పరంపరాగత్ కృషి వికాస్ యోజన (పికేవివై) ఉప పథకం అయిన భారతీయ ప్రకృతి కృషి పద్ధతి (బీపీకేపీ) కింద కేంద్ర ప్రభుత్వం 2019-20 నుండి ప్రకృతి వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహిస్తోంది. ప్రకృతి వ్యవసాయం బలం,  కొన్ని రాష్ట్రాల్లో సాధించిన విజయాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని, బీపీకేపీ మిషన్ మోడ్‌లో "నేషనల్ మిషన్ ఆన్ నేచురల్ ఫార్మింగ్" (ఎన్ఎంఎన్ఎఫ్)గా, ఒక ప్రత్యేక పథకంగా స్థాయిని పెంచారు. ప్రీ-ప్రొడక్షన్, ప్రొడక్షన్ మరియు పోస్ట్ ప్రొడక్షన్ కార్యకలాపాలతో సహా ఎన్ఎంఎన్ఎఫ్  అమలును కమ్యూనిటీ బేస్డ్ ఆర్గనైజేషన్ల ద్వారా అంటే మహిళా స్వయం సహాయక బృందం (ఎస్ హెచ్ జి), వారి సమాఖ్యలు - కృషి సఖీలు, పశు సఖీలు మొదలైన వాటి ద్వారా ప్రణాళికాబద్ధం చేస్తున్నారు. ఈ ఏజెన్సీలు కూడా ఆదర్శవంతమైన ఎంపికలు కావచ్చు. బయో-ఇన్‌పుట్ వనరుల కేంద్రాల ఏర్పాటు, లేదా నిర్వహణ కోసం, మిషన్ అమలు కోసం వివిధ కేంద్ర సంస్థలకు సంబంధించిన విస్తరించిన శాఖలుగా కూడా వ్యవహరిస్తాయి.

వ్యవసాయ విస్తరణ సేవలలో లింగ అంతరాన్ని పరిష్కరించడానికి, వ్యవసాయ సాంకేతిక నిర్వహణ ఏజెన్సీ (ఆత్మా)గా ప్రసిద్ధి చెందిన “విస్తరణ సంస్కరణల కోసం రాష్ట్ర విస్తరణ కార్యక్రమాలకు మద్దతు” కింద, కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకం వ్యవసాయంలో మహిళలకు తగిన కేటాయింపులను చేసింది. ఆత్మా మార్గదర్శకాల ప్రకారం, మహిళా ఆహార భద్రతా సమూహాలు ప్రోత్సహించబడతాయి. గృహ ఆహారం మరియు పోషకాహార భద్రతను నిర్ధారించడానికి, ప్రతి సంవత్సరం ప్రతి బ్లాక్‌కు కనీసం 2 చొప్పున వ్యవసాయ మహిళల ఆహార భద్రతా బృందాలు (ఎఫ్ఎస్జిలు) ఏర్పాటు చేయాలి. ఈ ఎఫ్ఎస్జిలు  శిక్షణ, ప్రచురణ, ప్రతి సమూహానికి రూ. 10,000 ఇన్‌పుట్‌లకు ప్రాప్యత కోసం మద్దతునిస్తాయి. ఈ ఎఫ్ఎస్జిలు కిచెన్ గార్డెన్, పెరటి కోళ్ల పెంపకం, మేకల పెంపకం, పశుపోషణ, పాడిపరిశ్రమ, పుట్టగొడుగుల పెంపకం మొదలైన వాటిని ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా "మోడల్ ఫుడ్ సెక్యూరిటీ హబ్స్"గా కూడా పనిచేస్తాయి. ఇంకా, ఆత్మా మార్గదర్శకాల ప్రకారం, లబ్ధిదారులలో 30 శాతం మంది మహిళా రైతులు/వ్యవసాయ మహిళలు ఉండాలి. . అలాగే 4.1.4 కింద మార్గదర్శకం (i) కార్యక్రమాలు, కార్యకలాపాలకు ఉద్దేశించిన వనరులలో కనీసం 30 శాతం మహిళా రైతులకు మరియు మహిళా విస్తరణ కార్యకర్తలకు కేటాయించాలి. మార్గదర్శకాల ప్రకారం, ఆత్మా గవర్నింగ్ బాడీలో, నామినేట్ అయిన నాన్-అఫీషియల్ సభ్యులలో, మూడింట ఒక వంతు మంది మహిళా రైతులు, ఇంకా, బ్లాక్ ఫార్మర్ అడ్వైజరీ కమిటీ (బిఎఫ్ఏసి), స్టేట్ ఫార్మర్స్ అడ్వైజరీ కమిటీ (ఎస్ఎఫ్ఏసి)లో ప్రగతిశీల రైతుల్లో కనీసం మూడో వంతు మంది మహిళలు ఉంటారు. జిల్లా రైతు సలహా సంఘం (డీఎఫ్‌ఏసీ) కూడా మహిళలకు తగిన ప్రాతినిధ్యం కల్పించాలి. ఆత్మా  కింద జెండర్ కోఆర్డినేటర్ మహిళా ఫేమర్ల ప్రయోజనాలను కాపాడేందుకు కొన్ని విధులు ఉంటాయి. 

• అన్ని పథకాల లబ్ది మహిళా రైతులకు కూడా అందాలి. 
• లింగ వివక్ష డేటా సేకరణ, క్లిష్టమైన థ్రస్ట్ ప్రాంతాలలో అధ్యయనాలు, చర్య పరిశోధనలు నిర్వహించడం
• వ్యవసాయ మహిళల ఆహార భద్రతా సమూహాలను ప్రోత్సహించాలి, గృహ ఆహార భద్రతను నిర్ధారించడానికి శిక్షణ మాడ్యూల్‌ను సిద్ధం చేయాలి 

ఆత్మా కింద వినూత్న కార్యకలాపాలకు మద్దతుగా గ్రామాలలో మహిళలు కూడా రైతు స్నేహితునిగా పరిగణించబడతారు. సెంట్రల్ సెక్టార్ స్కీమ్ రైతుల సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ కింద అగ్రి క్లినిక్‌లు, అగ్రి బిజినెస్యం సెంటర్  మరియు  వ్యాపార కేంద్రాలు (AC&ABC), మహిళా లబ్ధిదారులు 44% సబ్సిడీగా పొందుతున్నారు మరియు ఇతరులు 36 శాతం పొందుతారు.

నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ ఎక్స్‌టెన్షన్ మేనేజ్‌మెంట్ (మేనేజ్), నోడల్ ఆర్గనైజేషన్,  నాలెడ్జ్ రిపోజిటరీ భారతీయ ప్రకృతిక్ కృషి పధతి (బీపీకేపీ) దేశవ్యాప్తంగా 56,952 గ్రామ ప్రధానులకు సహజ వ్యవసాయంపై గ్రామ ప్రధానులకు 997 ఒకరోజు అవగాహన కార్యక్రమాలను నిర్వహించింది. ఇందులో 17626 మంది మహిళలు పాల్గొన్నారు. సహజ వ్యవసాయం, నాలెడ్జ్ రిపోజిటరీపై వెబ్ పేజీ సృష్టించబడింది. మహిళా రైతులతో సహా వివిధ వాటాదారుల ప్రయోజనం కోసం వివిధ పరిశోధన, విద్యా సంస్థల నుండి సేకరించిన సహజ వ్యవసాయానికి సంబంధించిన సమాచారం వెబ్‌సైట్‌లో అప్‌లోడ్ చేయబడింది. మహిళా రైతులతో సహా రైతుల ప్రయోజనం కోసం గ్రామ ప్రధానుల అవగాహన కార్యక్రమంలో గ్రామ ప్రధానుల కోసం 22 ప్రాంతీయ భాషలలో తయారు చేయబడిన సహజ వ్యవసాయంపై స్టడీ మెటీరియల్ భాగస్వామ్యం చేయబడింది.

కేంద్ర వ్యవసాయ, రైతు సంక్షేమ శాఖ మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర సింగ్‌ తోమర్‌ లోక్‌సభలో లిఖితపూర్వక సమాధానంలో ఈ సమాచారం అందించారు.

 

***

(Release ID: 1983046) Visitor Counter : 160