ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ (ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ), ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ, ਪਰਸੋਨਲ, ਜਨਤਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ, ਪੈਨਸ਼ਨ, ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਜ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਭਾਜਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਾਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭੁੱਲ ਸੀ। ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਹੱਤਵਆਕਾਂਖੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਰਚਿਤ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਵਿਭਾਜਨ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਵਿਭਾਜਨਕਾਰੀ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਅਨੁਮਤੀ ਦਿੱਤੀ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਭਾਜਨ ਦਾ ਨਾ ਕੇਵਲ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਬਲਕਿ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਲੇਖਕ ਸੰਘ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਮੁਸਲਿਮ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਸਮੇਤ ਜਨਤਾ ਦੇ ਸਭ ਵਰਗਾਂ ਨੇ ਮੁਖਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨਵਗਠਿਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਖੂਨੀ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਵਿੱਚ ਦਸ ਲੱਖ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਗੁਣਾ ਅਧਿਕ ਲੋਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਭਾਜਨ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਤਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਦੋ-ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਿਧਾਂਤ ਵੀ ਗਲਤ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੱਤਕਾਲੀਨ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਲੱਗ ਹੋ ਕੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣਨ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜੰਮੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ‘ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਮਾਰਕ ਪਬਲਿਕ ਲੈਕਚਰ’ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਭਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਸ਼ ਤੱਤਕਾਲੀਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨੇਹਿਰੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਅਨੁਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੁੰਦੀ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਸੰਭਾਲ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹੋਰ ਰਿਆਇਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ਼ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਦ੍ਵੀਪ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ (PoJK) ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ।

ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਮਹੋਦਯ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਗਲਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਕਬਜਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਧਿਕਤਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।

ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਮਹੋਦਯ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਡਿਤ ਨੇਹਿਰੂ ਨੇ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚੁੱਪਚਾਪ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨ੍ਹਾ ਦੀ ਵਿਭਾਜਨ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਦੇ ਲਈ ਜੰਮੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਧਿਐਨ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਰਤੀ ਪੁੱਤਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤਾਕਤਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਅਤੇ ਓਰੀ ਤੱਕ ਹਮਲਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਦੇੜ ਦਿੱਤਾ ਲੇਕਿਨ ਫਿਰ ਤੱਤਕਾਲੀਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇਹਿਰੂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਐਲਾਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਵਿਭਾਜਨ ਵੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਸੰਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਗੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਸੰਧੀ ਜਿਹੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਲਾਗੂਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਜਲ ਸੰਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਘੱਟ ਉਪਯੋਗ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਮਹੋਦਯ ਨੇ ਵਿਭਾਜਨ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਆਰਟੀਕਲ 370 ਦੀ ਉਦਾਹਰਨ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਅਵਿਕਸਿਤ ਰੱਖਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਕੇਵਲ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਰਾਜ ਹੋਏ ਬਲਕਿ ਅਲਗਾਵਵਾਦ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵੀ ਭੜਕੀਆਂ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਕਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਰਕ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਿਸ਼ਰਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਦੇਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਈ।

ਸਮਾਰੋਹ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਸ਼ੇਰ-ਏ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਐੱਸਕੇਏਯੂਐੱਸਟੀ) ਜੰਮੂ ਦੇ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. ਬੀ.ਐੱਨ.ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਨੇ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਰਿਟਾਇਡ ਗੋਵਰਧਨ ਸਿੰਘ ਜੰਵਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਮਹਿਮਾਨ ਸਨ।

*******

ਐੱਸਐੱਨਸੀ/ਪੀਕੇ

(Release ID: 1973380) Visitor Counter : 74