• અંદાજિત Co2e ઘટાડો: 119437.5 કિગ્રા
• પ્લાસ્ટિક ટાળ્યું: 1 લાખ પ્લાસ્ટિક બોટલ, 15000 પ્લાસ્ટિક ટેગ, 50 હજાર કટલરી

વિશ્વભરની સંસ્થાઓ અને નેતૃત્વમાં પર્યાવરણની વધતી જતી ચિંતાઓ અને સભાનતા હવે આ સંસ્થાઓના આચરણમાં પ્રતિબિંબિત થઈ રહી છે. તાજેતરમાં ગુજરાતમાં યોજાયેલી આયુષ મંત્રાલયની બે ઈવેન્ટ દરમિયાન ઈકો-ફ્રેન્ડલી પગલાં અને વ્યવસ્થાઓથી એ જ સાબિત થયું હતું.. ઇવેન્ટ દરમિયાન 1 લાખથી વધુ પ્લાસ્ટિકની બોટલો, 15000 પ્લાસ્ટિક ટેગ્સ અને 50 હજાર પ્લાસ્ટિક કટલરીનો અંદાજિત ઉપયોગ ટાળવામાં આવ્યો હતો જેના કારણે 119437.5 kgof કાર્બન ડાયોક્સાઇડ સમકક્ષ (Co2e)નો અંદાજિત ઘટાડો થયો હતો.

વધુમાં, વિશ્વભરના દેશો, સંગઠનો અને સંસ્થાઓ સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક જેવી દુષ્ટતાને રોકવા માટે એકસાથે આવી રહ્યા છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ કન્વેન્શન ટુ કોમ્બેટ ડેઝર્ટિફિકેશન (UNCCDના કોન્ફરન્સ ઓફ પાર્ટીઝ (CoP-14)ના 14મા સત્રમાં બોલતા પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ઉલ્લેખ કર્યો, "સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક માત્ર લોકોના સ્વાસ્થ્ય માટે જ હાનિકારક નથી, પરંતુ તે જમીનની તબિયત બગડવાનું પણ એક મોટું કારણ છે."

ગુજરાતમાં આયુષ મંત્રાલયની તાજેતરમાં સમાપ્ત થયેલી ઘટનાઓથી આ દિશામાં ઉદાહરણ સાથે આગળ વધવાના સરકારના ઉદ્દેશ્યને ઉજાગર કરે છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રીએ ગ્રાઉન્ડ બ્રેકિંગ દરમિયાન વિશ્વના પ્રથમ WHO ગ્લોબલ સેન્ટર ફોર ટ્રેડિશનલ મેડિસિન (GCTMનો પાયો નાખ્યો હતો. 19મી એપ્રિલના રોજ જામનગર ખાતે સમારોહ યોજાયો હતો અને 20મી એપ્રિલે મોરેશિયસના પ્રધાનમંત્રી શ્રી એચ. પ્રવિંદ કુમાર જુગનાથ અને વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના મહાનિર્દેશક ડો. ટેડ્રોસ અધાનમ ઘેબ્રેયસસ. આ મેગા ઈવેન્ટ્સ કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટ્સને ઘટાડવાના સમર્પિત પ્રયાસો સાથે સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકને કાબૂમાં લેવાના દેશના સંકલ્પને પ્રતિબિંબિત કરે છે. બંને ઘટનાઓ વૈશ્વિક મહત્ત્વની હતી જેણે નીતિ નિર્માતાઓ, આરોગ્યસંભાળ વ્યવસાયિકો, રોકાણકારો અને હિતધારકોના વૈશ્વિક સમુદાયનું ધ્યાન ખેંચ્યું હતું અને હજારો લોકોની ભીડ એકત્રિત થઈ હતી.

આ બે ઈવેન્ટના આયોજનમાં અપનાવવામાં આવેલી અનોખી ઈકો-ફ્રેન્ડલી પ્રથાઓએ પણ વિવિધ હિસ્સેદારોના સમુદાયો તરફથી પ્રશંસા મેળવી હતી. તદુપરાંત, GAIIS ઇવેન્ટમાં સમિટ દરમિયાન ચર્ચાઓ અને પ્રદર્શનો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા અને ઇવેન્ટના સંગઠનમાં વ્યાપક પગલાં અપનાવીને પર્યાવરણીય સભાનતાનું પ્રદર્શન કર્યું હતું. પ્લાસ્ટિકની પાણીની બોટલો, પ્લેટ્સ, કપ, નેક બેજ વગેરે મુખ્ય પ્રદૂષક હોવાને કારણે સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકને ધ્યાનમાં લેતા, ઇવેન્ટ દરમિયાન ફરીથી વાપરી શકાય તેવી કટલરી, કાચની બોટલ્સ પેપર ટેગ્સ, પેપર કપ વગેરેનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રી શ્રીના વિચારોને અનુરૂપ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવા માટે ઈકો-ફ્રેન્ડલી પ્રથાઓ અપનાવવામાં આવી હતી અને સ્વસ્થ અને પર્યાવરણને અનુકૂળ પ્રેક્ટિસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, સહભાગીઓને કીટ આપવામાં આવી હતી જેમાં પીવાના પાણી માટે તાંબાની બોટલનો સમાવેશ થતો હતો. આ પ્રયાસોને પૂરક બનાવવા માટે અનુકૂળ સ્થળોએ વોટર ડિસ્પેન્સર્સ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. વ્યવસ્થાઓ વિશે વાત કરતી વખતે, આયોજકોએ ઉલ્લેખ કર્યો, "કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટ્સને ઘટાડવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે પ્લાસ્ટિક ફ્લેક્સ બેનરો અને આવી અન્ય સામગ્રીનો ઉપયોગ ટાળવા જેવા ઇવેન્ટના આયોજન માટે પર્યાવરણીય સભાનતા નિર્ણય લેવાનો મુખ્ય ભાગ છે."

ઈવેન્ટમાં વિવિધ સત્રોમાં હાજરી આપતા મુલાકાતીઓએ પણ આયોજકોને તેમના પ્રયત્નો અને ઈકો-ફ્રેન્ડલી પગલાં માટે પૂરક બનાવ્યા હતા. ઇવેન્ટ દરમિયાન, સહભાગી નિષ્ણાતો અને વક્તાઓએ આયુષની ટકાઉપણું અને નેટ-શૂન્ય હાંસલ કરવાની ક્ષમતા પણ વ્યક્ત કરી હતી.

આ ઇવેન્ટમાં પર્યાવરણ સંબંધિત સમસ્યાઓ અને ઉકેલો પર સર્જનાત્મક પ્રદર્શનો પણ દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. રસપ્રદ વાત એ છે કે, 'સ્માર્ટ એન્ડ સસ્ટેનેબલ આયુષ ફેક્ટરીઓ ફોર ધ ફ્યુચર' પરના પ્રદર્શનમાં સ્વચ્છ, લીલા અને ટકાઉ ભવિષ્ય માટે કચરાના કાર્યક્ષમ નિકાલ તરફના પગલાં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા અને પ્લાસ્ટિક વિના જીવવાની રીત પણ દર્શાવવામાં આવી હતી જેને સામાન્ય રીતે અનિવાર્ય અને સૌથી અનુકૂળ માનવામાં આવે છે. પ્રદર્શન અને પર્યાવરણીય પહેલો વિશે વાત કરતા, ઇકો ફેક્ટરી ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક શ્રી આનંદ ચોરડિયાએ ઉલ્લેખ કર્યો, “પ્રદર્શન એ પર્યાવરણ સાથે સંબંધિત સમસ્યાઓ અને ઉકેલોના વિવિધ પાસાઓ દર્શાવવાનો પ્રયાસ છે, જેમાં વિવિધ વેસ્ટ ઓડિટીંગ અને સેગ્રિગેશન પ્રક્રિયાઓ અને તેમની અસરકારક વ્યવસ્થાપન, ગ્રે વોટર મેનેજમેન્ટ અને શક્ય રિસાયક્લિંગ, ઊર્જાના નવીનીકરણીય સ્ત્રોતનો ઉપયોગ, મૂળ વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિને જાળવી રાખવા અથવા પુનઃપ્રાપ્ત કરવા માટે ઉજ્જડ ખાલી જમીનને જૈવવિવિધતા ઉદ્યાનમાં રૂપાંતરિત કરવી, ગ્રીન બિલ્ડિંગનો ખ્યાલ, સરળ અને પ્રતિકૃતિ લાગુ કરીને નેટ ઝીરો હાંસલ કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે. પદ્ધતિઓ."

વધુમાં, ડૉ. પ્રતિક મહેતા, એક પર્યાવરણવિદ, એ ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે તાજેતરમાં પરીક્ષણ કરાયેલા 80% માનવ રક્ત નમૂનાઓમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની ખરાબી નોંધાઈ હતી, તેમણે શક્ય તેટલું પ્લાસ્ટિક વિના જીવવા અને ટકાવી રાખવાનો અભિગમ અપનાવવાનો આગ્રહ પણ રાખ્યો હતો.
ઈવેન્ટના આયોજકો તેમના ઈકો-ફ્રેન્ડલી પ્રયાસોના પરિણામને સંખ્યાના રૂપમાં શેર કરતા ઉત્સાહિત હતા. એવો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો કે બે ઇવેન્ટના સ્કેલને ધ્યાનમાં લેતા, એવો અંદાજ છે કે ઇવેન્ટ દરમિયાન 1 લાખથી વધુ પ્લાસ્ટિક બોટલ, 15000 પ્લાસ્ટિક ટેગ અને 50 હજાર પ્લાસ્ટિક કટલરીનો ઉપયોગ ટાળવામાં આવ્યો હતો. વધુમાં, એવો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો કે જો કાર્બન ઉત્સર્જનની સ્થિતિને ધ્યાનમાં લેવામાં આવે, તો તે તારણ આપે છે કે ત્રણ દિવસની ઇવેન્ટ બંને ઘટનાઓમાં સંયુક્ત રીતે 27000ના ફૂટફોલને ધ્યાનમાં લેતા અંદાજિત 119437.5 કિગ્રા Co2e ઉત્સર્જનને ઘટાડવામાં સફળ રહી હતી.

SD/GP/MR

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com