ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਐੱਨਸੀਡਬਲਿਊ) ਨੇ ਬਿਊਰੋ ਆਫ ਪੁਲਿਸ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ (ਬੀਪੀਆਰ ਐਂਡ ਡੀ) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ 'ਤੇ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ, ਸੰਕਲਪ, ਪ੍ਰਤੀਰੂਪ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿੱਚ ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਐੱਨਸੀਡਬਲਿਊ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਰੇਖਾ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਲਾਜੀ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਬੀਪੀਆਰ ਐਂਡ ਡੀ ਨੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਪੀ ਐੱਮ ਨਾਇਰ, ਸਾਬਕਾ ਡੀਜੀ, ਐੱਨਡੀਆਰਐੱਫ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਟੀਆਈਐੱਸਐੱਸ, ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਂਦਰ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਏਆਈਜੀ, ਐੱਸਆਈਐੱਸਐੱਫ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪੁਲਿਸ, ਡਾ. ਸ਼ੇਖਰ ਪੀ ਸੇਸ਼ਾਦਰੀ, ਸਾਬਕਾ ਡੀਨ, ਵਿਵਹਾਰ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਨਿਮਹੰਸ ਅਤੇ ਹਸੀਨਾ ਖਰਬੀਹ, ਸੰਸਥਾਪਕ, ਇੰਪਲਸ ਐੱਨਜੀਓ ਨੈੱਟਵਰਕ ਸਰੋਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਜੋਂ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਰੇਖਾ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। "ਸਾਨੂੰ ਤਸਕਰੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਐੱਨਸੀਡਬਲਿਊ ਨੇ ਆਪਣਾ ਐਂਟੀ-ਹਿਊਮਨ ਟਰੈਫਿਕਿੰਗ ਸੈੱਲ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਅੱਜ ਦੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭਣਾ ਹੈ।"
ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਲਾਜੀ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੀਪੀਆਰ ਐਂਡ ਡੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ, ਮਹਿਲਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਕਈ ਸੈਮੀਨਾਰ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਐੱਨਸੀਡਬਲਿਊ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਹਿਯੋਗੀ ਯਤਨ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਹਾਈ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗਾ।

ਸੈਮੀਨਾਰ ਨੂੰ ਚਾਰ ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ; 'ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪ, ਪ੍ਰਤੀਰੂਪ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ', 'ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਪਹਿਲੂ', 'ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ' ਅਤੇ 'ਬਚਾਅ, ਬਚਾਅ ਸੰਭਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਵਿਚ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ'।
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪ, ਪ੍ਰਤੀਰੂਪ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ' ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀ ਪੀਐੱਮ ਨਾਇਰ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਤੱਕ ਅੱਗੇ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ, ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। “ਏਐੱਚਟੀਸੀ ਸੈੱਟ ਅੱਪ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੈ, ਪਰ ਹੱਥ ਫੜ੍ਹਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਨੌਜਵਾਨਾਂ, ਪੰਚਾਇਤਾਂ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਇਸ ਨੂੰ ਲੱਭੋ, ਦੱਸੋ, ਕਰੋ, ਇਸਨੂੰ ਰੋਕੋ।"
ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਂਦਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ 4ਪੀਜ਼ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ; ਰੋਕਥਾਮ, ਸੁਰੱਖਿਆ, ਮੁਕੱਦਮਾ ਅਤੇ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ( Prevention, Protection, Prosecution and Participation) ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧਿਕ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ। 'ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਯਾਮ' ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ "ਤਸਕਰੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।"
ਡਾ: ਸੇਸ਼ਾਦਰੀ ਨੇ 'ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਭਾਵ' ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਪੀੜਤ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਥਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਭੇਜਣਾ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਅਤੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਚਾਏ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਹੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਦਾਇਤ, ਸਲਾਹ, ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਅਤੇ ਥੈਰੇਪੀ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ"।
'ਬਚਾਅ, ਬਚਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪੁਨਰਵਾਸ' ਵਿੱਚ ਐੱਨਜੀਓਜ਼ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ 'ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਹਸੀਨਾ ਖਰਬੀਹ ਨੇ ਤਸਕਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਏ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। “ਹਰ ਕੋਈ ਸਿਲਾਈ ਜਾਂ ਕਢਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਪੁਨਰਵਾਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਬਚੇ ਹੋਏ ਬਚੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਖਰਭੀਹ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਰਕਾਰ, ਐੱਨਜੀਓ ਅਤੇ ਸੀਐੱਸਆਰ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੀਪੀਪੀ ਮਾਡਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਫਲ ਪੁਨਰਵਾਸ ਅਤੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ”।
ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਓਪਨ ਹਾਊਸ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਢੰਗਾਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਮਹਿਲਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਐਂਟੀ-ਹਿਊਮਨ ਟਰੈਫਿਕਿੰਗ ਸੈੱਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਟੈਂਪਲੇਟ/ਐੱਸਓਪੀ, ਸਾਰੇ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਸਿਖਲਾਈ , ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਸੈੱਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ, ਸਕੀਮਾਂ ਅਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਸਮੇਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਉਪਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਪੰਚਾਇਤ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।
ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਮਹਿਲਾ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਰਾਜਾਂ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਡਬਲਿਊਸੀਡੀ ਵਿਭਾਗ, ਸੀਨੀਅਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਨੀਮ ਫੌਜੀ ਬਲਾਂ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ, ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਸਿਖਲਾਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਮੈਡੀਕਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ/ਕਾਲਜਾਂ, ਹੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2022 ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ, ਸਮੱਰਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਰੋਕੂ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਸੈੱਲ (ਏਐੱਚਟੀਸੀ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
 

*****

ਬੀਵਾਈ