આજે વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ મારફતે "ઈન્વેસ્ટીંગ ઈન પીપલ" વિષય પર બજેટ પછીનાં વેબિનારનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીઓ, શિક્ષણવિદો અને ઉદ્યોગના પ્રતિનિધિઓને એકઠા કરવામાં આવ્યા હતા.

કેન્દ્રીય શ્રમ અને રોજગાર તથા યુવા બાબતો અને રમતગમત મંત્રી ડૉ. મનસુખ માંડવિયાએ 'ઇન્વેસ્ટીંગ ઇન પીપલ' વિષય પર બજેટ પછીનાં વેબિનારને સંબોધતાં ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, દેશની સૌથી મોટી સંપત્તિ તેના લોકો છે. તેમણે ભારતના યુવાનોને કૌશલ્ય અને સશક્ત બનાવવાના સરકારના અભિયાનની રૂપરેખા આપી હતી. જેથી ભારતીય પ્રતિભાઓ વૈશ્વિક સ્તરે પ્રભાવ પાડી શકે. વર્ષ 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારત માટેની રૂપરેખા પર પ્રકાશ પાડતા તેમણે જણાવ્યું હતું કે, લોકોમાં રોકાણ કરવું એ માત્ર આર્થિક નિર્ણય નથી પણ શિક્ષિત, સ્વસ્થ અને સશક્ત સમાજ માટે સામાજિક, નૈતિક અને સાંસ્કૃતિક પ્રતિબદ્ધતા છે.

ડો. માંડવિયાએ રોજગાર પહેલોની સફળતા પર ભાર મૂકતા ડેટા રજૂ કર્યા હતા. જેમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, વર્ષ 2014-24 વચ્ચે 17.1 કરોડ રોજગારીનું સર્જન થયું હતું. જેમાંથી માત્ર પાછલા વર્ષમાં જ 4.6 કરોડ રોજગારીનું સર્જન થયું હતું. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, બેરોજગારીના દરમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. જે 2017-18માં 6 ટકાથી ઘટીને 2023-24માં 3.2 ટકા થયો છે અને આ જ સમયગાળામાં મહિલા રોજગારીમાં 22 ટકાથી 40.3 ટકાનો નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ આ સિદ્ધિઓનો શ્રેય ભારતની પ્રગતિશીલ નીતિઓને આપ્યો હતો, જેણે દેશના કાર્યબળને મજબૂત બનાવ્યું છે.

ડો. માંડવિયાએ આઇએલઓ વર્લ્ડ સોશિયલ સિક્યુરિટી રિપોર્ટ 2024-26ને ટાંકીને સામાજિક સુરક્ષા પહેલની અસરને પણ સંબોધિત કરી હતી. જે ભારતના સામાજિક સુરક્ષા કવરેજને 24.4 ટકાથી વધારીને 48.8 ટકા સુધી વધારવા પર પ્રકાશ પાડે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ઇ-શ્રમ પોર્ટલનું વિસ્તરણ, જેમાં 30.67 કરોડથી વધારે અસંગઠિત કામદારોને આવરી લેવામાં આવ્યાં છે અને પીએમજેએવાય હેઠળ ગિગ કામદારોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે, જે કાર્યબળ કલ્યાણ માટે સરકારની કટિબદ્ધતાને પ્રતિપાદિત કરે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સરકારે ઇ-શ્રમ હેઠળ 12 મુખ્ય કલ્યાણકારી યોજનાઓનું સંકલન પણ કર્યું છે અને આ પોર્ટલને 22 ભારતીય ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ કરાવ્યું છે. આ ઉપરાંત કામદારોના પરિવારોને સહાયરૂપ થવા માટે 10 નવી ઇએસઆઇસી મેડિકલ કોલેજોને મંજૂરી આપવામાં આવી છે, જેમાં વધુ 10 કોલેજોની યોજના પાઇપલાઇનમાં છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું.

પોતાનાં સંબોધનને પૂર્ણ કરતાં ડૉ. માંડવિયાએ પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં ભારતનું તેના લોકોમાં રોકાણ એક મજબૂત, આત્મનિર્ભર રાષ્ટ્રને આકાર આપી રહ્યું છે, જે ભવિષ્યની પેઢીઓ માટે લાંબા ગાળાના લાભો સુનિશ્ચિત કરે છે.

થિમેટિક સેગમેન્ટ દરમિયાન સેક્રેટરી (શ્રમ અને રોજગાર) સુશ્રી સુમિતા દાવરાએ એમ્પ્લોઇઝ પ્રોવિડન્ટ ફંડ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ઇપીએફઓ)ના આધુનિકીકરણમાં મોટી હરણફાળ તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું, જેમાં સાડા છ વર્ષમાં 6.2 કરોડથી વધુ નવા સભ્યોની નોંધણી અને સેન્ટ્રલાઇઝ્ડ પેન્શન પ્રોસેસિંગ સિસ્ટમ, પીએફ દાવાઓની ઓટો-સેટલમેન્ટ અને મજબૂત આઇટી ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર જેવા સુધારાનો સમાવેશ થાય છે. આ સિદ્ધિઓની સાથે સાથે સુશ્રી દાવરાએ ઈએસઆઈસીના વિસ્તરણને – 2014માં 2.03 કરોડ વીમાકૃત્ત વ્યક્તિઓ (આઈપી)થી 2024માં 3.72 કરોડ – અને 165 હૉસ્પિટલો અને 1590 દવાખાનાઓમાં વિકસતા આરોગ્યસેવા નેટવર્કને પણ ભાર મૂક્યો હતો. વધુમાં, તેમણે ટેકનોલોજીકલ વિકાસમાં પ્રગતિ પર ભાર મૂક્યો હતો - ખાસ કરીને ઇ-શ્રમ અને રાષ્ટ્રીય કારકિર્દી સેવા પોર્ટલો - અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંદર્ભ વર્ગીકરણના વિકાસ પર જી 20 ફિઝિબિલિટી સ્ટડી, જેનો હેતુ 2026 સુધીમાં વૈશ્વિક સ્તરે કૌશલ્યને બેંચમાર્ક બનાવવાનો છે.

કેન્દ્રીય બજેટ 2025-26ના પેરા 51 પર સમાંતર બ્રેકઆઉટ સત્ર - ઓનલાઇન પ્લેટફોર્મ વર્કર્સ માટે સામાજિક સુરક્ષા

શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયના સંયુક્ત સચિવ શ્રી અજોય શર્માએ "ઓનલાઇન પ્લેટફોર્મ કામદારોના કલ્યાણ માટે સામાજિક સુરક્ષા યોજના" વિષય પર બ્રેકઆઉટ સત્ર માટે સંદર્ભ પ્રસ્તુત કર્યો હતો. તેમણે કેન્દ્રીય બજેટ 2025ના પેરા 51માં આશરે 1 કરોડ ગિગ કામદારોને પીએમ જન આરોગ્ય યોજના હેઠળ હેલ્થકેર કવરેજની સાથે ઓળખકાર્ડ પ્રદાન કરવા અને ઇ-શ્રમ પોર્ટલ પર નોંધણી પ્રદાન કરવાની જોગવાઈનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો. તેમણે નિષ્ણાતોની પેનલને વ્યૂહાત્મક આયોજન, લાભાર્થીઓની ઓળખ, લાયકાતનાં માપદંડો નક્કી કરવા અને વિસ્તૃત સામાજિક સુરક્ષાનાં લાભો માટે સ્થાયી ધિરાણ સુનિશ્ચિત કરવા ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવાનાં મહત્ત્વ ચકાસવા સમજાવ્યાં હતાં. બ્રેકઆઉટ સેશનમાં નિષ્ણાત પેનલની પેનલ સાથે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી, જેમણે યોજનાના અમલીકરણ મિકેનિઝમને મજબૂત બનાવવા, અમલીકરણના પડકારો અને સંભવિત શમન વ્યૂહરચનાઓને ધ્યાનમાં લેવા માટે આંતરદૃષ્ટિ પ્રદાન કરી હતી. શ્રી શર્માએ પેનલના સભ્યોનો વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ પ્રણાલિઓ, લિંગને લગતી બાબતો અને પ્લેટફોર્મ એગ્રીગેટર્સની મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા પર મૂલ્યવાન આંતરદૃષ્ટિ આપવા બદલ આભાર માન્યો હતો.

શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયના સચિવ દ્વારા બ્રેકઅવે સત્રનો સારાંશ

સત્રના મુખ્ય પરિણામોનો સારાંશ આપતા સચિવ (એલએન્ડઇ) સુશ્રી સુમિતા દાવરાએ વધતી જતી ગિગ અને પ્લેટફોર્મ ક્ષેત્રને સામાજિક સુરક્ષા પ્રદાન કરવાની અનિવાર્યતા પર વ્યાપક સર્વસંમતિની નોંધ લીધી હતી. પેનલના સભ્યોએ નિરીક્ષણ કર્યું હતું કે પ્લેટફોર્મ વર્કમાં ઝડપથી વધારો થયો છે - 2011-12માં કુલ કામદારોના 0.54 ટકાથી વધીને 2019-20માં 1.33 ટકા થઈ ગયું છે - અને આ કામદારોને મજબૂત સામાજિક સુરક્ષા જાળ હેઠળ લાવવા માટે ઝડપી પગલાં લેવાની વિનંતી કરી હતી. આ ચર્ચામાં ચાર મુખ્ય ક્ષેત્રો પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતોઃ

નોંધણી અને ઓળખઃ વિશિષ્ટ ઓળખપત્રને વ્યાપકપણે આવરી લેવા અને સાતત્યપૂર્ણ રીતે જારી કરવા માટે ઇ-શ્રમ પોર્ટલ પર એગ્રીગેટર મોડ્યુલનો ઉપયોગ કરવો.

યોગ્યતા અને લક્ષ્યાંક: પ્લેટફોર્મ પર કામ કરતા કામદારોને આવરી લેવા માટે જોડાણનો સમયગાળો અને આવકમર્યાદા સહિત સ્પષ્ટ માપદંડો પ્રસ્તુત કરવા, જ્યારે અગાઉથી ઔપચારિક રોજગારમાં રહેલા લોકોને બાદ કરતા.

ટેકનોલોજીની ભૂમિકાઃ પારદર્શકતા અને કાર્યદક્ષતા માટે ડેટા-સંચાલિત ઉકેલો પર ભાર મૂકવો, ખાસ કરીને પ્લેટફોર્મ પર જોડાણને ઓવરલેપ કરવા અને લાભોની પોર્ટેબિલિટી સુનિશ્ચિત કરવા માટે.

સ્થાયી ધિરાણઃ હેલ્થકેર, જીવન/વિકલાંગતાનાં કવચ અને પેન્શન યોજનાઓ જેવા લાંબા ગાળાનાં લાભને જાળવી રાખવા સરકારી સહાયની સાથે-સાથે એગ્રીગેટર્સ અને કામદારોનાં પ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપવું.

સુશ્રી દાવરાએ ઉમેર્યું હતું કે, પ્લેટફોર્મ ઇકોસિસ્ટમમાં મહિલાઓને સંકલિત કરવી એ મહિલા શ્રમ બળની ભાગીદારી વધારવા માટે મહત્ત્વપૂર્ણ બની રહેશે, કારણ કે તેમાં જે લવચિકતા જોવા મળે છે અને લાખો મહત્ત્વાકાંક્ષી મહિલા ઉદ્યોગસાહસિકો અને કામદારોને સશક્ત બનાવવાની સંભવિતતા છે. તેમણે પ્લેટફોર્મ કામદારો માટે સામાજિક સુરક્ષા યોજનાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે હિસ્સેદારો સાથે મળીને કામ કરવાની મંત્રાલયની પ્રતિબદ્ધતાની પુષ્ટિ કરી.

 

AP/IJ/GP/JD

(Release ID: 2108667) Visitor Counter : 37