ભારત સરકારનાં આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય (એમઓએસપીઆઈ)એ વર્ષ 2047 સુધીમાં 'વિકસિત ભારત'ની દિશામાં સત્તાવાર આંકડાકીય વ્યવસ્થાનાં ક્ષેત્રમાં કેટલીક પહેલો હાથ ધરી છે. રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય વ્યવસ્થાને મજબૂત કરવાની દિશામાં હાથ ધરવામાં આવેલી પહેલના ભાગરૂપે મંત્રાલયે ડેટા સંચાલિત નિર્ણય લેવા માટે અર્થતંત્રનાં વિવિધ પાસાંઓ પર ગુણવત્તાયુક્ત ડેટાની સમયસર ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા વિવિધ સુધારા કર્યા છે, જેમાં અન્ય બાબતો ઉપરાંત ડેટા કલેક્શન, ડેટા પ્રોસેસિંગ, ડેટા પ્રસાર અને ડેટા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સુધારો સામેલ છે. કેટલીક પહેલો નીચે મુજબ છેઃ

(1) વિકાસનું મૂલ્યાંકન કરવા અને સામાજિક-આર્થિક મોરચે પુરાવા આધારિત હસ્તક્ષેપોને ટેકો આપવા એમઓએસપીઆઈએ રાષ્ટ્રીય અને રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ એમ બંને સ્તરે અખિલ ભારતીય ધોરણે આરોગ્ય, શિક્ષણ, શ્રમ અને રોજગારી વગેરે જેવા વિવિધ સામાજિક-આર્થિક વિષયો પર નમૂનારૂપ સર્વેક્ષણ હાથ ધર્યું છે.

(ii) સમયબદ્ધતા ઘટાડવા માટે એમઓએસપીઆઈ એ ડેટા કલેક્શન માટે સેમ્પલ સર્વેમાં ઇન-બિલ્ટ વેલિડેશન મિકેનિઝમ સાથે ડિજિટલ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે.

(3) લઘુતમ સમયગાળા સાથે એડવાન્સ રીલીઝ કેલેન્ડર (એઆરસી) મુજબ કુલ સ્થાનિક ઉત્પાદન (જીડીપી), કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સ (સીપીઆઇ), ઇન્ડેક્સ ઑફ ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન (આઇઆઇપી) જેવા મુખ્ય મેક્રોઇકોનોમિક સૂચકાંકોનો અંદાજ જાહેર કરવામાં આવે છે.

(4) સત્તાવાર આંકડાઓ માટે ડેટા મેનેજમેન્ટની સરળતાને સુલભ બનાવવા માટે, ઇસાંખ્યિકી પોર્ટલ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પોર્ટલ મહત્વપૂર્ણ મેક્રો સૂચકાંકોના સમય શ્રેણીના ડેટા અને મંત્રાલયની મોટી ડેટા સંપત્તિઓની સૂચિ પ્રદાન કરે છે.

5. રાજ્યની આંકડાકીય વ્યવસ્થાની આંકડાકીય ક્ષમતા અને કામગીરીને મજબૂત કરવા માટે કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની પેટાયોજના અંતર્ગત રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને સહાયક અનુદાન પ્રદાન કરવામાં આવ્યું હતું.

આ માહિતી આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલયના રાજ્યમંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો), આયોજન મંત્રાલયના રાજ્યમંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો) અને સંસ્કૃતિ મંત્રાલયના રાજ્ય મંત્રી રાવ ઇન્દ્રજીત સિંહે આજે રાજ્યસભામાં એક લેખિત જવાબમાં આપી હતી.

AP/IJ/GP/JD