નીતિ આયોગે રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાંથી આયુષ-આધારિત પ્રથાઓનું સંકલન બહાર પાડ્યું છે જેમાં કોવિડ-19 ફાટી નીકળવા અને તેનું સંચાલન કરવા માટે ભારતમાં રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી વિવિધ આયુષ-આધારિત પહેલો અને પ્રથાઓ વિશેની માહિતી આપવામાં આવી છે.

નીતિ આયોગના વાઈસ-ચેરમેન શ્રી સુમન બેરી અને આયુષ અને ડબ્લ્યુસીડીના રાજ્ય મંત્રી ડો. મુંજપરા મહેન્દ્રભાઈ કાલુભાઈ દ્વારા સંકલનનું વિમોચન કરવામાં આવ્યું હતું. આ કાર્યક્રમમાં નીતિ આયોગના સભ્ય (આરોગ્ય), ડૉ. વી કે પોલ અને નીતિ આયોગ અને આયુષ મંત્રાલયના અધિકારીઓએ પણ હાજરી આપી હતી.

વર્ષ 2020થી, વિશ્વ COVID-19ના રૂપમાં અભૂતપૂર્વ જાહેર આરોગ્ય સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે. ભારતમાં COVID-19 ફાટી નીકળવાના સંચાલનમાં રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો કેન્દ્ર સરકારના સમાન ભાગીદાર રહ્યા છે. કોવિડ-19 સામેની ભારતની લડાઈને મજબૂત કરવા માટે રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના આયુષ વિભાગોએ રાજ્યના આરોગ્ય વિભાગો સાથે હાથ મિલાવ્યા છે. આયુષની વધુ દૃશ્યતા છે અને ગતિ જાળવી રાખવાની, વિશ્વસનીયતા પર નિર્માણ કરવાની જરૂર છે.

“કોવિડ-19 ફાટી નીકળવાના સમયે પરીક્ષણના સમયમાંથી શીખવાની વાત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે કે કેવી રીતે રાષ્ટ્રીય અને રાજ્ય સ્તરે લાગુ કરવામાં આવેલી આયુષ પ્રથાઓથી લોકોને ફાયદો થયો. કોમ્પેન્ડિયમ આયુષના સંસાધનો અને હસ્તક્ષેપોનો ઉપયોગ કરીને કોવિડ-19 સામે દેશની લડાઈને મજબૂત કરવા માટે ભારતના વિવિધ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી પ્રથાઓ પર કેન્દ્રીત માહિતી પ્રદાન કરે છે. મને ખાતરી છે કે પરંપરાગત દવા પ્રણાલીઓનું સારું નેટવર્ક ધરાવતા અન્ય દેશોના હિતધારકો માટે આ દસ્તાવેજ એક મહત્વપૂર્ણ જ્ઞાન સંસાધન હશે. તે ભવિષ્યમાં કોવિડ-19, અન્ય રોગચાળા અને રોગચાળા સામેની આફણી લડતમાં નોંધપાત્ર રીતે મદદ કરશે,” નીતિ આયોગના ઉપાધ્યક્ષ શ્રી સુમન બેરીએ તેમના સંદેશમાં જણાવ્યું હતું.

“ભારતમાં, સમકાલીન દવા પ્રણાલીની સાથે, આયુષ પ્રણાલીઓએ કોવિડ-19 રોગચાળાને કારણે થતા આરોગ્ય સંકટને પહોંચી વળવા વિવિધ મોરચે સક્રિય ભૂમિકા ભજવી છે. હું આશા રાખું છું કે પરંપરાગત અને પરંપરાગત આરોગ્યસંભાળ પ્રણાલીઓના આ સામૂહિક પ્રયાસો એક સર્વગ્રાહી આરોગ્યસંભાળ સિસ્ટમ મોડેલ પ્રદાન કરીને વિશ્વ માટે માર્ગ મોકળો કરશે,” આયુષ રાજ્ય મંત્રી ડૉ. મુંજપરા મહેન્દ્રભાઈ કાળુભાઈએ કમ્પેન્ડિયમના વિમોચન દરમિયાન જણાવ્યું હતું.

નીતિ આયોગના સભ્ય ડૉ. વી કે પૉલે તેમના સંદેશમાં ઉલ્લેખ કર્યો છે કે, "મને આશા છે કે આ સંકલનમાં દસ્તાવેજીકૃત પ્રથાઓ ભવિષ્યમાં રોગચાળાના કોઈપણ વધારાને સંબોધવા માટે ઉપયોગી થશે અને સ્વાસ્થ્ય ક્રિયા માટે એકીકૃત અભિગમના નમૂના તરીકે પણ કામ કરશે."

આયુષ-આધારિત પ્રથાઓનું સંકલન તૈયાર કરવા માટે, નીતિ આયોગે તમામ રાજ્ય સરકારો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વહીવટીતંત્રો સુધી પહોંચી, તેમને કોવિડ-19 શમન અને વ્યવસ્થાપન માટે હાથ ધરેલ આયુષ પ્રથાઓ શેર કરવા વિનંતી કરી.

કોમ્પેન્ડિયમમાં પ્રેક્ટિસને પાંચ વિભાગો હેઠળ અલગ પાડવામાં આવી છે: (i) રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી પ્રથાઓની ઝાંખી અને ઉદ્દેશ્યો (ii) આયુષ માનવ સંસાધન અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (iii) હસ્તક્ષેપ અને પહેલ (iv) ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ અને ટેલિ-મેડિસિન ( v) સમસ્યાઓ આવી અથવા સંબોધવામાં આવી. સંકલનમાં આયુષ મંત્રાલય, ભારત સરકારની માર્ગદર્શિકા અને પહેલનો સારાંશ પણ સામેલ છે.

અહેવાલ સૂચવે છે કે દેશમાં પરંપરાગત આરોગ્યસંભાળ પ્રણાલીને વધુ મજબૂત કરવામાં આવશે. પુરાવા આધારિત આયુષ સેવાઓનું આધુનિક પ્રણાલી સાથે એકીકરણ ભારતની આરોગ્યસંભાળ પ્રણાલીને નોંધપાત્ર રીતે મજબૂત કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

સંપૂર્ણ દસ્તાવેજ અહીં ઍક્સેસ કરી શકાય છે:

SD/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com