પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે આજે 22મી ઓગસ્ટ, 2022ના રોજ હસ્તાક્ષર કરાયેલ ભારત સરકાર (GoI) અને ગઠબંધન ફોર ડિઝાસ્ટર રેઝિલિયન્ટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (સીડીઆરઆઈ) વચ્ચેના હેડક્વાર્ટર એગ્રીમેન્ટ (HQA)ને બહાલી આપવા માટે મંજૂરી આપી છે.

CDRI ની શરૂઆત ભારતના માનનીય પ્રધાનમંત્રી દ્વારા 23મી સપ્ટેમ્બર, 2019 ના રોજ ન્યુયોર્ક ખાતે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર ક્લાયમેટ એક્શન સમિટ દરમિયાન કરવામાં આવી હતી. તે ભારત સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલ એક મોટી વૈશ્વિક પહેલ છે અને તેને આબોહવા પરિવર્તન અને આપત્તિ સ્થિતિસ્થાપકતાની બાબતોમાં વૈશ્વિક નેતૃત્વની ભૂમિકા મેળવવાના ભારતના પ્રયાસો તરીકે જોવામાં આવે છે.

28* ઓગસ્ટ, 2019 ના રોજ, કેબિનેટે નવી દિલ્હીમાં તેના સહાયક સચિવાલય સાથે CDRIની સ્થાપનાને મંજૂરી આપી હતી અને ભારત સરકારની 2019-20 થી 2023-24 સુધીના 5 વર્ષના સમયગાળામાં CDRIને રૂ.480 કરોડની નાણાકીય સહાય માટે પણ મંજૂરી આપી હતી.

ત્યારબાદ, 29મી જૂન, 2022ના રોજ, કેબિનેટે સીડીઆરઆઈને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા તરીકે માન્યતા આપવા અને યુએન એક્ટ (પી એન્ડ આઈ), 1947ની કલમ-3 હેઠળ વિચારણા મુજબ સીડીઆરઆઈ મુક્તિ, પ્રતિરક્ષા અને વિશેષાધિકારો આપવા માટે હેડક્વાર્ટર એગ્રીમેન્ટ (HQA) પર હસ્તાક્ષર કરવાની મંજૂરી આપી હતી.

કેબિનેટના નિર્ણયના અનુસંધાનમાં, 22મી ઓગસ્ટ, 2022ના રોજ GoI અને CDRI વચ્ચે HQA પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.

CDRI એ રાષ્ટ્રીય સરકારો, યુએન એજન્સીઓ અને કાર્યક્રમો, બહુપક્ષીય વિકાસ બેંકો અને ફાઇનાન્સિંગ મિકેનિઝમ્સ, ખાનગી ક્ષેત્ર, શૈક્ષણિક અને જ્ઞાન સંસ્થાઓની વૈશ્વિક ભાગીદારી છે જેનો હેતુ આબોહવા અને આપત્તિના જોખમો માટે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સિસ્ટમ્સની સ્થિતિસ્થાપકતાને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, જેનાથી ટકાઉ વિકાસ સુનિશ્ચિત થાય છે.

તેની શરૂઆતથી, એકત્રીસ (31) દેશો, છ (06) આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ અને બે (02) ખાનગી ક્ષેત્રની સંસ્થાઓ CDRIના સભ્ય બન્યા છે. CDRI આર્થિક રીતે અદ્યતન દેશો, વિકાસશીલ દેશો અને આબોહવા પરિવર્તન અને આપત્તિઓ માટે સૌથી વધુ સંવેદનશીલ દેશોને આકર્ષીને સતત તેની સદસ્યતાનું વિસ્તરણ કરી રહ્યું છે.

ગોલ અને સીડીઆરઆઈ વચ્ચેના હસ્તાક્ષરિત મુખ્યમથક કરારની બહાલી, યુનાઈટેડ નેશન્સ (વિશેષાધિકારો અને રોગપ્રતિકારકતા) અધિનિયમ, 1947ની કલમ-3 હેઠળ વિચારણા મુજબ મુક્તિ, પ્રતિરક્ષા અને વિશેષાધિકારોની મંજૂરી આપશે. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે તેના કાર્યોને વધુ અસરકારક રીતે હાથ ધરે છે.

YP/GP/JD