25 ਜੂਨ, 2021 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ 608.99 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਨ, ਜਪਾਨ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਧਾਰਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਵਿੱਤ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਪੰਕਜ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਅੱਜ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਆਖੀ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਆਯਾਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਹਿਜ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਝਟਕੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲਚਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਆਰਬੀਆਈ ਉਭਰ ਰਹੇ ਬਾਹਰੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀਆਂ ਤਾਲਮੇਲ ਨੀਤੀਆਂ ਜਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਮਜਬੂਤ ਮੈਕਰੋ-ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰਸਾਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਰਬੀਆਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤਰਲਤਾ ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਿਆਂ ਫੋਰੈਕਸ ਸਵੈਪ ਅਤੇ ਰੈਪੋ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ / ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ, ਰਿਜ਼ਰਵ ਬਾਸਕਟ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਚਲਣ ਕਾਰਨ ਮੁੱਲ ਨਿਰਧਾਰਣ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਸੰਪੱਤੀ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਅਤੇ ਤੈਨਾਤੀ ਤੋਂ ਵਿਆਜ ਕਮਾਈ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਧਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਚਾਲੂ ਖਾਤਾ ਘਾਟਾ, ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਪੂੰਜੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਚਾਲੂ ਖਾਤੇ ਦੇ ਘਾਟੇ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। 2020-21 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਦੋਵਾਂ ਚਾਲੂ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਦਰਜ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।

ਵਸਤਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਅਤੇ ਆਯਾਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬਾਹਰੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਥਿਰਤਾ ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਪਤੀ (ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ), ਮੌਜੂਦਾ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਆਮਦਨੀ, ਸ਼ੁੱਧ ਪੂੰਜੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਕਰਜ਼ੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਾਹਰੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੰਕੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ।

****

ਆਰਐੱਮ/ਐੱਮਵੀ/ਕੇਐੱਮਐਨ

(रिलीज़ आईडी: 1737040) आगंतुक पटल : 319