రాజస్థాన్ రాష్ట్రం 2021-22 ఆర్థిక సంవత్సరానికి తమ జల్ జీవన్ మిషన్ వార్షిక కార్యాచరణ ప్రణాళికను ఈ రోజు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ ద్వారా తాగునీరు  పారిశుద్ధ్య శాఖ కార్యదర్శి అధ్యక్షతన ఏర్పాటైన జాతీయ కమిటీకి సమర్పించింది.  ఇందులో సంతృప్త ప్రణాళిక వివరాలు కూడా ఉన్నాయి. 2024 నాటికి ప్రతి గ్రామీణ కుటుంబానికి కుళాయి నీటి కనెక్షన్ ఉండేలా చూస్తారు. రాజస్థాన్‌లో 1.01 కోట్ల గ్రామీణ కుటుంబాలు ఉండగా, వీటిలో 19.61 లక్షల (19.3%) కుటుంబాలకు కుళాయి నీటి సరఫరా లభిస్తోంది. 2020-21లో గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో సుమారు 6.77 లక్షల కొత్త ట్యాప్ కనెక్షన్లు అందించారు. 2021-22లో 30 లక్షల ట్యాప్ కనెక్షన్లను అందించాలని రాష్ట్రం భావిస్తోంది.

జల్ జీవన్ మిషన్ (జేజేఎం) కేంద్ర ప్రభుత్వ ప్రధాన కార్యక్రమం. 2024 నాటికి ప్రతి గ్రామీణ గృహాలకు కుళాయి కనెక్షన్లను అందించడం లక్ష్యంగా దీనిని ప్రారంభించారు. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరంలో జల్ జీవన్ మిషన్ కింద ఈ రాష్ట్రానికి రూ .2,522 కోట్లను కేంద్రం అందజేసింది.  ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో అంటే 2021-22లో, రాజస్థాన్‌ జల్ జీవన్ మిషన్ కింద 5,500 కోట్ల రూపాయలను సెంట్రల్ ఫండ్‌గా పొందే అవకాశం ఉంది. వివిధ పథకాల సమ్మేళం ద్వారా వాటిని నిధులను ఉపయోగించుకోవాలని జాతీయ కమిటీ రాష్ట్రాన్ని కోరింది. వేర్వేరు ప్రోగ్రామ్‌ల కలయిక ద్వారా అందుబాటులో ఉన్న అన్ని వనరులను రాష్ట్రం వినియోగించుకుంటుంది. ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎస్, ఎస్‌బిఎం, పిఆర్ఐలకు 15 వ ఫైనాన్స్ కమిషన్ ఇచ్చిన గ్రాంట్లు, కాంపా ఫండ్స్, లోకల్ ఏరియా డెవలప్‌మెంట్ ఫండ్స్ మొదలైనవి వాడుకోవచ్చు.

 

కలుషిత నీటితో ఇబ్బందిపడుతున్న ప్రాంతాలు, నీటి కొరత ఉన్న ప్రాంతాలు,  ఎస్సీ / ఎస్టీ మెజారిటీ ప్రాంతాలకు కుళాయి నీటిని అందించడానికి రాజస్థాన్ బహుళ గ్రామీణ పథకాలను తీసుకుంది. పైపుల నీటి సరఫరా వ్యవస్థ అమలులో ఉన్న ప్రాంతాల్లో తాగడానికి,  వంట చేయడానికి నీటిని అందించడానికి మధ్యంతర చర్యగా కమ్యూనిటీ నీటి శుద్ధీకరణ ప్లాట్లను (వాటర్ ట్రీట్మెంట్ ప్లాంట్లను) రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేస్తుంది. ఇవి పూర్తి కావడానికి కొంత సమయం పడుతుంది.

తాగునీటి వనరులను బలోపేతం చేయడం / పెంచడం, గ్రేవాటర్ ట్రీట్మెంట్ & పునర్వినియోగం, గ్రామంలోని నీటి సరఫరా వ్యవస్థ నిర్వహణపై వార్షిక కార్యాచరణ ప్రణాళిక దృష్టి సారిస్తుంది. ఇందుకోసం అధికారులకు, ఇంజనీరింగ్ కేడర్ స్టేట్ & డిస్ట్రిక్ట్ ప్రోగ్రాం మేనేజ్‌మెంట్ యూనిట్ సిబ్బంది, విడబ్ల్యుఎస్సి సభ్యులు, ఐఎస్ఎ సిబ్బంది వంటి 2,42,653 మందికి తీవ్రమైన నైపుణ్యాల్లో శిక్షణ ఇవ్వాలని రాష్ట్రం కోరుకుంటున్నది. రాష్ట్రంలో 32,250 మంది సిబ్బందికి ప్లంబర్, ఎలక్ట్రీషియన్, పంప్ ఆపరేటర్లుగా శిక్షణ ఇవ్వడం జరుగుతుంది. ఈ శిక్షణ పొందిన వాళ్లు నీటి సరఫరా మౌలిక సదుపాయాలను నిర్మించడానికి, అలాగే వాటి నిర్వహణ కోసం ఉపయోగపడతారు.

జల్ జీవన్ మిషన్ కింద, నీటి నాణ్యతను పర్యవేక్షించడానికి గ్రామీణ సమూహాన్ని ప్రోత్సహిస్తున్నారు. పీహెచ్ఈ విభాగం గ్రామీణులకు సాధికారత కల్పించడానికి వారితో కలిసి పనిచేస్తోంది.  ఇందుకోసం ఫీల్డ్ టెస్ట్ కిట్లను సకాలంలో సేకరించడం. కార్యాచరణ ప్రణాళికను తయారు చేస్తారు.   ఫీల్డ్ టెస్ట్ కిట్ల వాడకం,  పరీక్ష ఫలిత ఫలితాలను నివేదించడం కోసం ప్రతి గ్రామంలో కనీసం ఐదుగురు మహిళలను గుర్తించి  శిక్షణ ఇస్తారు.  2020-21లో నీటి నమూనాల నాణ్యతను పరీక్షించడానికి రాజస్థాన్ చర్యలు తీసుకుంది. 2021-22లో 27 జిల్లా స్థాయి ప్రయోగశాలలకు  ఎన్ఎబిఎల్ గుర్తింపు, 102 బ్లాక్ స్థాయి ప్రయోగశాలలకు,  21 మొబైల్ ప్రయోగశాలకు ఎన్ఎబిఎల్ గుర్తింపు వచ్చేలా చర్యలు తీసుకుంటున్నది.  ప్రజలు నామమాత్రపు ఖర్చుతో నీటిని పరీక్షించుకునేందుకు జిల్లా నీటి పరీక్ష ప్రయోగశాలలను ఏర్పాటు చేయాలి.  ప్రస్తుతమున్న వాటికి ఎన్ఎబిఎల్ అక్రిడిటేషన్ పొందాల్సిన అవసరం ఉంది. ఆన్‌లైన్ సిస్టమ్ ద్వారా వినియోగదారుల ఫిర్యాదులను తీసుకోవడానికి, పర్యవేక్షించడానికి  పరిష్కరించడానికి వెబ్ ఆధారిత పోర్టల్ ‘సంపర్క్’ పనిచేస్తుంది. బ్లాక్ స్థాయిలో కస్టమర్ల సమస్యల పరిష్కారానికి పోర్టల్‌ను విస్తరించాలని, అప్‌గ్రేడ్ చేయాలని, జల్ జీవన్ మిషన్ కింద చేపట్టిన అన్ని పథకాలను సమర్థవంతంగా పర్యవేక్షించడానికి దాని కమాండ్ కంట్రోల్ సెంటర్‌ను అప్‌గ్రేడ్ చేయాలని కేంద్రం కోరింది.

  విలేజ్ వాటర్ అండ్ శానిటేషన్ కమిటీలు (విడబ్ల్యుఎస్సి), పానీ సమితులు మొదలైన వాటి ద్వారా పథకాలు, ప్రణాళిక  అమలులో అందరికీ భాగస్వామ్యం కల్పించడానికి  ప్రతి గ్రామానికి గ్రామ కార్యాచరణ ప్రణాళిక (విఎపి) తయారీపై జేజేఎం దృష్టి పెడుతుంది. ఇప్పటి వరకు  38,823 గ్రామ నీటి  పారిశుధ్య కమిటీలను ఏర్పాటు చేశారు.  కమ్యూనిటీ ప్రణాళికను అమలు చేయడానికి, దాని స్వంత నీటి సరఫరా వ్యవస్థను నిర్వహించడానికి 24,000 గ్రామ కార్యాచరణ ప్రణాళికలను ఈ సంవత్సరం ఖరారు చేశారు.  నీటి నిర్వహణపై ప్రజలలో అవగాహన కల్పించడానికి రాష్ట్రం అన్ని గ్రామాల్లో ఐఈసి ప్రచార కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తారు.

జల్ జీవన్ మిషన్ కింద రాష్ట్రాలు /కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల (యూటీలు) వార్షిక కార్యాచరణ ప్రణాళిక (ఆప్) ను తాగునీరు  పారిశుధ్య శాఖ కార్యదర్శి అధ్యక్షతన ఏర్పాటయ్యే కమిటీ ఖరారు చేస్తుంది. ఇందులో జాతీయ జల్ జీవన్ మిషన్,  రాష్ట్ర అధికారులు సభ్యులుగా ఉంటారు.  త్రైమాసిక పురోగతిని బట్టి, ఎప్పటికప్పుడు చేసిన ఖర్చుల ఆధారంగా ఏడాది పొడవునా నిధులు విడుదల అవుతాయి. 2024 నాటికి రాష్ట్రం నిర్దేశించిన కాలక్రమం ప్రకారం ‘హర్ ఘర్ జల్’ లక్ష్యాన్ని సాధించేలా రాష్ట్రానికి సహాయపడటానికి వివరణాత్మక ప్రణాళికను తయారు చేశారు.  2021-22 ఆర్థిక సంవత్సరంలో జల్ జీవన్ మిషన్ కోసం బడ్జెట్లో రూ .50,011 కోట్లు కేటాయించారు. మరో రూ .26,940 కోట్ల ఎష్యూర్డ్ ఫండ్ కూడా  15 వ ఫైనాన్స్ కమిషన్ ద్వారా అందుబాటులోకి వస్తుంది. నీటి సరఫరా కోసం వీటిని ఆర్ఎల్బీలకు/పీఆర్ఐలకు ఇస్తారు. రాష్ట్ర నీటి ప్రాజెక్టులకు, కేంద్రం ఇవ్వాల్సిన మ్యాచింగ్ గ్రాంట్ల కోసం దీని నుంచే నిధులను అందిస్తారు. ఈ విధంగా, 2021-22లో  గ్రామీణ గృహాలకు కుళాయి నీటి సరఫరా కోసం దేశంలో రూ. లక్ష కోట్లు పెట్టుబడి పెట్టాలని యోచిస్తున్నారు.  ఈ తరహా పెట్టుబడుల వల్ల గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థ బలపడుతుంది. 

***

(Release ID: 1713793) Visitor Counter : 161