ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੰਤਰਾਲਾ

ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਐੱਸਟੀ) ਦੀ ਇੰਸਪਾਇਰ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਫੈਲੋ ਬੋਨ ਟਿਸ਼ੂ ਰੀਜਨਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਬਾਇਓਮਟੀਰੀਅਲਜ਼ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ

Posted On: 07 JUL 2021 6:41PM by PIB Chandigarh

ਸਵਿੱਤਰੀਬਾਈ ਫੁਲੇ ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇੰਸਪਾਇਰ ਫੈਕਲਟੀ ਫੈਲੋ ਡਾਕਟਰ ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਤੋਮਰ ਦੁਆਰਾ ਸੰਸਲੇਸ਼ਿਤ ਦੋ ਅਣੂਆਂ ਜਾਂ ਇੱਕ ਹਾਰਮੋਨ ਨੈਨੋਕੰਜੁਗੇਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਰ ਲਿੰਕ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨੈਨੋ ਬਾਇਓਮੈਟਰੀਅਲ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਸੀਪੇਟਾਈਟ-ਪੈਰਾਥਾਇਰਾਇਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਛੇਤੀ ਹੀ ਟਿਸ਼ੂ ਦੇ ਪੁਨਰਨਿਰਮਾਣ (ਰੀਜਨਰੇਸ਼ਨ) ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਐਕਟਿਨੋਮਾਈਸੇਟ, ਨੋਕਾਰਡੀਓਪਿਸਡਸੋਨਵਿਲਿ ਐੱਨਸੀਆਈਐੱਮ 5124 ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਣੂ ਤੋਂ ਸੋਨੇ ਦੇ ਨੈਨੋ ਪਾਰਟੀਕਲਸ (ਏਯੂਐੱਨਪੀਜ਼) ਦਾ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

 

 ਨੈਨੋਮੈਡੀਸੀਨ: ਨੈਨੋ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਬਾਇਓਲੋਜੀ, ਅਤੇ ਮੈਡੀਸਿਨ (ਐੱਨਬੀਐੱਮ) ਅਤੇ ਅਪਲਾਈਡ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨਾਮਕ ਖੋਜ ਜਰਨਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਲਡ ਨੈਨੋਪਾਰਟੀਕਲ ਸਿੰਥੇਸਿਸ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਾਬਕਾ ਖੋਜ ਨੇ ਰੀਜਨਰੇਟਿਵ ਥੈਰੇਪੀਆਂ ਲਈ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪੁਰਦਗੀ ਲਈ ਨੈਨੋਕਰੀਅਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

 

 ਡਾ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਟਿਸ਼ੂ ਦੇ ਰੀਜਨਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਉਹ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਦੀਆਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਖੋਪੜੀ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ (ਕ੍ਰੈਨਿਓਮੈਕਸਿਲੋਫੇਸ਼ੀਅਲ ਬੋਨ) ਟਿਸ਼ੂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਲਈ ਸਕੈਫੋਲਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਇਹ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉੱਨਤ ਸਮੱਗਰੀ, ਨੈਨੋ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਸੈੱਲ ਬਾਇਓਲੋਜੀ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਸਿਸਟਡ ਤਕਨੀਕਾਂ, ਰੋਬੋਟਿਕਸ ਅਤੇ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੇ

ਸਾਧਨਾਂ ਸਮੇਤ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਪਹੁੰਚ, ਕ੍ਰੈਨਿਓਮੈਕਸਿਲੋਫੇਸ਼ੀਅਲ ਟਿਸ਼ੂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਵੱਡੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

 

 ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਐੱਸਟੀ) ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੰਸਪਾਇਰ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਦੀ ਲੈਬ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੈਬਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜਿੰਜਾਇਵਾ (gingiva) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੋਨ ਮੈਰੋ, ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਮਿੱਝ, ਅਲਵਿਓਲਰ ਹੱਡੀ, ਪੀਰੀਓਡੋਂਟਲ ਲਿਗਾਮੈਂਟ, ਨਾਭੀਨਾਲ (umbilical cord), ਐਂਡੋਮੀਟ੍ਰੀਅਮ, ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਐਡੀਪੋਜ਼ ਟਿਸ਼ੂ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਰੁਪ 

ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਜਾਇਵਾ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਏ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਅਸਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਸਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਸਮੂਹ ਪੁਣੇ ਅਤੇ ਆਸ ਪਾਸ ਕੁਝ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਥੈਰੇਪੀਆਂ ਦਾ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

 

ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਇੱਕ ਵੂਮੈਨ ਸਾਇੰਟਿਸਟ (ਡਬਲਯੂਓਐੱਸ-ਬੀ) ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ

ਉਸ ਨੇ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਬੋਨ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਕਰਕੇ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਮਾਈਕਰੋ ਇਨਵਾਇਰਨਮੈਂਟ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪੌਲੀਮਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਇਹ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਟੀਚੇ ਦੇ ਅਣੂਆਂ ਦੀ ਮੈਡੀਕਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਕਰੇਗੀ। ਆਪਣੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਰਟੇਬ੍ਰਲ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਵਰਟੇਬ੍ਰਲ ਵਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਨਵੇਸਿਵ ਰੀਜਨਰੇਟਿਵ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜੈੱਲ ਅਧਾਰਤ ਸੈੱਲ-ਸੀਡਡ ਸਕੈਫੋਲਡ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਪੇਟੈਂਟ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਸਬੰਧੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕਈ ਉਦਯੋਗਾਂ ਲਈ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। 

 

 ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤੀ ਜੈਨੈਟਿਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਟੀਈਡ ਐਕਸ ਭਾਸ਼ਣ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।


 

 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੇਰਵੇ:

 

 ਜੀ.ਬੀ ਤੋਮਰ *, ਜੇ ਆਰ ਦਵੇ, ਐੱਸ ਐੱਸ ਚੰਦੇਕਰ, ਐੱਨ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ, ਐੱਸ ਨਾਇਕ, ਐੱਸ ਕੁਲਕਰਨੀ, ਐੱਸ ਮਠ, ਕੇ ਯੂ ਦੇਸਾਈ, ਐੱਨ ਬੀ ਸਪੱਕਲ।  2020। ਕ੍ਰੇਨੀਓਮੈਕਸਿਲੋਫੇਸ਼ੀਅਲ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਰੀਕੰਸਟ੍ਰਕਸ਼ਨ ਲਈ ਟਿਸ਼ੂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਪਹਿਲ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ। ਟਿਸ਼ੂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ 5 ਆਰ ਦੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ, ਬਹਾਲੀ, ਤਬਦੀਲੀ, ਮੁਰੰਮਤ, ਅਤੇ ਰੀਜਨਰੇਸ਼ਨ। ਇੰਟੈਕ ਓਪਨ:

https://doi.org/10.5772/intechopen.94340

 

 

 

ਐੱਸ ਈ ਮੋਰੇ, ਜੇ ਆਰ ਦਵੇ, ਪੀ ਕੇ ਮੱਕੜ, ਐੱਸ ਵੀ ਭੋਰਾਸਕਰ, ਐੱਸ ਪ੍ਰੇਮਕੁਮਾਰ, ਜੀ ਬੀ ਤੋਮਰ *, ਵੀ ਐੱਲ ਮਠ *।2020। ਓਸਟੀਓਬਲਾਸਟ ਅਤੇ ਓਸਟੀਓਕਲਾਸਟ ਭਿੰਨਤਾ ਲਈ ECR ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ UHMWPE ਦੀ ਸਤਹ ਸੋਧ। ਅਪਲਾਈਡ ਸਰਫੇਸ ਸਾਇੰਸ 506: 144665. https://doi.org/10.1016/j.apsusc.2019.144665

 [IF: 5.155].

 

 

 ਜੇ ਆਰ ਦਵੇ, ਏ ਐੱਮ ਦੇਵਲੇ, ਐੱਸ ਟੀ ਮ੍ਹਾਸਕੇ, ਪੀ ਟੀ ਫੂਲਪਗਰ, ਵੀ ਐੱਲ ਮਾਠੇ, ਐੱਸ ਈ ਮੋਰੇ, ਏ ਏ ਖਾਨ, ਏ ਵੀਆਰ ਮੂਰਤੀ, ਐੱਸ ਐੱਸ ਦਤਾਰ, ਏ ਜੇ ਜੋਗ, ਐੱਮ ਪੇਜ, ਜੀ ਬੀ ਤੋਮਰ *। 2019। ਪੈਰਾਥਾਇਰਾਇਡ ਹਾਰਮੋਨ (ਪੀਟੀਐੱਚ) ਨਾਲ ਭਰੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਸੀਪੇਟਾਈਟ ਨੈਨੋਰੋਡ ਪੀਟੀਐੱਚ ਐਨਾਬੋਲਿਕ ਥੈਰੇਪੀ ਦੇ ਸ਼ੁੱਧ ਰੂਪ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨੈਨੋਮੈਡੀਸਿਨ: ਨੈਨੋ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਬਾਇਓਲੋਜੀ ਅਤੇ ਮੈਡੀਸਿਨ 15 (1) 218-230.  https://doi.org/10.1016/j.nano.2018.10.003

 [ਆਈਐੱਫ: 6.69;  ਹਵਾਲੇ: 5].

 

 

 

 ਟੀ ਬੇਨੂਰ, ਵੀ ਜਾਵਡੇਕਰ, ਜੀ ਬੀ ਤੋਮਰ *, ਸਮਿਤਾ ਜਿੰਜਾਰਡ *। 2020। Nocardiopsisdassonvillei ਐੱਨਸੀਆਈਐੱਮ 5124 ਦੁਆਰਾ ਸੋਨੇ ਦੇ ਨੈਨੋ ਪਾਰਟੀਕਲਸ ਦੀ ਬਾਇਓਸਿੰਥੇਸਾਈਜਿੰਗ ਜਿੰਜੀਵਲ ਮੇਸੇਨਕਾਈਮਲ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਓਸਟੀਓਜੀਨੇਸਿਸ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਪਲਾਈਡ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ ਐਂਡ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ 104: 4081–4092.

 https://doi.org/10.1007/s00253-020-10508-z



 

 *ਸਬੰਧਤ ਲੇਖਕ

 

 ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਡਾ: ਗੀਤਾੰਜਲੀ ਤੋਮਰ (ਈਮੇਲ: geetanjalitomar13[at]gmail[dot]com

;joshigeet[at]gmail[dot]com)

 ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।


 

  **********

 

 ਐੱਸਐੱਸ / ਆਰਕੇਪੀ


(Release ID: 1733734) Visitor Counter : 211