नवी दिल्ली, 24 मार्च 2023

सर्वोच्च न्यायालयात न्यायाधीशांची एकही जागा सध्या रिक्त नाही. उच्च न्यायालयांचा विचार करता, 1114 न्यायाधीशांच्या नियुक्तीला मान्यता असताना तिथे  785 न्यायाधीश कार्यरत आहेत आणि न्यायाधीशांची 329 पदे रिक्त आहेत. या 329 रिक्त पदांविषयी उच्च न्यायालयाच्या कॉलेजियमने शिफारस केलेले 119 प्रस्ताव सरकार आणि सर्वोच्च न्यायालयाच्या कॉलेजियममध्ये प्रक्रियेच्या विविध टप्प्यांवर आहेत आणि उर्वरित 210 रिक्त पदांबाबत उच्च न्यायालयाच्या कॉलेजियमकडून अद्याप शिफारसी प्राप्त होणे बाकी आहे.

21 मार्च 2023 पर्यंत मंजूर संख्या, कार्यरत संख्या आणि रिक्त पदांचा उच्च न्यायालय-निहाय तपशील परिशिष्टात आहे.

उच्च न्यायव्यवस्थेतील न्यायाधीशांची नियुक्ती ही कार्यकारी आणि न्यायपालिका यांचा समावेश असलेली सहयोगी आणि एकात्मिक प्रक्रिया आहे. त्यासाठी विविध घटनात्मक प्राधिकरणांकडून सल्लामसलत आणि मंजुरी आवश्यक आहे. मतभिन्नता, जर असेल तर, कार्यकारिणी आणि न्यायपालिकेद्वारे परस्पर समेट केला जातो की न्यायाधीशाच्या उच्च घटनात्मक पदावर केवळ नियुक्त व्यक्तीची नियुक्ती केली जाते.

सध्याची रिक्त पदे जलदगतीने भरण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले जात आहेत मात्र उच्च न्यायालयातील न्यायाधीशांच्या रिक्त जागा निवृत्ती, राजीनामा किंवा न्यायाधीशांच्या पदोन्नतीमुळे तसेच न्यायाधीशांच्या संख्याबळात वाढ झाल्यामुळे निर्माण होत आहेत. रिक्त पदे जलद गतीने वेळेत भरण्यासाठी शासन कटिबद्ध आहे.

मे, 2014 ते  21 मार्च 2023 या कालावधीत सर्वोच्च न्यायालयात 54 न्यायाधीशांची, विविध उच्च न्यायालयांमध्ये 893 नवीन न्यायाधीशांची नियुक्ती करण्यात आली आणि 646 अतिरिक्त न्यायाधीशांची उच्च न्यायालयांचे स्थायी न्यायाधीश म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.

सर्वोच्च न्यायालय आणि उच्च न्यायालयात गेल्या तीन वर्षातील प्रलंबित खटल्यांचे तपशीलवार विवरण, संबंधित न्यायालयांमधील प्रलंबित प्रकरणांची वाढ/कमी दर्शवणारे खालीलप्रमाणे आहे.

Year	2020	2021	2022
Supreme Court*	64,429	96,855	69,598
High Courts**	56,42,567	56,49,068	59,78,714

*स्रोत: सर्वोच्च न्यायालयात अनुक्रमे 4 डिसेंबर 2020, 6 डिसेंबर 2021 आणि 1 डिसेंबर 2022 रोजी प्रलंबित आहे.

केंद्रीय कायदा आणि न्याय मंत्री किरेन रिजिजू यांनी आज लोकसभेत एका लेखी उत्तरात ही माहिती दिली.

ANNEXURE

Statement showing Sanctioned strength, Working Strength and Vacancies of Judges in the Supreme Court of India and the High Courts (As on 21.03.2023)

	Sanctioned strength			Working strength			Vacancies
A.	Supreme Court	34			34			0
B.	High Court	Pmt.	Addl	Total	Pmt.	Addl	Total	Pmt.	Addl	Total
1	Allahabad	119	41	160	82	21	103	37	20	57
2	Andhra Pradesh	28	9	37	26	5	31	2	4	6
3	Bombay	71	23	94	42	23	65	29	0	29
4	Calcutta	54	18	72	34	19	53	20	-1	19
5	Chhattisgarh	17	5	22	9	4	13	8	1	9
6	Delhi	46	14	60	45	0	45	1	14	15
7	Gauhati	22	8	30	14	9	23	8	-1	7
8	Gujarat	39	13	52	29	0	29	10	13	23
9	Himachal Pradesh	13	4	17	9	0	9	4	4	8
10	J & K and Ladakh	13	4	17	11	4	15	2	0	2
11	Jharkhand	20	5	25	20	1	21	0	4	4
12	Karnataka	47	15	62	40	13	53	7	2	9
13	Kerala	35	12	47	31	6	37	4	6	10
14	Madhya Pradesh	39	14	53	31	0	31	8	14	22
15	Madras	56	19	75	47	11	58	9	8	17
16	Manipur	4	1	5	3	0	3	1	1	2
17	Meghalaya	3	1	4	3	0	3	0	1	1
18	Orissa	24	9	33	21	0	21	3	9	12
19	Patna	40	13	53	32	0	32	8	13	21
20	Punjab & Haryana	64	21	85	38	27	65	26	-6	20
21	Rajasthan	38	12	50	33	0	33	5	12	17
22	Sikkim	3	0	3	3	0	3	0	0	0
23	Telangana	32	10	42	30	2	32	2	8	10
24	Tripura	4	1	5	2	0	2	2	1	3
25	Uttarakhand	9	2	11	5	0	5	4	2	6
	Total	840	274	1114	640	145	785	200	129	329

 

G.Chippalkatti/P.Jambhekar/P.Malandkar

 

 

 

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai

(Release ID: 1910467) Visitor Counter : 1171