વિશ્વ માનક દિવસ, 2024 ની ઉજવણીના ભાગરૂપે માનક મહોત્સવનું આયોજન ભારતીય માનક બ્યુરો, અમદાવાદ દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે

ભારતીય માનક બ્યુરો (BIS) એ BIS એક્ટ 2016 હેઠળ સામાનના માનકીકરણ, માર્કિંગ અને ગુણવત્તા પ્રમાણપત્રની પ્રવૃત્તિઓના સુમેળભર્યા વિકાસ માટે અને તેની સાથે જોડાયેલી અથવા આકસ્મિક બાબતો માટે સ્થપાયેલી ભારતની રાષ્ટ્રીય માનક સંસ્થા છે. BIS ગ્રાહક બાબતોના વિભાગ, ગ્રાહક બાબતોના મંત્રાલય, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ, ભારત સરકારના નેજા હેઠળ કામ કરે છે. BIS 1947માં તેની શરૂઆતથી જ ભારતના ઉદ્યોગ અને ગ્રાહકોને સેવા આપી રહ્યું છે જ્યારે તે તેના અનુરૂપ મૂલ્યાંકન, પ્રયોગશાળા સેવાઓ, હોલમાર્કિંગ અને અન્ય યોજનાઓ દ્વારા ભારતીય માનક સંસ્થા (ISI) તરીકે જાણીતું હતું. BISનું મુખ્ય મથક નવી દિલ્હી ખાતે છે અને તેની 05 પ્રાદેશિક કચેરીઓ (RO) કોલકાતા (પૂર્વીય), ચેન્નાઈ (દક્ષિણ), મુંબઈ (પશ્ચિમ), ચંદીગઢ (ઉત્તરી) અને દિલ્હી (મધ્ય) ખાતે છે. પ્રાદેશિક કચેરીઓ હેઠળ, ત્યાં 38 શાખા કચેરીઓ (BOs) છે જે ઉદ્યોગને ઉત્પાદન અને ઉપભોક્તા સંબંધિત સેવાઓ પ્રદાન કરે છે, ધોરણસર પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓ કરે છે અને રાજ્ય સરકારો, ઉદ્યોગો, તકનીકી સંસ્થાઓ, ગ્રાહક સંગઠન વગેરે વચ્ચે અસરકારક કડી તરીકે સેવા આપે છે.

BIS રાષ્ટ્રીય અર્થવ્યવસ્થાને અસંખ્ય રીતે ટ્રેસેબિલિટી અને ટૅન્જિબિલિટી લાભો પ્રદાન કરે છે - સલામત વિશ્વસનીય ગુણવત્તાયુક્ત માલ પ્રદાન કરે છે; ગ્રાહકો માટે આરોગ્ય જોખમો ઘટાડવા; નિકાસ અને આયાતના વિકલ્પને પ્રોત્સાહન આપવું; જાતોના પ્રસાર પર નિયંત્રણ વગેરે. ISI ચિહ્ન ભારતના લગભગ દરેક ઘર માટે 'ગુણવત્તા' શબ્દનો સમાનાર્થી બની ગયો છે. ઘણી નવી હોલમાર્કિંગ યોજનાએ ગ્રાહકોને સોનાની શુદ્ધતાના સંદર્ભમાં ઉચ્ચતમ સ્તરની ખાતરી આપી છે. BIS 1971થી તેની અમદાવાદ ખાતેની ઓફિસ દ્વારા ગુજરાત રાજ્યમાં સેવા આપે છે. આ વર્ષો દરમિયાન, સમગ્ર ગુજરાત રાજ્યમાં ઉત્પાદન એકમોએ BIS પાસેથી 5600થી વધુ લાઇસન્સ પ્રાપ્ત કર્યા છે. એ પણ ઉલ્લેખનીય છે કે ગુજરાતના ઉદ્યોગો સમગ્ર દેશમાં ફેલાયેલા લાયસન્સની કુલ સંખ્યામાં લગભગ 12% હિસ્સો ધરાવે છે તેમજ BIS દ્વારા દર વર્ષે આપવામાં આવતા ઓલ ઈન્ડિયા ફર્સ્ટ લાયસન્સમાં પણ અગ્રણી સ્થાન ધરાવે છે જે ગુણવત્તા અને નવીનતા પ્રત્યે રાજ્યની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે.

BIS વિવિધ આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોમાં સભ્યપદ દ્વારા આંતરરાષ્ટ્રીય માનકીકરણ પ્રવૃત્તિઓમાં પણ સક્રિયપણે ભાગ લે છે, જેમ કે ઇન્ટરનેશનલ ઓર્ગેનાઇઝેશન ફોર સ્ટાન્ડર્ડાઇઝેશન (ISO), ઇન્ટરનેશનલ ઇલેક્ટ્રોટેક્નિકલ કમિશન (IEC) અને ઇન્ટરનેશનલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન યુનિયન (ITU). આ સંરેખણ સુનિશ્ચિત કરે છે કે ભારતીય માનકો વૈશ્વિક માનકો સાથે સુસંગત છે, વેપારને સરળ બનાવે છે અને આંતર કાર્યક્ષમતાને પ્રોત્સાહન આપે છે. ISO, IEC અને ITU જેવી સંસ્થાઓમાં માનકીકરણમાં શામેલ  નિષ્ણાતોના યોગદાનને ઓળખવા માટે દર વર્ષે 14 ઓક્ટોબરના રોજ વર્લ્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ડે ઉજવવામાં આવે છે. તે પ્રથમ વખત 1970 માં મનાવવામાં આવ્યું હતું અને આ દિવસ વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા ચિહ્નિત કરવામાં આવે છે, જેમાં પરિષદો, પરિસંવાદો અને શૈક્ષણિક કાર્યક્રમોનો સમાવેશ થાય છે, જે તમામ વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં માનકીકરણના મહત્વ વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે રચાયેલ છે. BIS આપણા દેશમાં મોખરે રહેલા માનકોના મહત્વ વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે કાર્યક્રમો, વર્કશોપ અને સેમિનારનું પણ આયોજન કરે છે. આ વર્ષની થીમ SDG 9: કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાના યુગમાં ઉદ્યોગ, નવીનતા અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, 'બહેતર વિશ્વ માટે વહેંચાયેલ દ્રષ્ટિ', બહુ-વર્ષીય અભિયાન હેઠળ ચાલુ છે. વિશ્વ માનક દિવસ (WSD) ઉજવણીના ભાગ રૂપે, BIS, અમદાવાદ 01 થી 14 ઓક્ટોબર, 2024 દરમિયાન માણક મહોત્સવના ભાગ રૂપે વિવિધ પ્રવૃત્તિઓનું આયોજન કરી રહ્યું છે જેમાં, વિવિધ જિલ્લાઓમાં સ્ટેકહોલ્ડર્સ કોન્ક્લેવ, ક્વોલિટી વોક, સ્ટાન્ડર્ડ ક્લબ સાથેની કોલેજોમાં ક્વોલિટી કનેક્ટ - મીમ લેખન, ક્વિઝ, રીલ બનાવવા વગેરે જેવી પ્રવૃત્તિઓ. મુખ્ય ઉદ્યોગો સાથે ગુણવત્તાયુક્ત જોડાણ, જિલ્લા કલેક્ટર કચેરીઓ અને ગ્રામ પંચાયતો, ગ્રામ સભાઓ, ગુણવત્તા તરફના પગલાં વગેરે દ્વારા તેમના પરિસરમાં ગુણવત્તાની પ્રતિજ્ઞા અને વૃક્ષારોપણનું સંચાલન કરવું.

વધુમાં, વિશ્વ માનક દિવસ એ BIS માટે નિષ્ણાતો, હિતધારકો અને નીતિ નિર્માતાઓની ઉજવણી કરવાનો સમય છે જેઓ માનકો બનાવવા અને લાગુ કરવા માટે અથાક મહેનત કરે છે. તે આ વિચારને મજબૂત કરે છે કે માનકો ગ્રાહક વિશ્વાસ, ઉત્પાદન નવીનતા અને ટકાઉ ભવિષ્યની કરોડરજ્જુ છે. સારમાં, વિશ્વ માનક દિવસ BIS ને એક મજબૂત માળખું બનાવવાની તેની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવવાની મંજૂરી આપે છે જે વૈશ્વિક માનકો સાથે ભારતનું સંરેખણ સુનિશ્ચિત કરે છે, ઉદ્યોગોને સમર્થન આપે છે, ગ્રાહકોનું રક્ષણ કરે છે અને વિશ્વના મંચ પર રાષ્ટ્રની સ્પર્ધાત્મકતાને મજબૂત કરે છે.

AP/GP/JD

(Release ID: 2064431) Visitor Counter : 40