1. ਕੋਵਿਡ -19 ਕੰਟਰੋਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਕਦਮ

ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਨੇ 11 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ -19 ਨੂੰ ਮਹਾਮਾਰੀ ਐਲਾਨਿਆ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਵਿਰੁੱਧ ਤੁਰੰਤ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। 21 ਦਸੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 222 ਦੇਸ਼ ਮਹਾਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ। 

ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਸਮਾਜਕ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਕੋਵਿਡ -19 ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਕੇਸਾਂ ਅਤੇ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 29 ਦਸੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 10,224,303 ਕੇਸਾਂ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2,68,581 ਐਕਟਿਵ ਕੇਸ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਜੋ ਕੁੱਲ ਕੇਸਾਂ ਦਾ 2.62 % ਹੈ)ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ। 98,07,569(95.% 92) ਕੇਸ ਸਿਹਤਯਾਬ ਹੋਏ ਜਦ ਕਿ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ 1.45% ਹੈ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕੋਪ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਨੇ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਬਚਾਅ, ਜਾਨਾਂ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਰਣਨੀਤੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਪੂਰਵ-ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ, ਸਰਗਰਮ, ਦਰਜੇ ਦੀ, ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ। ਮਾਣਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਬਾਕਾਇਦਾ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕੋਵਿਡ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ, ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 3 ਫਰਵਰੀ 2020  ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮੂਹ ਨੇ 22 ਵਾਰ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਕੈਬਨਿਟ ਸਕੱਤਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਕੱਤਰਾਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸਿਹਤ, ਰੱਖਿਆ, ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ, ਗ੍ਰਹਿ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਫਾਰਮਾ, ਵਣਜ, ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਰਾਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਾਰੇ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਬਾਕਾਇਦਾ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ। 

(i) ਮੈਡੀਕਲ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ, (ii) ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ, ਕੰਟੈਨਮੈਂਟ ਅਤੇ ਇਕਾਂਤਵਾਸ ਸਹੂਲਤ, ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਟੈਸਟਿੰਗ, (iii) ਜ਼ਰੂਰੀ ਡਾਕਟਰੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ, (iv) ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣਾ, (v) ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਅਤੇ ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ, (vi) ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ, (vii) ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਉਪਾਅ, ( viii) ਜਾਣਕਾਰੀ, ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, (ix) ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, (x) ਜਨਤਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਅਤੇ (xi) ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਣਨੀਤਕ ਮੁੱਦੇ, ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸੂਚਿਤ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ -19 ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ 'ਤੇ 29 ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੇ 11 ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਮੂਹ ਗਠਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੂਹ 10 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਲੋੜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਪੁਨਰਗਠਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬਕਾਇਦਾ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਡੀਜੀਐਚਐਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਸਾਂਝਾ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸਮੂਹ (ਜੇਐਮਜੀ) ਜੋ ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਐਮਐਚਐਫਡਬਲਯੂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਜੋਖਮ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ, ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਮਹਾਮਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਰਣਨੀਤੀ, ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ, ਵਿਹਾਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ-ਸਮਾਜਿਕ ਸਿਹਤ, ਨਿਗਰਾਨੀ, ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਸਹਾਇਤਾ, ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਢਾਂਚੇ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਕਲੀਨਿਕਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਨਿੱਜੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣਾਂ (ਪੀਪੀਈ) ਦੀ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਵਰਤੋਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵਿਸ਼ਾ ਵਸਤੂਆਂ ਬਾਰੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ / ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਕਈ ਹੋਰ ਉਪਾਅ ਵੀ ਕੀਤੇ। ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਸਲਾਹ 17 ਜਨਵਰੀ, 2020 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਥਿਤੀ ਤਬਦੀਲ ਹੁੰਦੀ ਗਈ, ਯਾਤਰਾ ਸਲਾਹ ਨੂੰ ਗਰੇਡ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ। ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 23 ਮਾਰਚ, 2020 ਤੱਕ (ਸਾਰੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਉਡਾਣਾਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਤੱਕ), ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ 'ਤੇ 15,24,266 ਯਾਤਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕੁੱਲ 14,154 ਉਡਾਣਾਂ ਸਕਰੀਨਿੰਗ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਲਗਭਗ 16.31 ਲੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈਂਡ ਬਾਰਡਰ ਕਰਾਸਿੰਗਜ਼ 'ਤੇ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 86,379 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ 12 ਵੱਡੀਆਂ, 65 ਛੋਟੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ 'ਤੇ ਜਾਂਚਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ 7 ਮਈ 2020 ਨੂੰ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਅਧੀਨ 22 ਮਾਰਚ, 2020 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰਕ ਯਾਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਉਤਾਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਵੰਡੇ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼  ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ 24 ਮਈ, 2020 ਨੂੰ ਇੱਕ ‘ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼’ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ 2 ਅਗਸਤ, 2020 ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ / ਹੈਲਪਲਾਈਨ (1075) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਗਰਿਕ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰੋਗ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਆਈਡੀਐਸਪੀ) ਦੁਆਰਾ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੇਸਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 2 ਮਾਰਚ ਅਤੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2020 ਨੂੰ ਕਲੱਸਟਰ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਿਯੰਤਰਣ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਕੰਟੈਨਮੈਂਟ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਰਾਹੀਂ (i) ਕੰਟੈਨਮੈਂਟ ਅਤੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੁਆਰਾ, (ii) ਸਖਤ ਘੇਰੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੁਆਰਾ, (iii) ਤੀਬਰ ਸਰਗਰਮ ਕੇਸਾਂ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕਾਂ ਦੀ ਘਰ-ਘਰ ਤਲਾਸ਼, (iv)ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਕਰਨ ਅਤੇ ਟੈਸਟ ਕਰਨ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ (v) ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਸੰਪਰਕਾਂ ਦਾ ਇਕਾਂਤਵਾਸ, (vi) ਸਧਾਰਣ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ੋਖਮ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਇਲਾਜ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ (vii) ਬਿਮਾਰੀ ਵਰਗੀ ਪੈਸਿਵ ਇਨਫਲੂਐਨਜ਼ਾ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ (ਆਈਐਲਆਈ)/ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਤੀਬਰ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ (SARI) ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। 

ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ ਲਈ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਯੋਗ ਇਕੋ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ, ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, 2288 ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ (30 ਦਸੰਬਰ 2020 ਨੂੰ) ਕੋਵਿਡ -19 ਟੈਸਟ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਲੱਦਾਖ, ਸਿੱਕਮ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ, ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਅਤੇ ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਨਿਰੰਤਰ ਟੈਸਟਿੰਗ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟੈਸਟਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਾਪਦੰਡ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 10 ਲੱਖ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਪਿਛੇ 140 ਟੈਸਟ ਹੈ। 30 ਦਸੰਬਰ 2020 ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੁੱਲ 17,09,22,030 ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਵਿਡ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਨਿਦਾਨ ਜਾਂ ਟੈਸਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਦੇਸੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤਾਂ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 10 ਲੱਖ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਕਿੱਟਾਂ / ਦਿਨ ਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। 

ਕੋਵਿਡ -19 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਢੁੱਕਵੇਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਤਿੰਨ-ਪੱਧਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, [(i) ਕੋਵਿਡ ਕੇਅਰ ਸੈਂਟਰ ਹਲਕੇ ਜਾਂ ਪੂਰਵ-ਲੱਛਣ ਵਾਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਅਲੱਗ ਬਿਸਤਰੇ ਦੇ ਨਾਲ; (ii) ਦਰਮਿਆਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਆਕਸੀਜਨ ਸਹਿਯੋਗੀ ਆਈਸੋਲੇਸ਼ਨ ਬੈੱਡਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਰਪਿਤ ਕੋਵਿਡ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰ (ਡੀਸੀਐਚਸੀ) ਅਤੇ (iii) ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਆਈਸੀਯੂ ਬੈੱਡਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਰਪਿਤ ਕੋਵਿਡ ਹਸਪਤਾਲ (ਡੀਸੀਐਚ) ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਈਐਸਆਈਸੀ, ਰੱਖਿਆ, ਰੇਲਵੇ, ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ, ਸਟੀਲ ਮੰਤਰਾਲੇ ਆਦਿ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੀਜੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਕੇਸ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਲਾਭ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

29 ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੱਕ, 12,67,127 ਸਮਰਪਿਤ ਇਕੱਲੇ ਬੈੱਡ ਦੇ ਬਿਨਾਂ O2 ਦੇ ਕੁੱਲ 15,378 ਕੋਵਿਡ ਇਲਾਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕੁੱਲ 2,70,710 ਆਕਸੀਜਨ ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਲਹਿਦਗੀ ਬਿਸਤਰੇ ਅਤੇ 81,113 ਆਈਸੀਯੂ ਬਿਸਤਰੇ (40,627 ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਬੈੱਡਾਂ ਸਮੇਤ) ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਉਪਲਬਧ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਟਾਲਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 5,91,496 ਬੈੱਡਾਂ ਵਾਲੇ ਕੁੱਲ 12,669 ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸੈਂਟਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। 

ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਾਰੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ, ਲਾਗ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ, ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਥੈਰੇਪੀ, ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਡਾਕਟਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਧੀਨ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਰੀਮੇਡੇਸਿਵਰ, ਕੰਵਲੈਸੈਂਟ ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਅਤੇ ਟੋਸੀਲੀਜ਼ੁਮਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਵੀ ਇਲਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਿਆਰੀ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਰਾਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਡਾਕਟਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਾਰੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਲਈ ਏਮਜ਼ ਕੋਰੋਨਾ ਹੈਲਪਲਾਈਨ 9971876591 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਏਮਜ਼ ਦਿੱਲੀ ਕੋਵਿਡ -19 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਲੀ-ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕੇਂਦਰ (ਸੀਐੱਨਟੀਈਸੀ) ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਥੇ + 91-9115444155 'ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਏਮਜ਼ ਫੈਕਲਟੀ ਤੋਂ ਸਲਾਹ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਟੈਲੀਮੈਡੀਸਨ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਅਤੇ ਕਲੀਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਟੈਲੀ-ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਸੀਮਤ ਪਹੁੰਚ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਿਮਾਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਤਿਕੋਣੀ, ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। 

ਕਲੀਨਿਕਲ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲਾਂ ਬਾਰੇ ਸੇਧ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਏਮਜ਼, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕਲੀਨਿਕਲ ਸੈਂਟਰ ਆਫ਼ ਐਕਸੀਲੈਂਸ (ਸੀਓਈ) ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਏਮਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਵੈਬਿਨਾਰਜ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਲੀਨਿਕਲ ਮੁੱਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕੋਵਿਡ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕੋਵਿਡ ਸਿਹਤ ਮੁੱਦਿਆਂ, ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਟੈਲੀਮੇਡੀਸੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 'ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ', ਇੱਕ ਵੈੱਬ -ਅਧਾਰਤ ਵਿਆਪਕ ਟੈਲੀਮੈਡੀਸਨ ਹੱਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ (23 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ) ਦੋਵਾਂ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਤੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 29 ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੱਕ, ਇਸ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ 11 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟੈਲੀ-ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। 

ਆਈਸੀਐਮਆਰ ਕੋਵਿਡ 'ਤੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਲੀਨਿਕਲ ਰਜਿਸਟਰੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਕੋਵਿਡ -19 ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਲੀਨੀਕਲ ਕੋਰਸ, ਇਸਦੇ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। 

ਕੋਵਿਡ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਵੰਡ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਲਈ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਹਰ ਸਮੂਹ ਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਗਠਨ (ਸਿਹਤ), ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ 7 ਅਗਸਤ, 2020 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 10 ਲੈਬਾਂ (ਐਨਆਈਬੀਐਮਜੀ ਕੋਲਕਾਤਾ, ਆਈਐਲਐਸ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ, ਐਨਆਈਵੀ ਪੁਣੇ, ਸੀਸੀਐਸ ਪੁਣੇ, ਸੀਸੀਐਮਬੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਸੀਡੀਐਫਡੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਇਨਸਟੈੱਮ ਬੰਗਲੁਰੂ, ਨਿਮਹੰਸ ਬੈਂਗਲੁਰੂ, ਆਈਜੀਆਈਬੀ ਦਿੱਲੀ, ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਦਿੱਲੀ) ਨੇ ਜੀਨੋਮ ਕ੍ਰਮ ਲਈ ਇਨਸਕੋਗ (ਇੰਡੀਅਨ ਸਾਰਸ-ਕੋਵ-2 ਜੀਨੋਮਿਕਸ ਕਨਸੋਰਟੀਅਮ) ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।

2. ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ 

• ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਰਾਹੀਂ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵੈੱਲਨੈੱਸ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ-- ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਕਸਦ ਮੁੱਢਲੀ, ਸਕੈਂਡਰੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਪੱਧਰ ਦੀ (ਰੋਕਥਾਮ, ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਐਂਬੂਲੇਟਰੀ ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਿਆਂ)ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਰਵਈਆ ਅਖ਼ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ 80-90% ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। 

• ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਟੀਮ ਵਲੋਂ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਕੈਚਮੈਂਟ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਸਹੀ ਨਿਦਾਨ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਰੈਫਰਲ ਨੂੰ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਟੀਮ ਅੱਗੇ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰੇਗੀ ਕਿ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਫਾਲੋ-ਅਪ ਕੇਅਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਤੇ ਤੀਸਰੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਰੈਫਰਲ ਲਈ ਸੰਪਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਿੰਦੂ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ, ਇਹਨਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਆਬਾਦੀ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਜਬੂਤ ਅਤੇ ਲਚਕੀਲਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵੱਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹੈ। 

• ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਹਨ:

1. ਪਹਿਲਾ ਹਿੱਸਾ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ (ਐਸਐਚਸੀ) ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ (ਪੀਐੱਚਸੀ) ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਕੇ 1,50,000 ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ (ਸੀਪੀਐਚਸੀ) ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ, ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਤੇ ਬਾਲ ਸਿਹਤ (ਆਰਸੀਐਚ) ਅਤੇ ਸੰਚਾਰੀ ਰੋਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਰੋਗਾਂ (ਆਮ ਐਨਸੀਡੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਅਤੇ ਓਰਲ, ਬ੍ਰੈਸਟ ਅਤੇ ਸਰਵਾਈਕਸ ਦੇ ਆਮ ਕੈਂਸਰ) ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ, ਈਐੱਨਟੀ, ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਮੌਖਿਕ ਸਿਹਤ, ਜਰੀਏਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਪੈਲੀਏਟਿਵ ਕੇਅਰ ਅਤੇ ਟਰੌਮਾ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬੜ੍ਹਾਵਾ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੋਗ ਆਦਿ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੜਾਅਵਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਧੂ ਪੈਕੇਜਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

2. ਦੂਜਾ ਭਾਗ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾ (ਏਬੀ-ਪੀਐਮਜੇ) ਹੈ।  ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ - ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾ (ਏਬੀ-ਪੀਐਮਜੇ) ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਲਗਭਗ 10.74 ਕਰੋੜ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਖਰਚੇ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 5.00 ਲੱਖ ਦਾ ਸਿਹਤ ਕਵਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 13.11.2020 ਤੱਕ, 32 ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 1.4 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾਖਲਿਆਂ ਲਈ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ 17,300 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 1.4 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾਖਲੇ 315 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅੰਤਰ-ਰਾਜ ਪੋਰਟੇਬਿਲਟੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹੁਣ ਤੱਕ, 12.66 ਕਰੋੜ ਈ-ਕਾਰਡ (ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਾਰਡਾਂ ਸਮੇਤ) ਨੂੰ ਲਾਭ ਦੀ ਸੌਖੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

2.1a. ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ:

• ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਪੈਕੇਜਾਂ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰੇ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਨ। 

• ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਪੋਰਟਲ ਦਾ ਐਪ ਸੰਸਕਰਣ ਵੀ ਮਾਨਯੋਗ ਐਚਐਫਐਮ ਦੁਆਰਾ 12 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਭੂ-ਟੈਗਿੰਗ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੇਵਾ ਸਪੁਰਦਗੀ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 

• ਫਰੰਟ ਲਾਈਨ-ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਵਰਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਿੱਟ ਹੈਲਥ ਵਰਕਰ ਮੁਹਿੰਮ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ 1 ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੱਕ 502 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 12 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਥਾਮ, ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਅਤੇ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ-19 ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੇ ਜੋਖਮ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਵਰਕਰ (ਐਫਐਲਡਬਲਯੂ) ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਇਹਨਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਖੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇਸ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਫੈਲਣ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।

• ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਯੋਗ, ਜ਼ੁੰਬਾ, ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਆਦਿ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਕੇਵਲ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ 39 ਸਿਹਤ ਕੈਲੰਡਰ ਦਿਵਸਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੈ ਜੋ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। 

• ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਵਿੱਚ, ਸਕੂਲ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਰਾਜਦੂਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਕੂਲ ਦੋ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਅੰਬੈਸਡਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਆਉਂਦੇ ਸਾਲ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। 

• ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਏਬੀ-ਐਚ ਡਬਲਯੂਸੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਟੀਮ ਨੂੰ 'ਸਹੀ ਖਾਣ'ਅਤੇ' ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖਾਣ' ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। 

• ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰੋਲ-ਆਊਟ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਖੇਤਰੀ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਵਰਚੁਅਲ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਏ ਗਏ ਵਧੀਆ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਰਾਸ-ਲਰਨਿੰਗ ਲਈ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

2.1 b. ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਸਪੁਰਦਗੀ:

• ਹੁਣ ਤੱਕ, ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਤਹਿਤ 1,04,860 ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਲਈ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਰਾਜਾਂ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ (ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ) ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਬੀ-ਐਚ ਡਬਲਯੂਸੀ ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, 50,927 ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ 01 ਦਸੰਬਰ, 2020 ਤੱਕ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 28,320 ਐਸਐਚਸੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ, 18,972 ਪੀਐਚਸੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਅਤੇ 3,635 ਯੂਪੀਐਚਸੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਏਬੀ –ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 

• ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਪੋਰਟਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਡੇਟਾ ਅਪਡੇਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੁਣ ਤੱਕ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਲਈ ਲਗਭਗ 6.5 ਕਰੋੜ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਲਈ ਲਗਭਗ 5 ਕਰੋੜ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਲਈ 1.21 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਲਈ 1.78 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। 

• ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 01.12.2020 ਤੱਕ, ਕੁੱਲ 33.07 ਲੱਖ ਯੋਗ / ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਸੈਸ਼ਨ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। 

• ਸਬ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰ ਪੱਧਰ ਦੀ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਟੀਮ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਅਫਸਰਾਂ (ਸੀਐਚਓ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੈ - ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਬੀਐਸਸੀ / ਜੀਐਨਐਮ ਨਰਸ ਹੈ ਜਾਂ ਇੱਕ ਆਯੁਰਵੈਦ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੀਆਂ ਕੁਸ਼ਲਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਖਿਅਤ ਹੈ ਅਤੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ। ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਜਾਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਨਰਸਿੰਗ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਟੀਮ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ, ਮਲਟੀਪਰਪਜ਼ ਵਰਕਰ (ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ) ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸੋਸ਼ਲ ਹੈਲਥ ਕਾਰਕੁੰਨ (ਆਸ਼ਾ) ਹਨ। ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਇਗਨੂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਨਤਕ / ਸਿਹਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 276 ਇਗਨੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਿੱਖਿਆ ਸੈਂਟਰਾਂ (ਪੀਐਸਸੀ) ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ (107), ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ (07), ਗੁਜਰਾਤ (59), ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (66) ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ (33), ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ 548 ​​ਪੀਐਸਸੀ ਦੇ ਕੁਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਧਿਐਨ ਕੇਂਦਰਾਂ (ਪੀਐਸਸੀ) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਧੀਨ ਹੋਰ 272 ਪੀਐਸਸੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਐਨਬੀਸੀ, ਟੀਬੀ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਟ ਰੋਗ ਸਮੇਤ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ, ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ, ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਐਨਸੀਡੀ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿਹਤ ਟੀਮ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਈਟੀ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 

• ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ (ਸਾਈਕਲਾਥਨਜ਼ ਅਤੇ ਮੈਰਾਥਨ), ਸਹੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖਾਣਾ, ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ, ਧਿਆਨ, ਹਾਸਰਸ ਕਲੱਬਾਂ, ਓਪਨ ਜਿਮ, ਆਦਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਸਮੇਤ ਯੋਗ ਸੈਸ਼ਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ 'ਤੇ ਨਿਯਮਤ ਅਧਾਰ' ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲਾਨਾ ਸਿਹਤ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ 'ਤੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

• ਟੈਲੀਮੈਡੀਸਨ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਪੀਐਚਸੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੱਬ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਤੱਕ ਮਾਹਰ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ, 23,817 ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਨੇ ਟੈਲੀ-ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।

2.2 ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ:

ਐਨਐਚਐਮ ਨੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ 2.65 ਲੱਖ ਵਾਧੂ ਸਿਹਤ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾ ਕੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਭਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 11,921 ਜੀਡੀਐਮਓ, 3,789 ਮਾਹਰ, 73,619 ਸਟਾਫ ਨਰਸਾਂ, 81,978 ਏਐਨਐਮਜ਼, 44,314 ਪੈਰਾ ਮੈਡੀਕਲ, 460 ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ ਮੈਨੇਜਰ ਅਤੇ 17,222 ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਟਾਫ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈਣ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਐਨਐਚਐਮ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਬਹੁ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸੇਧ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ' ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਐਨਐਚਐਮ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੀਐਚਸੀ, ਸੀਐਚਸੀ ਅਤੇ ਡੀਐਚ ਵਿੱਚ ਆਯੁਸ਼ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਲ 27,495 ਆਯੂਸ਼ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ 4626 ਐਨਐਚਐਮ ਫੰਡਿੰਗ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

2.3 ਆਯੂਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ:

ਆਯੂਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ 7,785 ਪੀਐਚਸੀ, 2,748 ਸੀਐਚਸੀ, 496 ਡੀਐਚ, 4,022 ਸਿਹਤ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਐਸਸੀ ਤੋਂ ਉਪਰ ਪਰ ਬਲਾਕ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਅਤੇ ਬਲਾਕ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਉਪਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਉਪਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ 371 ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਯੁਸ਼ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

2.4. ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ :

ਉੱਚ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨਐਚਐਮ ਦੇ 33% ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੂਨ, 2020 ਤੱਕ ਐਨਐਚਐਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਵੇਂ ਨਿਰਮਾਣ / ਨਵੀਨੀਕਰਣ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:

ਸਹੂਲਤ	ਨਵੀਂ ਉਸਾਰੀ			ਨਵੀਨੀਕਰਨ / ਅਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ
	ਮਨਜ਼ੂਰ	ਮੁਕੰਮਲ	ਮਨਜ਼ੂਰ		ਮੁਕੰਮਲ
ਐਸਸੀ	28150	21249	23225		16548
ਪੀਐੱਚਸੀ	2941	2371	15858		13428
ਸੀਐੱਚਸੀ	620	499	7339		6379
ਐਸਡੀਐਚ	242	159	1238		1011
ਡੀਐਚ	175	148	3227		2407
ਹੋਰ *	1328	803	1673		847
ਕੁੱਲ	33456	25229	52560		40620

* ਇਹ ਸਹੂਲਤਾਂ ਐਸਸੀ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹਨ ਪਰ ਬਲਾਕ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ।

2.5 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਸੇਵਾਵਾਂ (ਐਨਏਐੱਸ):

ਅੱਜ ਤੱਕ, 35 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰਨ ਲਈ 108 ਜਾਂ 102 ਟੈਲੀਫੋਨ ਨੰਬਰ ਡਾਇਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। 108 ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸੰਕਟਕਾਲੀਨ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਦੇਖਭਾਲ, ਟਰੌਮਾ ਅਤੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਪੀੜਤਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।102 ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ  ਜੇਐਸਐਸਕੇ ਇੰਟਾਈਟਲਮੈਂਟ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਘਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੁਫਤ ਆਵਾਜਾਈ, ਰੈਫਰਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਘਰ ਛੱਡਣਾ 102 ਸੇਵਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਟੋਲ-ਫ੍ਰੀ ਕਾਲ ਦੁਆਰਾ ਐਕਸੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ,ਐਨਐਚਐਮ ਦੇ ਅਧੀਨ 10,599 ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ ਸੇਵਾ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡਾਇਲ -108 ਅਤੇ 10,480 (ਡਾਇਲ -102 / 104) ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਰੀਜ਼ਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੱਕ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ 5,412 ਵਾਹਨਾਂ  ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

2.6 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੋਬਾਈਲ ਮੈਡੀਕਲ ਯੂਨਿਟ (ਐਨਐਮਯੂਯੂ):

 ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਐਨਐੱਚਐੱਮ ਅਧੀਨ 1677 ਐਮਐਮਯੂ ਲਈ 716 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚੋਂ 504 ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਸਮਰੱਥਾ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਮੋਬਾਈਲ ਮੈਡੀਕਲ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਰੰਗ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨਾਲ "ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੋਬਾਈਲ ਮੈਡੀਕਲ ਯੂਨਿਟ ਸਰਵਿਸ" ਦਾ ਨਾਂਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

2.7 ਮੁਫਤ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ:

ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਤਹਿਤ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਭਰੋਸਾ, ਆਈਟੀ ਅਧਾਰਤ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਿਸਟਮ, ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਿਵਾਰਣ ਆਦਿ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਧਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਨਐਚਐਮ- ਮੁਫ਼ਤ ਦਵਾਈ ਸੇਵਾ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰਤ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਪਹਿਲ 2 ਜੁਲਾਈ, 2015 ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਮੁਫਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਵੰਡ 30 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਟੀ ਸਮਰਥਿਤ ਡਰੱਗਜ਼ ਵੰਡ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਚਾਰੂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, 36 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ / ਖਰੀਦ ਬਾਡੀ ਦੁਆਰਾ ਕੇਂਦਰੀ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਹੈ, 29 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਐਨਏਬੀਐਲ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਲੈਬਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪਰਖਣ, 33 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਈਡੀਐਲ, 14 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਤਜਵੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਆਡਿਟ ਵਿਧੀ ਹੈ ਅਤੇ 22 ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਸਮਰਪਿਤ ਟੋਲ ਫਰੀ ਨੰਬਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਅਧਾਰਤ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਿਵਾਰਣ ਵਿਧੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। 

2.8 ਮੁਫਤ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕਸ ਸੇਵਾ ਪਹਿਲ:

ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਅਤੇ ਕੁਆਲਟੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐਮਐਚਐਫਡਬਲਯੂ) ਨੇ ਮਾਹਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਕੇ ਮੁਫਤ ਨਿਦਾਨ ਸੇਵਾ ਪਹਿਲ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ 2015 ਵਿਚ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸਿਹਤ ਦਖਲ ਸਿੱਧੇ ਖ਼ਰਚਿਆਂ ਅਤੇ ਜੇਬ ਖਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਏਗਾ। ਇਹ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ-ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓਲੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ (ਟੈਲੀ ਰੇਡੀਓਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ) ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ, 33 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਫਤ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।  (11 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੀਪੀਪੀ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 22 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਦਰੂਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ) ਮੁਫਤ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕਸ ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ 23 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ (13 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੀਪੀਪੀ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 10 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਦਰੂਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ)। ਮੁਫਤ ਟੈਲੀ ਰੇਡੀਓਲੋਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੀਪੀਪੀ ਮੋਡ ਵਿੱਚ 11 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਮੁਫ਼ਤ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕਸ ਪਹਿਲ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸੰਸਕਰਣ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦੇਣ ਲਈ ਐਨਐਚਐਸਆਰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੀਆਈਪੀ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਐਨਐਚਐਮ ਨੇ ਮੁਫਤ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੇ ਸੁਧਾਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ 11 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

2.9 ਬਾਇਓਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ:

ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਬਾਇਓਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਬੀਐਮਐਮਪੀ) 'ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲਾਏ ਗਏ ਸਨ। 1 ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ, ਬੀਐਮਐਮਪੀ 31 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ (24 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੀਪੀਪੀ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 7 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਦਰੂਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ)। ਬੀਐਮਐਮਪੀ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ 95% ਅੱਪ ਟਾਈਮ ਨਾਲ ਉਪਕਰਣ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾ ਕੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਵੇਗੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਬਾਇਓਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਰੱਖ ਰਖਾਓ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਜਨਤਕ-ਨਿੱਜੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸੇਧ ਦੇਣ ਲਈ ਸਤੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਰਚੁਅਲ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

2.10 ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ:

1. ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਸੋਸ਼ਲ ਹੈਲਥ ਵਰਕਰ: ਐਨਐਚਐਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 10.61 ਲੱਖ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰ ਹਨ ਜੋ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਕੜੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਨੇ ਆਸ਼ਾ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ ਤਹਿਤ ਰੁਟੀਨ ਅਤੇ ਆਵਰਤੀ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੁਣ ਆਸ਼ਾ ਨੂੰ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 2000 / - ਰੁਪਏ ਮਿਲਣਗੇ। ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੀਵਨ ਜੋਤੀ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਅਧੀਨ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਆਸ਼ਾ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਸੁਵਿਧਾਕਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੰਡ ਕਰੇਗੀ।

2. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰਮ ਯੋਗੀ ਮਾਨਧਨ(ਪੀਐਮ-ਐਸਵਾਈਐਮ) ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ-ਐਸਵਾਈਐਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜੋ ਕਿ 15 ਫਰਵਰੀ, 2019 ਨੂੰ ਦੇਸ਼-ਵਿਆਪੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ 18 ਤੋਂ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਅਸੰਗਠਿਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਬੁਢਾਪਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਯੋਗਦਾਨ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਹੈ,ਜਿਸ ਵਿੱਚ 15000 / - ਰੁਪਏ  ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਮਦਨੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਨਿਰਧਾਰਤ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਆਸ਼ਾ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਫੈਸੀਲੀਟੇਟਰ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਯੋਗ ਹਨ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਲਈ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਦਾ 50% ਹਿੱਸਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 50% ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਕਮ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਖਰੇਵੇਂ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਹ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੀਐਸਸੀ-ਐਸਪੀਵੀ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜੀਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਲਾਭਪਾਤਰੀ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 3000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਗੇ।

3. ਵੀਐਚਐਸਐਨਸੀਜ਼: ਗ੍ਰਾਮ ਪੱਧਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 5.53 ਲੱਖ ਗ੍ਰਾਮ ਸਿਹਤ ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਸਮਿਤੀਆਂ (ਵੀਐਚਐਸਐਨਸੀ) ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ 12.55 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗ੍ਰਾਮ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦਿਵਸ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

4. ਸਬ-ਸੈਂਟਰਾਂ (ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ) ਨੂੰ ਅਣ-ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ: ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਿਹਤ, ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਕਮੇਟੀ (ਵੀਐਚਐਸਐਨਸੀ) ਆਂਗਨਵਾੜੀ ਵਰਕਰ, ਆਸ਼ਾ ਅਤੇ ਉਪ-ਕੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਘੇਰੇ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਢੁੱਕਵੀਂ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਹੈ। ਵੀਐਚਐਸਐਨਸੀ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪ ਕਮੇਟੀ ਜਾਂ ਵਿਧਾਨਿਕ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਸਥਾਗਤ ਵਿਧੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਵੀਐਚਐਸਐਨਸੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਅਧਾਰ 'ਤੇ 10,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਵਾਧੂ ਫੰਡ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਵੱਧ ਹਨ। ਜੂਨ, 2020 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 5.53 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੀਐਚਐਸਐਨਸੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਵੀਐਚਐਸਐਨਸੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

2.11 24 X 7 ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਰੈਫਰਲ ਸਹੂਲਤਾਂ:

ਜੱਚਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਸਿਹਤ ਲਈ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਪੀਐਚਸੀਜ਼ ਵਿਖੇ 24x7 ਸੇਵਾਵਾਂ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। 10,430 ਪੀਐਚਸੀ ਨੂੰ 24x7 ਪੀਐਚਸੀ ਅਤੇ 2953 ਸਹੂਲਤਾਂ (698 ਡੀਐਚ, 712 ਐਸਡੀਐਚ ਅਤੇ 1543 ਸੀਐਚਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੱਧਰਾਂ ਸਮੇਤ) ਨੂੰ ਐਨਐਚਐਮ ਅਧੀਨ ਪਹਿਲੇ ਰੈਫ਼ਰਲ ਯੂਨਿਟ (ਐਫਆਰਯੂ) ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

12.12 ਮੇਰਾ ਹਸਪਤਾਲ :

'ਮੇਰਾ ਹਸਪਤਾਲ' ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ, ਜੋ ਫੀਡਬੈਕ ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ (ਸੀਜੀਐਚਜ਼) ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ (ਡੀਐਚਐਸ) ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਸਤੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸੀਐਚਸੀ, ਦਿਹਾਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵੇਲੇ 34 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।  31.03.2020 ਤੱਕ, 4695 ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਲੀ ਸਾਲ 2019-20 ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ 2061 ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ‘ਮੇਰਾ ਹਸਪਤਾਲ’ ਪੋਰਟਲ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 

2.13 ਕਾਯਾਕਲਪ:

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ 2 ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ “ਕਾਯਾਕਲਪ” ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 11 ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ, 12 ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ (80% ਤੋਂ ਵੱਧ), 352 ਡੀਐਚਐਸ, 1459 ਐਸਡੀਐਚ / ਸੀਐਚਸੀ, 3675 ਪੀਐਚਸੀ, 808 ਯੂਪੀਐਚਸੀ, 7 ਯੂਸੀਐੱਚਸੀ, 307 ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਨੇ 70% ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਕੁੱਲ 6620 * ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

2.13 ਸਵੱਛ ਸਵਸਥ ਸ੍ਰਵਤ੍ਰ :

ਸਵੱਛ ਸਵਸਥ ਸ੍ਰਵਤ੍ਰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਜਲ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ  ਸਵੱਛਤਾ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਦਸੰਬਰ, 2016 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਤਹਿਤ, ਓਡੀਐਫ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਗੈਰ-ਕਾਯਾਕਲਪ ਅਵਾਰਡੀ ਸੀਐਚਸੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਕਾਯਾਕਲਪ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਘਾਟਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਅਗਲੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਾਯਾਕਲਪ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕੇ। 

2.14 ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਾਇਲਸਿਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ:

ਪੀਐਮਡੀਪੀ (ਹੇਮੋ-ਡਾਇਲਸਿਸ) 503 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 35 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 542 ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਕੇ 882 ਡਾਇਲਸਿਸ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 30 ਸਤੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਕੁੱਲ 8.52 ਲੱਖ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੇ ਡਾਇਲਸਿਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ 86.37 ਲੱਖ ਹੇਮੋ-ਡਾਇਲਸਿਸ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲਿਆ। ਇਕੱਲੇ 2020 ਵਿੱਚ, ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ ਦਰਮਿਆਨ ਕੁੱਲ 2.76 ਲੱਖ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੇ 27.9 ਲੱਖ ਹੇਮੋ- ਡਾਇਲਸਿਸ ਸੈਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।

ਪੀਐਮਐਨਡੀਪੀ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਪੈਰੀਟੋਨਲ ਡਾਇਲਸਿਸ (ਪੀਡੀ) ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪੈਰੀਟੋਨਲ ਡਾਇਲਸਿਸ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ 10 ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਨੂੰ ਅਰੰਭ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪੈਰੀਟੋਨਲ ਡਾਇਲਸਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਘਰ ਅਧਾਰਤ ਡਾਇਲਸਿਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਆਮ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਘੱਟ ਵਿਘਨ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ 'ਤੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਭਾਰ ਵਾਧੂ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ। ਪੀਡੀ ਇਲਾਜ ਲਈ ਡਾਇਲਸਿਸ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਲਚਕਤਾ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪੀਆਈਪੀ 2020-21 ਵਿੱਚ , ਐਨਐਚਐਮ ਨੇ ਲਗਭਗ 4000 ਮਰੀਜਾਂ ਲਈ 20 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਪੀਡੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ।

2.15 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਭਰੋਸਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ:

ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਪਹੁੰਚਯੋਗਤਾ, ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਲੀਨਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਸ਼ੋਰੈਂਸ ਸਟੈਂਡਰਡ (ਐਨਕਿਯੂਏਐਸ) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਮਾਪਦੰਡ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਈਐੱਸਕਿਊ ਯੂਏ (ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਕੁਆਲਟੀ ਇਨ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ) ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਆਈਆਰਡੀਏ ਅਤੇ ਐਨਐਚਏ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਕੁੱਲ 667 ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

ਸਵੱਛਤਾ, ਸਾਫ਼ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਣ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਯਾਕਲਪ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਕੀਮ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਾਯਾਕਲਪ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੱਚਾ ਅਤੇ ਬੱਚਾ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰਜੀਹ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। 'ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ' ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਲੱਕਸ਼ਿਆ ਪਹਿਲ 2017 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਲੱਕਸ਼ਿਆ ਪ੍ਰਮਾਣਤ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਕਾਰਨ 264 ਲੇਬਰ ਰੂਮਾਂ ਅਤੇ 229 ਜਣੇਪਾ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਥੀਏਟਰਾਂ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਹੋਇਆ ਹੈ। 

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੇਂਦਰੀ ਆਈਟੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਯਾਨੀ 'ਮੇਰਾ-ਹਸਪਤਾਲ' 2018 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ ਤੱਕ, 5300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 722 ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ 34 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੈਰਾ-ਅਸਪਤਾਲ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਫ਼ਤ ਡਰੱਗਜ਼ ਸਰਵਿਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਧਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਮੁਫਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਵੰਡ 29 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਤ ਡਰੱਗ ਵੰਡ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਸੁਚਾਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਪੀਐਚਸੀ ਅਤੇ ਐੱਸਐਚਸੀ ਲਈ ਜਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੁਫ਼ਤ ਦਵਾਈ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ, ਸਬ-ਸੈਂਟਰਾਂ, ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰਾਂ (ਪੀਐਚਸੀ), ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰਾਂ (ਸੀਐਚਸੀ), ਉਪ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ (ਐਸਡੀਐਚਐਸ), ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ (ਡੀਐਚਐਸ) ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਮਿਆਰਾਂ (ਆਈਪੀਐਚਐਸ) ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ  ਅਤੇ ਅਰਬਨ ਹੈਲਥ (ਯੂ-ਪੀਐਚਸੀ) ਲਈ ਵੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਸਥਿਰ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਈਪੀਐਚਐਸ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।

2.16 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਰਬਨ ਹੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ (ਐਨਯੂਐਚਐਮ) ਨੂੰ 1 ਮਈ, 2013 ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਬ-ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ (ਐਨਐਚਐਮ) ਦੇ ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਐਨਆਰਐਚਐਮ ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਪ-ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ। ਐਨਯੂਐਚਐਮ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਪੁਰਦਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਅਤੇ ਝੁੱਗੀ ਝੌਂਪੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਬਾਦੀ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਉਚਿਤ ਅਤੇ ਮਿਆਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜਬੂਤ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਹੂਲਤਾਂ (ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ / ਉਪ-ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ / ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰ) ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। 

ਐਨਯੂਐਚਐਮ 50,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ 30,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਅਤੇ ਸਟੇਟ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ / ਕਸਬਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੇਂਡੂ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ (ਐਨਆਰਐਚਐਮ) ਅਧੀਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਮੌਜੂਦਾ ਯੂਪੀਐਚਸੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ (ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ) ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਕਥਾਮ, ਪ੍ਰੇਰਕ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ। 

ਐਨਯੂਐਚਐਮ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2015-16 ਤੋਂ ਕੇਂਦਰ-ਰਾਜ ਫੰਡਿੰਗ ਪੈਟਰਨ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਲਈ 60:40 ਹੈ। ਸਾਰੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉਤਰਾਖੰਡ ਲਈ ਕੇਂਦਰ-ਰਾਜ ਦੇ ਫੰਡਿੰਗ ਦਾ ਪੈਟਰਨ 90-10 ਫ਼ੀਸਦ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2017-18 ਤੋਂ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਫੰਡਿੰਗ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ 60:40 ਤੱਕ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਬਾਕੀ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੰਡ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਐਨਯੂਐਚਐਮ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਰਾਜ ਦੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੱਤ ਮਹਾਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁੰਬਈ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਚੇਨਈ, ਕੋਲਕਾਤਾ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਬੰਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਯੂਐੱਲਬੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ, ਰਾਜ ਦਾ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਨਯੂਐਚਐਮ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ। ਹੁਣ ਤੱਕ 3568 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 1068 ਸ਼ਹਿਰ ਐਨਯੂਐਚਐਮ ਅਧੀਨ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਐਨਯੂਐਚਐਮ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ:

1. ਭੌਤਿਕ ਪ੍ਰਗਤੀ :

ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 6 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਿਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਲਈ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਨਵਰੀ-ਮਾਰਚ, 2020 ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਚੌਥੀ ਤਿਮਾਹੀ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਨਯੂਐਚਐਮ ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਵਾਨਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ: -

• 2331 ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ 3463 ਦੀ ਮੈਡੀਕਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ  

• 178 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 409 ਮਾਹਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ 

• 6122 ਸਟਾਫ ਨਰਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 9146 ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ 

• 13151 ਏਐੱਨਐੱਮ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 16321 ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ 

• 3577 ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਜਦਕਿ 2755 ਫਾਰਮਾਸਿਸਟ ਇਨ-ਪੋਜੀਸ਼ਨ 

• 2923 ਲੈਬ ਟੈਕਨੀਸ਼ੀਅਨ ਇਨ-ਪੋਜੀਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ 3924 ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ

• 406 ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ ਮੈਨੇਜਰ ਇਨ-ਪੋਜੀਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ 681 ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋਏ

• 1197 ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਟਾਫ ਰਾਜ / ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ / ਸਿਟੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ 1523 ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਨਜ਼ੂਰ 

• ਹੁਣ ਤੱਕ, 1068 ਸ਼ਹਿਰ / ਕਸਬੇ ਐਨਯੂਐਚਐਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ

• 4870 ਮੌਜੂਦਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਪੀਐਚਸੀ ਵਜੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ

• 782 ਨਵੇਂ ਯੂ-ਪੀਐਚਸੀ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ

• 81 ਨਵੇਂ ਯੂ-ਸੀਐਚਸੀ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ

• 83 ਮੋਬਾਈਲ ਹੈਲਥ ਯੂਨਿਟਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ

• 602 ਹੈਲਥ ਕਿਓਸਕ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ

ਝੁੱਗੀਆਂ ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਲਈ:

1. 63025 ਤਾਇਨਾਤ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 74468 ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।(ਇੱਕ ਆਸ਼ਾ 200 ਤੋਂ 500 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ)

2. 81169 ਮਹਿਲਾ ਆਰੋਗਯਾ ਸਮਿਤੀ (ਐਮਏਐਸ) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ 92993 ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। (ਇੱਕ ਐਮਏਐਸ 50-100 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ)

ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਇਆਕਲਪ ਅਤੇ ਸਵੱਛ ਸਵਾਸਥ ਸਰਵਤ੍ਰ (ਐਸਐਸਐਸ) ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂ-ਪੀਐਚਸੀ ਨੂੰ ਕਾਇਆਕਲਪ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। 35 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ, 12 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਲਈ ਕਾਇਆਕਲਪ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 439 ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ।

ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਤਹਿਤ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ (ਸੀਪੀਐਚਸੀ) ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸਪੁਰਦਗੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਮੌਜੂਦਾ ਯੂਪੀਐਚਸੀ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ (ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ) ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੀਐਚਸੀ ਸਟਾਫ (ਮੈਡੀਕਲ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਸਟਾਫ ਨਰਸਾਂ, ਫਾਰਮਾਸਿਸਟ, ਅਤੇ ਲੈਬ ਟੈਕਨੀਸ਼ੀਅਨ), ਜ਼ਰੂਰੀ ਆਈਟੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਅਤੇ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਦੇ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸਰੋਤ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਾਰਚ, 2020 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 3339 ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਲੂ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਐਨਐਚਐਸਆਰਸੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਐਚਸੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ ਦੇ ਰੋਲ-ਆਉਟ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸਮੀਖਿਆ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ।

2. ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਗਤੀ :

ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ 10 ਨਵੰਬਰ, 2020 ਤੱਕ ਐੱਨਯੂਐਚਐਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਰਾਜਾਂ/ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 7788.48 ਕਰੋੜ ਅਤੇ 6205.36 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

3. ਜਣਨ, ਜਣੇਪਾ, ਨਵਜਾਤ, ਬੱਚਾ, ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਿਹਤ ਪਲੱਸ ਪੋਸ਼ਣ (RMNCAH + N)

1.1 ਟੀਕਾਕਰਣ

1. ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੈਕਸੀਨ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਨੈਟਵਰਕ (ਈਵੀਆਈਐਨ) ਰੋਲ ਆਉਟ: ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਤੱਕ, ਈਵੀਆਈਐਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 24 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਈਵੀਐਨ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

2. ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਮੂਕੋਕਲ ਕੰਜੁਗੇਟ ਵੈਕਸੀਨ (ਪੀਸੀਵੀ) ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ: ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਤੱਕ, ਪੀਸੀਵੀ ਬਿਹਾਰ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ 19 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ (ਰਾਜ ਦੀ ਪਹਿਲ) ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਸੀ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਪੀਸੀਵੀ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਸਾਰੇ ਯੂਪੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਜਾਏਗਾ। 

3. ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਿਯਮਤ ਟੀਕਾਕਰਣ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣਾ: ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰਣਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਟੀਕਾਕਰਣ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਪੋਲੀਓ ਲਈ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਕਾਕਰਨ ਦਿਵਸਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਅਤੇ ਵੈਕਸੀਨ ਰੋਕੂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ (VPDs) ਲਈ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਮਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।

2.2 ਜੱਚਾ ਸਿਹਤ

1. ਭਾਰਤੀ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਜਨਰਲ (ਆਰਜੀਆਈ) ਦੁਆਰਾ ਜੁਲਾਈ 2020 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਮੂਨਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਐਸਆਰਐਸ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਜਣੇਪਾ ਮੌਤ ਅਨੁਪਾਤ (ਐਮਐਮਆਰ) 2015-17 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ 100,000 ਜਨਮ 122 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 2016-18 ਵਿੱਚ 113 ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 

2. ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਤ੍ਰਿਤਵ ਆਸ਼ਵਾਸਨ (ਸੁਮਨ): ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐਮਐੱਚਐੱਫਡਬਲਯੂ) ਨੇ 10 ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਨੂੰ ਸੁਮਨ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹਰੇਕ ਔਰਤ ਲਈ ਸਨਮਾਨ, ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਕਾਰ, ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਦਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਜਰਬਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਲਈ ਜ਼ੀਰੋ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕੀਤੀ। ਸੁਮਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜਣੇਪੇ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਜੂਦਾ ਸਕੀਮਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥਾਂ 'ਤੇ  ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ਜੋ ਹੱਕਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੇ ਵੱਧ ਕੇ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸੇਵਾ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। 

3. ਮਿਡਵਾਈਫਰੀ ਐਜੂਕੇਟਰ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਦੇਖਭਾਲ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਿਡਵਾਈਫਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨੀਤੀਗਤ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਦਸੰਬਰ 2018 ਵਿਚ ਹੋਏ ਪਾਰਟਨਰ ਫੋਰਮ ਦੌਰਾਨ “ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਦਾਈਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼, 2018” ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਮਿਡਵਾਈਫਰੀ ਐਜੂਕੇਟਰਸ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬੈਚ 6 ਨਵੰਬਰ 2019 ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਡਵਾਈਫਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸੰਸਥਾ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿਖੇ ਆਰੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

4. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਤ੍ਰਿਤਵ ਅਭਿਆਨ (ਪੀਐਮਐਸਐਮਏ):

• ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਹੁਣ ਤੱਕ, 2.60 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ (ਏਐਨਸੀ) ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ, 19.61 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪੀਐਮਐਸਐਮਏ ਅਧੀਨ ਰਜਿਸਟਰਡ 6,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਲੰਟੀਅਰ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। 

• ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ (9 ਦਸੰਬਰ 20 ਤੱਕ), ਪੀਐੱਮਐੱਸਐੱਮਏ ਅਧੀਨ 16.78 ਲੱਖ ਏਐੱਨਸੀ ਚੈਕਅਪ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ 2.36 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪੀਐੱਮਐੱਸਐੱਮਏ ਅਧੀਨ 274 ਵਲੰਟੀਅਰ ਰਜਿਸਟਰ ਹੋਏ।

5. ਲਕਸ਼ਿਆ:

• ਲਕਸ਼ਿਆ (9 ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ (ਦਸੰਬਰ 2017) ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 263 ਲੇਬਰ ਰੂਮ ਅਤੇ 229 ਜਣੇਪਾ ਓਟੀ ਨੇ ਲੱਕੱਸ਼ਿਆ ਅਧੀਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

• ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੌਰਾਨ, 08 ਲੇਬਰ ਰੂਮ ਅਤੇ 08 ਮੈਟਰਨਟੀ ਓਟੀਜ਼ ਨੂੰ ਲਕਸ਼ਿਆ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

6. ਜੇਐੱਸਵਾਈ: 40.04 ਲੱਖ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ-ਸਤੰਬਰ 2020 (ਆਰਜ਼ੀ ਅੰਕੜੇ, 2020-21) ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜੇਐਸਵਾਈ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। 

7. ਵਿਆਪਕ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇਖਭਾਲ (ਸੀਏਸੀ): ਜੂਨ, 2020 ਤੱਕ14,500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਐਮਓਜ਼ ਨੂੰ ਸੀਏਸੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਸੀਏਸੀ 'ਤੇ ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ (ਟੀਓਟੀ) ਦੀ ਵਰਚੁਅਲ ਸਿਖਲਾਈ ਨਵੰਬਰ 2020 ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਲੱਦਾਖ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ।

3.3 ਬਾਲ ਸਿਹਤ

1. ਸੁਵਿਧਾ ਅਧਾਰਤ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ (ਐਫਬੀਐਨਸੀ)ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ: ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ / ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਪੱਧਰ 'ਤੇ 894 ਨਵਜੰਮੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇਕਾਈਆਂ (ਐਸਐਨਸੀਯੂ) ਅਤੇ ਐਫਆਰਯੂ / ਸੀਐਚਸੀ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ 2,579 ਨਵਜੰਮੇ ਸਥਿਰਤਾ ਇਕਾਈਆਂ (ਐਨਬੀਐਸਯੂ) ਬਿਮਾਰ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਕੁੱਲ 6.73 ਲੱਖ ਬਿਮਾਰ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ (ਅਪ੍ਰੈਲ-ਨਵੰਬਰ, 2020) ਵਿਖੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਵਜੰਮੇ ਦੇਖਭਾਲ ਇਕਾਈਆਂ (ਐਸਐਨਸੀਯੂ) ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 

2. ਦੇਸ਼ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ “ਹਰ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਕੁਆਲਟੀ, ਇਕੁਇਟੀ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨਾਲ" 'ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਸਬੰਧੀ ਹਫਤਾ -2020' ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਸੁਵਿਧਾ ਅਧਾਰਤ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕੇਅਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਧੀਨ ਦੋ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪੈਕੇਜਾਂ - ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ “ਨਵਜਾਤ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਜ (ਐੱਨਐੱਸਕੇ)” ਅਤੇ “ਨਵਜੰਮੇ ਲਈ ਸਥਿਰਤਾ ਇਕਾਈਆਂ (ਐਨਬੀਐਸਯੂ)” ਨੂੰ ਮਾਨਯੋਗ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ 20 ਨਵੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

3. ਘਰ ਅਧਾਰਤ ਨਵਜੰਮੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ (ਐਚਬੀਐਨਸੀ) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ: ਕੁੱਲ 25.38 ਲੱਖ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਘਰੇਲੂ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਪਰੈਲ-ਜੂਨ 2020 ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੌਰਾਨ 80,774 ਦੀ ਪਛਾਣ ਬੀਮਾਰ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ  ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

4. ਜਵਾਨ ਬੱਚੇ ਦੀ ਹੋਮ ਬੇਸਡ ਕੇਅਰ (ਐਚਬੀਵਾਈਸੀ): ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ 242 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ (2019-20) ਦਾ ਵਾਧੂ 275 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਯਾਨੀ ਕਿ ਕੁੱਲ 517 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਤੱਕ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਪਰੈਲ-ਸਤੰਬਰ, 2020 ਦੌਰਾਨ 29.5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ  (3 ਮਹੀਨੇ -15 ਮਹੀਨੇ) ਦਾ ਆਸ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਚੈੱਕ ਅੱਪ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

5. ਇੰਟੈਂਸੀਫਾਈਡ ਡਾਇਰੀਆ ਕੰਟਰੋਲ ਫੋਰਟਨਾਈਟ (ਆਈਡੀਸੀਐੱਫ), 2019 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਇਕੋ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਦੇ 13.37 ਕਰੋੜ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਟੀਚੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੇ 10.01 ਕਰੋੜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਓਆਰਐੱਸ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 2020 ਰਾਊਂਡ ਲਈ ਆਈਡੀਸੀਐਫ / ਦਸਤ ਰੋਕੂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਡਾਟਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹੈ। 

6. ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੀਵਰਮਿੰਗ ਡੇਅ (ਐਨਡੀਡੀ): ਫਰਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਐਨਡੀਡੀ ਦੇ 10ਵੇਂ ਗੇੜ ਦੌਰਾਨ, 1-19 ਸਾਲ ਦੇ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਦੇ ਲਗਭਗ 11.02 ਕਰੋੜ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 11.66 ਕਰੋੜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਐਲਬੇਂਡਾਜ਼ੋਲ ਗੋਲੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।  ਐਨਡੀਡੀ ਦਾ 11ਵਾਂ ਗੇੜ ਅਗਸਤ-ਨਵੰਬਰ, 2020 ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੌਰਾਨ 34 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

7. ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ ਕੇਂਦਰ: ਲਗਭਗ 2.25 ਲੱਖ ਗੰਭੀਰ ਕੁਪੋਸ਼ਣ (SAM) ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ 2019-20 ਦੌਰਾਨ 1,072 ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਖੇ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 2020-21 (ਅਪ੍ਰੈਲ-ਸਤੰਬਰ’20) ਦੌਰਾਨ, 32,129 ਗੰਭੀਰ ਕੁਪੋਸ਼ਣ (SAM) ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ 1,077 ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ ਕੇਂਦਰਾਂ (ਐਨਆਰਸੀ) ਵਿਖੇ ਇਲਾਜ ਮਿਲਿਆ।

8. ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੇਂਦਰ (ਐਲਐਮਸੀ): ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-2021 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੂਨ 2020 (ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ) ਤੱਕ, 7 ਰਾਜਾਂ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਗੋਆ, ਗੁਜਰਾਤ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) 15 ਸੀਐੱਲਐੱਮਸੀ ਅਤੇ 2 ਐਲਐਮਯੂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।  

1. ਅਨੀਮੀਆ ਮੁਕਤ ਭਾਰਤ (ਏਐਮਬੀ) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਅਪ੍ਰੈਲ-ਸਤੰਬਰ, 2020) ਤਹਿਤ 

• 6 ਤੋਂ 59 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਦੇ 1.11 ਕਰੋੜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਆਇਰਨ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ (ਆਈਐੱਫਏ) ਦੇ ਸਿਰਪ ਦੀਆਂ 8-10 ਖੁਰਾਕਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। 

• 5-9 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਦੇ 50.7 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 4-5 ਆਈਐਫਏ ਪਿੰਕ ਗੋਲੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। 

• 10-19 ਸਾਲ (ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ) ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਦੇ 62.4 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 4-5 ਆਈਐਫਏ ਬਲੂ ਗੋਲੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ। 

• 10-19 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਦੇ 16.7 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ (ਸਕੂਲੀ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿਚੋਂ) ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 4-5 ਆਈਐੱਫਏ ਨੀਲੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। 

• ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 9.74 ਲੱਖ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ 180 ਆਈਐੱਫਏ ਰੈੱਡ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। 

9. ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਲ ਸਵੱਛਤਾ ਕਾਰਜਕਰਮ (ਆਰਬੀਐਸਕੇ): ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੌਰਾਨ, ਆਰਬੀਐਸਕੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀਆਂ ਮੋਬਾਈਲ ਹੈਲਥ ਟੀਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਫੀਲਡ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈਆਂ। 19.31 ਲੱਖ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰੈਲ-ਸਤੰਬਰ, 2020 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਰਬੀਐਸਕੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਡਿਲਿਵਰੀ ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਤੇ ਜਾਂਚਿਆ ਗਿਆ। 

10. ਨਮੂਨੀਆ ਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਮਾਜਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆਵਾਂ (ਸੈਨਸ): ਸੈਨਸ ਮੁਹਿੰਮ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 12 ਨਵੰਬਰ, 2020 ਤੋਂ - 28 ਫਰਵਰੀ 2021 ਤੱਕ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਨਮੂਨੀਆ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਚਪਨ ਦੇ ਨਮੂਨੀਆ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਬਚਾਅ, ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ।

3.4 ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ

• ਕੁੱਲ ਨਸਬੰਦੀਆਂ : 2020-21 ਵਿੱਚ (ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ) 6.46 ਲੱਖ ਨਸਬੰਦੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। 

• ਪੋਸਟ-ਪਾਰਟਮ ਆਈਯੂਸੀਡੀ (ਪੀਪੀਆਈਯੂਸੀਡੀ): ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 (ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ) ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 13.41 ਲੱਖ ਪੀਪੀਆਈਯੂਸੀਡੀ ਪਾਉਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੀਪੀਆਈਯੂਸੀਡੀ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ ਦਰ 16.5% ਹੈ।

• ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਐਮਪੀਏ (ਅੰਤਰਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ): ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 (ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ) ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 8.10 ਲੱਖ ਖੁਰਾਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

• ਗੈਰ-ਹਾਰਮੋਨਲ ਪਿਲ ਸੈਂਚ੍ਰੋਮੈਨ (ਛਾਇਆ) - ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 (ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ) ਵਿੱਚ ਸੈਂਚ੍ਰੋਮੈਨ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ 25.90 ਲੱਖ ਸਟ੍ਰਿਪਜ਼ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ। 

4. ਮਿਸ਼ਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਕਾਸ (ਐਮਪੀਵੀ) - ਐਮਪੀਵੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਵੰਬਰ ਅਤੇ 2016 ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਉੱਚ ਫੋਕਸ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ 3 ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦਰ (ਟੀਐੱਫਆਰ) ਵਾਲੇ 146 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (57), ਬਿਹਾਰ (37), ਰਾਜਸਥਾਨ (14), ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (25), ਛੱਤੀਸਗੜ (2), ਝਾਰਖੰਡ (9) ਅਤੇ ਅਸਾਮ (2) ਜਿਲ੍ਹੇ ਹਨ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 44% ਬਣਦਾ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 (ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ:

• ਨਸਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ - 34,633

• ਪੀਪੀਆਈਯੂਸੀਡੀ ਪਾਉਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ - 1.38 ਲੱਖ

3.5 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਵਸਥ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ (ਆਰਕੇਐਸਕੇ)

12.85 ਲੱਖ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਨੇ ਅਡੋਲਸੈਂਟ ਫ੍ਰੈਂਡਲੀ ਹੈਲਥ ਕਲੀਨਿਕਾਂ (ਏਐਫਐੱਚਸੀ) ਵਿਖੇ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਅਤੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਏਐਫਐਚਸੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਤੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ 7,980 (ਮਾਰਚ 2020 ਵਿਚ) ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 8,020 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 

 47.73 ਲੱਖ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਨੂੰ ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਤੱਕ ਪੋਸ਼ਣ ਸਿਹਤ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਸਪਤਾਹਿਕ ਆਇਰਨ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਪੂਰਕ (ਡਬਲਯੂਐੱਫਐੱਫਐੱਸ) ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 (ਸਤੰਬਰ 2020 ਤੱਕ) ਵਿੱਚ 78,098 ਪੀਅਰ ਐਜੂਕੇਟਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਨਾਲ ਪੀਅਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਗਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

 10,934 ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਿਹਤ ਸਿਹਤ ਦਿਵਸ (ਏਐਚਡੀ), ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਿਹਤ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਉਪਲਬਧ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਤਿਮਾਹੀ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸਤੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਕੂਲ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅੰਬੈਸਡਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀ:

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਅਧੀਨ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅੰਬੈਸਡਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਵਿਭਾਗ, ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਪਹਿਲ ਹੈ।

ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ 11 ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

3.6 ਗਰਭਧਾਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀ-ਨੈਟਲ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਤਕਨੀਕ (ਪੀਸੀ ਅਤੇ ਪੀਐਨਡੀਟੀ):

ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਜੂਨ 2020 ਦੀ ਤਿਮਾਹੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਰਿਪੋਰਟ (ਕਿਊਆਰਪੀਆਰ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁੱਲ 68,818 ਨਿਦਾਨ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪੀਸੀ ਅਤੇ ਪੀਐਨਡੀਟੀ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੁੱਲ 2,220 ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਤੇ ਸੀਲ ਅਤੇ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ 3,116 ਅਦਾਲਤੀ ਕੇਸ ਦਾਇਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 6017 ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 145 ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਮੈਡੀਕਲ ਲਾਇਸੈਂਸ ਮੁਅੱਤਲ / ਰੱਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਪੀਸੀ ਐਂਡ ਪੀਐਨਡੀਟੀ ਐਕਟ 1994 ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੇਂਦਰੀ ਸੁਪਰਵਾਈਜ਼ਰੀ ਬੋਰਡ (ਸੀਐਸਬੀ) ਦੀ 28 ਵੀਂ ਬੈਠਕ 2 ਦਸੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਹੋਈ। ਮਹਾਮਾਰੀ ਸੰਕਟ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਇੱਕ  ਵਰਚੁਅਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਹੋਈ। 

ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਉਪਕਰਣ ਨੂੰ 16 ਅਕਤੂਬਰ , 2019 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਨੰ. ਐਸਓ. 3721 (ਈ) ਦੁਆਰਾ ਡਰੱਗਜ਼ ਐਂਡ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਐਕਟ 1945 ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਦਵਾਈ ਵਜੋਂ,  ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ / ਆਯਾਤ / ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਡਰੱਗ ਕੰਟਰੋਲਰ ਤੋਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ 1 ਨਵੰਬਰ, 2020 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਨਿਯਮ, 2014 ਵਿੱਚ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਨੰ. ਜੀ.ਐੱਸ.ਆਰ. 419 (ਈ) ਮਿਤੀ 26/06/2020 ਦੁਆਰਾ ਸੋਧੇ ਗਏ ਹਨ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਸਦਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੋਧਾਂ ਨੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ: ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਨੁਪਾਤ 1: 4 ਤੋਂ 1: 1 ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਐਮਸੀਆਈ / ਐਨਐਚਸੀ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਨੰਬਰ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਚਾਰ ਰਾਜਾਂ (ਕਰਨਾਟਕ, ਗੁਜਰਾਤ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਸਮੇਤ ਸਮੀਖਿਆ ਬੈਠਕਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਦਿੱਲੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਢੁਕਵੀਆਂ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਪੀਐਨਡੀਟੀ ਨੋਡਲ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ  ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਲੀ ਰਾਜ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਨਾਲ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਅਤੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਯਤਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਨਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਨਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ 3 ਅੰਕ ਹੈ ਜੋ 2015-17 ਵਿੱਚ 896 ਤੋਂ 2016-18 ਵਿੱਚ 899 ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤੇ ਗਏ 22 ਰਾਜਾਂ ਵਿਚੋਂ 15 ਅੰਕ ਰਾਜਸਥਾਨ , ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (12 ਅੰਕ), ਗੁਜਰਾਤ (11 ਅੰਕ), ਹਰਿਆਣਾ, ਅਸਾਮ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 10 ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਮੌਤ ਦਰ (U5MR), ਲਿੰਗ ਭੇਦਭਾਵ ਦਾ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਸੰਕੇਤਕ ਹੈ, ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ 45 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 2018 ਵਿੱਚ 36 ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਤਾਜ਼ਾ ਨਮੂਨਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਰਵੇਖਣ (ਐਸਆਰਐਸ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ 2018 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ।

4. ਟੀਬੀ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਨਟੀਈਪੀ)

        ਆਲਮੀ ਟੀਚਿਆਂ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, 2025 ਤੱਕ ਟੀਬੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਥਿਰ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚੇ (ਐਸਡੀਜੀ) ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਟੀਚੇ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਸੋਧੇ ਗਏ ਟੀਬੀ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਲੋਗੋ ਇਸ ਸਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਤੱਕ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੁੱਲ 14.75 ਲੱਖ ਟੀਬੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 2019 ਦੀ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 27% (20.28 ਲੱਖ ਕੇਸ) ਦੀ ਕਮੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਟੀਬੀ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਮੀ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਕਾਰਨ ਟੀਬੀ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ 'ਤੇ -19 ਮਹਾਮਾਰੀ, ਉਪਲਬਧ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਮੁੜ ਵੰਡ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 36,514 ਡਰੱਗ ਰੋਧਕ ਟੀਬੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਅਗਸਤ 2020 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਲਗਭਗ 1, 27,816 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਬਾਇਲੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਅਪ੍ਰੈਲ 2018 ਤੋਂ, 36.8 ਲੱਖ ਟੀਬੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਤੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਨਿੱਕਸ਼ਾ ਪੋਸ਼ਣ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ 928.8 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਟੀਬੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਸਨ:

• ਟੀਬੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਗਾਊਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਰਾਜਾਂ / ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ  ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। 

• ਦੋ-ਦਿਸ਼ਾਵੀ ਟੀਬੀ-ਕੋਵਿਡ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ : ਟੀਬੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਕੋਵਿਡ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਕੋਵਿਡ ਪਾਜ਼ੀਟਿਵ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਟੀਬੀ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ। 

• ਟੀਬੀ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਕੋਵਿਡ ਜ਼ੋਨਾਂ (ਲਾਲ, ਸੰਤਰੀ, ਅਤੇ ਹਰੇ) ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਆਈਐੱਲਆਈ/ਐੱਸਏਆਰਆਈ/ ਕੋਵਿਡ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ। 

• ਟੀਬੀ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਲੈਬਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਸਟਾਫ ਦੁਆਰਾ ਨਿੱਜੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। 

• ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦੀ ਸਰਬੋਤਮ ਉਪਯੋਗਤਾ ਲਈ ਡੀਆਰ-ਟੀਬੀ ਅਤੇ ਡੀਐਸ-ਟੀਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰੀ-ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਮੁਲਾਂਕਣਾਂ ਸਮੇਤ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਟੀਬੀ-ਕੋਵਿਡ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। 

• ਟੀਬੀ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਲਈ ਬਲਾਕ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਅਣੂ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ-ਸਾਰੇ ਟੀਬੀ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨਏਏਟੀ ਵਲੋਂ ਸਮੀਅਰ ਮਾਈਕਰੋਸਕੋਪੀ ਤਬਦੀਲੀ।   

• ਸਬ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਪੀਐਚਸੀ, ਪੀਐਚਸੀ ਤੋਂ ਸੀਐਚਸੀ ਅਤੇ ਸੀਐਚਸੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ / ਸੀਡੀਐਸਟੀ / ਆਈਆਰਐਸ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਮੂਨਾ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ। 

• ਰੈੱਡ ਜ਼ੋਨਾਂ / ਕੰਟੇਨਮੈਂਟ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ। 

• ਗ੍ਰੀਨ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਐਕਟਿਵ ਟੀਬੀ ਕੇਸ ਲੱਭਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ / ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਕੋਵਿਡ ਕੇਸ ਹਨ। 

• ਛੂਤ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਟੀਬੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਲਈ ਸੰਪਰਕ ਟਰੇਸਿੰਗ। 

• ਘਰ ਅਧਾਰਤ ਨਮੂਨਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਟੈਸਟਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਤੱਕ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨਾ। 

• ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ।

5. ਨੈਸ਼ਨਲ ਤੰਬਾਕੂ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਨਟੀਸੀਪੀ)

ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ -19: ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ / ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਾਂ ਜੋ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਰਹਿਤ ਤੰਬਾਕੂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਥੁੱਕਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਲਈ ਢੁਕਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਲੋੜੀਂਦੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਸਕਣ। ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਦੇ  ਜੋਖਮ ਵੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੌਰਾਨ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ। ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਥੁੱਕਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵੀ ਚਲਾਈਆਂ ਹਨ। 

ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਮਨਾਹੀ: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 18 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ 'ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਿਗਰੇਟ (ਉਤਪਾਦਨ, ਨਿਰਮਾਣ, ਆਯਾਤ, ਨਿਰਯਾਤ, ਆਵਾਜਾਈ, ਵਿਕਰੀ, ਵੰਡ, ਭੰਡਾਰਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ) ਆਰਡੀਨੈਂਸ, 2019' ਦੁਆਰਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ-ਸਿਗਰੇਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਯੰਤਰਾਂ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਈ ਹੈ। ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਿਗਰੇਟ (ਉਤਪਾਦਨ, ਨਿਰਮਾਣ, ਆਯਾਤ, ਨਿਰਯਾਤ, ਆਵਾਜਾਈ, ਵਿਕਰੀ, ਵੰਡ, ਭੰਡਾਰਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ) ਐਕਟ, 2019 ਦੁਆਰਾ 5 ਦਸੰਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲੈ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚਲੀ ਸਮੱਸਿਆ, ਈ-ਸਿਗਰੇਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦੀ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਂਦਿਆਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਰੋਕਣ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਨਿਰਣਾਤਮਕ ਪੂਰਵ-ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਨਾ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਬਾਅਦ। 

6. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਿਹਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯੋਜਨਾ (ਪੀਐੱਮਐੱਸਐੱਸਵਾਈ)

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਿਹਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯੋਜਨਾ (ਪੀਐੱਮਐੱਸਐੱਸਵਾਈ) ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਦੇਖਭਾਲ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਮਰੱਥਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਿਫਾਇਤੀ / ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਿਆਰੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਵੀ ਹੈ। ਸਕੀਮ ਦੇ ਦੋ ਵਿਆਪਕ ਹਿੱਸੇ ਸਨ:

• ਏਮਜ਼ ਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ;

• ਪੁਰਾਣੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ (ਜੀਐੱਮਸੀ) ਦੀ ਅਪਗ੍ਰੇਡਿੰਗ

ਪਿਛਲੇ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ 22 ਨਵੇਂ ਏਮਜ਼ ਅਤੇ 75 ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਅਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

6.1 ਫੇਜ਼ -1 ਦੇ ਅਧੀਨ ਛੇ ਏਮਜ਼:

ਪੜਾਅ- I (ਏਮਜ਼-ਭੋਪਾਲ, ਏਮਜ਼-ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ, ਏਮਜ਼-ਜੋਧਪੁਰ, ਏਮਜ਼-ਪਟਨਾ, ਏਮਜ਼-ਰਾਏਪੁਰ ਅਤੇ ਏਮਜ਼-ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼) ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਛੇ ਏਮਜ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ।  ਹਸਪਤਾਲ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ, ਟਰੌਮਾ, ਬਲੱਡ ਬੈਂਕ, ਆਈਸੀਯੂ, ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਅਤੇ ਪੈਥੋਲੋਜੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 

ਇਸ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੇ ਬੈੱਡਾਂ ਵਿੱਚ 1000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 100 ਪੀਜੀ ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ 150 ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਇਨ੍ਹਾਂ ਏਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹਸਪਤਾਲ ਬਲਾਕ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ ਟੈਸਟ ਲੈਬ ਇਸ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। 

6.2 ਫੇਜ਼ -II, IV, V, VI ਅਤੇ VII ਅਧੀਨ ਹੋਰ ਨਵੇਂ ਏਮਜ਼:

ਅਗਲੇ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਬਨਿਟ ਦੁਆਰਾ 16 ਏਮਜ਼ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ / ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਦੂਸਰੇ ਨਵੇਂ ਏਮਜ਼ ਲਈ, ਦਰਭੰਗਾ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

ਸੀਮਿਤ ਓਪੀਡੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 5 ਏਮਜ਼ ਨਾਗਪੁਰ, ਰਾਏਬਰੇਲੀ, ਮੰਗਲਾਗੀਰੀ, ਗੋਰਖਪੁਰ ਅਤੇ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਏਮਜ਼ ਮੰਗਲਾਗਿਰੀ, ਏਮਜ਼ ਨਾਗਪੁਰ ਅਤੇ ਏਮਜ਼ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਸੀਮਿਤ ਓਪੀਡੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸੀਮਤ ਆਈਪੀਡੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਏਮਜ਼ ਮੰਗਲਾਗੀਰੀ ਅਤੇ ਏਮਜ਼ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ ਟੈਸਟ ਲੈਬ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। 

ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 100 ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੇ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਕੋਰਸ ਅੱਠ ਨਵੇਂ ਏਮਜ਼ ਮੰਗਲਾਗੀਰੀ, ਨਾਗਪੁਰ, ਰਾਏਬਰੇਲੀ, ਕਲਿਆਣੀ, ਗੋਰਖਪੁਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਦੇਵਘਰ ਅਤੇ ਬੀਬੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। 50 ਸੀਟਾਂ ਵਾਲਾ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਕੋਰਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਸ਼ਨ ਮੌਜੂਦਾ ਸੈਸ਼ਨ (2020-21) ਤੋਂ ਚਾਰ ਨਵੇਂ ਏਮਜ਼ ਗੁਹਾਟੀ, ਜੰਮੂ, ਰਾਜਕੋਟ ਅਤੇ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।

9 ਏਮਜ਼, ਏਮਜ਼ ਰਾਏਬਰੇਲੀ, ਨਾਗਪੁਰ, ਮੰਗਲਾਗੀਰੀ, ਕਲਿਆਣੀ, ਗੋਰਖਪੁਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਬਿਲਾਸਪੁਰ, ਗੁਹਾਟੀ ਅਤੇ ਦੇਵਘਰ ਜੋ ਕਿ ਨਿਰਮਾਣ ਅਧੀਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਵੰਤੀਪੁਰਾ (ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ), ਸਾਂਭਾ (ਜੰਮੂ ਵਿੱਚ) ਅਤੇ ਰਾਜਕੋਟ (ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ) ਵਿਖੇ ਏਮਜ਼ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।

6.3. ਮੌਜੂਦਾ ਜੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਅਪਗ੍ਰੇਡਿੰਗ:

ਅਪਗ੍ਰੇਡਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ / ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਜੀਐੱਮਸੀਆਈ) ਵਿੱਚ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਬਲਾਕਸ / ਟਰੌਮਾ ਕੇਅਰ ਸੈਂਟਰਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿਹਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ / ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ / ਟਰੌਮਾ ਸੈਂਟਰ ਦੇ 46 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2000 ਆਈਸੀਯੂ ਬੈੱਡਾਂ ਸਮੇਤ 10000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਬੈੱਡ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਹੇਠ 3 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਲੜੀ  ਨੰ.	ਜੀਐੱਮਸੀ/ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਨਾਂਅ	ਰਾਜ	ਪੜਾਅ	ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਕਿਸਮ	ਕੁੱਲ ਬੈੱਡ	ਆਈਸੀਯੂ ਬੈੱਡ	ਸੁੱਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਸਹੂਲਤਾਂ
	ਜੀਐਮਸੀ ਯਵਤਮਾਲ	ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ	III	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	231	36	6
	ਜੀਐਮਸੀ ਇੰਦੌਰ	ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼	II	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	218	54	10
	ਐਮਐਲਐਨ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ, ਅਲਾਹਾਬਾਦ	ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼	III	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	233	52	8

ਉਪਰੋਕਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ 5 ਜੀਐੱਮਸੀ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਬਲਾਕ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਇਆ।

ਲੜੀ  ਨੰ.	ਜੀਐੱਮਸੀ/ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਨਾਂਅ	ਰਾਜ	ਪੜਾਅ	ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਕਿਸਮ	ਕੁੱਲ ਬੈੱਡ	ਆਈਸੀਯੂ ਬੈੱਡ	ਸੁੱਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਸਹੂਲਤਾਂ
	ਸਰਕਾਰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ	ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼	III	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	208	40	8
	ਕਾਕਤੀਆ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ	ਤੇਲੰਗਾਨਾ	III	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	249	39	10
	ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼	ਤੇਲੰਗਾਨਾ	III	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	210	42	8
	ਅਸਾਮ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ	ਅਸਾਮ	III	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	266	62	6
	ਪਾਟਲੀਪੁੱਤਰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ	ਝਾਰਖੰਡ	III	ਐੱਸਐੱਸਐੱਚ	200	40	8

22 ਜੀਐਮਸੀ 'ਤੇ ਐਸਐਸਬੀ ਅਤੇ ਟਰੌਮਾ ਸੈਂਟਰਾਂ ਨੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹਸਪਤਾਲ ਬਲਾਕਾਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। 5000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਲੱਗ ਬਿਸਤਰੇ ਅਤੇ 1250 ਆਈਸੀਯੂ ਬੈੱਡ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ।

7. ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ

1. ਇਤਿਹਾਸਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਐਕਟ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਅਗਸਤ, 2019 ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ 25 ਸਤੰਬਰ, 2020 ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲਾਂ ਪੁਰਾਣੀ ਐਮਸੀਆਈ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਮੈਡੀਕਲ ਕੌਂਸਲ ਐਕਟ, 1956 ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਢਾਂਚਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤਬਦੀਲੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਲੈਕਟ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚੁਣੇ ਜਾਣਗੇ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਏਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਆਲਟੀ ਅਤੇ ਕਿਫਾਇਤੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਪੇਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਮਿਆਰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਯੂਜੀ ਅਤੇ ਪੀਜੀ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐਨਐਮਸੀ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ, ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟਾਂ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਗਜ਼ਿਟ ਟੈਸਟ (ਐਨਐੱਸਟੀ) ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ, ਨਿੱਜੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਡੀਮਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ 50% ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਫੀਸ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਦਰਜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

2. ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚ 30,301 ਸੀਟਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ 2014 (30,191 ਸੀਟਾਂ) ਤੋਂ 2020 (54,348) (ਭਾਵ 55.75%) ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪੀਜੀ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚ 24,084 (ਭਾਵ 79.77%) ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2014 ਦੀਆਂ 30,191 ਸੀਟਾਂ ਨੂੰ 2020 ਤੱਕ 54,275 ਸੀਟਾਂ ਤਕ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ। 

3. ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ, 179 ਨਵੇਂ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 562 (ਸਰਕਾਰੀ: 286, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ: 276) ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹਨ। 

4. ਸੈਂਟਰਲ ਸਪਾਂਸਰਡ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਨਵੇਂ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ 157 ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 47 ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ 157 ਕਾਲਜਾਂ ਵਿਚੋਂ 39 ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

5. ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਮਿਆਰਾਂ ਦੀ ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ (ਐਮਐਸਆਰ): ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਐਮਐਸਆਰ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਵੇਂ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਲਾਗਤ ਅਤੇ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਘਟਾਏਗਾ।

6. ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਦੋ ਸਾਲ ਪੋਸਟ ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਡਿਪਲੋਮਾ: ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕੋਰਸਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਿਆਂ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਬੋਰਡ (ਐਨਬੀਈ) ਨੇ ਅੱਠ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਭਾਵ  ਅਨੱਸਥੀਸੀਆ, ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਓਬਸਟੈਟਿਕਸ, ਬਾਲ ਰੋਗ, ਈਐਨਟੀ, ਅੱਖਾਂ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਡੀਸਨ, ਟੀਬੀ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਰੇਡੀਓਡਾਇਗਨੋਸਿਸ ਵਿੱਚ ਡਿਪਲੋਮਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।  

7. ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਲਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਸਕੀਮ: ਐਮਸੀਆਈ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਜੀ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਸਕੀਮ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿਖਲਾਈ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ / ਤੀਜੇ ਸਾਲ ਦੇ ਪੀਜੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਹੋਣਗੇ।

8. ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਗਠਨ ਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਇਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ, ਸਰਕਾਰ ਨਰਸਿੰਗ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਸਥਾਗਤ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਭਾਰਤੀ ਨਰਸਿੰਗ ਕੌਂਸਲ ਐਕਟ, 1947, ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਐਕਟ, 1948 ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਜਾਣ। ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਖਲਾਅ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕ ਬਿੱਲ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਮੁੱਢਲਾ ਅਧਾਰ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤਬਦੀਲੀ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਸਿਲੈਕਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਮੈਰਿਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

8. ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ

8.1 ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਅਤੇ ਡਾ. ਰਾਮ ਮਨੋਹਰ ਲੋਹੀਆ ਹਸਪਤਾਲ (ਏਬੀਵੀਆਈਐਮਐਸ ਅਤੇ ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲ ਹਸਪਤਾਲ)

1. ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਕੋਰਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ: ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ / ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਨੇ ਪੀਜੀਆਈਐਮਈਆਰ ਅਤੇ ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ “ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਅਤੇ ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲ ਹਸਪਤਾਲ” ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਆਰਟ ਲੈਬਜ਼, ਡਿਸਸੈਕਸ਼ਨ ਹਾਲ, ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹਾਲ, ਲੈਕਚਰ ਥੀਏਟਰ, ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਆਦਿ ਹਨ। 

2. ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਬਲਾਕ: ਹਸਪਤਾਲ ਨੇ ਜੀ-ਪੁਆਇੰਟ ਵਿਖੇ ਖਾਲੀ ਪਲਾਟ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ 600+ ਬਿਸਤਰਿਆਂ ਵਾਲਾ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਬਲਾਕ (ਐਸਐਸਬੀ) 3 ਬੇਸਮੈਂਟ + ਜੀਐਫ + 11 ਉੱਪਰਲੀਆਂ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਈਐਫਸੀ ਨੇ 18.02.2019 ਨੂੰ ਹੋਈ ਆਪਣੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ 572.61 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸੀਪੀਡਬਲਯੂਡੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੀਪੀਡਬਲਯੂਡੀ ਦੁਆਰਾ ਟੈਂਡਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਤ ਮਿਆਦ 24 ਮਹੀਨੇ ਹੈ।

3. ਨਵਾਂ ਹੋਸਟਲ ਬਲਾਕ: ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਉੱਤੇ 824 ਕਮਰੇ ਨਵੇਂ ਹੋਸਟਲ ਬਲਾਕ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ 178 ਕਰੋੜ ਹੈ। ਐਚਐਸਸੀਸੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਲਾਹਕਾਰ ਹੈ। 5 ਵੀਂ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

4. ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲਐਚ ਹਸਪਤਾਲ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੀਡੀਆਟ੍ਰਿਕ ਕੈਥ ਲੈਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੀਡੀਆਟ੍ਰਿਕ ਕਾਰਡੀਓਲੌਜੀ ਵਿਭਾਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।

5. ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲਐਚ ਰੋਬੋਟਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰਜੀਕਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਰਜਰੀ ਕਰਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। 

6. ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲਐਚ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੀਵਰ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀਆਂ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ। 

7. ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲਐੱਚ ਵਿਖੇ ਈ-ਆਫਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 

8. ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲਐਚ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਲੋਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਕੋਰੋਨਾ ਨੋਡਲ ਸੈਂਟਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੋਰੋਨਾ ਮਰੀਜ਼ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਓਪੀਡੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰਪਿਤ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਆਈਸੀਯੂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਸਾਰੇ ਸ਼ੱਕੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਆਰਟੀਪੀਸੀਆਰ ਟੈਸਟ ਬਕਾਇਦਾ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਪਰੋਕਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਿਸ਼ਵ ਯੁਵਾ ਕੇਂਦਰ, ਚਾਣਕਿਆਪੁਰੀ ਵਿਖੇ 150 ਬਿਸਤਰਿਆਂ ਵਾਲੇ ਕੋਵਿਡ ਕੇਅਰ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਡਾ. ਆਰਐਮਐਲਐਚ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

8.2 ਲੇਡੀ ਹਾਰਡਿੰਗ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਐਸੋਸੀਏਟਡ ਹਸਪਤਾਲ। 

1. ਐਸੋਸੀਏਟਡ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਨੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜੋ ਕਿ 2020 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। 

ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ: -

1. ਲਾਲ ਜ਼ੋਨ

I. ਵਾਰਡ - 24 + 22 = 46

II. ਕੋਵਿਡ ਆਈਸੀਯੂ ਬੈੱਡ = 30

III. ਸੰਤਰੀ ਜ਼ੋਨ ਬੈੱਡ = 103 (ਸ਼ੱਕੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ)

2. ਕੋਵਿਡ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ। 

I. ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਬੈਡ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 30 ਬਿਸਤਰੇ ਤੱਕ ਵਧਾਈ ਗਈ। 

II. ਬੀਆਈਪੀਏਪੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ - 32

III. ਐਚਐਚਐੱਫਓ - ਸਹੂਲਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। 

IV. ਪਲਸ ਆਕਸੀਮੀਟਰ ਦੀ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ, ਪੀਪੀਈ ਕਿੱਟਸ, ਐਨ -95 ਮਾਸਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਪਤਕਾਰੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ। 

V. ਬਿਸਤਰੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਆਕਸੀਜ਼ਨ ਸਪਲਾਈ> 50 ਬਿਸਤਰੇ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

VI. ਕੋਵਿਡ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਫਲੂ-ਕਲੀਨਿਕ।

3. ਕੋਵਿਡ -19 ਪਰੀਖਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ:

I. ਐੱਲਐੱਚਐੱਮਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਟੈਸਟਿੰਗ ਲਈ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੈਸਟਿੰਗ ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ:

1. ਆਰਟੀਪੀਸੀਆਰ

2. ਸੀਬੀ ਨੈਟ

3. ਟਰੂਨੇਟ

ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜਿਥੇ ਟੈਸਟਿੰਗ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਸਨ। 40,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

II. ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਸੈਂਪਲਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਉਸਾਰੇ ਗਏ। 

4. ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਵਾਈਐਮਸੀਏ ਕੋਵਿਡ-ਕੇਅਰ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾਇਆ। 

5. ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਡਾਕਟਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। 

6. ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਸਾਰੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ ਅਤੇ ਨਾਨ-ਕੋਵਿਡ ਦੋਵਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੱਚਾ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬਹੁਤ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

7. ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ:

I. ਟੈਲੀਮੈਡੀਸਨ ਸਹੂਲਤਾਂ

II. ਬਲੈਂਡਡ ਟੀਚਿੰਗ 

III. ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਮਸ਼ਵਰੇ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਕੇ ਸਵੈ-ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹਾਂ ਸਮੇਤ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕੀਤਾ।

2. ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਮੁੜ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਯੋਜਨਾ (ਸੀਆਰਪੀ): -

(a) ਓਨਕਲੌਜੀ ਬਲਾਕ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਬਲਾਕ ਤਿਆਰ ਹਨ ਅਤੇ 31 ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਐਚਐਸਸੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। 

(b) ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਅਤੇ ਓਪੀਡੀ ਬਲਾਕ 31 ਮਾਰਚ 2021 ਤੱਕ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। 

3. ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸੀਟਾਂ: ਈਐਡਡਬਲਯੂਐਸ ਕੋਟੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਵਿੱਚ 24 ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸੀਟਾਂ ਵਧਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। 

4. ਅਧਿਆਪਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ: ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ, ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਕੋਰਸਾਂ ਲਈ। 

(ਏ) ਕੋਵਿਡ -ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਨ-ਲਾਈਨ ਟੀਚਿੰਗ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੋਵਿਡ -19 ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

(ਅ) ਨਿਯਮਤ ਕਲੀਨਿਕਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। 

(ਸੀ) ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਹਾਰਕ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਗਿਆਨ ਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

5. ਸਾਲਾਨਾ ਕਨਵੋਕੇਸ਼ਨ 12-12-22020 ਨੂੰ ਮਾਨਯੋਗ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

6. ਹਸਪਤਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਐਚਐੱਸਆਈਐੱਸ) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਲੈਬ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਤੁਰੰਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਲਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਕੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

7. ਐਲਐਚਐਮਸੀ ਅਤੇ ਐਸੋਸੀਏਟਡ ਹਸਪਤਾਲ ਪੀਐਮਜੇਵਾਏ ਲਈ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਹਨ।

8.3 ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ

1. ਕੋਵਿਡ - 19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: -

ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਆਈਸੀਐਮਆਰ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਡੀਟੀਐਚਐਚਐਸ ਅਤੇ ਐਮਓਐਚਐਫਡਬਲਯੂ ਯਾਨੀ ਹੀਮੋਗ੍ਰਾਮ, ਕੋਗੂਲੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਬਾਇਓਮਾਰਕਰਸ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। 

1. ਪੂਰਾ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਬਲਾਕ (ਐਸਐਸਬੀ) ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਵੱਖਰੇ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 

2. ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ 24 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

3. ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਹਾਈ-ਟੈਕ ਕੋਵਿਡ -19 ਲੈਬ ਆਰਟੀਪੀਸੀਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਟਰਾਈਨੇਟ, ਕੋਵਿਡ-19 ਰੈਪਿਡ ਐਂਟੀਜੇਨ ਟੈਸਟ, ਕੋਵਿਡ-19 ਏਲੀਸਾ ਟੈਸਟ ਲਈ ਐਨਈਬੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। 

4. ਸਰੀ ਵਾਰਡ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਜ਼ਿਲਾ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਨਵੇਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਬਲਾਕ, ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ, ਸਬ-ਐਕਿਊਟ ਸਾਹ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

5. ਕੋਵਿਡ -19 ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਕੋਰ ਟੀਮ ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਨੱਸਥੀਸੀਆ, ਮੈਡੀਸਨ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਗਾਇਨੀ ਅਤੇ ਓਬਜ਼ ਅਤੇ ਪੀਡੀਆਟ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਵੱਖਰਾ ਭਾਗ ਐਸਐਸਬੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

6. ਕੋਵਿਡ - 19 ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਜੇਆਰ / ਐਸਆਰ / ਨਰਸਿੰਗ ਸਟਾਫ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। 

7. ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਰਥਾਤ ਹੱਥ ਧੋਣ ਬਾਰੇ, ਸਮਾਜਿਕ ਦੂਰੀ, ਮਾਸਕ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਰੋਗਾਣੂ-ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਲਾਗ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਐਸਜੇਐਚ / ਵੀਐੱਮਐੱਮਸੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਅਮਲੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

8. ਓਲਡ ਕੈਜ਼ੁਅਲਿਟੀ ਬਲਾਕ, ਐਸਜੇਐਚ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਬੁਖਾਰ ਕਲੀਨਿਕ ਅਤੇ ਨਮੂਨਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ (ਆਰਟੀਪੀਸੀਆਰ) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

9. ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਵਿਘਨ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕੋਵਿਡ -19 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਾਇਲਸਿਸ ਵੀ ਨਿਯਮਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 

10.  ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਵੱਖਰੀਆਂ ਐਂਬੂਲੈਂਸਾਂ ਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। 

11.  ਕੋਵਿਡ -19 ਟੀਕਾਕਰਨ ਅਭਿਆਨ ਲਈ ਸੰਭਾਵੀ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

12. ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਬੁਝਾਊ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਲਈ ਨਿਰੰਤਰ ਅੱਗ ਬੁਝਾਊ ਅਭਿਆਨ, ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇ ਗਏ। 

2. ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 40 ਐਲਡੀਸੀ ਅਤੇ 8 ਪੀਡਬਲਯੂਡੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਸਨ। 

3. ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਲਈ “ਆਓ ਸਾਥ ਚਲੇਂ ” ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

4. ਦਾਖਲੇ / ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨਜ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ: -

ਇਸ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ਾਂ (ਦਾਖਲ) ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ: -

ਦਾਖਲਾ  ਜਨਵਰੀ - ਨਵੰਬਰ 2020	ਮੇਜਰ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ  ਜਨਵਰੀ - ਸਤੰਬਰ 2020	ਮਾਈਨਰ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ  ਜਨਵਰੀ - ਸਤੰਬਰ 2020	ਕੁੱਲ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਜਨਵਰੀ - ਸਤੰਬਰ 2020
101906	6828	4937	11765

 

5. ਅੰਕੜੇ (ਐਕਸ-ਰੇ ਜਾਂਚ)

ਸਾਲ	ਐਕਸ ਰੇ ਜਾਂਚ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ	1,51,387

 

6. ਗਾਇਨੀ ਅਤੇ ਓਬਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਜਣੇਪੇ ਦੇ ਅੰਕੜੇ: -

ਸਾਲ	ਜਣੇਪੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਜਨਵਰੀ - ਨਵੰਬਰ 2020	16961

 

7. ਓਪੀਡੀ ਹਾਜ਼ਰੀ: -

ਸਾਲ	ਓਪੀਡੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਜਨਵਰੀ - ਸਤੰਬਰ 2020	894815

 

8. ਖੇਡਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਦਾ ਕੇਂਦਰ: - ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ / ਸਰਜਰੀ

ਲੜੀ ਨੰਬਰ	ਸਾਲ	ਆਰਥੋ ਓਪੀਡੀ	ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪੀ ਓਪੀਡੀ	ਆਈਪੀਡੀ	ਓਟੀ
1	ਜਨਵਰੀ - ਨਵੰਬਰ 2020	23916	10124	852	692

 

8.4 ਨੀਗਰਹਮਜ਼, ਸ਼ਿਲਾਂਗ

A:   ਭੂਮੀ 

ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਲੈਕਟਰ, ਪੂਰਬੀ ਖਾਸੀ ਹਿਲਜ਼, ਨੇ 23 ਨਵੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਫੈਕਲਟੀ, ਸਮੂਹ ਏ, ਬੀ ਅਤੇ ਸੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਲਈ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ 20 ਏਕੜ ਵਾਧੂ ਜ਼ਮੀਨ ਨੀਗਰਹਮਜ਼ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ। 

ਬੀ: ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਾਸ

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ 10 ਬਿਸਤਰੇ ਦਾ ਕੋਵਿਡ -19 ਆਈਸੀਯੂ, 40 ਬੈੱਡਾਂ ਲਈ ਆਈਸੋਲੇਸ਼ਨ ਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੋਵਿਡ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਖ਼ੇਤਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸੀਐੱਮਏਏਵਾਈ ਸਕੀਮ (ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਸਕੀਮ) ਤਹਿਤ ਨੀਗਰਹਮਜ਼ ਵਿਖੇ ਨਕਦ ਰਹਿਤ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

• ਇੰਸਟੀਚਿਟ ਨੇ ਆਈਸੀਯੂ ਕੋਵਿਡ ਕੇਅਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਓਪੀਡੀ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ ਟੈਲੀਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਟ ਨੇ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੀਆਂ ਦਰਾਂ 'ਤੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਕੋਵਿਡ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀਆਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਧੀਨ ਲਿਆ ਹੈ। 

48 ਕਮਰਿਆਂ ਦਾ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ। 

ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਸਟਲ - 1, 88 ਬੈੱਡ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ

ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਸਟਲ - 2, 110 ਬੈੱਡ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 

ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਡਰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਸਟਲ I ਅਤੇ II ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ ਹੈ। 

ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨਰਸਿੰਗ ਕਾਲਜ ਦੀ ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ 31 ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਜਾਏਗੀ।

c.   ਖਰੀਦ

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਮੌਜੂਦਾ ਅਣਪਛਾਤੇ ਗੈਰ ਸਰਵਿਸ ਐਲਫਾ ਮੈਟਰਸ ਦੇ 48 ਯੂਨਿਟ ਵਾਪਸ ਖਰੀਦਣ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਅਲਫਾ ਮੈਟਰਸ (ਮੇਕ: ਅਰਜੋ ਹੰਟਲੀਗ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਲਿਮਟਿਡ, ਯੂਕੇ; ਮਾਡਲ: ਐਲਫਾ ਐਕਟਿਵ 3) ਦੇ ਚਾਲੀ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 24.64(ਲਗਭਗ) ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਇਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019 - 20 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਵਾਧੂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲਈ ਖਰੀਦੇ ਗਏ ਹਨ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਲਈ ਬਾਇਓਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਕੁੱਲ 48.38 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਕੇਸ਼ਿਕਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਫੋਰੇਸਿਸ ਸਿਸਟਮ (ਮੇਕ: ਸੇਬੀਆ; ਮਾਡਲ: ਕੈਪਿਲਰੀ 2 ਫਲੇਕਸ ਪੀਰਸਿੰਗ)ਦੇ ਇੱਕ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀਐਮਸੀ ਮਿਆਦ, ਸਪੇਅਰਜ਼ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਮੇਤ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਕੀਤਾ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਐਨਾਸਥੀਸੀਓਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੇ ਨਾਲ, 14.54 ਲੱਖ ਰੁਪਏ (ਲਗਭਗ) ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਥ੍ਰੋਮੋਬਲਸਟ੍ਰੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਿਸਟਮ (ਮੇਕ: ਇੰਸਟੈਂਟੇਸ਼ਨ ਲੈਬਾਰਟਰੀ; ਮਾਡਲ: ਰੋਟੇਮ ਡੈਲਟਾ 4) ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਵਰੰਟੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਮੇਤ, ਵਿੱਤ ਸਾਲ 2019- 2019 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਰੇਡੀਓਲੋਜੀ ਅਤੇ ਇਮੇਜਿੰਗ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਮੌਜੂਦਾ ਗੈਰ ਸਰਵਿਸ ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਖਰੀਦਣ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਲਟਰਾਸਾਉਂਡ ਸਿਸਟਮ (ਮੇਕ: ਮਾਈਂਡਰੇ, ਪੀਆਰ ਚਾਈਨਾ; ਮਾਡਲ: ਡੀਸੀ -80) ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ 24.10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ (ਲਗਭਗ), ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੀਐਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ, ਸਪੇਅਰਜ਼ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਮੇਤ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਸਮੋਕ ਐਵੋਕੁਏਟਰ (ਮੇਕ: ਜਾਨਸਨ ਐਂਡ ਜੌਹਨਸਨ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ; ਮਾਡਲ: ਮੈਗਾ 1000 ਅਤੇ 2200 ਜੇ) ਦੇ ਨਾਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋ ਸਰਜੀਕਲ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਰੇਡੀਓ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਐਬਲੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਇੱਕ ਇਕਾਈ ( ਮੇਕ : ਸਟਰਾਈਕਰ; ਮਾਡਲ: ਕਰਾਸ ਫਾਇਰ 2), ਅਤੇ ਆਰਥੋਪੀਡਿਕਸ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 11.93 ਲੱਖ ਰੁਪਏ (ਲਗਭਗ) ਦੇ ਨਾਲ, ਹਾਈ ਸਪੀਡ ਬੁਰਰ ਸਿਸਟਮ (ਮੇਕ: ਸਟਰਾਈਕਰ; ਮਾਡਲ: ਰੀਮ ਬੀ), ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਰੰਟੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਪੇਅਰਜ਼ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਮੇਤ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੀਐੱਮਸੀ ਮਿਆਦ ਦਾ ਕਰਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਜਨਰਲ ਸਰਜਰੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਥੌਮਸਨ ਰੀਟਰੈਕਟਟਰ ਸਿਸਟਮ (ਮੇਕ: ਥੌਮਸਨ ਸਰਜੀਕਲ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟਸ ਆਈਐਨਸੀ, ਯੂਐਸਏ) ਦੀ ਇੱਕ ਯੂਨਿਟ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ 30.64 ਲੱਖ ਰੁਪਏ (ਲਗਭਗ) ਵਿੱਚ ਵਾਰੰਟੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਤ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਵਾਧੂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲਈ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਫੈਲਣ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਆਈਸੀਯੂ ਅਤੇ ਆਈਸੋਲੇਸ਼ਨ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਏਅਰ ਡੀਕੌਨਟਾਮਿਨੇਸ਼ਨ ਯੂਨਿਟ (ਮੇਕ: ਏਅਰਨਸਪੇਸ; ਮਾਡਲ: ਪਲਾਜ਼ਮਰ ਗਾਰਡੀਅਨ ਟੀ -2006) ਦੇ ਦੋ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਖਪਤ ਅਤੇ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ਸਮੇਤ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਵਾਰੰਟੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਨਾਲ,94.40 ਲੱਖ ਰੁਪਏ (ਲਗਭਗ) ਦੀ ਰਕਮ ਵਿੱਚ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਸਮੋਕ ਐਵਕਯੂਏਟਰ ਅਤੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਅਵਧੀ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਾਨ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਓਟੀ ਲਈ, ਕੁੱਲ 77.50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ (ਲਗਭਗ) ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਮੁੜ ਖਰੀਦਣ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋ ਸਰਜੀਕਲ ਯੂਨਿਟ (ਮੇਕ: ਜਾਨਸਨ ਅਤੇ ਜਾਨਸਨ ਮਾਡਲ: ਮੈਗਾ 1000 ਅਤੇ 2200 ਜੇ) ਦੇ ਅੱਠ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਠੇਕਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਸਟਲ ਅਤੇ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸੈਂਟਰ ਲਈ ਪੰਜਾਹ ਮੈਟਲਿਕ ਬੈੱਡ (ਮੇਕ: ਮੈਸਰਜ਼ ਗੋਦਰੇਜ ਇੰਟਰਿਓ; ਮਾਡਲ: ਈਕਿਊ ਬੈੱਡ ਵਾਲਾ ਹੈਡ ਬੋਰਡ) ਨਾਲ ਹੀ 8500 ਨੰਬਰ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟਿਵ ਵਿੱਤੀ ਉਪਕਰਣ (ਪੀਪੀਈ) ਕਿੱਟ (ਮੇਕ : ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ; ਮਾਡਲ: ਪੀਪੀਈ) ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਕੋਵਿਡ -19 ਫੈਲਣ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਕੁੱਲ 46.78 ਲੱਖ ਰੁਪਏ (ਲਗਭਗ) ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਠੇਕਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਓਟੀ ਟੇਬਲ (ਮੇਕ: ਮਾਇਂਡਰੇ / ਪੀਆਰ ਚੀਨ; ਮਾਡਲ: ਹਾਈਬੇਸ 8300) ਦੀ ਇੱਕ ਯੂਨਿਟ ਖਰੀਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਅਰਫੀਲਡ ਅਟੈਚਮੈਂਟ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਖਰੀਦਣ ਲਈ 36.70 ਲੱਖ (ਲਗਭਗ), ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਐਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਵਾਧੂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲਈ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਆਰਥੋਪੈਡਿਕਸ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਕਈ ਸਪੀਡ ਬੁਰਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਮੇਕ: ਸਟਰਾਈਕਰ; ਮਾਡਲ: ਰੀਮ ਬੀ) ਦੇ ਨਾਲ, 11.12 ਲੱਖ (ਲਗਭਗ)ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਵਿੱਤ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਐਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਵਾਧੂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲਈ ਇਹ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਹੈਮਿਲਟਨ ਸੀ3ਐਸ (ਮੇਕ: ਹੈਮਿਲਟਨ; ਮਾਡਲ: ਐਚਐਫਓ) ਅਤੇ ਚਾਰ ਨੰਬਰ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਕਫ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਮਾਪ (ਮੇਕ: ਹੈਮਿਲਟਨ; ਮਾਡਲ: ਇੰਟੈਲਿਕਫ), ਚਾਰ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਫਾਰ ਹਾਈਫਲੋ ਆਕਸੀਜਨ ਥੈਰੇਪੀ (ਐਚਐਫਓ) ਅਤੇ ਇੱਕ ਐਨੀਸਥੀਸੀਓਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਥਰਮੋਬੋਲਾਸਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਿਸਟਮ (ਬਣਾਓ: ਇੰਸਟ੍ਰੂਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਲੈਬਾਰਟਰੀ; ਮਾਡਲ: ਰੋਟੇਮ ਡੈਲਟਾ 4) ਖਰੀਦੇ ਹਨ, 37.31 ਲੱਖ (ਲਗਭਗ),ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਵਾਧੂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸਮੇਤ ਇਹ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਆਈਸੀਯੂ ਅਤੇ ਆਈਸੋਲੇਸ਼ਨ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਏਅਰ ਡੀਕੌਨਟਾਮਿਨੇਸ਼ਨ ਯੂਨਿਟ (ਮੇਕ: ਏਅਰਨਸਪੇਸ; ਮਾਡਲ: ਪਲਾਜ਼ਮਰ ਗਾਰਡੀਅਨ ਟੀ. 2006) ਦੀਆਂ ਦੋ ਇਕਾਈਆਂ, ਖਰੀਦ ਬੈਕ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਉਪਕਰਣਾਂ (ਸੀਸੀਯੂ / ਆਈਸੀਸੀਯੂ / ਪੀਆਈਸੀਯੂ ਲਈ) ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਯੂਨਿਟ, ਆਈਸੀਯੂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੀਐੱਮਸੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ਸਮੇਤ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਅਨੈਸਥੀਸੀਓਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ (ਹੈਮਿਲਟਨ ਐਚ 900) ਲਈ 6 ਹੁਮਿਡਿਫਾਇਰ ਦੇ ਖਰੀਦੇ ਹਨ। ਵਿੱਤ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ 09.76 ਲੱਖ (ਲਗਭਗ) ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਰੀਦ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਰੰਟੀ ਤਹਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਲਗਭਗ 38.25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਐਨੇਸਥੀਸੀਓਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਐਮਆਰਆਈ ਅਨੁਕੂਲ ਅਨੱਸਥੀਸੀਆ ਵਰਕਸਟੇਸ਼ਨ (ਮੇਕ: ਡਰੇਜਰ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ; ਮਾਡਲ: ਫੈਬੀਅਸ ਐਮਆਰਆਈ) ਦੀ ਇੱਕ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਰੰਟੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਸਪੇਅਰਜ਼ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਮੇਤ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ (ਮੇਕ: ਡਰੇਜਰ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ; ਮਾਡਲ: ਫੈਬੀਅਸ ਐਮਆਰਆਈ) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਚਾਰ ਬਾਡੀ ਮੌਰਚੂਰੀ ਸਮਰੱਥਾ ਚੈਂਬਰ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਠੇਕਾ ਕੁੱਲ 98.90 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

• ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਯੂਵੀਸੀ ਰੋਗਾਣੂ-ਮੁਕਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਮੇਕ: ਇਬਿਸ ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ ਅਤੇ ਸਿਸਟਮ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ; ਮਾਡਲ: ਰੇਜ਼ ਸੀਓਵੀ) ਦੀ ਕੁੱਲ 25.54 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਲਗਭਗ ਛੇ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2019-20 ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੀਐੱਮਸੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਰੰਟੀ ਮਿਆਦ ਹੈ।

8.5 ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦਾ ਖੇਤਰੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਇੰਫਾਲ

• ਖੇਤਰੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ (ਰਿਮਜ਼), ਇੰਫਾਲ ਪੂਰੇ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 40 ਮੈਡੀਕਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। 

. ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਐਨਆਈਆਰਐਫ ਰੈਂਕਿੰਗ 2019 ਵਿੱਚ ਰਿਮਜ਼ 28 ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। 

. ਰਿਮਜ਼, ਇੰਫਾਲ ਵਿਖੇ ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਾਲਾਨਾ 100 ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 125 ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਧਾਈਆਂ 25 ਸੀਟਾਂ ਵਿਚੋਂ 11, 10 ਅਤੇ 4 ਸੀਟਾਂ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸ਼ੈਕਸ਼ਨ (ਈਡਬਲਯੂਐਸ), ਐਨਈ ਓਪਨ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕੋਟੇ ਲਈ ਰਾਖਵੀਆਂ ਹਨ। 

· ਸਾਲਾਨਾ 2 ਸੀਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ 2019-20 ਤੋਂ ਇੱਕ ਡੀਐਮ (ਨੈਫਰੋਲੋਜੀ) ਕੋਰਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

· ਐਮਐਸਸੀ ਨਰਸਿੰਗ ਕੋਰਸ ਸਾਲਾਨਾ 8 ਸੀਟਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਨਾਲ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ 2019 ਤੋਂ ਇੰਫਾਲ ਦੇ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਨਰਸਿੰਗ, ਰਿਮਜ਼, ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। 

ਰੇਡੀਓਥੈਰੇਪੀ ਵਾਰਡ ਵਿੱਚ 51 ਬਿਸਤਰੇ ਵਧਾਏ ਗਏ ਹਨ।

8.6 ਰੀਜਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਪੈਰਾ ਮੈਡੀਕਲ ਐਂਡ ਨਰਸਿੰਗ ਸਾਇੰਸਜ਼ (ਰਿਪਨਸ), ਆਈਜ਼ੌਲ, ਮਿਜੋਰਮ

ਖੇਤਰੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਪੈਰਾ ਮੈਡੀਕਲ ਐਂਡ ਨਰਸਿੰਗ ਸਾਇੰਸ (ਰਿਪਨ), ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਵਲੋਂ 1995-96 ਵਿੱਚ ਸਿੱਕਮ ਸਮੇਤ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਰਸਿੰਗ, ਫਾਰਮੇਸੀ ਅਤੇ ਪੈਰਾਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗਤੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਰਸਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਨਰਸਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਡਾਕਟਰੀ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸੇਵਾਵਾਂਆਈਜ਼ੌਲ ਵਿਖੇ ਰਿਪਨਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਸੰਸਥਾ 01.04.2007 ਤੋਂ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਸਥਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕੋਰਸ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ:

ਲੜੀ ਨੰਬਰ	ਕੋਰਸ ਦਾ ਨਾਂਅ	ਮਿਆਦ
1.	ਬੀਐੱਸਸੀ ਨਰਸਿੰਗ	4 ਸਾਲ
2.	ਬੀਐੱਸਸੀ ਐਮਐਲਟੀ (ਮੈਡੀਕਲ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ)	4 ਸਾਲ
3.	ਬੀ ਫਾਰਮਾ	4 ਸਾਲ
4.	ਬੀਐਸਸੀ ਆਰਆਈਟੀ (ਰੇਡੀਓ ਇਮੇਜਾਈਨਿੰਗ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ)	4 ਸਾਲ
5.	ਬੀ ਓਪਟੋਮ (ਆਪਟੋਮੈਟਰੀ)	4 ਸਾਲ
6.	ਐਮ ਫਾਰਮਾ	2 ਸਾਲ

 

ਸਾਲ 2019-20 ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ:

1. ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੋਰਸਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਦਾਖਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ - 194

2. ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ - 683

3. ਪਾਸ ਹੋਏ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ - 172

4. ਰਿਪਨਸ ਵਿਖੇ ਅਤਿਰਿਕਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਜਿਵੇਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਬਲਾਕ -3, ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਕਮ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹਾਲ, ਮੁੰਡੇ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਹੋਸਟਲ ਦਾ ਕੰਮ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਮਾਰਤਾਂ 5.7.2019 ਨੂੰ ਰਿਪਨਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

5. ਮਿਤੀ 22.01.2020 ਨੂੰ 27 ਨਵੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ (ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਸਹਿਯੋਗੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਟਿਊਟਰ, ਸੈਕਸ਼ਨ ਅਫਸਰ, ਲੇਖਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਸਮੇਤ) ਦੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

6. ਰਿਪਨਜ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੇ ਸਿਵਲ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਈ-ਟੈਂਡਰ 01.09.2019 ਨੂੰ (2929.46 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਕਨੀਕੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਬੋਲੀ ਖੋਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੋਲੀ ਵਾਲੇ ਬੋਲੀਕਾਰ ਨੂੰ ਕੰਮ ਦੇਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ 5.2.2020 ਨੂੰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਤ ਲਾਗਤ 480.12 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ।

ਸਾਲ 2019-20 ਦੌਰਾਨ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ (ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ) :

ਲੜੀ ਨੰਬਰ	ਵੇਰਵਾ	ਬੀਈ(ਕਰੋੜਾਂ ਵਿੱਚ)	ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦਾ ਅਣਖਰਚਿਆ ਬਕਾਇਆ	ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਰਕਮ	ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਰੋਤ	31.3.2019 ਤੱਕ ਖਰਚ	31.3.2019 ਤੱਕ ਅਣਖਰਚਿਆ ਬਕਾਇਆ
1.	ਜੀਆਈਏ ਜਨਰਲ	15.00	104.80	1500.00	-	1,336.96	267.84
2.	ਪੂੰਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਗ੍ਰਾਂਟ	9.18	1,125.98	1,468.00	-	2,593.34	0.64
3.	ਜੀਆਈਏ ਤਨਖਾਹਾਂ	11.00	140.41	1,080.00	83.81	1,038.53	265.69
ਕੁੱਲ		35.18	1,371.19	4,048.00	83.81	4968.83	534.17

 

9. ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੁਸ਼ਟ ਖ਼ਾਤਮਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਨਐਲਈਪੀ)

• ਗ੍ਰੇਡ II ਡਿਸਏਬਿਲਿਟੀ (ਜੀ 2 ਡੀ) ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ / ਨਵੇਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਗਾੜ ਦੇ ਕੇਸ 2019-20 ਵਿੱਚ 2.41% ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 30-29 ਸਤੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ 2.21% ਹੋ ਗਏ ਹਨ। 

• ਨਵੇਂ ਕੇਸਾਂ / ਮਿਲੀਅਨ ਆਬਾਦੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਜੀ2ਡੀ 30 ਮਾਰਚ, 2020 ਨੂੰ 31 ਮਾਰਚ, 2020 ਤੱਕ 1.96 / ਮਿਲੀਅਨ ਆਬਾਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 0.81 / ਮਿਲੀਅਨ (ਸਾਲਾਨਾ) ਹੋਇਆ ਹੈ। 

• 30 ਮਾਰਚ, 2020 ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ 31 ਮਾਰਚ, 2020 ਨੂੰ 6.87% ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 5.30% ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 

• ਸੈਂਟਰਲ ਲੈਪਰਸੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨੇ ਗ੍ਰੇਡ -2 ਦੀ ਅਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਕੁਸ਼ਟ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਨਵੀਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਣਨੀਤੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।

• 34 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰੀ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਟ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਲਈ ਨੀਕੁਸ਼੍ਤ ਵੈਬ ਅਧਾਰਤ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਦਾਖਲੇ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੁੱਲ 1422 ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਲ ਸਵਾਸਥ ਕਾਰਜਕਰਮ (ਆਰਬੀਐਸਕੇ) ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਿਹਤ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ (ਆਰਕੇਐਸਕੇ) ਅਤੇ 30 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਲਈ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਅਧੀਨ ਕੁਸ਼ਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 20 ਅਤੇ 21 ਅਕਤੂਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਵਰਚੁਅਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਆਰਬੀਐਸਕੇ, ਆਰਕੇਐਸਕੇ ਅਤੇ ਐਨਐਲਈਪੀ ਦੇ ਸਟੇਟ ਨੋਡਲ ਅਫਸਰਾਂ ਨਾਲ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਟੂਲ, ਰੈਫਰਲ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਕੁਸ਼ਟ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ, ਰੋਗੀਆਂ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਟੈਸਟੀਮੋਨੀਅਲ ਸ਼ਾਮਲ ਤਿੰਨ ਲਘੂ ਫਿਲਮਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਮੀਡੀਆ ਯੋਜਨਾ ਅਨੁਸਾਰ 18 ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

• ਉਪਰੋਕਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਐਨਐਲਈਪੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਾਸ਼ਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ: -

• ਕੋਵਿਡ - 19 ਦੇ ਕਾਰਨ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਕੁਸ਼ਟ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਐਮਡੀਟੀ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਸਪਲਾਈ। 

• ਸਰੀਰਕ ਅਪੰਗਤਾ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਕੁਸ਼ਟ ਰੋਗੀਆਂ ਲਈ ਨਿਰਵਿਘਨ ਡੀਪੀਐਮਆਰ ਸੇਵਾਵਾਂ। 

• ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੋਵਿਡ - 19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕੁਸ਼ਟ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਪਰਵਾਸ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਨਿਰਵਿਘਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਟਰੈਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਲਾਜ  ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

10. ਕੈਂਸਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਟਰੋਕ (ਐਨਪੀਸੀਡੀਸੀਐਸ) ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਫਾਰ ਕੈਂਸਰ, ਡਾਇਬਟੀਜ਼, ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਰੋਗ ਅਤੇ ਸਟਰੋਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਸ਼ੂਗਰ, ਓਰਲ ਕੈਂਸਰ, ਬ੍ਰੈਸਟ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਸਰਵਾਈਕਲ ਕੈਂਸਰ ਲਈ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ਲਈ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। (ਸਰੋਤ: ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ, ਐਨਐਚਐਸਆਰਸੀ) 

11. ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵੈਕਟਰ ਬੋਰਨ ਬਿਮਾਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਨਵੀਬੀਡੀਸੀਪੀ)

11.1 ਮਲੇਰੀਆ

• ਮਲੇਰੀਆ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵੀ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ 3 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਮਲੇਰੀਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲਾ / ਸਰਬੋਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਸ ਤਰਾਂ ਮਲੇਰੀਆ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ 47.77% ਪੀਐੱਫ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ 25.15% ਦੀ ਕਮੀ ਦੇਖੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਮਲੇਰੀਆ ਨੂੰ 31 ਰਾਜਾਂ / ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਸਾਮ, ਛੱਤੀਸਗੜ, ਗੋਆ, ਗੁਜਰਾਤ, ਹਰਿਆਣਾ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਕਰਨਾਟਕ, ਕੇਰਲਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਣੀਪੁਰ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਓਡੀਸ਼ਾ, ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਸਿੱਕਮ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉਤਰਾਖੰਡ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਪੁੱਡੂਚੇਰੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਦਮਨ ਅਤੇ ਦਿਉ, ਡੀ ਐਂਡ ਐਨ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਦੀਪ) ) ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਨੂੰ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

• ਸਾਲ 2020 ਤੱਕ 24 ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਮਲੇਰੀਆ ਖਾਤਮੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਲਈ ਸੂਬਾ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸੂਬਾ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹਨ।

• ਸਾਲ 2019-20 ਦੌਰਾਨ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ 2.24 ਕਰੋੜ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਜਾਲਾਂ (ਐਲਐਲਆਈਐਨ) ਦੀ ਸਪਲਾਈ / ਵੰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 2.52 ਕਰੋੜ ਐਲਐਲਆਈਐਨ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜ਼ੋਰਾਂ 'ਤੇ ਹੈ, ਅਤੇ 31 ਦਸੰਬਰ, 2020 ਤੱਕ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਐਲਐਲਆਈਐਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

• ਐਨਵੀਬੀਡੀਸੀਪੀ ਦੇ 3-13 ਜਨਵਰੀ, 2020 ਨੂੰ ਆਰਓਐਫਐਫਡਬਲਯੂ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ, ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿਖੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਲੇਰੀਆ ਮਾਈਕਰੋਸਕੋਪੀ ਰਿਫਰੈਸ਼ਰ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਦਾ ਦੂਜਾ ਬੈਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

• ਮਲੇਰੀਆ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਐਨਵੀਬੀਡੀਸੀਪੀ ਦੇ 20-24 ਜਨਵਰੀ, 2020 (ਪਹਿਲਾ ਬੈਚ) ਅਤੇ 27-31 ਜਨਵਰੀ, 2020 (ਦੂਜਾ ਬੈਚ) ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲੈਬ ਟੈਕਨੀਸ਼ੀਅਨ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਲਈ ਮਲੇਰੀਆ ਮਾਈਕਰੋਸਕੋਪੀ ਅਤੇ ਐਨਐਮਆਈਆਰ, ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀ ਇਕੈਮਐਮ ਫੈਸੀਲੀਟੇਟਰ ਦੁਆਰਾ ਬਾਹਰੀ ਯੋਗਤਾ ਮੁਲਾਂਕਣ (ਈਸੀਏ) ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

• ਮਲੇਰੀਆ ਮਾਈਕਰੋਸਕੋਪੀ, ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮਿਆਰ ਵੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਫਰੈਸ਼ਰ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਟੈਕਨੀਸ਼ੀਅਨ ਦੇ ਕੋਰ ਸਮੂਹ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਦੁਆਰਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਾਈਕਰੋਸਕੋਪਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ 11 ਐਲ -1 ਅਤੇ 13 ਐਲ -2 ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਤਕਨੀਸ਼ੀਅਨ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹਨ।

11.2  ਕਾਲਾ-ਅਜ਼ਰ

• ਸਾਲ 2020 ਦੌਰਾਨ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ 1735 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਲ 2019 ਦੀ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 2863 ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਤੱਕ 39.4% ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੱਸੀ ਗਈ।

• ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਤੱਕ 98% ਕਾਲਾ-ਅਜ਼ਰ ਬਿਮਾਰੀ ਬਲਾਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ 10,000 ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ<1 ਕੇਏ ਕੇਸ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। 13 ਬਲਾਕ (ਬਿਹਾਰ -3 ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ -10 ਬਲਾਕ) ਅਜੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ।

• ਕੇਏ ਸੁਤੰਤਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ, ਕੇਏ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੀਬਰ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਉੱਚ ਤਰਜੀਹ ਵਾਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਐਸਓਪੀਜ਼ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਫੀਲਡ ਬਣਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

11.3 ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ

• ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਸੈਂਟੀਨੇਲ ਸਰਵੀਲੈਂਸ ਹਸਪਤਾਲਾਂ (ਐਸਐਸਐਚਜ਼) ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2019 ਵਿੱਚ 680 ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ 695 ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਡੇਂਗੂ ਲਈ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ (ਸੀਐਫਆਰ) (ਪ੍ਰਤੀ 100 ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੌਤ) <1% ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਮੱਛਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੈਕਟਰ ਕੰਟਰੋਲ ਰਿਸਪਾਂਸ (ਐਮਵੀਸੀਆਰ) ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਐਨਵੀਬੀਡੀਸੀਪੀ ਅਤੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 23 ਅਤੇ 24 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੈਬਿਨਾਰ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। 

• ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਕੋ-ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

11.4 ਜਾਪਾਨੀ ਇਨਸੇਫਲਾਈਟਿਸ

• 60 ਪੀਆਈਸੀਯੂ ਵਿਚੋਂ 38 ਪੀਆਈਸੀਯੂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ (ਅਸਾਮ -6, ਬਿਹਾਰ -7, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ -5, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ -10 ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ -10)।

• ਸਾਰੀਆਂ 10 ਸਰੀਰਕ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ (ਪੀਐੱਮਆਰ) ਵਿਭਾਗਾਂ ਲਈ ਫੰਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 8 ਪੀਐੱਮਆਰ (ਅਸਾਮ -2, ਤਾਮਿਲ ਨਾਡੂ -1, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ -3 ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ -2)ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ।  

• ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੇਈ ਟੀਕਾਕਰਣ ਮੁਹਿੰਮਾਂ (1-15 ਸਾਲ) * 243 ਜੇਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜੇਈ ਟੀਕਾਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ 60 ਹੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। (* ਟੀਕਾਕਰਨ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 276 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ)

• 31 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ (ਅਸਾਮ (9), ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (7) ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ (15) ਬਾਲਗ ਜੇਈ ਟੀਕਾਕਰਨ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। 

• ਜੇਈ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ 143 ਸੈਂਟੀਨੇਲ ਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ 15 ਅਪੈਕਸ ਰੈਫਰਲ ਲੈਬਾਰਟਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ 932 ਕਿੱਟਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ (31.10.2020 ਤੱਕ) 372 ਕਿੱਟਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

11.5 ਲਿਮਫੈਟਿਕ ਫਿਲਾਰਿਆਸਿਸ

• ਸਧਾਰਣ 272 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ (257 + 15 ਨਵੇਂ) ਵਿਚੋਂ 98 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੇ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਅਸੈਸਮੈਂਟ ਸਰਵੇ (ਟੀਏਐੱਸ) -1 ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮਾਸ ਡਰੱਗ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ (ਐਮਡੀਏ) ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 98 ਵਿੱਚੋਂ, ਟੀਏਐੱਸ-2 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਟੀਏਐੱਸ-3 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਕਤੂਬਰ, 2020 ਤੱਕ ਕਲੀਅਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

• ਸਾਲ 2020 (ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ) ਦੇ ਦੌਰਾਨ, 84 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੇ ਐਮਡੀਏ ਕਰਵਾਏ ਹਨ, ਜਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 7 ​​ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਐਮਡੀਏ ਟ੍ਰਿਪਲ ਡਰੱਗ ਥੈਰੇਪੀ (ਆਈਡੀਏ) ਯਾਨੀ ਆਈਵਰਮੇਕਟਿਨ + ਡੀਈਸੀ + ਐਲਬੇਂਡਾਜ਼ੋਲ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 

• ਖੇਤਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਮੀਖਿਆ ਸਮੂਹ (ਆਰਪੀਆਰਜੀ) ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ (ਵਰਚੁਅਲ) 13-16 ਜੁਲਾਈ, 2020 ਨੂੰ ਆਯੋਜਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

• ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਟੂਲ ਕਿੱਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਐਮਡੀਏ ਦੌਰ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਗਈ ਸੀ।

12. ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਅਤੇ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ)

1. ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਲਈ ਦੋ ਨਵੇਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪੈਨਲ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪੈਨਲਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾ ਕੇ 21 ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 11 ਵਰਟੀਕਲ (ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਸਤੂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੇਲ ਅਤੇ ਚਰਬੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪਹਿਲੂ) ਅਤੇ 10 ਹੌਰੀਜੈਂਟਲ ਪੈਨਲਾਂ (ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੂ ਜਿਵੇਂ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਰਹਿੰਦ ਖੂੰਹਦ) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। 

2. 2020 ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ 19 ਅੰਤਮ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ 16 ਖਰੜਾ ਸੋਧ ਨਿਯਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

(i) ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ (ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ) ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨਜ਼, 2020 

ਇਸ ਨਿਯਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਨਿਊਟ੍ਰੀਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭੋਜਨ ਜੋ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ ਜਾਂ ਟ੍ਰਾਂਸ ਫੈਟ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਸੋਡੀਅਮ (ਐਚਐਫਐਸਐਸ) ਵਿੱਚ ਉੱਚਿਤ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸਕੂਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਕੰਟੀਨ / ਮੈੱਸ ਖੇਤਰਾਂ / ਹੋਸਟਲ ਦੀਆਂ ਰਸੋਈਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਪੰਜਾਹ ਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵੇਚੇ ਜਾ ਸਕਦੇ। 

(ii) ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ (ਪੈਕਜਿੰਗ ਅਤੇ ਲੇਬਲਿੰਗ) ਸੋਧ ਨਿਯਮ, 2020 ਭੋਜਨ ਸੇਵਾ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕਰਨ ਸੰਬੰਧੀ: ਇਹ 10 ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਜਾਂ ਆਉਟਲੈਟਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਖੁਰਾਕ ਸੇਵਾ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ ਮੀਨੂ ਕਾਰਡਾਂ, ਬੁਕਲੈਟਸ ਜਾਂ ਬੋਰਡ 'ਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦਾ' ਕੇਸੀਐਲ ਪ੍ਰਤੀ ਸੇਲਿੰਗ ਅਤੇ ਪਰੋਸਣ ਵਾਲੇ ਆਕਾਰ 'ਵਿਚ ਕੈਲੋਰੀਫਿਕ ਵੈਲਯੂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਫੂਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਓਪਰੇਟਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ ਦੇ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਸ 'ਤੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਕੈਲੋਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ। 

(iii) ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡ (ਵਿਕਰੀ 'ਤੇ ਮਨਾਹੀ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ) ਤੀਜੇ ਸੋਧ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨਜ਼, ਕੁੱਲ ਪੋਲਰ ਮਿਸ਼ਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ/ਤਾਜ਼ੇ ਵਨਸਪਤੀ ਤੇਲ/ਚਰਬੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ। 

3. ਖਾਣੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ 'ਤੇ ਪਾਲਣਾ ਦਾ ਬੋਝ ਘਟਾਉਣ, ਲਾਇਸੈਂਸ / ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਤਰਕਸੰਗਤ ਕਰਨ, ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਆਦਿ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਖਰੜਾ ਸੋਧ ਐਫਐਸਐਸ (ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਤੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ) ਨਿਯਮਾਂ, 2011 ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਖਰੜਾ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

4. ਫੂਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਓਪਰੇਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਾਨੀ , ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਥਾਮ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਜਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ, ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਐਕਟ, 2006 ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੋਧਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਐਫਐਸਐਸਏਏਆਈ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ 'ਐਕਸਪੋਰਟ' ਅਤੇ 'ਐਨੀਮਲ ਫੀਡ' ਲਿਆਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ; ਕੋਡੈਕਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਜਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਮੇਲ; ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ; ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨਾ; ਕੁਝ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਲਿਆਉਣਾ; ਹਵਾਲਾ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ; ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾ ਅਤੇ ਵਿਤਰਕ ਨੂੰ ਦੇਣਦਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ; ਜ਼ੁਰਮਾਨੇ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ; ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਬਣਾਉਣ ਸਮੇਤ; ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਆਦਿ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਵਾਬ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਅਧੀਨ ਹਨ। 

5. ਸਾਰੇ ਫੂਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਓਪਰੇਟਰਾਂ ਨੂੰ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਐਕਟ, 2006 ਦੀ ਧਾਰਾ 31 ਅਧੀਨ ਰਜਿਸਟਰਡ ਜਾਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦੇਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ. ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਅਤੇ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ ਹੈ. 30.11.2020 ਨੂੰ 70,589 ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਸੈਂਸ, 15,09,846 ਰਾਜ ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਤੇ 67,32,447 ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ.

 ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਖੁਰਾਕ ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਤੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਕੇ ਕਲਾਉਡ ਅਧਾਰਤ ਅਪਗ੍ਰੇਡਡ ਨਵੇਂ ਔਨਲਾਈਨ ਪੋਰਟਲ ਨੂੰ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਕੰਪਾਈਲੈਂਸ ਸਿਸਟਮ (ਐਫਓਐਸਕੋਐਸ) ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫੋਸਕੋਸ ਕਿਸੇ ਨਿਯਮਿਤ ਪਾਲਣਾ ਲੈਣ ਦੇਣ ਲਈ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨਾਲ ਐੱਫਬੀਓ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪੁਆਇੰਟ ਸਟਾਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਕਲਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ 1 ਜੂਨ 2020 ਤੋਂ 9 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1 ਨਵੰਬਰ, 2020 ਤੋਂ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫੋਸਕੋਸ ਲਾਇਸੈਂਸ, ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ, ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਮੋਡੀਊਲ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੋਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ / ਮੈਡਿਊਲ ਪੜਾਅਵਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਇਹ ਨਿਯਮਿਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਐਫਬੀਓ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਟਾਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ।

6. ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਕੰਟੇਨਰ/ਟਰੇ, ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਪੈਕ ਕੀਤੇ / ਖੁੱਲੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਮਠਿਆਈਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਲਾਜ਼ਮੀ 'ਬੈਸਟ ਬਿਫ਼ੋਰ ਡੇਟ' ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ, ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਐਫਬੀਓ 'ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਦੀ ਮਿਤੀ' ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਹੁਕਮ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

7. ਜਿਵੇਂ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 23 ਸਤੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਧਾਰਾ 16 (5) ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਖਰੜੇ ਐੱਫਐੱਸਐੱਸ (ਵਿਕਰੀ 'ਤੇ ਮਨਾਹੀ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ) ਸੋਧ ਨਿਯਮ, 2020 ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤ ਲਈ ਸ਼ੁੱਧ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਦੀ ਵਿੱਕਰੀ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ 1.10.2020 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।  ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮਾਣਯੋਗ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਫਿਲਹਾਲ ਇਸ ਆਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

8. 8 ਸਤੰਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਇੱਕ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰਾਂ / ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਸੈਂਸਿੰਗ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਈਐਮਐਸ ਐਕਟ ਦੀਆਂ ਧਾਰਾਵਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ / ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ, ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਬਾਲ ਦੁੱਧ ਦੇ ਬਦਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਵਿਕਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਬੋਤਲਾਂ ਜਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖੁਆਉਣਾ, ਜਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦੇ ਬਦਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਆਦਿ ਸੈਮੀਨਾਰ, ਮੀਟਿੰਗ, ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਦਿਅਕ ਕੋਰਸ, ਮੁਕਾਬਲੇ, ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਸਮੇਤ , ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਜਾਂ ਸਪਾਂਸਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਆਈਐਮਐਸ ਐਕਟ ਦੀਆਂ ਧਾਰਾਵਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਲਈ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

9. ਐਫਬੀਓ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਲਈ, ਅਪਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਲੇਬਲਿੰਗ ਨੁਕਸਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੂਚੀ (ਮਾਮੂਲੀ ਲੇਬਲਿੰਗ ਦੇ ਨੁਕਸ ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ) ਅਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੇਸ (ਜਿਸ ਵਿਰੁੱਧ ਨਿਰਣਾਇਕ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ) ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ / ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੇ ਡੀਓਜ਼ ਅਤੇ ਐਫਐਸਓਜ਼ ਨੂੰ ਧਾਰਾ 32 ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਖਾਧ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਕੋਈ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਰਾਜ ਦੇ ਡੀਓ ਅਤੇ ਐਫਐਸਓ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

10. ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਨੇ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਪਦੰਡਾਂ 'ਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਸਟੇਟ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਇੰਡੈਕਸ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਚਕਾਂਕ ਪੰਜ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਾਪਦੰਡਾਂ, ਭਾਵ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਅੰਕੜੇ (ਵਜ਼ਨ -20%), ਪਾਲਣਾ (30%), ਖੁਰਾਕ ਜਾਂਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ (20%), ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ (10%)ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ (20%) 'ਤੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਸਾਲ 2019-20 ਲਈ, ਰੈਂਕਿੰਗ 7 ਜੂਨ, 2020 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਵੱਡੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਗੁਜਰਾਤ ਚੋਟੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਸੀ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚੋਂ ਗੋਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਮਣੀਪੁਰ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਨ। ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਅੰਡੇਮਾਨ ਟਾਪੂਆਂ ਨੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਸੂਚਕਾਂਕ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਦੇ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਧੇਰੇ ਚੌਕਸ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

11. ਖਾਣੇ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ (13) (ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ) ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਪਰੇਟਰੀ ਖੁਰਾਕਾਂ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਨ ਲਈ 06.11.2020 ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

12. ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਈਕੋ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚਲੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵਜੋਂ ਤਕਨੀਕੀ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਈਕੋ-ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਸਮਝੌਤਾ (ਐੱਮਓਯੂ) 'ਤੇ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ 23 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। 18 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ। 

13. ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਭੋਜਨ ਦੀ ਨਿਰਵਿਘਨ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੋਜਨ ਜਾਂਚ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਵਿਜ਼ਨਲ ਕਲੀਅਰੈਂਸ ਦੁਆਰਾ ਖੁਰਾਕੀ ਦਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਸੀ। ਫੂਡ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਲਈ ਕੁਝ ਨਿਯਮਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਵਿੱਚ ਢਿੱਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ / ਮੁਲਤਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ (ਕੋਵਿਡ -19) ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਖੁਰਾਕ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਲਈ ਭੋਜਨ ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸੇਫਟੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ “ਕੋਵਿਡ -19 ਦੌਰਾਨ ਸਹੀ ਭੋਜਨ” 'ਤੇ ਇੱਕ ਈ-ਕਿਤਾਬ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਢੰਗਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਸੁਝਾਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਐਨਸੀਡੀਜ਼ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸੂਖਮ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਲੂਣ, ਚੀਨੀ ਅਤੇ ਚਰਬੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਭੋਜਨ, ਖੁਰਾਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪਕਵਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਖਾ ਰਹੇ ਹੋ’ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

14. 5 ਹੋਰ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੁਆਰਾ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਐਕਟ, 2006 ਦੀ ਧਾਰਾ 43 (1) ਦੇ ਤਹਿਤ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੁੱਲ ਸੂਚਿਤ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 183 ਤੋਂ 188 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਐੱਫਐੱਸਐੱਸ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 98 ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਉਪਬੰਧਾਂ ਅਧੀਨ 58 ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਰਾਕ ਜਾਂਚ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 

15. ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਪਰੀਖਣ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕਟਰ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ, ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 25 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਢਲੀ / ਹਾਈ ਐਂਡ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ 29 ਰਾਜ ਖੁਰਾਕ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦੇ ਅਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ ਲਈ ਸਹੂਲਤਾਂ (ਸੀਏਐਮਸੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ) ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, 29 ਐਸਐਫਟੀਐਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀਕਲ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਸਮੇਤ 39 ਰਾਜ ਖੁਰਾਕ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਲਈ 29 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਲ 312.98 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਗ੍ਰਾਂਟ ਮਨਜ਼ੂਰ / ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

16. 1.21 ਕਰੋੜ (ਲਗਭਗ)ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਰਾਂਟ ਆਈਸੀਏਆਰ- ਨੈਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਔਨ ਮੀਟ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਅਤੇ ਆਈਆਈਐਫਪੀਟੀ, ਤੰਜਾਵਰ ਵਿਖੇ ਦੋ ਰੈਫਰਲ ਲੈਬਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ 50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਕਾਇਆ ਗਰਾਂਟ ਪੀਬੀਟੀਆਈ, ਮੁਹਾਲੀ, ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

17. 36 ਹੋਰ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਔਨ ਵੀਲਸ ਸਮੇਤ ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰੀ ਵਸਤਾਂ ਲਈ 5 ਲੱਖ / ਐਫਐਸਡਬਲਯੂ ਲਈ 15 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 33 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੁੱਲ ਐਫਐਸਡਬਲਯੂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 54 ਤੋਂ 90 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 

18. ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਨੇ 19.92 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਰਾਂਟ 21 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ 3 ਮੁੱਢਲੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਭਾਵ ਜੀਪੀਐਮ ਦੁਆਰਾ ਤਰਜੀਹੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੋਟੋਐਡਿਓਡ ਐਰੇ (ਪੀਡੀਏ), ਫਲੋਰਸੈਂਸ ਅਤੇ ਰਿਫਰੈਕਸ਼ਨ ਇੰਡੈਕਸ (ਆਰਆਈ) ਸੰਕੇਤਕ, ਐਫਆਈਡੀ, ਐਨਪੀਡੀ ਅਤੇ ਈਸੀਡੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜੀਸੀ ਅਤੇ ਯੂਵੀ-ਵਿਜ਼ੀਬਲ ਸਪੈਕਟਰੋਫੋਟੋਮੀਟਰ ਲਈ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਧੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਐਮਓਯੂ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਖੁਰਾਕ ਜਾਂਚ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗ੍ਰਾਂਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। 

19. ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੈਂਡ ਹੋਲਡ ਕਿੱਟਾਂ / ਉਪਕਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸੌਖਾ, ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣਗੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ 363 ਫ੍ਰਾਈਇੰਗ ਤੇਲ ਮੋਨੀਟਰ ਦੀ ਵੰਡ - ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਪੋਲਰ ਮਿਸ਼ਰਣ ਅਤੇ ਐਸਿਡ ਮੁੱਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ 69 ਰੈਪਟਰ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਰੀਡਰ - 27 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਾਣਿਆਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਕਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।  ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਾਣ ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਵਿੱਚ 9 ਪਾਥੋਜੈਨਿਕ ਸੂਖਮ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ 30 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ 210 ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਆਈਡੈਂਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਕਿੱਟਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। 

20. ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨਮੂਨਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਐਸਐਮਐਸ) ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਭੰਡਾਰਨ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਕੋਲਡ ਚੇਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ 548 ​​ਸੰਖੇਪ ਅਲਮਾਰੀਆਂ, 539 ਵਾਹਨ 'ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫ੍ਰੀਜ਼ਰ ਬਕਸੇ, 2328 ਪੋਰਟੇਬਲ ਠੰਡੇ ਬਾਕਸ ਅਤੇ 2328 ਬੈਕਪੈਕ ਸਟਾਈਲ ਬੈਗ 21 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਐਸਐਮਐਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੋਲਡ ਚੇਨ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਬਿਹਤਰ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।

21. ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਅਗਸਤ, 2020 ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੈਨ ਇੰਡੀਆ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਗੁਣਵਤਾ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਰਵੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਮਿਲਾਵਟ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਵਾਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ (ਖੋਆ, ਪਨੀਰ, ਚੰਨਾ, ਖੋਆ ਅਧਾਰਤ ਅਤੇ ਪੈਨਰ ਅਧਾਰਤ ਮਠਿਆਈਆਂ) ਦੀ ਪੈਨ ਇੰਡੀਆ ਸੈਂਪਲਿੰਗ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਦੌਰਾਨ ਹਰੇਕ ਮੈਟਰੋ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ 50 ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ 5 ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਵੰਬਰ, 2020 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵੇਚੇ ਗਏ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈਣ ਅਤੇ ਮਿਲਾਵਟਖੋਰੀ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਗਰਮ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲਏ ਗਏ ਸਨ; ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਢਾਂਚਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੇ।

ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੁਰਾਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਦੁੱਧ (ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਅਤੇ ਡੀ ਦੇ ਨਾਲ), ਕਣਕ ਦਾ ਆਟਾ ਅਤੇ ਚਾਵਲ (ਆਇਰਨ, ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੇ ਨਾਲ) ਅਤੇ ਆਇਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਮਕ (ਆਇਓਡੀਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ) ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਕੇ ਸੂਖਮ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਲਈ ਇਸ ਨੇ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਮਿਆਰਾਂ ਦੇ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨਜ਼, 2018 ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਿਆਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੀ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਖੁਰਾਕੀ ਦਰਾਮਦ ਨੂੰ ਆਮਦ ਦੇ 150 ਬਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੀ 6 ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਦਾਖਲੇ ਦੇ 22 ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਹੈ, ਚੇਨੱਈ, ਕੋਲਕਾਤਾ, ਮੁੰਬਈ, ਦਿੱਲੀ, ਕੋਚਿਨ ਅਤੇ ਟੂਟੀਕੋਰਿਨ ਅਤੇ ਦਾਖਲੇ ਦੇ ਹੋਰ 128 ਬਿੰਦੂਆਂ' ਤੇ, ਕਸਟਮ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਖੁਰਾਕੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਖੇਪਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਨਿਯਮ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

 ਦਰਾਮਦਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਦਾਇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ :

 ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਦ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ਗੋਲਡਨ ਸ਼ਰਬਤ / ਇਨਵਰਟ ਸ਼ੱਕਰ ਸਿਰਪ/ ਰਾਈਸ ਸਿਰਪ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਸਾਰੇ ਆਯਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ/ ਫੂਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਓਪਰੇਟਰ, ਜੋ ਗੋਲਡਨ ਸਿਰਪ / ਇਨਵਰਟ ਸ਼ੱਕਰ ਸਿਰਪ/ ਰਾਈਸ ਸਿਰਪ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਨੂੰ 20 ਮਈ, 2020 ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਹਦਾਇਤਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮਨਜੂਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂਚ ਦੇ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ, ਆਖਰੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਕਿ ਉਪਰੋਕਤ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀਆਂ ਖੁਰਾਕੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ। 

ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ 07.07.2020 ਦਾ ਇੱਕ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਐੱਗਮਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਵਨਸਪਤੀ ਬਲੇਂਡਡ ਤੇਲ  (ਬੀਈਵੀਓ) ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਬੀਈਵੀਓ ਵੀ ਐਫਐਸਐਸ ਐਕਟ, 2006 ਦੇ ਤਹਿਤ ਬਣਾਏ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੇਗਾ।

iii) ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿ ਐਫਐਸਐਸ ਐਕਟ, 2006 ਦੀ ਧਾਰਾ 22 ਵਿੱਚ ਜੀਐੱਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਿਰਫ ਗ਼ੈਰ-ਜੀਐਮ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਨੇ 21.08.2020 ਦਾ ਇੱਕ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗ਼ੈਰ-ਜੀਐੱਮ ਕਮ ਜੀਐੱਮ ਮੁਕਤ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਯੋਗ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਏ ਗਏ 24 ਖੁਰਾਕ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਹਰੇਕ ਖੇਪ ਲਈ 01.01.2021 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ। 

22. ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਪਾਲਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਇਸ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 241 ਸਿਖਲਾਈ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਅਤੇ 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ 1.30 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੂਡ ਹੈਂਡਲਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਭੋਜਨ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਰੋਕਥਾਮ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ 2 ਘੰਟੇ ਦਾ ਔਨਲਾਈਨ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਤ ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਲਾਈ ਆਨਲਾਈਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 1.07 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੂਡ ਹੈਂਡਲਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ 170 ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੰਡਕਸ਼ਨ / ਰਿਫਰੈਸ਼ਰ ਕੋਰਸ ਵੀ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਐਫਐਸਏਆਈ ਨੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ 6 ਆਫਲਾਈਨ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ 306 ਆਨਲਾਈਨ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਖੋਜ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਅਪਲਾਈਡ ਪੋਸ਼ਣ ਪੋਸ਼ਣ (ਨੈੱਟਸਕੋਫੈਨ) ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਨੈੱਟਵਰਕ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਨੈਟਵਰਕ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਹਿਯੋਗ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ, ਹੁਨਰ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏਗਾ। 

ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ (ਐਫਐਸਈਆਰ) ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁ-ਖੇਤਰੀ ਤਾਲਮੇਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ, ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਾਰਾ 16 (3) (ਵੀ) ਅਤੇ (vi) ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਐਫਐਸਐਸ ਐਕਟ ਇਸ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਜੋਖਮ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਮੇਟੀ (ਐਫਐਸਆਰਏਸੀ) ਨੂੰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਜਾਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।

23. ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ 7.8.2020 ਨੂੰ ਸੀਐਸਆਈਆਰ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਹਿਕਾਰੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਹੈ।

24. ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਏਕੀਕਰਣ ਲਈ ਕਿੱਤਾਮੁਖੀ ਵਿਗਿਆਪਨ ਅਕਾਦਮਿਕ ਵਰਟੀਕਲ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਓਪਨ ਸਕੂਲਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਵੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। 

25. ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ, ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਖੁਰਾਕ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ, ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਿੱਥਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਈਡੈਂਸ ਨੋਟ ਜਾਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗਾਈਡੈਂਸ ਨੋਟਿਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਭੋਜਨ 'ਤੇ ਗਾਈਡੈਂਸ ਨੋਟ

ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ 'ਤੇ ਗਾਈਡੈਂਸ ਨੋਟ

ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਫੂਡ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਲਈ ਫੂਡ ਹਾਈਜੀਨ ਅਤੇ ਸੇਫਟੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਗਾਈਡੈਂਸ ਨੋਟ

ਭੋਜਨ-ਸੰਭਾਵੀ ਜੋਖਮ ਅਤੇ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਧਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ

ਰਵਾਇਤੀ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ

ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ- ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ-ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ।

26. ਸਾਰੇ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਸਿਕ ਨਿਊਜ਼ਲੈਟਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

27. ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਸਾਰੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੀ ਸਟਾਫ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਾਲ 2018 ਵਿਚ 356 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 824 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਅਥਾਰਟੀ ਦੇ 11 ਨਵੇਂ ਦਫਤਰ ਅਤੇ ਦੋ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਸਥਾਪਤ ਹੋਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹ ਦਫ਼ਤਰ ਭੋਜਨ ਲਾਇਸੈਂਸ, ਦਰਾਮਦ, ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ।

28. ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੇ ਈਟ ਰਾਈਟ ਟੂਲ ਕਿੱਟ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਸਹੀ ਆਦਤਾਂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਧਾਰਣ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਦਿਲਖਿੱਚਵੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ (ਗੇਮਾਂ, ਏਵੀਜ਼, ਪੋਸਟਰਾਂ ਆਦਿ) ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਪੈਕੇਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਆਸਾਨ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟੂਲ ਕਿੱਟ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐਮਐਚਐਫਡਬਲਯੂ) ਦੁਆਰਾ ਸਟੇਟ ਪੀਆਈਪੀਜ਼ (ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਟੂਲਕਿਟ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ।

29. ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ: ਆਸ਼ਾ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪੂਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਵਰਚੁਅਲ ਸਿਖਲਾਈ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। 

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟ੍ਰੇਨਰ : ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੋ ਬੈਚਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਕੁਲ 6 ਰਾਸ਼ਟਰ ਪੱਧਰੀ ਸਰੋਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ (ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ, ਐਨਐਚਐਸਆਰਸੀ ਅਤੇ ਵੀਐਚਏਆਈ ਤੋਂ) ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਸਾਮ, ਛੱਤੀਸਗੜ, ਦਿੱਲੀ, ਹਰਿਆਣਾ, ਝਾਰਖੰਡ, ਕਰਨਾਟਕ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਮਨੀਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ , ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉਤਰਾਖੰਡ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ (38) ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ। ਸਿਖਲਾਈ ਵਰਚੁਅਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ, 2020 ਵਿਚ ਦੋ ਬੈਚ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਰਾਜ ਟ੍ਰੇਨਰ : ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ, ਐਨਐਚਐਸਆਰਸੀ ਅਤੇ ਵੀਐਚਏਆਈ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰੀ ਸਰੋਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਸਿਖਲਾਈ ਐਨਐਚਐਸਆਰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਰਾਜ ਦੇ ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਦੀ ਔਨਲਾਈਨ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 252 ਸਟੇਟ ਟ੍ਰੇਨਰ ਅਤੇ 45 ਸਟੇਟ ਆਬਜ਼ਰਵਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। 

30. ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ 'ਈਟ ਰਾਈਟ ਇੰਡੀਆ' ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਭੋਜਨ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧੀ ਹੈ। 110 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ 1,300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪੂਲ ਵਿੱਚ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੂੰ ਰੋਟਫੈਲਰ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਦੁਆਰਾ ਫੂਡ ਸਿਸਟਮ ਵਿਜ਼ਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਚੋਟੀ ਦੇ 10 ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

31. ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਨੇ ਈਟ ਰਾਈਟ ਇੰਡੀਆ ਪਹਿਲ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ:

ਸ਼ੁਰੂਆਤਾਂ :

• ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਈਟ ਰਾਈਟ ਇੰਡੀਆ ਤਹਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਅਤੇ ਮਾਪਣ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ‘ਦਿ ਈਟ ਰਾਈਟ ਚੈਲੇਂਜ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਵਿੱਚ 179 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ।

• ਸਕੂਲਾਂ ਲਈ ਸਹੀ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਚੁਣੌਤੀ ਤਹਿਤ ਪੋਸਟਰ ਅਤੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। 

• ਮਕਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਧੀਨ ਸਮਾਰਟ ਸਿਟੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਵਿੱਚ ਐਫਐਸਐਸਏਆਈ ਦੁਆਰਾ 'ਈਟ ਸਮਾਰਟ ਸਿਟੀ' (ਚੁਣੌਤੀ) ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਾਰਟ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਸਹੀ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। 

ਰੀਲੀਜ਼:

• ‘ਈਟ ਰਾਈਟ ਹੈਂਡਬੁੱਕ’, ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਈਟ ਰਾਈਟ ਇੰਡੀਆ (ਈਆਰਆਈ) ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸਕੇਲ-ਅੱਪ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬਚਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਈਆਰਆਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਐਸਓਪੀਜ਼, ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

• ਇਹ ਈ-ਹੈਂਡਬੁੱਕ '' ਕੋਵਿਡ -19 ਦੌਰਾਨ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ '' ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਧਾਰਣ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।

• ਇਹ ਸਕੂਲ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਅਤੇ ਸਫ਼ਾਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜੋ ਕਿ ਸਾਰੇ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਲਈ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੌਰਾਨ ਪਾਲਣ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉੱਤਮ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਆਮ ਮਿੱਥਾਂ ਬਾਰੇ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 

• ‘ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਖਾਦੇ ਹੋ?’ ਇੱਕ ਈ-ਕਿਤਾਬ ਜੋ ਖਾਣ ਪੀਣ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਖਾਣ ਬਾਰੇ ਤਕਨੀਕੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਾਧਾਰਣ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਸਧਾਰਣ ਰਵਾਇਤੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਬਦਲਦੀ ਹੈ।

• ਈਟ ਰਾਈਟ ਕੈਂਪਸ ਲਈ 'ਆਰੇਂਜ ਬੁੱਕ' ਜੋ ਕੈਂਪਸ ਦੀਆਂ ਕੰਟੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਵੱਛਤਾ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟਿਕਾਊ ਭੋਜਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ, ਸੰਸਥਾਵਾਂ,  ਹਸਪਤਾਲ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਗਾਈਡ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।

• ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ- ਸੂਬਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬਚਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਰਾਜ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ।  ਇਹ ਨਿਯਮਤ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ, ਆਇਰਨ, ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਦੀ ਔਸਤਨ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਏਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਅਨਾਜ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਸਬੰਧੀ ਵੀ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

13. ਐੱਨਏਸੀਓ

1. ਮਾਣਯੋਗ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ 18-11-2020 ਨੂੰ, ਆਲਮੀ ਰੋਕਥਾਮ ਗੱਠਜੋੜ (ਜੀਪੀਸੀ) - ਐਚਆਈਵੀ ਰੋਕਥਾਮ 2021-2025 ਦੀ ਵਰਚੁਅਲ ਅੰਤਰ ਮੰਤਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਯੂਐੱਨਆਈਡੀਐੱਸ ਅਤੇ ਯੂਐੱਨਐੱਫਪੀਏ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਰੋਡਮੈਪ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਰੋਕੂ ਯਤਨਾਂ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ।

2. ਐਨਏਸੀਪੀ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਟਰੈਕ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਐਨਏਸੀਓ ਨੇ 9 ਆਉਟਪੁੱਟ ਸੂਚਕਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਟੈਸਟਿੰਗ 1.25 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2.65 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ  ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਅਬਾਦੀ ਵਿੱਚ 1.6 ਕਰੋੜ ਤੋਂ 2.89 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੂਨ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨਾਕੋ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਲੱਡ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 73 ਲੱਖ ਖੂਨ ਯੂਨਿਟ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਪੀਐਲਐੱਚਆਈ ਦੀ ਉਮਰ ਭਰ ਦੀ ਮੁਫਤ ਏਆਰਟੀ ਲੈਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 9.4 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 14.86 ਲੱਖ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 

3. ਨੈਸ਼ਨਲ ਏਡਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਸੰਗਠਨ (ਨਾਕੋ), ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਐਚਆਈਵੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਚਆਈਵੀ ਸੇਨਟੀਨੇਲ ਨਿਗਰਾਨੀ (ਐਚਐਸਐਸ) ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਐਚਆਈਵੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਚਆਈਵੀ ਸਰਵੇਖਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਿਸਟਮ ਹੈ, ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਬਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਐਚਐਸਐਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਐਚਆਈਵੀ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਵੀ 1998 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਖਰੀ ਦੌਰ 2019 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਾਕੋ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਐਚਆਈਵੀ ਅਨੁਮਾਨ 2019 ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ: ਰਿਪੋਰਟ; ਜੋ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ 2020 ਦੇ ਤੇਜ਼ ਟਰੈਕ ਟੀਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤਿੰਨ 'ਤੇ ਕਿੰਨੀ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। 

4. ਨਾਕੋ ਨੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸਰਵੇਖਣ ਲਾਇਟ, 2020 ਦੇ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

5. ਨਾਕੋ ਨੇ ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਮਨੀਪੁਰ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਰਾਜਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੁਟੀਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਪਣ ਵਾਲੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਵੇਰਵਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲੂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 

6. ਨਾਕੋ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐੱਚਆਈਵੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਅਬਾਦੀ / ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਬਾਦੀ, ਬ੍ਰਿਜ ਅਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਇੰਟਰਪਰਸਨਲ ਸੰਚਾਰ ਸੈਸ਼ਨ ਐਸਬੀਸੀਸੀ ਪੈਕੇਜ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਸ ਪੈਕੇਜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਟੀਵੀਸੀ, ਛੋਟੇ ਐਨੀਮੇਟਿਡ ਵਿਡੀਓਜ਼, ਜੀਆਈਐਫ, ਰੇਡੀਓ ਜਿੰਗਲ, ਕਾਮਿਕ ਸਟ੍ਰਿਪਸ, ਪੋਸਟਰ ਅਤੇ ਫਲਿੱਪ ਬੁੱਕ ਆਦਿ। ਇਸ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮਕਸਦ ਐਚਆਰਜੀ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਕੰਡੋਮ ਦੀ ਸਹੀ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਅਧਾਰਤ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਸਮੇਤ ਨਿਯਮਤ ਟੈਸਟ , ਏਆਰਟੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਦੀ ਸਹੂਲਤ, ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਐਚਆਈਵੀ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ (ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ) ਐਕਟ, 2017 ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਐਸਬੀਸੀਸੀ ਪੈਕੇਜ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ:

7. ਏਆਰਟੀ ਐਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ; ਐੱਚਆਈਵੀ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਵਾਇਰਲ ਲੋਡ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਐਚਆਈਵੀ (ਪੀਐਲਐੱਚਆਈਵੀ) ਨਾਲ ਜੀ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਏਆਰਟੀ ਇੱਕ ਉਮਰ ਭਰ ਦਾ ਇਲਾਜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਦੇਖਭਾਲ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਵਾਇਰਲ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਨੈਕੋ ਨੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇਲਾਜ ਸਾਖਰਤਾ ਬਾਰੇ ਆਈਈਸੀ ਸਮੱਗਰੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਏਆਰਟੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ, ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ, ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵਾਇਰਲ ਲੋਡ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

8. ਏਆਰਟੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਰੋਤ ਸਮੂਹ ਦੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਤੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਡਾਲਟਗ੍ਰਾਵਰ ਅਧਾਰਤ ਵਿਧੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ 1 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੀਐਲਐਚਆਈਵੀ ਡੀਟੀਜੀ ਅਧਾਰਤ ਹਨ।  ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨਿਦਾਨ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਡਿਊਲਟਗ੍ਰਾਵਰ ਅਧਾਰਤ ਏਆਰਟੀ ਵਿਧੀ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 

9. ਨਾਕੋ ਨੇ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇਖਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸਪੁਰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਲੇਂਡਡ ਕਲੀਨਿਕਲ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵਰਚੁਅਲ ਅਤੇ ਕਲਾਸ ਰੂਮ ਸਿਖਲਾਈ ਢੰਗ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਅਨੌਖਾ ਮਾਡਲ ਹੈ।

10. ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ 24 ਮਾਰਚ, 2020 ਤੋਂ ਐਚਆਈਵੀ -1 ਵਾਇਰਲ ਲੋਡ ਟੈਸਟਿੰਗ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਏਆਰਟੀ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮਰੀਜ਼ ਟੈਸਟ ਲਈ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਫਲੇਬੋਟੋਮਿਸਟ ਨਮੂਨੇ ਲਈ ਏਆਰਟੀ ਸੈਂਟਰਾਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਨਾਕੋ ਦੁਆਰਾ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਸਕੱਤਰ (ਐਮਓਐਚਐਫਡਬਲਯੂ) ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ / ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕਾਰਗੋ ਉਡਾਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਪੀਐਲਐੱਚਆਈ ਏਆਰਟੀ ਸੈਂਟਰਾਂ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਜਾਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। 

11. ਆਈਸੀਐਮਆਰ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ, ਨਾਕੋ ਨੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੈਸਟਿੰਗ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ 64 ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਐਚਆਈਵੀ -1 ਵਾਇਰਲ ਲੋਡ ਲੈਬਾਂ ਵਿਚੋਂ 30 ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

14. ਈ-ਸਿਹਤ

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਲੀਮੈਡੀਸਨ ਸੇਵਾਵਾਂ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੈਲੀਮੇਡੀਸਾਈਨ ਸਰਵਿਸ "ਈ ਸੰਜੀਵਨੀ" ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਪਹਿਲ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਟੈਲੀ ਮਸ਼ਵਰਾ ਸੇਵਾਵਾਂ - ਡਾਕਟਰ-ਤੋਂ-ਡਾਕਟਰ (ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ) ਅਤੇ ਰੋਗੀ-ਤੋਂ-ਡਾਕਟਰ (ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ ਓਪੀਡੀ) ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ ਨੂੰ ਨਵੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰ (ਏਬੀ-ਐਚਡਬਲਯੂਸੀ) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦਸੰਬਰ 2022 ਤੱਕ 'ਹੱਬ ਅਤੇ ਸਪੋਕ' ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ 1.5 ਲੱਖ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀ-ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀ- ਐਸਐਚਸੀਜ਼ ਅਤੇ ਪੀਐਚਸੀਜ਼ ਵਿਖੇ ਸਥਾਪਤ 'ਸਪੋਕਸ' ਲਈ ਸਲਾਹ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਐਨਐਚਐਮ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਤ 'ਹੱਬਾਂ' ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

13 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਨੂੰ, ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 'ਈ ਸੰਜੀਵਨੀ ਓਪੀਡੀ' ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ - ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਮਰੀਜ਼ ਕੋਵਿਡ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਓਪੀਡੀ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲੋਂ ਟੈਲੀ-ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਸਨ।  

ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ ਨੇ 20 ਨਵੰਬਰ 2020 ਨੂੰ 8 ਲੱਖ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। 27 ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 11,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਰੀਜ਼ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ ਅਤੇ ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ ਓਪੀਡੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਿਖਰਲੇ 10 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ (259904), ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (219715), ਕੇਰਲ (58000), ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (46647), ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (43045), ਗੁਜਰਾਤ (41765), ਆਂਧਰਾ ਹਨ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (35217), ਉਤਰਾਖੰਡ (26819), ਕਰਨਾਟਕ (23008), ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ (9741) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। 

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ (ਐਨਡੀਐਚਐਮ): 15 ਅਗਸਤ 2020 ਨੂੰ, ਮਾਨਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਐਨਡੀਐਚਬੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਕਲਪ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ (ਐਨਡੀਐਚਐਮ) ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ। 

ਐਨਡੀਐਚਐਮ ਨੂੰ ਪੜਾਅਵਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

• ਪੜਾਅ 1 ਪਾਇਲਟ ਅਧਾਰ 'ਤੇ 6 ਕੇਂਦਰ ਸਾਸ਼ਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ 

• ਪੜਾਅ 2 ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਅਤਿਰਿਕਤ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰੇਗਾ

• ਪੜਾਅ 3 ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਐਨਡੀਐਚਐਮ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ, ਆਨ-ਬੋਰਡਿੰਗ, ਅਤੇ ਐਨਡੀਐਚਐਮ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਾ ਟੀਚਾ ਬਣਾਏਗਾ।

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਐਨਡੀਐਚਐਮ ਪਾਇਲਟ ਅਧਾਰ 'ਤੇ 6 ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ (ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂਆਂ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਦਿਉ, ਲਕਸ਼ਦੀਪ, ਲੱਦਾਖ ਅਤੇ ਪੁਡੂਚੇਰੀ) ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੈਲਥ ਆਈਡੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲਈ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸਿਹਤ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਉਣਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਨੈਟਵਰਕ (ਐਨਐਮਸੀਐਨ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਈ-ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਈ-ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਡਲਿਵਰੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 50 ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜੋ ਐਨਕੇਐਨ (ਨੈਸ਼ਨਲ ਨੋਲੇਜ ਨੈਟਵਰਕ - ਹਾਈ ਸਪੀਡ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ) ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋੜੀਂਦੇ ਕੇਂਦਰੀਕਰਣ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰੋਤ ਕੇਂਦਰ (ਐਨਆਰਸੀ) ਅਤੇ 7 ਖੇਤਰੀ ਸਰੋਤ ਕੇਂਦਰ (ਆਰਆਰਸੀ) ਹੇਠਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ:

• ਐਨਆਰਸੀ ਕਮ ਕੇਂਦਰੀ ਆਰਆਰਸੀ-ਐਸਜੀਪੀਜੀਆਈਐਮਐਸ, ਲਖਨਊ

15. ਬਿਮਾਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੇਂਦਰ (ਐਨਸੀਡੀਸੀ)

ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਿਜੀਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ (ਐਨਸੀਡੀਸੀ) ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਸ ਮੰਡਲਾਂ (ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ) ਨਾਲ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਜਵਾਬ, ਮਹਾਮਾਰੀ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 8 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਲਵਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ), ਬੰਗਲੁਰੂ (ਕਰਨਾਟਕ ), ਕੋਜ਼ੀਕੋਡ (ਕੇਰਲਾ), ਕੂਨੂਰ (ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ), ਜਗਦਲਪੁਰ (ਛੱਤੀਸਗੜ), ਪਟਨਾ (ਬਿਹਾਰ), ਰਾਜਾਮੁੰਦਰੀ (ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਅਤੇ ਵਾਰਾਣਸੀ (ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਵਿਖੇ ਹਨ।

ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਿਖੇ ਤਕਨੀਕੀ ਕੇਂਦਰ / ਵਿਭਾਗ:

1. ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰੋਗ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਆਈਡੀਐਸਪੀ)

2. ਮਹਾਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਡਿਵੀਜ਼ਨ 

3. ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (ਏਡਜ਼ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਸਮੇਤ)

4. ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ

5. ਪਰਜੀਵੀ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ

6. ਮੈਡੀਕਲ ਐਂਟੋਮੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਵੈਕਟਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਕੇਂਦਰ,

7. ਜ਼ੂਨੋਸਿਸ ਦੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ

8. ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ ਰੋਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ

9. ਮਲੇਰੀਓਲੋਜੀ ਐਂਡ ਕੋਆਰਡੀਨੇਸ਼ਨ ਦੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ(ਐਮ ਐਂਡ ਸੀ),

10. ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਕਿੱਤਾਮੁਖੀ ਸਿਹਤ, ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕੇਂਦਰ

11. ਗੈਰ ਸੰਚਾਰੀ ਰੋਗਾਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰ

ਸਾਲ 2020 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ 700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ, ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜਿਸਟ ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਜੀਨੋਮਿਕ ਸੀਨਿੰਗ ਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। 

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ :

1. ਆਈਡੀਐਸਪੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਪੀਐਚ (ਆਈਐਚ) ਡਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਾਤਰੀਆਂ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕੋਵਿਡ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਐਕਸਪੋਜਰ / ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਸੀ) ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ। 

2. ਸਾਰੇ ਸ਼ੱਕੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।

3. ਸਾਰੇ ਸ਼ੱਕੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ 3 ਲੈਬਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਲਏ ਗਏ। 

4. ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਆਈਟੀਬੀਪੀ/ਫ਼ੌਜ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੁਹਾਨ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪੈਰਾ-ਮਿਲਟਰੀ ਫੋਰਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

5. ਤਕਰੀਬਨ 39 ਲੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਧੀਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ (14 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਘਰ ਦੀ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਅਤੇ 14 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਸਿਹਤ ਨਿਗਰਾਨੀ)

6. ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਵਿੱਚ 1 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਪਰਕ ਲੱਭੇ ਗਏ ਅਤੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

7. ਆਈਐਲਆਈ ਅਤੇ ਸਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਫੀਲਡ ਟੀਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਘਰ-ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਲਾਇਆ ਗਿਆ। 

8. ਜਿਆਦਾ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਈਵੈਂਟ ਸਨ:

9. ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ 7 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਦੇ ਸੈਲਾਨੀ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸ਼ੱਕੀ ਵਿਅਕਤੀ

10. ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ

11. ਤਬਲੀਗੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨਾਲ 18 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਅ 

12. ਚੇਨਈ ਅਤੇ 8 ਹੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਬਜ਼ੀ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਅ

 

1. ਸੰਪਰਕ ਟਰੇਸਿੰਗ, ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਘਰ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਘਰ-ਘਰ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਭਾਲ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਬਾਰਡਰ ਕਰਾਸਿੰਗ ਵਿਖੇ ਸਿਖਲਾਈ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ, ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸੈਂਟਰਾਂ ਦੀ ਸੈਨੀਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਿਆਰੀ। 

2. ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਕੋਬਾਸ -6800, ਸਵੈਚਾਲਤ ਆਰਐਨਏ ਐਕਸਟਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਜੀਨੋਮ ਸੀਕਨਸਿੰਗ ਲਈ ਨੈਕਸਟ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਸੀਕੁਏਂਸਰ ਦੁਆਰਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਨਾਲ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ। 

3. ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲੱਸਟਰਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਹਨ: -ਆਗਰਾ ਸਮੂਹ, ਭੀਲਵਾੜਾ ਸਮੂਹ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਐਸਏਐੱਸ ਨਗਰ ਸਮੂਹ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਧਾਰਾਵੀ ਸਮੂਹ। 

4. ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮਾਂ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਂਚ ਚੌਕੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ’ਤੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।

5. ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੇਸਾਂ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮਾਂ ਵਲੋਂ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ, ਗੁਜਰਾਤ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ , ਕਰਨਾਟਕ, ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ, ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਲੱਦਾਖ, ਯੂਪੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮੀਖਿਆ ਅਤੇ ਸੋਧੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

6. ਰਣਨੀਤਕ ਹੈਲਥ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ (ਐਸਐਚਓਸੀ), ਆਈਡੀਐੱਸਪੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਤ ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਨੂੰ 8 ਫਰਵਰੀ 2020 ਤੋਂ ਕੋਵਿਡ -19 ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

7. ਦਿੱਲੀ, ਇੰਦੌਰ (ਐਮਪੀ), ਭੋਪਾਲ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸੀਰੋ -ਨਿਗਰਾਨੀ।

8. ਦਿੱਲੀ, ਪੰਜਾਬ, ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਆਦਿ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰੋਗਿਆ ਸੇਤੂ ਅਤੇ ਆਈਟੀਆਈਏਐੱਸ ਆਈਟੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਯੋਗਤਾ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਔਨਲਾਈਨ ਸਿਖਲਾਈ। 

 

9. ਨਿਯਮਤ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਈਟੀ ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ ਨਿਯਮਤ ਡੇਟਾ ਅਪਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਲਮੇਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

10. ਆਈਈਸੀ : ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਈ ਆਈਈਸੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੀਖਿਆ।  ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਆਈਸੀਆਈ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ। 

11. ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਐਸਐਫ, ਆਈਟੀਬੀਪੀ, ਇਨਮਾਸ, ਡੀਆਰਡੀਓ, ਆਈਸੀਐਮਆਰ, ਐਮਏਐਮਸੀ, ਐਲਐਚਐਮਸੀ, ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ, ਕੌਮੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਆਦਿ ਸਾਹਮਿਲ ਹਨ, ਨੂੰ ਆਰਟੀ-ਪੀਸੀਆਰ ਟੈਸਟਿੰਗ, ਰੈਪਿਡ ਕਾਰਡ ਟੈਸਟਿੰਗ, ਬੀਐਮਡਬਲਯੂ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ, ਨਮੂਨਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ, ਪੀਪੀਈ ਡੋਨਿੰਗ ਅਤੇ ਡੌਫਿੰਗ ਕਰਨਾ, ਹੱਥ ਅਤੇ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਰੱਖਣ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਰਾਜ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਮੁਹਾਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਵਰ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵ (ਸੰਕਲਪ ਨੋਟ) ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ-ਏਐਸਬੀਵਾਈ ਅਧੀਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸੇ ਰਿਜਨਲ ਐਨਸੀਡੀਸੀ, ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਨਿਗਰਾਨੀ ਇਕਾਈਆਂ, ਐਸਐਚਓਸੀ, ਏਐਮਆਰ, ਬਾਇਓ ਸਿਕਿਓਰਿਟੀ, ਇੱਕ ਹੈਲਥ, ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ ਲੈਬ ਸਮਰੱਥਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। 

ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਏਐਮਆਰ ਕੰਟੇਨਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਨੋਡਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਹੈ।  ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲਈ ਲਾਗ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਗਲੋਬਲ ਏਐੱਮਆਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (GLASS) ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਏਐਮਆਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਾਲਾਨਾ ਏਐਮਆਰ ਦੇਸ਼ ਸਵੈ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਸਰਵੇਖਣ (ਟ੍ਰੈਕਐਸਐਸ) ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਮਾਨਕੀਕਰਨ ਲਈ 24 ਰਾਜਾਂ ਦੇ 29 ਰਾਜ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਲਈ ਈਸੀਐਚਓ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਵਰਚੁਅਲ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਆਈਈਸੀ ਨੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਈ ਮੀਡੀਆ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਦਰਭ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਨੇ ਨੈਟਵਰਕ ਲੈਬਾਂ ਲਈ ਈਕਿਊਏਐੱਸ ਕਰਵਾਏ ਅਤੇ ਨੈਟਵਰਕ ਸਾਈਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤੇ ਉਭਰ ਰਹੇ ਏਐਮਆਰ ਸਟ੍ਰੈਨਜ਼ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ। 

ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਅਰਬੋਵਿਰਲ ਐਂਡ ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ ਰੋਗ: ਆਰਟੀ.-ਪੀਸੀਆਰ ਦੁਆਰਾ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਤੋਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਈਕਰੋ ਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਸਟਾਫ ਲਈ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਰਿਕੇਟਸਿਓਲੋਜੀ ਅਤੇ ਆਰਟੀ-ਪੀਸੀਆਰ ਦੁਆਰਾ ਰੈਫਰਲ ਨਮੂਨਾ ਟੈਸਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਹੈਂਡ-ਆਨ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ। 

ਆਈਡੀਐਸਪੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕਰਣ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਅਧਾਰਤ ਆਈਟੀ ਸਮਰੱਥ ਬਿਮਾਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​/ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰੈਪਿਡ ਰਿਸਪਾਂਸ ਟੀਮ (ਆਰਆਰਟੀ) ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਧ ਰਹੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ, ਆਈਡੀਐਸਪੀ ਕੋਵਿਡ - 19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸੰਯੋਜਨ ਵੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।  ਕਿਆਸਨੂਰ ਜੰਗਲ ਰੋਗ, ਕਰੀਮੀਅਨ-ਕਾਂਗੋ ਹੈਮੋਰੈਜਿਕ ਬੁਖਾਰ, ਮੌਸਮੀ ਇਨਫਲੂਐਂਜ਼ਾ ਏ (ਐਚ1ਐਨ1), ਐਂਥ੍ਰੈਕਸ, ਲੈਪਟੋਸਪੀਰੋਸਿਸ, ਸਕਰੱਬ ਟਾਏਫਸ ਵਰਗੇ ਕੁੱਲ 474 ਫੈਲਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਦਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਮੁੱਚੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਰਾਜ / ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਇਕਾਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਵੈੱਬ ਸਮਰੱਥ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਿਹਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੰਟੈਗਰੇਟਡ ਹੈਲਥ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ (IHIP) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 7 ਰਾਜਾਂ ਅਰਥਾਤ ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕਰਨਾਟਕ, ਉੜੀਸਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਅੱਜ ਤੱਕ, ਆਈਐਚਆਈਪੀ ਦੀ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ 9 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

8 ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵੀ ਕੋਵਿਡ -19 ਸਕਰੀਨਿੰਗ ਅਤੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਟਰੇਸਿੰਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਫਿਲੇਰੀਅਲ ਕਲੀਨਿਕਾਂ, ਸਿਖਲਾਈਆਂ, ਇਨਟੋਮੋਲੋਜੀਕਲ ਸਰਵੇਖਣ ਵੀ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਆਈਈਸੀ ਅਤੇ ਮੋਰਬਿਟੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਐਂਡ ਡਿਸਏਬਿਲਿਟੀ ਪ੍ਰੀਵੈਂਸ਼ਨ (ਐਮਐਮਡੀਪੀ) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਪੀਐਚਸੀ, ਦੁਵਾਰਾਪੁਡੀ, ਪੂਰਬੀ ਗੋਦਾਵਰੀ ਵਿਖੇ ਲਿਮਫੈਟਿਕ ਫਿਲਾਰਿਆਸਿਸ ਫਾਇਲੇਰੀਆ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਕਾਲੀਕੱਟ ਸ਼ਾਖਾ ਨੇ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।

ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਣ: ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਸ਼ਾਖਾ ਨਵੀਂਆਂ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁੜ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਉਪਕਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗੀ। ਜਨ ਸਿਹਤ, ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ, ਐਨਟੋਮੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੈਰਾ ਮੈਡੀਕਲ / ਟੈਕਨੋਕਰੇਟਸ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਇਹ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਫੈਲਣ / ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਖਿਲ਼ਾਫ ਤੇਜ਼ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ। 

ਨਵੀਂਆਂ ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ: 13 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਝਾਰਖੰਡ-. ਐਨਸੀਡੀਸੀ ਬ੍ਰਾਂਚ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਨੇੜੇ ਹੈ।

ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੌਜੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ: ਇਹ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਅਣੂ ਤਸ਼ਖੀਸ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਅਣੂ ਮਹਾਂਮਾਰੀ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਖੋਜ-ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੀਆਂ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਲਈ ਕੋਬਾਸ-6800 ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ 7 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਲਗਭਗ 175000 ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

ਹੋਲ ਜੀਨੋਮ ਸੀਕਵੈਂਸਿੰਗ: ਸਾਰਸ-ਕੋਵ -2 ਦੀ ਹੋਲ ਜੀਨੋਮ ਸੀਕਵੈਂਸਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 352 ਕੋਵਿਡ -19 ਪੌਜੇਟਿਵ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਪੂਰੇ ਜੀਨੋਮ ਸੀਕਵੈਂਸਿੰਗ ਨੂੰ ਆਈਜੀਆਈਬੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਜੀਆਈਐਸਆਈਡੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ। ਫਾਈਲੋਜੈਟਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਅਤੇ ਜੀਨੋਮਜ਼ ਏ​​4, ਏ2ਏ ਅਤੇ ਏ3 ਦੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ। ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਜੀਨੋਮ (ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ) ਅਣ-ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਏ ਕਲੱਸਟਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸ ਦੀ ਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਏ4-ਕਲਾਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹਨ।

ਪਰਜੀਵੀ ਰੋਗ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਪੀਡੀ): ਓਡੀਸ਼ਾ (6 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ) ਅਤੇ ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (6 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ) ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਿੱਟੀ ਸੰਚਾਰਿਤ ਹੈਲਮਿਨਥਸ (ਐਸਟੀਐਚ) ਪ੍ਰਸਾਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦਾ ਦੁਬਾਰਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕੇਰਲ, ਮੇਘਾਲਿਆ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਸਿੱਕਮ, ਓਡੀਸ਼ਾ, ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਵਿੱਚ ਐਸਟੀਐਚ ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਫੀਲਡ ਡੇਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਇਸ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਬਾਲ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ, ਐਮਐਚਐਫਡਬਲਯੂ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਚਿੱਤਰ 1. ਐਨਸੀਡੀਸੀ-ਆਈਜੀਆਈਬੀ ਦੁਆਰਾ ਲੜੀਵਾਰ ਸਾਰਸ-ਕੋਵ -2 ਜੀਨੋਮਜ਼ ਦਾ ਫਾਈਲੋਜੈਟਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ

ਨਿਊਕਲੀਓਟਾਈਡ ਤਰਤੀਬ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਾਇਰਲ ਜੀਨੋਟਾਈਪਾਂ ਅਤੇ ਡੇਂਗੂ, ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਅਤੇ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਸੀਰੋਟਾਈਪਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਵੱਖਰੇਵੇਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੌਜੀ ਵਿਭਾਗ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ (2015 20152020) ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਡੇਂਗੂ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀਰੋਟਾਈਪ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ। ਏਐਮਆਰ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬੈਕਟਰੀਆ ਆਈਸੋਲੇਟਸ ਵਿੱਚ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਬਠਿੰਡਾ, ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਫੈਲਣ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਵੀ ਡਵੀਜ਼ਨ ਵਿਖੇ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ।

ਅਪਲਾਈਡ ਰਿਸਰਚ: ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇਸਟਡ ਮਲਟੀਪਲੈਕਸ ਪੀਸੀਆਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਰ ਸਾਹ ਦੇ ਜਰਾਸੀਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ: ਨੇਸਟਡ ਮਲਟੀਪਲੈਕਸ ਪੀਸੀਆਰ ਤਕਨੀਕ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰ ਸਾਹ ਦੇ ਜਰਾਸੀਮਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਲਈ ਕੁੱਲ 600 ਕੋਵਿਡ-19 ਨੈਗੇਟਿਵ ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ 400 ਕੋਵਿਡ -19 ਪੌਜੇਟਿਵ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪੌਜੇਟਿਵ ਨਮੂਨਿਆਂ ਲਈ ਜੀਨ ਦੀ ਤਰਤੀਬ ਇਸ ਸਮੇਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। 

ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ: ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕੇਂਦਰ, ਡੀਜੀਐਚਐਸ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਅਧੀਨ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਬਜਟ 38.34 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਮਿਆਦ 31 ਮਾਰਚ 2021 ਤੱਕ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਵਧਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਤੀਬਰ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਪੰਦਰਾਂ ਖੇਤਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2021 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਤੀਬਰ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕਿੱਟਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਈ। ਐਂਟੀ ਐਚਏਵੀ ਆਈਜੀਐਮ, ਐਂਟੀ ਐਚਆਈਵੀ ਆਈਜੀਐਮ, ਐਚਬੀਐਸਏਗ, ਐਂਟੀ ਐਚਬੀਸੀ, ਐਚਬੀਏਗ, ਐਂਟੀ ਐਚਸੀਵੀ ਦੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਮਾਰਕਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇਨਵਾਇਰਨਮੈਂਟਲ ਆਕੂਪੇਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਐਂਡ ਕਲਾਈਮੇਟ ਚੇਂਜ ਐਂਡ ਹੈਲਥ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (ਸੀਈਓਐਚ-ਸੀਸੀਐਚ) ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਕਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਗੈਰ-ਸਿਹਤ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਸੈਕਟਰਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ਪੀਐਮਸੀਸੀ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ “ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਿਸ਼ਨ” ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੌਸਮ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2019 ਵਿੱਚ, ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਨਪੀਸੀਐਚਐਚ) ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ (ਐਨਐਚਐਮ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਐਮਐਚਐਫਡਬਲਯੂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ (ਐਚਏਪੀ, ਆਈਈਸੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੀਈਈਜ਼ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਲਈ ਸੇਂਟੀਨੇਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ), ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਵੈਕਟਰ ਬੋਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਆਦਿ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹਨ।

ਅਪਲਾਈਡ ਰਿਸਰਚ: ਨੇਸਟਡ ਮਲਟੀਪਲੈਕਸ ਪੀਸੀਆਰ ਤਕਨੀਕ ਦੁਆਰਾ ਸਾਹ ਦੇ ਹੋਰ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਲਈ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਮੂਨੇ ਵਿੱਚ ਨੇਸਟਡ ਮਲਟੀਪਲੈਕਸ ਪੀਸੀਆਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹੋਰ ਸਾਹ ਦੇ ਜਰਾਸੀਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ (600 ਕੋਵਿਡ-19 ਨੈਗੇਟਿਵ ਅਤੇ 400 ਕੋਵਿਡ-19 ਪੌਜੇਟਿਵ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ)ਹੋਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਨੂੰ 5 ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਪ੍ਰਾਈਮਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਸ ਖਾਸ ਟੀਚੇ ਵਾਲੇ ਜਰਾਸੀਮ / ਸਮੂਹ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਡੇਂਗੂ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕੁੱਲ 55 ਪੀਸੀਆਰ ਉਤਪਾਦ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2015 ਤੋਂ 2020 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਿਊਕਲੀਓਟਾਈਡ ਸੀਕਵੈਂਸਿੰਗ ਲਈ ਜ਼ੂਨੋਸਿਸ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ, ਨੂੰ ਸੀਰੋਟਾਈਪ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਬਾਇਓਇਨਫਾਰਮੈਟਿਕਸ ਟੂਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਇਓ ਇਨਫੌਰਮੈਟਿਕਸ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਲੜੀਵਾਰ ਸੀਰੋਟਾਈਪ ਡੀਈਐਨਵੀ 1, ਡੀਈਐਨਵੀ 2, ਡੀਈਐੱਨਵੀ 3 ਅਤੇ ਡੀਈਐਨਵੀ 4 ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। 2019-20 ਡੀਈਐੱਨਵੀ1 ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਡੀਈਐੱਨਵੀ 3 ਅਤੇ ਡੀਈਐੱਨਵੀ 4 ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

16. ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਨਵੀਐਚਸੀਪੀ)

ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਐਸਡੀਜੀ 3.3 ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ਤੇ ਲਾਗ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 5 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਟੀਚਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ, ਬਲਕਿ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ, ਮੁਫਤ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਅਤੇ ਡਰੱਗਜ਼ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।  ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਪਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਮੁੱਖ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਕਥਾਮ, ਪ੍ਰੇਰਕ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰਕ ਦਖਲ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ, ਪਹੁੰਚ ਵਧਾਉਣ, ਤਸ਼ਖੀਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ (ਸਤੰਬਰ 2020 ਤੱਕ):

• ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੀਰੋਲੌਜੀਕਲ ਟੈਸਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ -11,99,524 

• ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ - 49,590 

• ਨਵੇਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਚਸੀਵੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ (ਇਲਾਜ ਦਾ ਅੰਤ) - 12,086

• ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੀਰੋਲੌਜੀਕਲ ਟੈਸਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ -21,11,238 

• 362 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ 456 ਇਲਾਜ ਬਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ

ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦਰਮਿਆਨ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕੋਵਿਡ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਦਵਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਨਿਰਵਿਘਨ ਇਲਾਜ ਲਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਲਮੇਲ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੌਕਡਾਉਨ ਅਵਧੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਅੰਤਰ-ਰਾਜ ਤਾਲਮੇਲ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।  ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸੰਚਾਰਾਂ ਨੇ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਜਵਾਬ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਲੌਕਡਾਉਨ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਢੰਗਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਟਸਐਪ, ਸਟੇਟ ਨੋਡਲ ਅਫਸਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਐਸਐਮਐਸ ਰਾਹੀਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਟਰੈਕਿੰਗ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਡਵੀਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਘਰ ਤੱਕ ਡਲਿਵਰੀ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਤਹਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਇਲਾਜ਼ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਆਵਾਜਾਈ ਪਾਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ। 

ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨਾਲ, ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸਲ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੜਾਅਵਾਰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਤਕ ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 

ਐਮ ਐਂਡ ਈ ਫਰੇਮਵਰਕ ਦੇ ਤਹਿਤ ਐਨਵੀਐਚਸੀਪੀ- ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ, ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ 28 ਜੁਲਾਈ 2020 ਨੂੰ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੈੱਬ ਪੋਰਟਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

17. ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ (ਸੀਜੀਐਚਐਸ)

ਸੀਜੀਐਚਐਸ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ 74 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ 331 ਐਲੋਪੈਥਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ 88 ਆਯੁਸ਼ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ 12.92 ਲੱਖ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਕਾਰਡ ਧਾਰਕਾਂ (ਅਤੇ 37.71 ਲੱਖ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ) ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

17.1 ਨਵੇਂ ਐਲੋਪੈਥਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰ ਖੋਲ੍ਹਣੇ-

ਕਨੂਰ ਅਤੇ ਕੋਜ਼ੀਕੋਡ ਵਿਖੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਨਵੇਂ ਐਲੋਪੈਥਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰ ਖੋਲ੍ਹਣੇ।

17.2 ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ:

ਸੀਜੀਐਚਐਸ ਮੈਡੀਕਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਟਾਫ ਕੋਵਿਡ -19 ਲਾਗ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਹੇ ਹਨ - ਏਅਰ ਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿਚ ਡਿਊਟੀਆਂ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। 

ਕੋਵਿਡ -19 ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਸੀਜੀਐਚਐਸ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਵਸਥਾ:

* 31 ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ਮਾਰੂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਓਪੀਡੀ ਦਵਾਈਆਂ ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਮੁੜ ਅਦਾਇਗੀ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਕਲਪ

* ਪੈਨਸ਼ਨਰ ਸੀਜੀਐਚਐਸ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਕਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ 31 ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਮਿਆਦ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡ ਦੀ ਵੈਧਤਾ ਵਿੱਚ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਧਾ

* ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ 31 ਮਾਰਚ, 2020 ਤੋਂ 31 ਮਾਰਚ 2020 ਤੱਕ ਸੀਜੀਐਚਐਸ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਅਸਥਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧ

* ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ 'ਫੀਵਰ ਕਲੀਨਿਕ' ਖੋਲ੍ਹਣ ਅਤੇ ਨੋਡਲ ਸੈਂਟਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼

* ਸੀਜੀਐਚਐਸ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ -19 ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਕਾਂਤਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਇੱਕ ਆਕਸੀਮੀਟਰ (@1200/-) ਦੇਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼। 

* ਈ-ਸੰਜੀਵਨੀ ਦੁਆਰਾ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਹਰਾਂ ਨਾਲ ਟੈਲੀ ਮਸ਼ਵਰੇ 

* 'ਭਾਰਤਕੋਸ਼' ਰਾਹੀਂ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਦਾ ਔਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨ

17.3 ਹਸਪਤਾਲ ਬਿੱਲਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ:

ਹਸਪਤਾਲ ਬਿੱਲਾਂ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ,ਜੋ ਸੀਜੀਐੱਚਐੱਸ ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਲਤਾ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਤਾਂ ਜੋ ਸੀਜੀਐੱਚਐੱਸ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਨੂੰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਕਣ।

ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਵਰ੍ਹੇ ਦੌਰਾਨ ਅੱਜ ਤੱਕ ਲਗਭਗ 952 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੇ ਬਿੱਲ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

18. ਡਰੱਗ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ

• ਡਰੱਗਜ਼ ਐਂਡ ਕਾਸਮੈਟਿਕਸ ਐਕਟ, 1940 ਦੀ ਧਾਰਾ 26 ਬੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਘਰ ਤੱਕ ਸਪਲਾਈ, ਜੀਐੱਸਆਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ 220 (ਈ) ਦੀ ਮਿਤੀ 26.03.2020, ਸਿਰਫ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੈਮਿਸਟਾਂ ਲਈ ਲਾਗੂ ਹੈ ਜੋ ਫਾਰਮ -20 ਜਾਂ ਫਾਰਮ -21 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੀ ਲਾਇਸੈਂਸ ਧਾਰਕ ਹਨ ਜੋ ਡਰੱਗਜ਼ ਅਤੇ ਕਾਸਮੈਟਿਕਸ ਨਿਯਮ, 1945 ਅਧੀਨ ਗਜ਼ਟ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜੀਐਸਆਰ ਨੰਬਰ 220 (ਈ) ਮਿਤੀ 26.03.2020 ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। 

• ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਬਾਇਓਲੋਜੀਕਲਜ਼, ਨੋਇਡਾ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਡਰੱਗਜ਼ ਐਂਡ ਕਾਸਮੈਟਿਕਸ ਐਕਟ, 1940 ਦੀ ਧਾਰਾ 26 ਬੀ ਅਧੀਨ ਅਸਥਾਈ ਸਮੇਂ (12 ਮਹੀਨੇ) ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਡਰੱਗਜ਼ ਲੈਬਾਰਟਰੀ, ਕਸੌਲੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਵੈਕਸੀਨ ਦੇ ਟੈਸਟ ਲਈ ਮਹਾਂ-ਗਜ਼ਟ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਨੰ. ਐਸ ਓ 4206 (ਈ) ਮਿਤੀ 24.11.2020

• ਕਾਸਮੈਟਿਕਸ ਨਿਯਮ, 2018 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਗਜ਼ਟ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜੀਐਸਆਰ ਨੰਬਰ 763 (ਈ) ਮਿਤੀ 15.12.2020 ਵਿੱਚ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

 19. ਡੈਂਟਲ ਸਿੱਖਿਆ

19.1 ਐਮਡੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ:

2020-21 ਵਿੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ 461 ਵਾਧੂ ਐਮਡੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਐਮਡੀਐਸ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 6,689 ਹੋ ਗਈ ਹੈ।

19.2 ਬੀਡੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ:

2020-21 ਵਿੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੀਆਂ ਬੀਡੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 575 ਵਾਧੂ ਬੀਡੀਐਸ ਸੀਟਾਂ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੱਲ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 27,595 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਨਵੇਂ ਡੈਂਟਲ ਕਾਲਜ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਡੈਂਟਲ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 315 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 

*******

ਐਮਵੀ / ਐਸਜੇ

(Release ID: 1685260) Visitor Counter : 2135