“హరిత పరివర్తనను సాధించే లక్ష్యం 2047 నాటికి విక్షిత్ భారత్‌గా మారాలనే పెద్ద లక్ష్యం మరియు గౌరవ ప్రధాన మంత్రి సబ్‌కా సాత్, సబ్‌కా వికాస్‌తో చేతులు కలిపింది. ఈ పాలసీ వర్క్‌షాప్ సందర్భంగా జరిగిన చర్చలు హరిత మరియు స్థిరమైన వృద్ధి కోసం అనేక ముఖ్యమైన సూచనలను రూపొందించాయి, వీటిని నీతి ఆయోగ్ వివిధ వేదికల ద్వారా కొనసాగిస్తుంది" అని నీతి ఆయోగ్ వైస్ ఛైర్మన్ శ్రీ సుమన్ బెరీ అన్నారు.

'గ్లోబల్ ఎకానమీ కోసం గ్రీన్ అండ్ సస్టైనబుల్ గ్రోత్ ఎజెండా'పై నీతి ఆయోగ్ న్యూ ఢిల్లీలో  2 రోజుల జీ20 పాలసీ వర్క్‌షాప్‌ను నిర్వహించింది. ఈ 2 రోజుల వర్క్‌షాప్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా హరతి మరియు స్థిరమైన వృద్ధికి సంబంధించిన అవకాశాలు మరియు సవాళ్లను చర్చించింది. ఇది గ్రీన్ గ్రోత్, ఎనర్జీ, క్లైమేట్ మొదలైన వాటికి సంబంధించిన వివిధ థీమ్‌లను కవర్ చేసే జీ20 యొక్క సైడ్ ఈవెంట్‌గా నియమించబడింది.

జీ20 వర్క్‌షాప్‌లో భాగంగా జీ20 షెర్పా శ్రీ అమితాబ్ కాంత్ ఎస్‌డిజీలు మరియు వాతావరణ చర్యలను సాధించడానికి దాదాపు 5 నుండి 6 ట్రిలియన్ డాలర్ల పెట్టుబడి అవసరమని, దీని వలన దాదాపు 90 ట్రిలియన్ డాలర్ల వ్యాపార అవకాశాలు ఏర్పడతాయని తెలిపారు. పెట్టుబడి కోసం ప్రపంచవ్యాప్తంగా దాదాపు 350 ట్రిలియన్ డాలర్ల నిధులతో వనరుల కొరత లేదని, అందులో 150 ట్రిలియన్ డాలర్లు సంస్థాగత నిధులతో సమలేఖనమవుతాయని ఆయన పునరుద్ఘాటించారు. ప్రాజెక్ట్‌లను రిస్క్ చేయాలంటే మనకు గ్లోబల్ ప్రాజెక్ట్ యాక్సిలరేటర్ ఫండ్ అవసరమని ఆయన నొక్కి చెప్పారు.

2070 నాటికి నెట్‌ జీరో లక్ష్యాన్ని చేరుకోవాలనే ప్రధాన మంత్రి దార్శనికత గురించి మాట్లాడుతూ హరిత వృద్ధి మరియు స్థిరమైన అభివృద్ధిలో భారతదేశం కీలక పాత్ర పోషిస్తుందని షెర్పా తెలిపారు. భారతదేశ  జీ20 అధ్యక్ష పదవి ప్రతిష్టాత్మకమైనదని..మంత్రివర్గ సమావేశాలలో చాలావరకు ఫలిత పత్రాలను ఖరారు చేసినందున చర్య ఆధారితమైనది అని కూడా ఆయన అన్నారు.

నీతి ఆయోగ్ సీఈఓ శ్రీ బి.వి.ఆర్. సుబ్రహ్మణ్యం హరిత పరివర్తనను ప్రారంభించడంలో నీతి ఆయోగ్ పాత్రను నొక్కి చెబుతూ..అధునాతన సాంకేతికతలను స్వీకరించడానికి వీలు కల్పించే పర్యావరణ వ్యవస్థలను రూపొందించడంలో నీతి ఆయోగ్‌కి ప్రాథమిక పాత్ర ఉందని పేర్కొన్నారు. నీతి ఆయోగ్ మార్గదర్శక పాత్ర పోషించిన ఎలక్ట్రిక్ వాహనాల రంగంలో పరివర్తనకు విజయవంతమైన ఉదాహరణను ఆయన ఉదహరించారు. గ్రీన్ ఎనర్జీ ప్రాజెక్టుల అమలులో రాష్ట్రాల పాత్ర కీలకమని, ఈ ప్రయత్నంలో రాష్ట్రాలకు అవసరమైన సహకారాన్ని నీతి ఆయోగ్ అందిస్తుందని ఆయన హైలైట్ చేశారు.

ఇంటర్నేషనల్ డెవలప్‌మెంట్ రీసెర్చ్ సెంటర్ (ఐడిఆర్‌సి) మరియు గ్లోబల్ డెవలప్‌మెంట్ నెట్‌వర్క్ (జిడిఎన్‌) సహకారంతో నీతి ఆయోగ్ ఈ 2 రోజుల జీ20 పాలసీ వర్క్‌షాప్‌ను నిర్వహించింది. వర్క్‌షాప్ మొదటి రోజు ఎనర్జీ, వాతావరణం మరియు వృద్ధికి: సాంకేతికత, విధానం మరియు ఉద్యోగాలు; ఫ్రాక్చర్డ్ ట్రేడింగ్ సిస్టమ్‌కు సంబంధించి వృద్ధి అవాంతరాలు మరియు స్థిరమైన వృద్ధి కోసం ప్రపంచ ఫైనాన్స్‌ను పునర్నిర్మించడానికి సంబంధించిన థీమ్‌లపై దృష్టి సారించింది. రెండవ రోజు బహుళపక్షవాదంతో పాటు అనిశ్చిత ప్రపంచంలో సర్దుబాటు, స్థితిస్థాపకత మరియు చేరికకు సంబంధించిన థీమ్‌లను ప్రస్తావించారు. విభిన్న రంగాలకు చెందిన 40 మందికి పైగా ప్రపంచ నిపుణులు ఈ చర్చల్లో పాల్గొన్నారు.

ప్రారంభ సెషన్‌లో జీ20 షెర్పా శ్రీ అమితాబ్ కాంత్ సమకాలీన క్లిష్టమైన అవసరాల దృష్ట్యా బహుపాక్షిక సంస్థలను సంస్కరించడం, పునర్నిర్మించడం మరియు పునర్నిర్మించాల్సిన అవసరం ఉందని ఉద్ఘాటించారు.

ఈ అభిప్రాయాన్ని ఫైనాన్స్ కమిషన్ చైర్మన్ మరియు ప్రెసిడెంట్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఎకనామిక్ గ్రోత్ శ్రీ ఎన్.కె. సింగ్ 'సస్టైనబుల్ గ్రోత్ కోసం గ్లోబల్ ఫైనాన్స్ రీషేపింగ్'పై తదుపరి చర్చలో. శ్రీ ఎన్.కె. గ్లోబల్ ఫైనాన్షియల్ ఆర్కిటెక్చర్ గ్రీన్ ఎకానమీకి తగిన పరివర్తన కోసం ప్రాథమిక పునర్నిర్మాణం అవసరమని సింగ్ అన్నారు.

ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ ముఖ్య ఆర్థిక సలహాదారు వి. అనంత నాగేశ్వరన్ భౌగోళిక రాజకీయాల్లో బహుపాక్షికత పాత్రను హైలైట్ చేసే 'స్థిరమైన బహుళ-ధ్రువ ప్రపంచానికి బహుపాక్షికత అవసరం"  దృక్పథాన్ని ప్రతిధ్వనించారు.

కాప్‌26 గ్లాస్గో సమ్మిట్‌లో 2070 నాటికి నెట్‌ జీరో సాధించాలనే ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ సంకల్పానికి అనుగుణంగా పాలసీ వర్క్‌షాప్‌లో పాల్గొన్నవారు ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించే ప్రక్రియ మరియు అవకాశాల గురించి చర్చించారు. పార్లమెంటు సభ్యుడు శ్రీ జయంత్ సిన్హా 'ఎనర్జీ, వాతావరణం మరియు వృద్ధి' అనే అంశంపై చర్చిస్తూ ప్రతి కోణంలో 'నెట్ జీరో ఖచ్చితంగా నెట్ పాజిటివ్' అని నొక్కి చెప్పడం ద్వారా టోన్ సెట్ చేసారు. నికర జీరోకు పరివర్తన సాధించడానికి ప్రపంచ ఆర్థిక నిర్మాణాన్ని పునరుద్ధరించడం తప్పనిసరి అని ఆయన పునరుద్ఘాటించారు.

ఇన్ఫోసిస్ ఛైర్మన్ మరియు సహ వ్యవస్థాపకుడు మరియు యూఐడిఏఐ(ఆధార్‌) వ్యవస్థాపక ఛైర్మన్  శ్రీ నందన్ నీలేకని తన ప్రధాన ప్రసంగంలో భారతదేశంలో డిజిటల్ పబ్లిక్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ అమలు ద్వారా వచ్చిన సానుకూల ప్రభావాన్ని హైలైట్ చేశారు. వాస్తవాలు మరియు గణాంకాలతో శ్రీ నీలేకని గత 9 సంవత్సరాలుగా డిజిటల్ పబ్లిక్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ కారణంగా ఆర్థిక చేరిక వేగవంతమైందని ప్రశంసించారు. భారతదేశం "ఒకే, ఆన్‌లైన్, అధికారిక, అధిక ఉత్పాదకత కలిగిన మెగా ఎకానమీ"గా మారుతుందని శ్రీ నీలేకని విశ్వాసం వ్యక్తం చేశారు.

నీతి ఆయోగ్ సీఈఓ శ్రీ బివిఆర్ సుబ్రహ్మణ్యం ప్రాంతీయ వాణిజ్య ఒప్పందాలతో భారతదేశం ఏకీకృతం కావాల్సిన అవసరాన్ని నొక్కి చెబుతూ ‘విచ్ఛిన్నమైన వాణిజ్య వ్యవస్థ యొక్క వృద్ధి చిక్కులు’ అనే సెషన్‌లో తన  అభిప్రాయాలను తెలియజేశారు.

రెండు రోజుల పాలసీ వర్క్‌షాప్‌కు పెద్ద సంఖ్యలో ప్రపంచ నిపుణులు హాజరయ్యారు. చర్చా నాయకులు శ్రీ జయంత్ సిన్హా, ఎంపీ మరియు పార్లమెంటరీ ఫైనాన్స్ కమిటీ ఛైర్మన్, సచిన్ చతుర్వేది, డెవలపింగ్ కంట్రీస్ (ఆర్‌ఐఎస్), న్యూఢిల్లీ డైరెక్టర్ జనరల్, రీసెర్చ్ అండ్ ఇన్ఫర్మేషన్ సిస్టమ్ (ఆర్‌ఐఎస్) పీటర్ డ్రైస్‌డేల్, ఎమెరిటస్ ఎకనామిక్స్ ప్రొఫెసర్ మరియు ఈస్ట్ ఏషియన్ బ్యూరో హెడ్ ఎకనామిక్ రీసెర్చ్, ఆస్ట్రేలియన్ నేషనల్ యూనివర్శిటీ, కాన్బెర్రా, ఫైనాన్స్ కమిషన్ ఛైర్మన్, శ్రీ ఎన్‌.కె.సింగ్, అషిమా గోయల్, ఇందిరా గాంధీ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ డెవలప్‌మెంట్ రీసెర్చ్ ప్రొఫెసర్, శ్రీ వి. అనంత నాగేశ్వరన్, ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ, భారత ప్రభుత్వం మరియు ఫ్రాంకోయిస్ ప్రధాన ఆర్థిక సలహాదారు బౌర్గుగ్నాన్, మాజీ చీఫ్ ఎకనామిస్ట్, వరల్డ్ బ్యాంక్ (ఫ్రాన్స్) వంటి ప్రముఖులు ఇందులో ఉన్నారు.

రెండు రోజుల వర్క్‌షాప్ వ్యవధిలో జీ20 కోసం అనేక ముఖ్యమైన సూచనలు అందించబడ్డాయి. స్థిరమైన మరియు పారదర్శకమైన రుణ నిర్వహణకు భరోసా, ఆర్థిక భద్రతా మార్గాలను బలోపేతం చేయడం, అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల సరసమైన అంచనాల కోసం క్రెడిట్ రేటింగ్ ఏజెన్సీలను నియంత్రించడం, గ్రీన్ ఫైనాన్సింగ్ ప్రయత్నాలను విస్తరించడం, గ్రీన్ ఎకానమీని పెంపొందించడానికి డిజిటల్ పబ్లిక్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ వినియోగాన్ని ఆప్టిమైజ్ చేయడం, పరివర్తనాత్మక సంస్కరణల్లో నిమగ్నమవ్వడం వంటి చర్యలు ఉంటాయి. బహుపాక్షిక అభివృద్ధి బ్యాంకులు, డబ్ల్యూటిఓను సరిదిద్దడం, జీ20ని గ్లోబల్ సౌత్‌కు ప్రాతినిధ్యం వహించేలా చూడ్డాం, మినీ పార్శ్వాల వృద్ధిని ప్రోత్సహించడం వంటి అనేక ఇతర ముఖ్యమైన ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయి.
 

***