પ્રધાનમંત્રીનાં અગ્ર સચિવ ડૉ. પી કે મિશ્રાએ આજે ભુવનેશ્વર ઓડિશામાં કલિંગા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજીનાં વિદ્યાર્થીઓ, ફેકલ્ટી અને કર્મચારીઓને સંબોધન કર્યું હતું.

આ પ્રસંગે ઉપસ્થિત તેજસ્વી અને યુવા માનસને સંબોધતા આનંદ વ્યક્ત કરતાં અગ્ર સચિવે કલિંગા ગ્રૂપ ઓફ ઇન્સ્ટિટ્યૂશન્સની પ્રેરણાદાયી સફર પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જેની શરૂઆત 1992માં ભાડાના મકાનમાંથી શરૂ કરીને શિક્ષણ માટે પૂર્વ ભારતમાં સૌથી વધુ માંગ ધરાવતા સ્થળોમાંની એક હતી. તેમણે છેલ્લાં થોડાં દાયકાઓમાં આ અદ્ભુત સફર માટે આ સંસ્થાની પ્રશંસા કરી હતી.

મુખ્ય સચિવે કેઆઇઆઇટીના ચાર્ટમાં સતત ટોચનાં રેન્કિંગની પ્રશંસા કરી હતી અને સંસ્થાઓનાં સર્વસમાવેશક માળખાની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે કલિંગા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સોશિયલ સાયન્સિસનો ઉદ્દેશ શિક્ષણ દ્વારા આદિવાસી સમુદાયોને સશક્ત બનાવવાનો છે, જેમાં 65 ટકાથી વધુ વિદ્યાર્થીઓમાં શૂન્ય ડ્રોપઆઉટ રેશિયો ધરાવતી છોકરીઓ છે.

ઉચ્ચ શિક્ષણમાં સર્વસમાવેશકતા અને વિવિધતાનાં સર્વોચ્ચ મહત્ત્વ પર ભાર મૂકીને અગ્ર સચિવે આવકારદાયક અને સર્વસમાવેશક વાતાવરણની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો, જે તમામ પૃષ્ઠભૂમિનાં વિદ્યાર્થીઓને તેમનાં સ્વપ્નો અને આકાંક્ષાઓ પૂર્ણ કરવા સક્ષમ બનાવે છે. "વિવિધતા દ્વારા જ આપણે વિવિધ દ્રષ્ટિકોણ અને આંતરદૃષ્ટિ પ્રાપ્ત કરીએ છીએ, જે બધા માટે શીખવાના અનુભવને સમૃદ્ધ બનાવે છે." ડો. મિશ્રાએ આનંદ વ્યક્ત કરતા જણાવ્યું હતું કે, સંસ્થા આદિવાસી સંસ્કૃતિ અને મૂલ્યોના સંરક્ષણ, પ્રોત્સાહન અને સંરક્ષણ તરફ પણ કામ કરી રહી છે.

અગ્ર સચિવે જણાવ્યું હતું કે, "આપણા પ્રધાનમંત્રી ભારત માટે 2047 નું ભવ્ય વિઝન ધરાવે છે, જે તેમણે વિવિધ પ્રસંગોએ વ્યક્ત કર્યું છે." અગ્ર સચિવે નોંધ્યું હતું કે, ભારતે ટેકનોલોજીને અપનાવીને અને તેનો અમલ કરીને પ્રકૃતિ અને સંસ્કૃતિ બંનેની સંભાળ રાખીને વિકસિત દેશનો દરજ્જો પ્રાપ્ત કરવો જોઈએ. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, "ભારત વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીમાં વિચારશીલ નેતા બની રહેશે, જે તમામ ક્ષેત્રોમાં અગ્રેસર રહેશે."

ભારતના વિકાસનું નેતૃત્વ કરતી મહિલાઓની વિભાવના અને વિકસિત ભારતના સંકલ્પને સ્પર્શતા અગ્ર સચિવે જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે આપણા રાષ્ટ્રીય જીવનમાં ભ્રષ્ટાચાર, જાતિવાદ અને કોમવાદને કોઈ સ્થાન નથી ત્યારે અર્થતંત્ર વધુ સર્વસમાવેશક અને નવીનતાસભર બનશે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, જો બંને એકબીજા સાથે જોડાશે તો દેશના યુવાનોના વિકાસને અનુરૂપ અદ્ભુત તાલમેલ ઊભો થશે. આ સંદર્ભમાં પ્રધાનમંત્રીનાં મુખ્ય સચિવે તાજેતરમાં શરૂ થયેલી 'વોઇસ ઑફ યુથ' પહેલનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જે વર્ષ 2047માં વિકસિત ભારતનાં વિઝનમાં યુવાનો માટે તેમનાં વિચારો પ્રદાન કરવા માટેનો મંચ છે.  તેમણે અમૃત કાલ દરમિયાન યુવા માનસને આ દિશામાં વિચારવા અને ભારતની વિકાસગાથામાં સક્રિય ભૂમિકા ભજવવા વિનંતી કરી હતી.

રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020 વિશે બોલતા, પ્રધાનમંત્રીના મુખ્ય સચિવે જણાવ્યું હતું કે, તેનો ઉદ્દેશ 2040 સુધીમાં ભારતમાં એક સેકન્ડ-ટુ-નોન એજ્યુકેશન સિસ્ટમ બનાવવાનો છે, જે સામાજિક અથવા આર્થિક પૃષ્ઠભૂમિને ધ્યાનમાં લીધા વિના તમામ શીખનારાઓ માટે ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણની સમાન સુલભતા ધરાવે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, બંધારણમાં કલ્પના કરવામાં આવી છે તે મુજબ, ભારતના વિકાસમાં માનવીય તેમજ સામાજિક સુખાકારીને પ્રોત્સાહન આપવામાં ઉચ્ચ શિક્ષણની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા છે.

અનુસંધાન નેશનલ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશનના અમલીકરણ પર પ્રકાશ પાડતા પ્રધાનમંત્રીના અગ્ર સચિવે પાંચ વર્ષ માટે કુલ 50,000 કરોડ રૂપિયાના બજેટ વિશે માહિતી આપી હતી, જેમાંથી મોટો હિસ્સો બિન-સરકારી સ્ત્રોતો પાસેથી આવવાનો અંદાજ છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "એએનઆરએફ બીજ, વૃદ્ધિ અને પ્રોત્સાહન આપશે તથા ભારતની યુનિવર્સિટીઓ, કોલેજો અને સંશોધન સંસ્થાઓમાં ઉદ્યોગ, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને સરકારી વિભાગો અને સંશોધન સંસ્થાઓ વચ્ચે જોડાણ કરીને સંશોધન અને નવીનતાની સંસ્કૃતિને પ્રોત્સાહન આપશે."

ડો. પી. કે. મિશ્રાએ આ વર્ષના બજેટ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જેમાં સનરાઇઝ ડોમેન્સમાં સંશોધન અને નવીનતાને વેગ આપવા માટે ટેક-સેવી યુવાનોને મદદ કરવા માટે રૂ. 1 લાખ કરોડનું ભંડોળ સ્થાપિત કરવાની જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે અને યુવાનોને ડિજિટલ યુગમાં વિકસાવવા માટે જરૂરી કૌશલ્યોથી સજ્જ કરવામાં કલિંગા જૂથની ભૂમિકાની પ્રશંસા કરી હતી અને સાથે સાથે જ્ઞાન-આધારિત અર્થતંત્ર માટે પાયો પણ નાખ્યો હતો, જે આપણા દેશની પ્રગતિ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે નાણાકીય સહાયને સરકારની પૂર્વીય વિસ્તારને ભારતની વિકાસગાથાનું શક્તિશાળી પ્રેરકબળ બનાવવા માટે અતિ ધ્યાન આપવાની કટિબદ્ધતા સાથે જોડવામાં આવશે, ત્યારે કલિંગા સંસ્થાઓ મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.

સંસ્થાઓ કેન્દ્ર સરકાર સાથે કામ કરી શકે તેવા વિવિધ માર્ગો પર પ્રકાશ પાડતા પ્રધાનમંત્રીના અગ્ર સચિવે શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં સંશોધન અને વિકાસના માળખાગત વિકાસ અને ટેકનોલોજી વિકાસ પ્રોજેક્ટ્સ માટે સરકારના સાથસહકારની પુષ્ટિ કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સરકાર આઈઆઈટી અને આઈઆઈએસસીથી આગળ સંશોધન પ્રોજેક્ટ્સ હાથ ધરી રહેલી સંસ્થાઓના આધારને વિસ્તૃત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. "વિશ્વેશ્વરૈયા પીએચડી યોજના હોય કે એએનઆરએફ હેઠળ સહયોગ હોય, શક્યતાઓ અમર્યાદિત છે." ડો.મિશ્રાએ સંસ્થાને વિદ્યાર્થીઓને ભુવનેશ્વરની સીએસઆઈઆર- આઈએમએમટી લેબમાં લઈ જવા વિનંતી કરી હતી. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "મને ખાતરી છે કે તે એક સારું એક્સપોઝર હશે."

ડો. મિશ્રાએ વિવિધ ક્ષેત્રોમાં મહિલાઓની ભાગીદારીમાં ભારતની પ્રગતિની પણ પ્રશંસા કરી હતી અને મહિલાઓ-સંચાલિત વિકાસ દ્વારા પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના વર્ષ 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારત માટેના દ્રષ્ટિકોણને ઉજાગર કર્યો હતો. તેમણે મહિલા વૈજ્ઞાનિકો, રમતવીરો અને સશસ્ત્ર દળોના જવાનોએ સમાજમાં નોંધપાત્ર પ્રદાન કર્યું હોવાના ઉદાહરણો ટાંક્યા હતા અને વિદ્યાર્થીઓને મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યાંકો નિર્ધારિત કરવા અને તેને હાંસલ કરવા માટે અવિરત પ્રયાસ કરવા વિનંતી કરી હતી. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "વધુને વધુ છોકરીઓ STEM (વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી, એન્જિનિયરિંગ અને મેથેમેટિક્સ) અભ્યાસક્રમોમાં પ્રવેશ મેળવી રહી છે અને અપવાદરૂપે સારું પ્રદર્શન કરી રહી છે."

AP/GP/JD