પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે ડી-એમોનિયમ ફોસ્ફેટ (ડીએપી) પરના એક સમયના વિશેષ પેકેજને NBS સબસિડીથી આગળ વધારવા માટે ખાતર વિભાગની દરખાસ્તને મંજૂરી આપી છે. 01.01.2025થી આગામી આદેશો સુધી ડીએપીની ટકાઉ ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે પોસાય તેવા ભાવે ખેડૂતો ઉપરોક્ત કામચલાઉ અંદાજપત્રીય જરૂરિયાત અંદાજે રૂ. 3,850 કરોડ સુધીની હશે.

પૃષ્ઠભૂમિ

28 ગ્રેડના P&K ખાતરો ખેડૂતોને ખાતર ઉત્પાદકો/આયાતકારો દ્વારા સબસિડીવાળા ભાવે ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે છે. P&K ખાતરો પર સબસિડી 01.04.2010 થી NBS યોજના દ્વારા સંચાલિત થાય છે. ખેડૂતોના કલ્યાણને નિશ્ચિતપણે ફોકસમાં રાખવાની સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા ચાલુ રાખીને, ભારત સરકારે ડી-એમોનિયમ ફોસ્ફેટ (ડીએપી) ખાતરની કિંમત યથાવત રાખીને ખેડૂતોને મોટી રાહત આપી છે. ભૌગોલિક-રાજકીય અવરોધો અને વૈશ્વિક બજારની સ્થિતિની અસ્થિરતા હોવા છતાં, સરકારે ખરીફ અને રવિ 2024-25 માટે ખેડૂતોને પોષણક્ષમ ભાવે DAPની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરીને ખેડૂત મૈત્રીપૂર્ણ અભિગમ પ્રત્યે તેની પ્રતિબદ્ધતા જાળવી રાખી હતી. જુલાઈ, 2024માં કેબિનેટે 01.04.2024 થી 31.12.2024 સુધી NBS સબસિડીથી આગળના DAP પર એક-વખતના વિશેષ પેકેજને 01.04.2024 થી 31.12.2024 સુધીમાં રૂ. 2,625 કરોડની અંદાજિત નાણાકીય અસર સાથે રૂ. 3,500 પ્રતિ MTની મંજૂરી આપી હતી. કેબિનેટે આજે (1.1.2025) મળેલી તેની બેઠકમાં DAP પરના વિશેષ પેકેજને અંદાજે 3850 કરોડ રૂપિયા સુધી લંબાવવાની મંજૂરી આપી છે. આ સાથે ખેડૂતોને પોષણક્ષમ ભાવે ડીએપીની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા એપ્રિલ 2024 થી DAP માટે મંજૂર થયેલ વિશેષ પેકેજની કુલ રકમ રૂ. 6,475 કરોડથી વધુ થશે.

લાભો: ખેડૂતોને સબસિડીવાળા, પોષણક્ષમ અને વ્યાજબી ભાવે DAPની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવામાં આવશે.

અમલીકરણ વ્યૂહરચના અને લક્ષ્યાંક: ખેડૂતોને પોષણક્ષમ ભાવે DAP ખાતરની સરળ ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે મંજૂર NBS સબસિડી ઉપર અને તેના ઉપરના આદેશો ન આવે ત્યાં સુધી 01.01.2025ના સમયગાળા માટે DAP પર રૂ. 3,500 પ્રતિ MT પર વિશેષ પેકેજ પ્રદાન કરવામાં આવશે.

AP/IJ/GP/JD