంసించారు. ఆరోగ్య వ్యవస్థలను మెరుగుపరచడంలో ఆధునిక విజ్ఞానం మరియు సాంప్రదాయ పరిజ్ఞానాన్ని ఒకచోట చేర్చడానికి సాంప్రదాయ ఔషధాలపై ఈ మొట్టమొదటి శిఖరాగ్ర సమావేశం ఉత్ప్రేరకంగా ఉంటుందని ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు. 

శ్రీ సుధాంష్ పంత్, ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ కార్యదర్శి: శ్రీ రాజేష్ కోటేచా, ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ కార్యదర్శి; శ్రీ లవ్ అగర్వాల్, ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ అదనపు కార్యదర్శి; మరియు డబ్ల్యూ హెచ్ ఓ రీజినల్ డైరెక్టర్, సౌత్ ఈస్ట్ ఆసియా రీజియన్ డాక్టర్ పూనమ్ ఖేత్రపాల్ సింగ్ కూడా ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు. ఈ కార్యక్రమంలో రెండు రోజుల పాటు ప్రపంచం నలుమూలల నుండి శాస్త్రవేత్తలు, సాంప్రదాయ వైద్యం యొక్క అభ్యాసకులు, ఆరోగ్య కార్యకర్తలు మరియు పౌర సమాజ సంస్థల సభ్యులు పాల్గొన్నారు. 

****