సోడియం అయాన్ (Na-ion) ఆధారిత బ్యాటరీలు, సూపర్ కెపాసిటర్‌లను అభివృద్ధి చేయడానికి శాస్త్రవేత్తలు నానో-మెటీరియల్‌లను ఉపయోగించారు. ఈ విధానం ద్వారా వేగంగా ఛార్జ్ చేయవచ్చు. శాస్త్రవేత్తలు వాటిని ఇ-సైకిల్స్‌లో అనుసంధానించారు. తక్కువ-ధర Na-ion ఆధారిత సాంకేతికతలు చౌకగా ఉండి ఇ-సైకిళ్ల ధరను గణనీయంగా తగ్గించగలవని భావిస్తున్నారు.

సోడియం-అయాన్ (Na-ion) బ్యాటరీలు లిథియం-అయాన్ బ్యాటరీలకు సాధ్యమైన పరిపూరకరమైన సాంకేతికతగా విద్యాపరమైన మరియు వాణిజ్యపరమైన ఆసక్తిని ప్రేరేపించాయి ఎందుకంటే సోడియం యొక్క అధిక సహజ సమృద్ధి మరియు తత్ఫలితంగా Na-ion బ్యాటరీల తక్కువ ధర.

ఖరగ్‌పూర్ ఇండియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీలో ఫిజిక్స్ విభాగంలో ప్రొఫెసర్ డాక్టర్ అమ్రీష్ చంద్ర, సోడియం అయాన్ ఆధారంగా శక్తి నిల్వ సాంకేతికతలను అభివృద్ధి చేయడానికి పరిశోధనలు చేస్తున్నారు. అతని బృందం పెద్ద సంఖ్యలో సూక్ష్మ పదార్ధాలను అభివృద్ధి చేసింది. ఈ బృందం సోడియం ఐరన్ ఫాస్ఫేట్లు, సోడియం మాంగనీస్ ఫాస్ఫేట్‌లను ఇందులో ఉపయోగించింది. వీటిని వారు భారత ప్రభుత్వ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం (DST) యొక్క టెక్నాలజీ మిషన్ విభాగం (TMD) మద్దతుతో Na-ion-ఆధారిత బ్యాటరీలు మరియు సూపర్ కెపాసిటర్‌లను పొందేందుకు సంశ్లేషణ చేశారు. ఈ సోడియం పదార్థాలు బ్యాటరీని అభివృద్ధి చేయడానికి కార్బన్ యొక్క వివిధ నిర్మాణాలతో మిళితం చేయబడ్డాయి.

ఈ సోడియం పదార్థాలు Li-ఆధారిత పదార్థాల కంటే చౌకగా ఉంటాయి, అధిక పనితీరును కలిగి ఉంటాయి మరియు పారిశ్రామిక-స్థాయి ఉత్పత్తికి స్కేల్ చేయవచ్చు. Na-ion సెల్ కూడా కెపాసిటర్ మాదిరిగానే సున్నా వోల్ట్‌కు పూర్తిగా విడుదల చేయబడుతుంది, ఇది అనేక ఇతర నిల్వ సాంకేతికతలతో పోల్చితే సురక్షితమైన ఎంపిక. Na-ion బ్యాటరీలను వేగంగా ఛార్జ్ చేయవచ్చనే వాస్తవాన్ని సద్వినియోగం చేసుకుంటూ, డాక్టర్ అమ్రీష్ దీన్ని ఇ-సైకిల్స్‌లో ఏకీకృతం చేశారు - ఇది సాధారణ ప్రజలకు సులభమైన, సరసమైన ఎంపిక అని ఆయన అన్నారు.

ఈ వాహనాల ధరను మరింత అభివృద్ధితో రూ.10 వేల నుంచి 15 వేల మధ్య తగ్గించవచ్చు. వాటిని Li-ion స్టోరేజ్ టెక్నాలజీస్-ఆధారిత ఇ-సైకిల్స్ కంటే దాదాపు 25% చౌకగా అందిస్తాయి. Na-ion-ఆధారిత బ్యాటరీల ముగింపు పలికే వ్యూహాలు సరళమైనవి కాబట్టి, ఇది వాతావరణ సమస్యల పరిష్కరించడంలో కూడా సహాయపడుతుంది. సూపర్ కెపాసిటర్లపై పరిశోధన జర్నల్ ఆఫ్ పవర్ సోర్సెస్‌లో ప్రచురించబడింది. ఇ-సైకిల్స్‌లో ఈ Na-ion-ఆధారిత బ్యాటరీలను ఉపయోగించడంపై కొన్ని పేటెంట్లకు దరఖాస్తు చేయడమైంది.

సైన్స్ & టెక్నాలజీ విభాగం యొక్క మెటీరియల్స్ ఫర్ ఎనర్జీ స్టోరేజ్ పథకం క్రింద ఈ పరిశోధనకు నిధులు సమకూర్చబడ్డాయి.

పబ్లికేషన్ లింక్స్: https://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/2021/ra/d1ra05474k

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378775321011745?via%3Dihub

*****