ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਵਰਗਾਂ ਸਮੇਤ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰ ਵਰਗ ਦੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਆਰੋਗਯ ਯੋਜਨਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਿਸਾਨ ਸਨਮਾਨ ਨਿਧੀ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਉੱਜਵਲਾ ਯੋਜਨਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਆਵਾਸ ਯੋਜਨਾ, ਬੇਟੀ ਬਚਾਓ-ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾਓ ਯੋਜਨਾ ਆਦਿ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਮੰਤਰਾਲਾ ਕੇਂਦਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੂਚਿਤ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ, ਇਸਾਈ, ਸਿੱਖ, ਬੋਧੀ, ਪਾਰਸੀ ਅਤੇ ਜੈਨ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ / ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾਵਾਂ / ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ:

(1) ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਲਈ ਸਿੱਧੇ ਲਾਭ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ (ਡੀਬੀਟੀ) ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰੀ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜੀਫ਼ਾ ਸਕੀਮ, ਪੋਸਟ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜੀਫ਼ਾ ਸਕੀਮ, ਮੈਰਿਟ-ਕਮ-ਮੀਨ ਅਧਾਰਤ ਵਜੀਫ਼ਾ ਸਕੀਮ।

(2) ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ - ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।

(3) ਨਵਾਂ ਸਵੇਰਾ - ਮੁਫਤ ਕੋਚਿੰਗ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਯੋਜਨਾ - ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਤਕਨੀਕੀ / ਮੈਡੀਕਲ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕੋਰਸਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ / ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਕੋਚਿੰਗ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।

(4) ਪੜ੍ਹੋ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ - ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਉੱਚ ਅਧਿਐਨਾਂ ਲਈ ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਰਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਆਜ ਸਬਸਿਡੀ ਦੀ ਸਕੀਮ।

(5) ਨਵੀਂ ਉਡਾਣ - ਸੰਘ ਲੋਕ ਸੇਵਾ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਯੂਪੀਐੱਸਸੀ), ਰਾਜ ਲੋਕ ਸੇਵਾ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਪੀਐੱਸਸੀ) ਸਟਾਫ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਐਸਐਸਸੀ) ਆਦਿ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੁਢਲੇ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ।

(6) ਨਵੀਂ ਰੋਸ਼ਨੀ - ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿਕਾਸ।

(7) ਸਿੱਖੋ ਅਤੇ ਕਮਾਓ - 14 ਤੋਂ 35 ਸਾਲ ਉਮਰ ਵਰਗ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ, ਮੌਜੂਦਾ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਚੁੱਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਆਦਿ।

(8) ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜਕਰਮ (ਪੀਐੱਮਜੇਵੀਕੇ) - ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਆਈਟੀਆਈ, ਪੌਲੀਟੈਕਨਿਕ, ਹੋਸਟਲ, ਸਦਭਾਵ ਮੰਡਪ, ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਕੇਂਦਰ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਮੁੱਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

(9) ਜੀਓ ਪਾਰਸੀ - ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਰਸੀਆਂ ਦੀ ਘਟ ਰਹੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਕੀਮ।

(10) ਯੂਐੱਸਟੀਟੀਏਡੀ (ਰਵਾਇਤੀ ਕਲਾ / ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨਾ) ਹੁਨਰ ਹਾਟ ਕਾਰੀਗਰਾਂ / ਹੁਨਰਮੰਦਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

(11) ਨਵੀਂ ਮੰਜ਼ਿਲ - ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਰਸਮੀ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾ।

(12) ਸਾਡੀ ਵਿਰਾਸਤ - ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਧਾਰਣਾ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾ।

(13) ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਸਿੱਖਿਆ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ (ਐੱਮਏਈਐੱਫ) ਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ: (1) ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਣਹਾਰ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਬੇਗਮ ਹਜ਼ਰਤ ਮਹੱਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਜ਼ੀਫ਼ਾ (2) ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ 2017-18 ਵਿੱਚ ਗ਼ਰੀਬ ਨਵਾਜ਼ ਸਵੈ-ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। (3) ਮਦਰੱਸੇ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੋਰਸ।

 

(14) ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਆਮਦਨੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉੱਦਮਾਂ ਲਈ ਰਿਆਇਤੀ ਕਰਜ਼ੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (ਐਨਐੱਮਡੀਐੱਫਸੀ) ਨੂੰ ਇਕੁਇਟੀ।

ਉਪਰੋਕਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੰਤਰਾਲਾ ਰਾਜ ਵਕਫ਼ ਬੋਰਡਾਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਉਪਰੋਕਤ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ (ਲੜੀ ਨੰ. 1 ਤੋਂ 12) ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ (www.minorityaffairs.gov.in ) ਅਤੇ ਲੜੀ ਨੰਬਰ (13) ਅਤੇ (14) ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਐੱਮਏਈਐੱਫ (www.maef.nic.in ) ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ 7 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਧੀਨ ਕੀਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ:

(i) ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਜੀਫ਼ਾ ਪੋਰਟਲ (ਐਨਐੱਸਪੀ) ਅਤੇ ਸਿੱਧਾ ਲਾਭ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ (ਡੀਬੀਟੀ) ਰਾਹੀਂ 4.52 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਜ਼ੀਫੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 53% ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।

(ii) ਨਵਾਂ ਸਵੇਰਾ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ 69,544 ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ 3.92 ਲੱਖ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖੋ ਅਤੇ ਕਮਾਓ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

(iii) ਯੂਐੱਸਟੀਟੀਏਡੀ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 28 “ਹੁਨਰ ਹਾਟ” ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 5.5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 50% ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।

(iv) "ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜਕ੍ਰਾਮ" ਅਧੀਨ 43 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਹੋਸਟਲ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸੈਂਟਰ, ਸਾਂਝੇ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰ, ਆਈਟੀਆਈ, ਪੌਲੀਟੈਕਨਿਕਸ, ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਹੋਸਟਲ, ਸਦਭਾਵਨਾ ਮੰਡਪ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਛੜੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਕੇਂਦਰਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਨਰ ਹੱਬ ਆਦਿ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਇਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਰਾਜ-ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਕੀਮਾਂ ਅਧੀਨ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਫੰਡਾਂ ਦੇ ਯੋਜਨਾ-ਅਨੁਸਾਰ ਵੇਰਵੇ 2019- 20 ਤੋਂ 2021-22 (30.06.2021 ਤੱਕ) ਅਨੁਬੰਧ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਦੇਸ਼ਿਤ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਕੀਮਾਂ ਅਧੀਨ ਵਜ਼ੀਫੇ ਦੀ ਰਕਮ / ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿੱਧੇ ਲਾਭ ਲਾਭ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੀਆਈਏ ਜੋ ਇਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀਐੱਫਐੱਮਐੱਸ ਰਾਹੀਂ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਵਜ਼ੀਫ਼ੇ ਦੀ ਰਕਮ ਸਿੱਧੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

S.No.	Schemes	Expenditure (Rs. in Crores)*	No of Beneficiaries*
1	Pre-Matric Scholarship	2670.75	10614317
2	Post-Matric Scholarship	942.21	1391274
3	Merit-cum-Means	700.09	235973
4	Maulana Azad National Fellowship	203.50	1726
5	Interest subsidy on educational loans on overseas studies	34.62	8013
6	Free Coaching and Allied schemes	32.41	14880
7	Support for students clearing Prelims-	12.17	2371
8	Skill Development Initiative	371.06	99100
9	USTTAD (Hunar Haat)	113.07	6930 (17 Hunar Haats organized)
10	Nai Manzil	99.79	Education Certificate issued: 18736 Skill Certified: 24324 Placed: 3913
11	Equity of NMDFC	270.00	308361
12	Leadership development of Minority Women	13.31	40300
13	Maulana Azad Education Foundation -	108.42	545550
14	Pradhan Mantri Jan Vikas Karykram	2963.79	The projects under PMJVK are community assets

* ਅੰਕੜੇ ਆਰਜ਼ੀ ਹਨ

ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਤਾਰ ਅੱਬਾਸ ਨਕਵੀ ਨੇ 22 ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ।

*****

ਐੱਨਏਓ/ਐੱਮਓਐੱਮਏ_ਐੱਲਐੱਸਕਿਊ-479

(Release ID: 1737824) Visitor Counter : 270