ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਐਨਸੀਐਮ) ਐਕਟ, 1992 ਦੇ ਸੈਕਸ਼ਨ 2 (ਸੀ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਾਈ, ਸਿੱਖ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਬੋਧੀ, ਜੈਨ ਅਤੇ ਪਾਰਸੀ ਨਾਮ ਦੇ ਛੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਨੋਟੀਫ਼ਾਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ 2,08,33,116, ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ 2,78,19,588,  ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ 17,22,45,158 ਵਿਅਕਤੀ, ਬੋਧੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ 84,42,972 ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਜੈਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ 44,51,753 ਵਿਅਕਤੀ ਹਨ। 

ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਅਧਿਕਰਤ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ / ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ (ਏ) ਪ੍ਰੀ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ, ਪੋਸਟ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ,  ਮੈਰਿਟ-ਕਮ-ਮੀਨਜ ਅਧਾਰਤ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ, (ਅ) ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ, (ਸੀ) ਨਯਾ ਸਵੇਰਾ - ਮੁਫਤ ਕੋਚਿੰਗ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਤ ਯੋਜਨਾ, (ਡੀ) ਪੜੋ ਪ੍ਰਦੇਸ - ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੜਾਈ ਲਈ ਵਿਦਿਅਕ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਤੇ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਆਜ ਸਬਸਿਡੀ ਦੀ ਸਕੀਮ, (ਈ) ਨਈ ਉਡਾਣ - ਯੂਨੀਅਨ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਯੂਪੀਐਸਸੀ),  ਸਟੇਟ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਪੀਐਸਸੀ) ਸਟਾਫ ਸਿਲੈਕਸ਼ਨ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਐਸਐਸਸੀ) ਆਦਿ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੀਲਿਮਿਨਰੀ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਲੀਅਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ, (ਐਫ) ਜੀਯੋ ਪਾਰਸੀ - ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਰਸੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲੀ  ਸਕੀਮ, (ਜੀ) ਯੂਐਸਟੀਟੀਡੀ (ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਕਲਾ / ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨਾ), (ਹ) ਹਮਾਰੀ ਧਰੋਹਰ- ਇੱਕ ਸਕੀਮ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਧਾਰਣਾ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ (ਐਮਏਈਐੱਫ) ਘੱਟਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰ  ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਬੇਗਮ ਹਜ਼ਰਤ ਮਹੱਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਜ਼ੀਫ਼ਾ ਯੋਜਨਾ, (ਬੀ) ਗ਼ਰੀਬ ਨਵਾਜ਼ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਯੋਜਨਾ 2017-18 ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਧਾਰਤ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ  ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।   (ਸੀ) ਮਦਰੱਸੇ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੋਰਸ ਦੀ ਯੋਜਨਾ। ਸਕੀਮ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਮਿਉਨਿਟੀ ਅਨੁਸਾਰ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ, ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਸ, ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ 2018-19 ਤੋਂ 2020-21 ਦੌਰਾਨ ਜਾਰੀ / ਮਨਜੂਰ ਕੀਤੀ ਪ੍ਰੀਲਿਮਿਨਰੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਕਲੀਅਰ (ਨਈ ਉਡਾਣ) ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਵਿਆਜ ਸਬਸਿਡੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਆਦਿ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਐਨਕਸ਼ਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ  www.minorityaffairs.gov.in 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। 

Annexure 

 (In Rs. Crore)

S.No.	Scheme	Funds Released
1	Pre-Matric Scholarship Scheme	3826.57
2	Post Matric Scholarship Scheme	1296.47
3	Merit-cum-Means based Scholarship Scheme	943.14
4	Maulana Azad National   Fellowship Scheme	271.35
5	Padho Pardesh Scheme	79.63
6	Nai Udaan	18.9

 

 

Total Scholarships sanctioned	Buddhist		Christian		Jain		Muslim		Sikh		Parsi
Pre-Matric Scholarship Scheme
16306171	510672		1948543		183391		12318535		1342754		2276
Post-Matric Scholarship Scheme
2075539	12896		262131		43419		1575034		181621		438
Merit-cum-Means based Scholarship Scheme
353744	1025		61245		9849		272085		9507		33
Maulana Azad National Fellowship Scheme
2251	112		285		74		1568		207		5
Padho Pardesh Scheme
10508	183	5904		1065		2612		725		19
Nai Udaan
3553	199	593		311		2402		48		-

 

ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਖਤਾਰ ਅੱਬਾਸ ਨਕਵੀ ਵੱਲੋਂ 22 ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ।    

 ---------------------------------      

 

ਐਨਏ //ਐਮ  ਓ ਐਮ ਏ ਐਲ ਐਸ ਕਿਉ -657

(Release ID: 1737909) Visitor Counter : 158