যোৱা তিনি বছৰ ধৰি এই সন্দৰ্ভত চৰকাৰৰ ওচৰত কোনো তথ্য নাই। অৱশ্যে, ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, উত্তৰ-পূব অঞ্চল (এনইআৰ) ৰাজ্যত ১,৫২,০৫,২১৪ জন প্ৰব্ৰজনকাৰী আছে। ইয়াৰ ভিতৰত, ৯৩.৮০% (১,৪২,৬২,৪৯০) আন্তঃৰাজ্যিক প্ৰব্ৰজনকাৰী আৰু মাত্ৰ ৬.২০% (৯,৪৪,০৫০) আন্তঃৰাজ্যিক প্ৰব্ৰজনকাৰী। আন্তঃৰাজ্যিক প্ৰব্ৰজনৰ বাবে সৰ্বভাৰতীয় সংখ্যা হৈছে ১১.৯০% আৰু আন্তঃ-ৰাজ্যিক প্ৰব্ৰজনৰ বাবে ৮৮.১০%। এন.ই.আৰ. ৰাজ্যবোৰৰ পৰা আন্তঃৰাজ্যিক প্ৰব্ৰজন হোৱা শীৰ্ষ তিনিখন ৰাজ্য হৈছে পশ্চিম বংগ (৩৯.৫৬%), দিল্লী (৭.৬৬%), আৰু মহাৰাষ্ট্ৰ (৭.৪%)।

চৰকাৰে এনইআৰকে ধৰি যুৱসকলৰ বাবে নিযুক্তিৰ সুযোগ উন্নত কৰাৰ বাবে বিভিন্ন পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত আছে 'উদ্যম', 'ই-শ্ৰম', ৰাষ্ট্ৰীয় কেৰিয়াৰ সেৱা (এনচিএছ), আৰু আতমানিৰভৰ দক্ষ কৰ্মচাৰী-নিয়োগকৰ্তা মেপিং (এএছআইএম)ৰ আন্তঃসংযোগ। ইয়াৰ উপৰিও, শ্ৰম আৰু নিযুক্তি মন্ত্ৰালয়ৰ এনচিএছ পৰ্টেল (এমএল এণ্ড ই) এনইআৰৰ বেছিভাগ ৰাজ্যকে ধৰি ৰাজ্যিক পৰ্টেলসমূহৰ সৈতে একত্ৰিত কৰা হৈছে। অনুসূচীত জাতি (এছচি) আৰু অনুসূচীত জনজাতিৰ বাবে ২৫ টা এনচিএছ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে, যাৰ ভিতৰত ০৬ টা এনইআৰত আছে, ইয়াৰ উপৰিও ২ টা বিশেষভাৱে সক্ষম লোকৰ বাবে কেন্দ্ৰ। এনচিএছে মাইক্ৰছফ্টৰ সৈতে অংশীদাৰীত্ব কৰিছে আৰু ডিজিটেল দক্ষতাৰ জৰিয়তে নিয়োগযোগ্যতাৰ বাবে এক সহযোগিতামূলক ডিজিটেল দক্ষতা প্ৰচেষ্টা 'DigiSaksham' মুকলি কৰিছে। এম/অ' এল এণ্ড ই-য়ে অৰ্থনীতিৰ উন্নতি আৰু কোভিড-১৯ মহামাৰীৰ সময়ত নতুন নিযুক্তি সৃষ্টিৰ লগতে নতুন নিযুক্তি সৃষ্টিত উদগনি দিয়াৰ বাবে কোভিড পুনৰুদ্ধাৰ পৰ্যায়ত নিযুক্তি সৃষ্টি বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে আত্মনিৰ্ভৰ ভাৰত ৰোজগাৰ যোজনা (এআৰবিৱাই) আৰম্ভ কৰিছে।

স্কিল ইণ্ডিয়া মিছনৰ অধীনত, দক্ষতা বিকাশ আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ে জীৱিকা প্ৰচাৰৰ বাবে দক্ষতা আহৰণ আৰু জ্ঞান সজাগতা (সংকল্প) ৰূপায়ণ কৰি আছে, যাৰ অধীনত এনইআৰকে ধৰি ৰাজ্যসমূহত বিভিন্ন হস্তক্ষেপ কৰা হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত আছে ৰাজ্যিক আৰু জিলা পৰ্যায়ত প্ৰতিষ্ঠানগত শক্তিশালীকৰণ; দক্ষতা বিকাশ কাৰ্যসূচীৰ মানদণ্ড নিশ্চিতি; আৰু দক্ষতা বিকাশ কাৰ্যসূচীত প্রান্তিক জনগোষ্ঠীক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা। এম.এছ.ডি.ই.-য়ে উন্নত নিযুক্তি আৰু ধাৰণৰ বাবে Accelerated Mission for Better Employment & Retention (AMBER) প্ৰকল্পও ৰূপায়ণ কৰে যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে হ্ৰস্বম্যাদী দক্ষতা বিকাশ প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত প্ৰাৰ্থীসকলক উন্নত নিযুক্তি আৰু ধৰি ৰখা। এম.এছ.ডি.ই.-য়ে উমৈহতীয়া নিয়মৰ অধিসূচনা (২০১৫) জাৰি কৰিছে য'ত, সকলো দক্ষতা আঁচনিৰ আধাৰ ব্যয়ৰ ৩০% বা অন্তিম অংশ স্থাপনৰ বাবে উৎসাহিত কৰা হৈছে। নিয়মৰ অধীনত, উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ ৰাজ্যসমূহকে ধৰি বিশেষ ক্ষেত্ৰত দক্ষতাৰ বাবে অতিৰিক্ত পৰিমাণ প্ৰদান কৰা হয়। লগতে, উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ ৰাজ্যসমূহকে ধৰি বিশেষ ক্ষেত্ৰসমূহৰ বাবে প্ৰতি মাহে ১৫০০ টকাৰ নিযুক্তিৰ পিছত সহায় আগবঢ়োৱা হৈছে। এম.এছ.ডি.ই.-ৰ অধীনত গুৱাহাটীৰ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ এণ্টাৰপ্ৰিনিয়ৰশ্বিপ (আই.আই.ই.)য়ে ৩৮৮ টা প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী যেনে উদ্যোগবিকাশ কাৰ্যসূচী (ই.ডি.পি.), দক্ষতা বিকাশ কাৰ্যসূচী (এছ.ডি.পি.), উদ্যোগআৰু দক্ষতা বিকাশ কাৰ্যসূচী (ই.এছ.ডি.পি.) প্ৰদান কৰে। ২০২১-২২ বিত্তীয় বৰ্ষত, ১০,১১৬ জন অংশগ্ৰহণকাৰীক বিভিন্ন কাৰ্যসূচীৰ অধীনত প্ৰশিক্ষণ প্ৰদান কৰা হৈছে।

মুঠ নামভৰ্তি অনুপাত (জিইআৰ) উন্নত কৰাৰ বাবে, উচ্চ শিক্ষাৰ প্ৰচাৰ কৰাৰ বাবে আৰু উত্তৰ-পূব অঞ্চলৰ অৰ্থনৈতিকভাৱে দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ শিশুসকলক উৎসাহিত কৰাৰ বাবে, শিক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনত বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগে (ইউজিচি) এনইআৰৰ বাবে "ঈশান উদয়" বৃত্তি আঁচনি আৰম্ভ কৰিছে। ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয় (ইগনু)য়ে এনইআৰত ইয়াৰ 09 টা আঞ্চলিক কেন্দ্ৰ (আৰচি) আৰু ৫৩৫ টা শিক্ষাৰ্থী সমৰ্থন কেন্দ্ৰৰ (এলএছচি) নেটৱৰ্কৰ জৰিয়তে উচ্চ শিক্ষা, প্ৰশিক্ষণ, দক্ষতা বিকাশ, আৰু অন্যান্য পদক্ষেপৰ সুযোগ প্ৰদান কৰি এনইআৰ-ত শৈক্ষিক বিকাশৰ সম্প্ৰসাৰণত সহায় কৰে। ৰাজহুৱা ব্যক্তিগত অংশীদাৰীত্ব (পি) মোডত ২০ টা ভাৰতীয় তথ্য প্ৰতিষ্ঠান (আইআইআইটি) স্থাপনৰ আঁচনিৰ অধীনত, এনইআৰ-ত এনে ০৩ টা আইটি স্থাপন কৰা হৈছে। ইউজিচিৰ উত্তৰ-পূব আঞ্চলিক কাৰ্যালয়ে অনুসূচীত জাতি/জনজাতি কেন্দ্ৰীভূত জিলাত ল'ৰাসকলৰ বাবে হোষ্টেল নিৰ্মাণৰ বাবে বিত্তীয় সহায় আগবঢ়ায়। ক্ৰীড়া বিভাগে ক্ৰীড়া শিক্ষাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিবলৈ আৰু অঞ্চলটোৰ ক্ৰীড়া প্ৰতিভাক সমৰ্থন আগবঢ়োৱাৰ বাবে ইম্ফলত এখন ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া বিশ্ববিদ্যালয় (এনএছইউ) স্থাপন কৰিছে।

গ্ৰামোন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে নিযুক্তি সৃষ্টি আৰু জীৱিকাৰ সহায়ৰ বাবে এন.ই.আৰ.-কে ধৰি আঁচনিবোৰ ৰূপায়ণ কৰে। এইবোৰ হৈছে মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় গ্ৰাম্য নিযুক্তি গেৰাণ্টি আঁচনি (এমজিএনআৰইজিএছ), দীনদয়াল অন্তোদয় যোজনা - ৰাষ্ট্ৰীয় গ্ৰাম্য জীৱিকা মিছন (দিবা-এনআৰএলএম), দীনদয়াল উপাধ্যায় গ্ৰামীণ কৌশল্য যোজনা (ডিডিইউ-জিকেৱাই), গ্ৰাম্য স্ব-নিযুক্তি প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান, ৰাষ্ট্ৰীয় সামাজিক সহায় কাৰ্যসূচী (এনএছএপি), আৰু শ্যামা প্ৰসাদ মুখাৰ্জী ৰুৰবান মিছন (এছএমআৰএমএম)।

উত্তৰ-পূব অঞ্চল উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনত উত্তৰ-পূব হস্তশিল্প আৰু হস্ততাঁত নিগম লিমিটেডে (এন.ই.এইচ.এইচ.ডি.চি.) উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ শিল্পী আৰু শিপিনীসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত দক্ষতা অব্যাহত ৰাখিবলৈ আৰু তেওঁলোকক লাভজনক নিযুক্তি প্ৰদান কৰিবলৈ বজাৰ সংযোগ সৃষ্টি কৰি তেওঁলোকক হস্তান্তৰ সমৰ্থন প্ৰদান কৰে। ড’নাৰ মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনত উত্তৰ-পূৱ পৰিষদে "Advancing North East" পৰ্টেল মুকলি কৰিছে। এয়া হৈছে উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ যুৱসকলৰ বাবে কেৰিয়াৰ আৰু জীৱিকাৰ বাবে ৱান-ষ্টপ সমাধান।

এই বুজাবুজি চুক্তিয়ে 'এক ভাৰত শ্ৰেষ্ঠ ভাৰত' কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰিছে যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে এনইআৰৰ সকলো ৰাজ্যকে ধৰি বিভিন্ন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত এলেকাৰ লোকসকলৰ মাজত পাৰস্পৰিক বুজাবুজি বৃদ্ধি কৰা। গৃহ মন্ত্ৰালয়ে বিভিন্ন পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে যেনে এনইআৰৰ লোকসকলক সুৰক্ষা প্ৰদানৰ বাবে কাৰ্য পৰিকল্পনা সম্পৰ্কে ৰাজ্য চৰকাৰ/কেন্দ্ৰীয় শাসিত এলেকাসমূহক পৰামৰ্শ/নিৰ্দেশনা জাৰি কৰা, উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ লোকসকলৰ অভিযোগ সমাধানৰ বাবে ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত এলেকাত নোডেল বিষয়া নিয়োগ কৰা, আৰু নিৰ্যাতনৰ যিকোনো ক্ষেত্ৰত উপযুক্ত ব্যৱস্থা লোৱাৰ বাবে প্ৰৱৰ্তনকাৰী সংস্থাসমূহৰ সংবেদনশীলতা। দিল্লী আৰক্ষীৰ দ্বাৰা উত্তৰ-পূব অঞ্চলৰ বাবে এক বিশেষ আৰক্ষী গোট (স্পুনাৰ) স্থাপন কৰা হৈছে আৰু 1093 নম্বৰৰ এটা বিশেষ হেল্পলাইন আৰু এনইআৰৰ লোকসকলৰ দ্বাৰা অভিযোগ/অভিযোগ দাখিল কৰাৰ বাবে ne.complaints@mha.gov.in এক সমৰ্পিত ইমেইলও আৰম্ভ কৰা হৈছে। দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত বাস কৰা এনইআৰৰ লোকসকলে সন্মুখীন হোৱা বৰ্ণবৈষম্যসম্পৰ্কীয় বিষয়বোৰ নিৰীক্ষণ আৰু অভিযোগৰ নিষ্পত্তিৰ বাবে গৃহ মন্ত্ৰালয়ৰ দ্বাৰা এনইআৰৰ দুজন সদস্যৰ সৈতে তিনিজনীয়া নিৰীক্ষণ সমিতি গঠন কৰা হৈছে। 

প্ৰব্ৰজনকাৰী শ্ৰমিকসকলৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে, কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে আন্তঃৰাজ্যিক প্ৰব্ৰজনকাৰী কৰ্মী (নিযুক্তি আৰু সেৱাৰ চৰ্তাৱলী নিয়ন্ত্ৰণ) আইন, ১৯৭৯ প্ৰণয়ন কৰিছিল যিয়ে প্ৰব্ৰজনকাৰী শ্ৰমিকসকলৰ শোষণৰ বিৰুদ্ধে বিভিন্ন সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে।
আজি লোকসভাত এক লিখিত উত্তৰত উত্তৰ-পূব অঞ্চলউন্নয়ন মন্ত্ৰী শ্ৰী জি কিষাণ ৰেড্ডীয়ে এই তথ্য প্ৰদান কৰে।
 

***
 

MG/DP/MPW/RK