ਸਹਿਜ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਫੋਟੋਨਿਕ ਢਾਂਚਿਆਂ ਜਾਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਰਡਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਫੋਟੋਨ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਕਣਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਫੋਟੋਨ ਘਣਤਾ ਦੀ ਸਹੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ ਮੋਰ ਦੇ ਖੰਭ ਵਿੱਚ। ਇਹ ਢਾਂਚੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੰਦ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਕੁਆਂਟਮ ਐਮੀਟਰਸ ਦੀਆਂ ਨਿਕਾਸੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜੋ ਇਕੱਲੇ ਫੋਟੋਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੱਢ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਚ ਕੁਸ਼ਲ ਲੇਜ਼ਰ ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 

ਡਾ. ਰਾਜੇਸ਼ ਵੀ ਨਾਇਰ, ਭਾਰਤੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਸਥਾਨ-ਰੋਪੜ ਵਿਖੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਐੱਸਟੀ) ਦੀ ਸਵਰਨ ਜਯੰਤੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਨੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਦੇ ਦਿੱਖ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਫੋਟੋਨਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਨਿਕਾਸ 'ਤੇ ਸਹੀ ਕੰਟਰੋਲ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

ਕੁਆਂਟਮ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਗਤੀ ਲਈ ਇਕਲੌਤੀ ਫੋਟੋਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਡਾ. ਨਾਇਰ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸਵਰਨ ਜਯੰਤੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੁਆਰਾ ਠੋਸ-ਸਥਿਤੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਣੂ ਨੁਕਸਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਫੋਟੋਨ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੈ। 

ਉਹ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ-ਵੈਕੰਨਸੀ (ਐੱਨਵੀ) ਕੇਂਦਰਾਂ (ਇੱਕ ਹੀਰੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਅਸ਼ੁੱਧ ਪ੍ਰਮਾਣੂ) ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਐਮੀਟਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਫੋਟੋਨ ਦੀ ਘਣਤਾ ਨੂੰ ਸੋਧ ਕੇ ਫੋਟੋਨਿਕ ਢਾਂਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫੋਟੋਨਿਕ ਕੁਆਂਟਮ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਅਤਿ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸੰਵੇਦਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਸਿੰਗਲ ਫੋਟੋਨਜ਼ ਨਿਕਾਸ ਦਰ ਦੀ ਸੋਧ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਐਨਵੀ ਸੈਂਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਪਿਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪ ਕੇ ਉਤਸੁਕਤਾ ਰੀਡਆਊਟ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਤੀਬਰਤਾ ਅਤੇ ਦਰ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕੱਲੇ ਸਪਿਨ ਅਤੇ ਫੋਟੋਨਜ਼ ਦੇ ਨੁਕਸ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐਨਵੀ ਸੈਂਟਰ, ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਰਨਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕੁਆਂਟਮ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਬਣਾਏਗਾ। 

ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਖੋਜ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ www.iitrpr.ac.in/LaNOM 'ਤੇ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। 

******

ਐੱਨਬੀ / ਕੇਜੀਐੱਸ / (ਡੀਐੱਸਟੀ ਮੀਡੀਆ ਸੈੱਲ)