ਕੌਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗਿਆਨ ਵਾਲੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ, ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉੱਚ-ਪੱਧਰੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਖੋਜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਗਿਆਨ ਦੀ ਮਹਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੁਨਰਾਂ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨੀਤੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਫਰਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਦਲਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਚੇਤੰਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੀਤੀ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਸਿੱਖਿਅਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਚਿੰਤਨ ਵਿੱਚ, ਬਲਕਿ ਭਾਵਨਾ, ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗਿਆਨ, ਹੁਨਰ, ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ, ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪਕਤਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਵਚਨਬੱਧਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਲਮੀ ਨਾਗਰਿਕ ਝਲਕਦਾ ਹੈ।

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਪਸੀ ਅਤੇ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ, ਫੈਕਲਟੀ ਕੈਰੀਅਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਜੋ ਖੋਜ ਨੂੰ ਯੋਗ ਮਹੱਤਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਜੋ ਖੋਜ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤਿ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੁਆਲਟੀ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਹ ਨੀਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੋਜ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ (ਐਨਆਰਐਫ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਐਨਆਰਐਫ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਸਾਡੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਐਨਆਰਐਫ ਯੋਗਤਾ ਅਧਾਰਤ ਪਰ ਬਰਾਬਰ ਪੀਅਰ-ਸਮੀਖਿਆ ਖੋਜ ਫੰਡਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅਧਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਧੀਆ ਖੋਜਾਂ ਦੀ ਢੁਕਵੀਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਦੁਆਰਾ, ਅਤੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਨਤਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਖੋਜ ਸਮਰੱਥਾ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਬਜਟ 2021-22 ਵਿੱਚ ਐਨਆਰਐਫ ਦੇ ਖਰਚੇ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਖੋਜ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਰਜੀਹ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ 5 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਈ, 50,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਮੇਸ਼ ਪੋਖਰਿਯਾਲ ‘ਨਿਸ਼ੰਕ’ ਨੇ ਅੱਜ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ।

*****

ਐਮਸੀ / ਕੇਪੀ / ਏਕੇ

(Release ID: 1703368) Visitor Counter : 121