ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਲ ਜੀਵਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਲਾਗੂਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਲਈ,  ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੱਜ ਰਾਜ ਨੂੰ 830.85 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ । 

ਓਡੀਸ਼ਾ 2024 ਵਿੱਚ ‘ਹਰ ਘਰ ਜਲ’ ਵਾਲਾ ਰਾਜ ਬਨਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਰਾਜ  ਦੇ 85.67 ਲੱਖ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਪਰਿਵਾਰਾਂ  ਵਿੱਚੋਂ 35.37 ਲੱਖ  ( 41.28 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟੂਟੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੈ ।  ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਲ ਰਾਹੀਂ ਜਲ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜਲ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਜ਼ੋਰਾਂ ‘ਤੇ ਹੈ ।  ਸਾਰੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੌ-ਫ਼ੀਸਦੀ ਨਲ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਾਵਧਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜਲ ਜੀਵਨ ਮਿਸ਼ਨ  ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੇਸ਼ ਭਰ  ਦੇ ਹਰ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਲ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਾਵਧਾਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਸਰਬਉੱਚ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਓਡੀਸ਼ਾ ਲਈ ਬਜਟ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 812.15 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 2021-22 ਵਿੱਚ 3,323.42 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਜਲ ਜੀਵਨ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ‘ਨੀਚੇ ਤੋਂ ਉਪਰ’ ਦੀ ਪਰਿਕਲਪਨਾ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਕੇਂਦ੍ਰੀਕ੍ਰਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਾਲ ਲਾਗੂਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ,  ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਗ੍ਰਾਮ ਸਮੁਦਾਏ ਯੋਜਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲਾਗੂਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਸੰਚਾਲਨ ਅਤੇ ਰਖ-ਰਖਾਅ ਤੱਕ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ।  ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਰਾਜ ਸਮੁਦਾਏ  ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਸਮਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੁਦਾਇਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ।  ਹੁਣ ਤੱਕ ,  ਓਡੀਸ਼ਾ ਨੇ 3,695 ਗ੍ਰਾਮ ਜਲ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਸਮਿਤੀਆਂ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ।  ਹੁਣ ਤੱਕ 2,345 ਗ੍ਰਾਮ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।  ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕ ਜਲ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।  ਮਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ,  ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਲ  ਦੇ ਮਹੱਤਵ ‘ਤੇ ਗ੍ਰਾਮ ਸਮੁਦਾਏ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ  ਦੇ ਲਾਗੂਕਰਨ ਲਈ ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ  ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ  ਨਾਲ ਜੁੜਣ ਲਈ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਛੇ ਲਾਗੂਕਰਨ ਸਹਾਇਤਾ ਏਜੰਸੀਆਂ  ( ਆਈਐੱਸਏ )  ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 17,756 ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਫੀਲਡ ਟੈਸਟ ਕਿੱਟ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਕੇ ਜਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਟੈਸਟ ਕਰਨ ਲਈ ਟ੍ਰੇਂਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਸਾਰੇ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਆਂਗਨਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਣ ,  ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ,  ਹੱਥ ਧੋਣ ਅਤੇ ਪਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਉਪਯੋਗ ਲਈ ਨਲ  ਦੇ ਜਲ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ।  ਹੁਣ ਤੱਕ ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 36,372 ਸਕੂਲਾਂ  ( 67 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਅਤੇ 29,097  ( 54 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਆਂਗਨਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਨਲ  ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ । 

ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ  ਦੇ ਨਾਲ,  ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਲ  ਦੇ ਪੀਣ  ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਟੈਸਟ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਸਰਵਉੱਚ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ,  ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2,000 ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਜਲ ਗੁਣਵੱਤਾ ਟੈਸਟ ਲੈਬਸ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ,  ਤਾਕਿ ਲੋਕ ਜਦੋਂ ਚਾਹੁੰਣ ਨਾਮਾਤਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੈਂਪਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾ ਸਕਣ ।  ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 77 ਵਾਟਰ ਟੈਸਟਿੰਗ ਲੈਬਸ ਹਨ ।

ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ,  ਦੇਸ਼  ਦੇ ਕੁੱਲ 19.20 ਕਰੋੜ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਪਰਿਵਾਰਾਂ  ਵਿੱਚੋਂ ਕੇਵਲ 3.23 ਕਰੋੜ  ( 17 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਪਰਿਵਾਰਾਂ   ਦੇ ਕੋਲ ਨਲ  ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸੀ ।  ਕੋਵਿਡ - 19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ  ਦੇ ਲੌਕਡਾਊਨ  ਦੇ ਕਾਰਨ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ  ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ,  ਮਿਸ਼ਨ  ਦੇ ਸ਼ੁਭਾਰੰਭ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਾਲ 5.51 ਕਰੋੜ  ( 28.67 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਨਲ  ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ।  ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ,  8.74 ਕਰੋੜ  ( 45.51 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਪਰਿਵਾਰਾਂ  ਨੂੰ ਨਲ  ਰਾਹੀਂ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । 

ਗੋਆ ,  ਤੇਲੰਗਾਨਾ ,  ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਦ੍ਵੀਪ ਸਮੂਹ ,  ਦਾਦਰ ਅਤੇ ਨਾਗਰ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਦ੍ਵੀਪ ,  ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ‘ਹਰ ਘਰ ਜਲ’ ਰਾਜ /ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਯਾਨੀ 100 ਫ਼ੀਸਦੀ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਪਰਿਵਾਰਾਂ  ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਲ  ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੈ।  ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ  ਦੇ ‘ਸਬਕਾ ਸਾਥ ,  ਸਬਕਾ ਵਿਕਾਸ ,  ਸਬਕਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ,  ਸਬਕਾ ਪ੍ਰਯਾਸ  ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ  ਦੇ ਬਾਅਦ ,  ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਆਦਰਸ਼ ਵਾਕ ਹੈ ਕਿ ‘ਨੋ ਵਨ ਇਜ਼ ਲੈਫਟ’ ਅਤੇ ਹਰ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਨਲ  ਦੇ ਜਲ ਦਾ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।  ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ 84 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ  ਦੇ ਹਰੇਕ ਘਰ ਅਤੇ 1.30 ਲੱਖ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਲ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ।

******

ਬੀਵਾਈ