ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਟਰਨੇਟ ਐਕਸਚੈਂਜ ਆਫ ਇੰਡੀਆ(ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ.) ਨੇ ਅੱਜ ਆਪਣਾ 18ਵਾਂ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ। ਪਿਛਲੇ 18 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਭਾਰਤੀ ਇੰਟਰਨੈਟ ਪਰਿਸਥਿਤੀ  ਦੀ ਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਇੰਟਰਨੇਟ ਐਕਸਚੇਂਜ ਹੈ ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ  ਹੀ ਘਰੇਲੂ ਇੰਟਰਨੇਟ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨੂੰ ਰੂਟ ਕਰਕੇ ਆਈ.ਐਸ.ਪੀ. ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਹੀਂ ਕੇਵਲ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਘੱਟ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਸ਼ੁਲਕ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸਤੋਂ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਵੀ ਬਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਡਾਟ ਆਈ.ਐਨ. ਰਜਿਸ਼ਟਰੀ ਵੀ ਹੈ  ਜੋ ਭਾਰਤ ਯਾਨੀ ਦੇਸ਼ ਕੋਡ ਦੇ ਟਾਪ ਲੇਵਲ ਡੋਮੇਨ (ਸੀ.ਸੀ.ਟੀ.ਐਲ.ਡੀ.)–ਡਾਟ ਆਈ.ਐਨ. ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇੰਟਰਨੇਟ ਰਜਿਸ਼ਟਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਇੰਟਰਨੇਟ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਐਡਰੇਸ (ਆਈ.ਪੀ.ਵੀ.-4 ਅਤੇ ਆਈ.ਪੀ.ਵੀ.-6) ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸਿਸਟਮ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੇ 18 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਟਰਨੇਟ ਐਕਸਚੇਂਜ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਆਰਥਿਕਤਾ – ਵੱਧਦੇ ਦਾਇਰੇ ’ਤੇ ਇੱਕ ਵੈਬੀਨਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਵੈਬੀਨਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਐਮ.ਈ.ਆਈ.ਟੀ.ਵਾਈ. ਸਕੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਅਜੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਦੇ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਸ਼੍ਰੀ ਅਨਿਲ ਕੁਮਾਰ ਜੈਨ ਅਤੇ ਪੈਨਲਿਸਟ ਐਡਵਾਇਜਰੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਸ਼੍ਰੀ ਟੀ.ਵੀ. ਰਾਮਚੰਦਰਨ, ਏਸ਼ੀਆ ਪੈਸਿਫਿਕ ਟਾਪ ਲੇਵਲ ਡੋਮੇਨ ਐਸੋਸਿਏਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਰਲ ਮੈਨੇਜਰ ਸ਼੍ਰੀ ਲਯੋਨਿਦ ਟੋਡੋਰੋਵ, ਪ੍ਰਾਇਮਸ ਪਾਰਟਨਰਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀ.ਈ.ਓ .ਸ਼੍ਰੀ ਨਿਲਏ ਵਰਮਾ ਅਤੇ ਏ.ਪੀ.ਐਨ.ਆਈ.ਸੀ. ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੌਰਵ ਰਾਜ ਉਪਾਧਿਆਏ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੈਬੀਨਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤੇ ।
ਐਮ.ਈ.ਆਈ.ਟੀ.ਵਾਈ. ਸਕੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਅਜੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਐਮ.ਈ.ਆਈ.ਟੀ.ਵਾਈ. ਵਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਡਿਜੀਟਲ ਏਜੰਡਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸੰਸਾਰ ਡਿਜੀਟਲ ਪ੍ਰਤੀਸਪਰਧਾ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਭਾਰਤ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵੱਧਣਗੇ। ਡਿਜੀਟਲ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ’ਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਵਜਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2025 ਤੱਕ ਲੱਖ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ 2025 ਤੱਕ 1 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਵਾਲੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਸਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਰੋਮਾਂਚਕ ਯਾਤਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀ ਐਮ.ਈ.ਆਈ.ਟੀ.ਵਾਈ. ਵਿੱਚ ਇਸ ਡਿਜੀਟਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਤੰਤਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਿਜੀਟਲ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਇਸਤੋਂ ਉੱਜਵਲ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਵਿਖਿਆ ਸੀ।  
           ਸਾਰਾ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਮਾਨ ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀ ਇੰਟਰਨੇਟ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੇਟ ਡੋਮੇਨ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਵੈਬਸਾਈਟ ਨੂੰ ਡਾਟ ਇਸ ਐਡਰੇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਰਜਿਸ਼ਟਰਡ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਸੇਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਡਾਟ ਇਸ ਡੋਮੇਨ ਦੇ 27 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਜਿਸ਼ਟਰਡ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਇਸ ਉਪਲੱਬਧੀ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼-ਕੇਂਦਰਿਤ ਟੋਪ ਲੇਵਲ ਡੋਮੇਨ ਡਿਵੇਲਪਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਕੰਟੇਟ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਡਾਟ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਐਮ.ਈ.ਆਈ.ਟੀ.ਵਾਈ. ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਇਸ ਵੈਬੀਨਾਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀ ਇਹ ਵੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਹਰੇਕ ਡਾਟ ਇਸ ਖਪਤਕਾਰ ਨੂੰ 10 ਜੀ.ਬੀ. ਸਪੇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਈ-ਮੇਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਈ-ਮੇਲ ਖਪਤਕਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ’ਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਖਪਤਕਾਰ ਮੁਫਤ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਈ-ਮੇਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ www.registry.in ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੀ.ਸੀ.ਟੀ.ਐਲ.ਡੀ. ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਅਲੱਗ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ ।
ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਦੇ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਸ਼੍ਰੀ ਅਨਿਲ ਕੁਮਾਰ ਜੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ  ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਡਾਟ ਭਾਰਤ ਡੋਮੇਨ ਹੁਣ ਸਾਰੇ 22 ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ’ਚ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ। 22 ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਡੋਮੇਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਭਾਰਤ ਇੱਕਮਾਤਰ ਦੇਸ਼ ਹੈ ।
ਵੈਬੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ 1000 ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਨੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਆਈ.ਸੀ.ਏ.ਐਸ. ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਡਾ. ਜੈਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ, ਰਜਿਸ਼ਟਰਾਰ, ਕੁਲਸਚਿਵ, ਸਾਥੀਆਂ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜੁੜੇ ਮੈਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
ਡਾ. ਜੈਦੀਪ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 18 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ।
ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ. ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਟਰਨੇਟ ਐਕਸਚੇਂਜ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐਨ.ਆਈ.ਐਕਸ.ਆਈ.) ਇੱਕ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਹਨ। ਜੋ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਤੱਕ ਇੰਟਰਨੇਟ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਲਈ 2003 ਤੋਂ  ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ :
(1) ਇੰਟਰਨੇਟ ਐਕਸਚੇਂਜ ਜਿਸਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀ ਆਈ.ਐਸ.ਪੀ. ਅਤੇ ਸੀ.ਡੀ.ਐਨ. ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੇਟ ਡੇਟਾ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(2) ਡਾਟ ਆਈ.ਐਨ. ਰਜਿਸ਼ਟਰੀ, ਦੇਸ਼ ਕੋਡ ਡੋਮੇਨ ਅਤੇ ਡਾਟ ਭਾਰਤ ਆਈ.ਡੀ.ਐਨ. ਡੋਮੇਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ।
(3) ਆਈ.ਆਰ.ਆਈ.ਐਨ.ਐਨ. ਇੰਟਰਨੇਟ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ (ਆਈ.ਪੀ.ਵੀ.4/ਆਈ.ਪੀ.ਵੀ 6)  
 

*************

ਮੋਨਿਕਾ