కేంద్ర వ్యవసాయ మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ 03-05-2023 న న్యూ ఢిల్లీ లోని ఎన్ ఎ ఎస్ సి కాంప్లెక్స్ లో 2023-24 ఖరీఫ్ కు సంబంధించి వ్యవసాయంపై జాతీయ సదస్సును ప్రారంభించారు.

సదస్సులో ఆయన ప్రసంగిస్తూ, భారత ఆర్థిక వ్యవస్థకు వ్యవసాయం ప్రధాన నాడి అని, దేశ సామాజిక ఆర్థిక అభివృద్ధిలో వ్యవసాయం కీలకమని ఉద్ఘాటించారు.

ఇది జిడిపిలో సుమారు 19 శాతం వాటాను కలిగి ఉందని, జనాభాలో మూడింట రెండు వంతుల మంది ఈ రంగంపై ఆధారపడి ఉన్నారని అన్నారు.

గత ఆరేళ్లుగా భారత వ్యవసాయ రంగం సగటున 4.6 శాతం వార్షిక వృద్ధి రేటుతో బలమైన వృద్ధిని సాధిస్తోందని శ్రీ తోమర్ సంతోషం వ్యక్తం చేశారు. ఇది వ్యవసాయం , దాని అనుబంధ

రంగాలు దేశ సర్వతోముఖాభివృద్ధికి, అభివృద్ధికి, ఆహార భద్రతకు గణనీయంగా దోహదం చేయడానికి వీలు కల్పించింది.రెండో ముందస్తు అంచనాల ప్రకారం (2022-23) దేశంలో ఆహారధాన్యాల ఉత్పత్తిని 3235 లక్షల టన్నులుగా అంచనా వేశారు. ఇది 2021-22లో ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి కంటే 79 లక్షల టన్నులు ఎక్కువ. రికార్డు స్థాయిలో వరి, మొక్కజొన్న, పెసర, పప్పుధాన్యాలు, రాప్సీడ్, ఆవాలు, నూనెగింజలు, చెరకు పంటల దిగుబడి ని అంచనా వేశారు. 2022-23లో దేశంలో మొత్తం చెరకు ఉత్పత్తిని రికార్డు స్థాయిలో 4688 లక్షల టన్నులుగా అంచనా వేశారు. ఇది సగటు చెరకు ఉత్పత్తి కంటే 1553 లక్షల టన్నులు ఎక్కువ. హార్టికల్చర్ 3వ అడ్వాన్స్ అంచనాల ప్రకారం 2021-22లో రికార్డు స్థాయిలో 3423.3 లక్షల టన్నుల ఉద్యాన పంటల ఉత్పత్తిని అంచనా వేశారు. ఇది 2020-21 ఉత్పత్తి కంటే 77.30 లక్షల టన్నులు అధికం.

మునుపటి పంట సీజన్ లలో పంటల పనితీరును సమీక్షించడం, అంచనా వేయడం , రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలతో సంప్రదించి ఖరీఫ్ సీజన్ కోసం పంటల వారీగా లక్ష్యాలను నిర్ణయించడం, కీలకమైన ఇన్ పుట్ సరఫరాను నిర్ధారించడం , పంటల ఉత్పత్తి - ఉత్పాదకతను పెంచే లక్ష్యంతో వినూత్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అవలంబించడం ఈ సదస్సు లక్ష్యం. వరి, గోధుమ వంటి మిగులు పంటల సాగు నుంచి భూమిని నూనెగింజలు, పప్పుధాన్యాలు వంటి లోటు పంటలు, అధిక విలువ కలిగి ఎగుమతి కి దోహదపడే పంటల సాగుకు మళ్లించే వ్యవసాయ-పర్యావరణ ఆధారిత పంట ప్రణాళిక కు ప్రభుత్వం ప్రాధాన్యం ఇస్తోంది. 2020-21 రబీలో చేపట్టిన ప్రత్యేక ఆవాలు కార్యక్రమం అద్భుత ఫలితాలను ఇచ్చింది. గత మూడేళ్లలో ఆవాల ఉత్పత్తి 40 శాతం పెరిగి 91.24 లక్షల టన్నుల నుంచి 128.18 లక్షల టన్నులకు చేరింది.

ఉత్పాదకత హెక్టారుకు 1331 నుండి 1447 కిలోలకు 11% పెరిగింది. 2019-20లో 68.56 లక్షల హెక్టార్లుగా ఉన్న రాప్సీడ్, ఆవాలు సాగు విస్తీర్ణం 2022-23 నాటికి 88.58 లక్షల హెక్టార్లకు 29 శాతం పెరిగింది. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు సకాలంలో చర్యలు తీసుకోవడంతో ఈ గణనీయమైన పురోగతి సాధ్యమైంది.

అంతర్జాతీయ చిరుధాన్యాల సంవత్సరాన్ని పురస్కరించుకుని 2023 మార్చి 18న న్యూఢిల్లీలోని పీయూఎస్ఏలోని ఐఏఆర్ఐ క్యాంపస్ లో గ్లోబల్ మిల్లెట్స్ (శ్రీ అన్న) సదస్సును భారత్ నిర్వహించిన విషయాన్ని మంత్రి ఈ సందర్భంగా ప్రస్తావించారు. అంతర్జాతీయ చిరుధాన్యాల సంవత్సరం (ఐవైఎం) 2023ను పురస్కరించుకుని గౌరవ ప్రధాన మంత్రి స్మారక నాణెం, స్టాంపును ఆవిష్కరించారు. ఆ తర్వాత చిరుధాన్యాల (శ్రీ అన్న) ప్రమాణాలతో కూడిన పుస్తకాన్ని డిజిటల్ ఆవిష్కరణ చేశారు. ఐసిఎఆర్-ఐఐఎంఆర్ ను గ్లోబల్ సెంటర్ ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్ గా ప్రధాన మంత్రి ప్రకటించారు, ఆ తర్వాత శ్రీ అన్న అండ్ ఐవైఎం 2023 పై లఘు చిత్రాన్ని

ప్రదర్శించారు. వ్యవసాయ , రైతు సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ భాగస్వాములందరితో క్రమం తప్పకుండా సమావేశాలు (వ్యక్తిగతంగా / వీడియో కాన్ఫరెన్స్) నిర్వహించడం ద్వారా ఐవైఎంను ఏడాది పొడవునా నిర్మాణాత్మక పద్ధతిలో జరుపుకునేలా చూస్తోంది. ఐసీఏఆర్-ఐఐఎంఆర్, అపెడా, ఇక్రిశాట్ తదితర నైపుణ్య సంస్థలు కూడా ఆర్ అండ్ డీ, ఉత్పాదకత, విలువ జోడింపును ప్రోత్సహిస్తున్నాయి.

ఆహారధాన్యాలు, ఇతర పంటల ఉత్పత్తికి ఈ సదస్సు జాతీయ లక్ష్యాలను నిర్దేశించింది. 2023-24 సంవత్సరానికి మొత్తం 3320 లక్షల టన్నుల ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తిని లక్ష్యంగా నిర్ణయించారు. పప్పు ధాన్యాల ఉత్పత్తి లక్ష్యాన్ని ఈ ఏడాది 278.1 లక్షల టన్నుల నుంచి 292.5 లక్షల టన్నులకు, నూనెగింజల ఉత్పత్తిని 2023-24లో 400 లక్షల టన్నుల నుంచి 440 లక్షల టన్నులకు పెంచారు. మొత్తం శ్రీ అన్న ఉత్పత్తిని 2022-23లో 159.1 లక్షల టన్నుల నుంచి 2023-24 లో 170 లక్షల టన్నులకు పెంచుతారు. హెచ్ వై వి లను ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా అంతర పంటలు, పంట వైవిధ్యం ద్వారా విస్తీర్ణాన్ని పెంచడం, తక్కువ దిగుబడినిచ్చే ప్రాంతాల్లో తగిన వ్యవసాయ పద్ధతులను అవలంబించడం ద్వారా ఉత్పాదకతను పెంచడం ఈ వ్యూహం.

వ్యవసాయ, రైతు సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి శ్రీ కైలాష్ చౌదరి మాట్లాడుతూ, 2023 సంవత్సరాన్ని అంతర్జాతీయ చిరుధాన్యాల సంవత్సరం (ఐవైఎం)గా జరుపుకోవడం వల్ల ప్రపంచవ్యాప్తంగా చిరుధాన్యాలకు డిమాండ్ పెరుగుతుందని ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు. ఇది ఉత్పత్తిని పెంచడానికి, సమర్థవంతమైన ప్రాసెసింగ్ ,వినియోగాన్ని నిర్ధారించడానికి, పంట మార్పిడి మెరుగైన వినియోగాన్ని ప్రోత్సహించడానికి , ఆహార వ్యవస్థలో చిరుధాన్యాలను ప్రోత్సహించడానికి ఆహార వ్యవస్థల అంతటా మెరుగైన కనెక్టివిటీని ప్రోత్సహించడానికి మనకు ఒక ప్రత్యేక అవకాశాన్ని అందిస్తుందని

అన్నారు. దాని బహుళ-కార్యాచరణ కారణంగా, చిరుధాన్యాలు ఆర్థిక, పర్యావరణ వైవిధ్యం, వాతావరణ స్థితిస్థాపకత ,ఆహారం , పోషక భద్రతకు దోహదపడే గణనీయమైన సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. "స్మార్ట్ ఫుడ్" లేదా "న్యూట్రి-తృణధాన్యాలు" గా విస్తృతంగా గుర్తించబడిన చిరుధాన్యాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా వ్యవసాయ-ఆహార వ్యవస్థలను మార్చడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. చిరుధాన్యాల అంతర్జాతీయ హబ్ గా భారత్ మారనుంది. నూనెగింజలు, పప్పుధాన్యాలు గణనీయంగా పెరిగాయని, అయినా, వీటి ఉత్పత్తిని మరింత పెంచేందుకు ఇంకా మరింత ప్రాధాన్యం ఇవ్వాలని మంత్రి తన ప్రసంగంలో పేర్కొన్నారు. అన్ని ప్రభుత్వ సౌకర్యాలు, పథకాలు, వ్యవసాయ సమాచారం సమర్థవంతంగా అమలు కావాలంటే ఎఫ్ పి ఒ ద్వారా అందించాలి.

2015-16 నుంచి దేశంలో ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి పెరుగుతోందని వ్యవసాయ, రైతు సంక్షేమ శాఖ కార్యదర్శి మనోజ్ అహుజా తెలిపారు. పంట, పశు ఉత్పాదకతను పెంచడానికి, ధర మద్దతు (కనీస మద్దతు ధర) ద్వారా రైతులకు ఖచ్చితంగా రాబడి వచ్చేలా చూడటానికి, పంట వైవిధ్యతను ప్రోత్సహించడానికి, రుణ లభ్యతను పెంచడానికి, యాంత్రీకరణను సులభతరం చేయడానికి, ఉద్యాన , సేంద్రీయ వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహించడానికి ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకుంది.

ఫలితంగా 2021-22లో వ్యవసాయ ఎగుమతులు చారిత్రాత్మక గరిష్ట వృద్ధిని తాకాయి. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరంతో పోలిస్తే వ్యవసాయ, అనుబంధ ఎగుమతులు 2020-21లో 41.86 బిలియన్ డాలర్ల నుంచి 2021-22లో 50.24 బిలియన్ డాలర్లకు అంటే 19.99 శాతం పెరిగాయి. వ్యవసాయాన్ని ఆధునీకరించడానికి , రైతులకు సహాయం చేయడానికి, విత్తన ఉత్పత్తి, నాణ్యమైన విత్తన గుర్తింపు , విత్తన ధృవీకరణ వంటి సవాళ్లను ఎదుర్కోవటానికి రూపొందించిన విత్తన ట్రేసబిలిటీ, ఆథెంటికేషన్ ,ఇన్వెంటరీ కోసం కేంద్రీకృత ఆన్ లైన్ వ్యవస్థ అయిన సత్తి (సీడ్ ట్రేసబిలిటీ, ఆథెంటికేషన్ అండ్ హోలిస్టిక్ ఇన్వెంటరీ) పోర్టల్ ను, మొబైల్ యాప్ ను ప్రభుత్వం ప్రారంభించింది.

ప్రతికూల వాతావరణ పరిస్థితులను ఎదుర్కోవడానికి రైతులకు వాతావరణ సంబంధిత సూచనలను జారీ చేయడానికి సింగిల్ విండో అడ్వైజరీ వ్యవస్థను అనుసరించాలని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఈ ఏడాది సాయిల్ హెల్త్ కార్డు వ్యవస్థను మెరుగుపరిచేందుకు వ్యవసాయ గ్రాడ్యుయేట్లకు ఎస్ హెచ్ సీ అమలుపై పనిచేసే అవకాశం కల్పిస్తామన్నారు.

వచ్చే ఖరీఫ్ సీజన్ కు సకాలంలో ఎరువులు సరఫరా చేస్తామని ఎరువుల శాఖ కార్యదర్శి అరుణ్ బరోకా హామీ ఇచ్చారు. దేశవ్యాప్తంగా 3.25 లక్షలకు పైగా ఎరువుల దుకాణాలను ప్రధానమంత్రి కిసాన్ సమృద్ధి కేంద్రాలుగా మారుస్తున్నట్లు ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.

రైతులు ఎరువులు, విత్తనాలు కొనుగోలు చేయడమే కాకుండా భూసార పరీక్షలు నిర్వహించి వ్యవసాయ పద్ధతుల గురించి ఉపయోగకరమైన సమాచారాన్ని పొందే కేంద్రాలు ఇవి. ఇంటిగ్రేటెడ్ ఫెర్టిలైజర్ మేనేజ్ మెంట్ సిస్టం (ఐఎఫ్ ఎంఎస్ ) ద్వారా ఎరువులు, సంబంధిత అంశాలపై సమగ్ర సమాచారం అందించారు. తన ప్రసంగంలో ఆయన- పిఎం ప్రణాం , పిఎం కిసాన్ సమృద్ధి కేంద్రాల గురించి సమాచారం ఇచ్చారు, రైతులు సేంద్రీయ ఇన్ ఫుట్ లను ఉపయోగించాలని ఆయన సూచించారు.

రాష్ట్రాల ప్రయోజనాల కోసం వ్యవసాయంలో ఇటీవల సాధించిన సాంకేతిక పురోగతికి ఆనుగుణంగా అభివృద్ధి ప్రణాళికను రూపొందిస్తున్నామని కార్యదర్శి (డీఏఆర్ఇ), ఐసీఏఆర్ డైరెక్టర్ జనరల్ డాక్టర్ హిమాన్షు పాఠక్ వివరించారు.

అందరికీ ఆహారం, పౌష్టికాహార భద్రత లక్ష్యాన్ని సాకారం చేసేందుకు బయో ఫోర్టిఫైడ్, క్లైమేట్ రెసిస్టెంట్ వంగడాలను ఉపయోగించాలని సూచించారు. వాతావరణాన్ని తట్టుకునే వంగడాల మెరుగుదలకు, కొత్తగా విడుదలైన బయో ఫోర్టిఫైస్ రకాలను ఉపయోగించాలని ఆయన అన్నారు.

ఎరువుల సరఫరా స్థితిగతులపై అదనపు కార్యదర్శి (ఎరువులు), వ్యవసాయంలో డిజిటలైజేషన్ కోసం అగ్రి స్టాక్‌పై అదనపు కార్యదర్శి (వ్యవసాయం), ఆర్థిక అంశాలపై అదనపు కార్యదర్శి, వచ్చే ఖరీఫ్ సీజన్ కు సంబంధించిన అవకాశాలు, వ్యూహాలపై ఫైనాన్స్ అడ్వైజర్ , జె ఎస్ (క్రాప్స్ ) వివరణాత్మక ప్రజెంటేషన్ ఇచ్చారు.

మహారాష్ట్ర, జార్ఖండ్, ఒడిశా రాష్ట్ర ముఖ్య కార్యదర్శులు ఖరీఫ్ సన్నద్ధత, అమలు కోసం తమ వ్యూహాలను సమర్పించారు. ప్రధాన మంత్రి ఫసల్ బీమా యోజనపై పీఎంఎఫ్ బి వై సీఈఓ ప్రజెంటేషన్ ఇచ్చారు, ఆ తర్వాత కరువు నిర్వహణ, ఆర్ కేవీవై వార్షిక కార్యాచరణ ప్రణాళిక, డిజిటల్ విస్తరణ ప్రణాళికలను సంబంధిత సంయుక్త కార్యదర్శులు వివరంగా పంచుకున్నారు.

జాతీయ సదస్సులో వ్యవసాయశాఖ అదనపు కార్యదర్శి, డి ఎ అండ్ ఎఫ్ డబ్ల్యూ, ఐసీఏఆర్ నుంచి ఉన్నతాధికారులు, వివిధ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల అధికారులు పాల్గొన్నారు.

అనంతరం 2023 ఖరీఫ్ సీజన్ లో విస్తీర్ణాన్ని, ఉత్పత్తిని, ఉత్పాదకతను పెంచడానికి తమ రాష్ట్రాలకు సంబంధించిన సమస్యలను లేవనెత్తడానికి అన్ని రాష్ట్రాల వ్యవసాయ ఉత్పత్తి కమిషనర్లు ప్రిన్సిపల్ సెక్రటరీలతో ముఖాముఖి సెషన్ జరిగింది.

*****