नवी दिल्‍ली, 27 जुलै 2023

 

वेष्टनासाठी वापरलेल्या प्लास्टिकसह व्यवस्थापन न केलेल्या  आणि कचऱ्यात फेकलेल्या टाकाऊ प्लास्टिकचा भूचर आणि जलचर परिसंस्थांवर विपरीत परिणाम होत असतो. प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन नियम, 2016, देशभरात पर्यावरणाच्या दृष्टीने योग्य पद्धतीने प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापनासाठी वैधानिक चौकट प्रदान करते. भूचर, जलचर आणि सागरी परिसंस्थेवर एकदा वापरायच्या प्लास्टिकच्या वस्तूंचा प्रतिकूल परिणाम लक्षात घेऊन मंत्रालयाने 12 ऑगस्ट 2021 रोजी प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन दुरुस्ती नियम, 2021 अधिसूचित केले, ज्यामध्ये कमी वापरल्या जाणाऱ्या आणि अधिक  हानिकारक  असलेल्या निवडक प्लास्टिकच्या वस्तूंवर बंदी घालण्यात आली. पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालयाने 16 फेब्रुवारी 2022 रोजी प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन दुरुस्ती नियम, 2022 द्वारे प्लास्टिक वेष्टनासाठी वाढीव उत्पादक जबाबदारीची मार्गदर्शक तत्त्वे देखील अधिसूचित केली आहेत.

केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या (सीपीसीबी) प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन नियम, 2016 च्या अंमलबजावणीच्या वार्षिक अहवालानुसार, गेल्या पाच वर्षात देशात निर्माण झालेला प्लास्टिक कचऱ्याची माहिती पुढीलप्रमाणे :

S. No.	Year	Plastic Waste Generated (Tonnes Per Annum- TPA)
	2016-17	1,568,714
	2017-18	660,787
	2018-19	3,360,043
	2019-20	3,469,780
	2020-21	4,126,997

 

केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या वार्षिक अहवालानुसार राज्यवार आणि वर्षनिहाय निर्माण होणारा प्लास्टिक कचरा परिशिष्ट I मध्ये दिला आहे.

ईपीआर मार्गदर्शक तत्वानुसार प्लास्टिक पॅकेजिंगसाठी नोंदणीकृत उत्पादक, आयातदार आणि ब्रँड मालकांची एकूण वाढीव उत्पादक जबाबदारी (ईपीआर) 2022- 23 वर्षासाठी सुमारे 3 दशलक्ष टन आहे. पुनर्वापरासह प्लास्टिक पॅकेजिंग कचऱ्यावर प्रक्रिया केल्यानंतर नोंदणीकृत प्लास्टिक कचरा प्रोसेसरद्वारे तयार केलेली ईपीआर प्रमाणपत्रे 2.5 दशलक्ष टन आहेत.

परिशिष्ट I

केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या वार्षिक अहवालानुसार प्लास्टिक कचरा निर्मितीसाठी वर्षनिहाय डेटा*

(*राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळ / प्रदूषण नियंत्रण समितीने दिलेल्या माहितीच्या आधारे एकत्रित)

S. No.	States/UTs
		2016-17	2017-18	2018-19	2019-20	2020-21
	Andhra Pradesh	82863	NA	66314	46222	39626.45
	Arunachal Pradesh	NA	6	3787.37	2721	3755.9
	Assam	24030	NA	32277.87	24971	58765
	Bihar	2280	2280	68903.328	41365	74263.69
	Chhattisgarh	7300	NA	6000	32850	47450
	Goa	NA	NA	32580.52	26068	29441
	Gujarat	269294.88	269808	356873	408201	337693.96
	Haryana	23369.09	NA	68735.26	147734	185168
	Himachal Pradesh	255	NA	3672	13683	6206.78
	Jammu & Kashmir	NA	27870	34367.37	74826.33	51710.6
	Jharkhand	NA	NA	51454.53	43332	20263.45
	Karnataka	419600	NA	272776	296380	368080
	Kerala	NA	NA	133316	131400	120063.87
	Madhya  Pradesh	50457.07	61037	72327.39	121079	138483.58
	Maharashtra	21420.33	NA	409630	443724	311254
	Manipur	NA	24	12453.8	8293	10303
	Meghalaya	13.265	15.096	1263	5043
	Mizoram	NA	NA	13.306	7909	1514.51
	Nagaland	NA	14052.5	268.18	565	4785.94
	Odisha	6890.805	12092.205	90138.98	45339.4	51269.9
	Punjab	163423.4	54066.1	119414.64	92890	108332.06
	Rajasthan	NA	NA	104704.383	51966	66324.57
	Sikkim	102.7	NA	5.66	69	82.75
	Tamil Nadu	79114.792	NA	401091	431472	430107
	Telangana	NA	NA	183014.65	233655	472675
	Tripura	30	28.5	26.2	32	61.65
	Uttar Pradesh	152492.6445	206733.4505	254401.8	161148	375950
	Uttarakhand	NA	NA	31093	25203	18647.75
	West Bengal	NA	NA	300236.12	300236	417925
	Andaman and Nicobar Islands	365	NA	1850	387	492.342
	Dadra and Nagar Haveli and Daman and Diu	NA	NA	1947.7	1948	4726
	Chandigarh	21516.75	12775	11715.4	6746	13107.15
	Lakshadweep	NA	NA	148	46	523.54
	Delhi NCR	232732	NA	224810	230525	345000
	Puducherry	9252.25	NA	8433	11753	12754

 

केंद्रीय पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल राज्यमंत्री अश्विनी कुमार चौबे यांनी राज्यसभेत एका लेखी उत्तरात ही माहिती दिली.

 

* * *

S.Kakade/V.Joshi/D.Rane

 

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai

(Release ID: 1943359) Visitor Counter : 608