আজি ইয়াত সমাপ্ত হোৱা তিনিদিনীয়া, বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ সামুদ্ৰিক সন্মিলন, গ্লোবেল সামুদ্ৰিক ইণ্ডিয়া সন্মিলন, ২০২৩ অনুষ্ঠানত ১০ লাখ কোটি টকাৰ বিনিয়োগ লাভ কৰা হৈছে। এই বৃহৎ কৃতিত্বৰ সৈতে, জিএমআইএছৰ তৃতীয় সংস্কৰণে ৮০ ট্ৰিলিয়ন টকাৰ ‘অমৃত কাল ভিজন ২০৪৭’ - ২০৪৭ চনৰ ভিতৰত সামুদ্ৰিক খণ্ডৰ বিকাশৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোডীয়ে শ্বেয়াৰ কৰা এক ভিজন ডকুমেণ্ট, লাভ কৰাৰ দিশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ লৈছে।

জিএমআইএছ, ২০২৩-ৰ সামৰণি অধিৱেশনত কেন্দ্ৰীয় বন্দৰ, জাহাজ আৰু জলপথ আৰু আয়ুষ মন্ত্ৰী সৰ্বানন্দ সোণোৱালে কেন্দ্ৰীয় বিত্ত মন্ত্ৰী নিৰ্মল সীতাৰমণ; কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰী পীয়ুষ গোৱেল; কেন্দ্ৰীয় শিক্ষা আৰু দক্ষতা বিকাশ আৰু উদ্যোগমন্ত্ৰী ধৰ্মেন্দ্ৰ প্ৰধান; গুজৰাটৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ভূপেন্দ্ৰভাই পেটেল; মহাৰাষ্ট্ৰৰ উপ মুখ্যমন্ত্ৰী দেৱেন্দ্ৰ ফাডনাভিছ; কেন্দ্ৰীয় বন্দৰ, জাহাজ আৰু জলপথ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী শ্ৰীপদ নায়ক, কেন্দ্ৰীয় বন্দৰ, জাহাজ আৰু জলপথ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী শান্তনু ঠাকুৰ আৰু অনান্য়সকলৰ সৈতে ‘জিএমআইএছ ২০২৩ মুম্বাই ঘোষণাপত্ৰ’ উন্মোচন কৰে।

জিএমআইএছ, ২০২৩-ৰ সামৰণি অধিৱেশনত ভাষণ প্ৰদান কৰি কেন্দ্ৰীয় বন্দৰ, জাহাজ আৰু জলপথ আৰু আয়ুষ মন্ত্ৰী সৰ্বানন্দ সোণোৱালে কয়, “গ্লোবেল সামুদ্ৰিক ইণ্ডিয়া সন্মিলন, ২০২৩ য়ে আমাৰ দূৰদৰ্শী প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোডীৰ সামুদ্ৰিক অমৃতকাল ভিজন ২০৪৭ দৃষ্টিভংগী লাভ কৰাৰ দিশত ১০ লাখ কোটি টকাৰ অধিক বিনিয়োগৰ প্ৰতিশ্ৰুতি লাভ কৰি এক সুন্দৰ আৰম্ভণি কৰিছে। মোডীজীয়ে মুকলি কৰা ভিজন ডকুমেণ্টখনে ভাৰতৰ সামুদ্ৰিক খণ্ডৰ বিকাশৰ বাবে এক ৰোডমেপ প্ৰস্তুত কৰিছে আৰু একাধিক ক্ষেত্ৰত সময়সীমাবদ্ধ ৰূপায়ণ পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰিছে। অংশীদাৰসকলৰ মাজত অভিলেখ সংখ্যক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হোৱাৰ সৈতে, সন্মিলনখনে ভাৰতক এক বিশ্বব্যাপী সামুদ্ৰিক কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত কৰাৰ পথ মুকলি কৰি দিছে। আমি ১০ খন অংশীদাৰ দেশ, ৫০ খনতকৈও অধিক অংশীদাৰ দেশ, সকলো অংশীদাৰ, প্ৰতিনিধিসকলক কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিছো যিসকলে এই সন্মিলনৰ সময়ত সহযোগিতাৰ বাবে চিনাক্ত ক্ষেত্ৰসমূহত সহযোগিতা আৰু ভৱিষ্যতৰ প্ৰমাণ সমাধান সৃষ্টিৰ বাবে এক সংযোগ স্থাপন কৰিছিল। এই সন্মিলনৰ সফলতাৰ প্ৰতি আপোনালোকৰ সক্ৰিয় সমৰ্থনৰ সৈতে, আমি বিশ্বাস কৰোঁ যে জিএমআইএছে ইয়াৰ উদ্দেশ্য প্ৰাপ্ত কৰিছে যিয়ে আঞ্চলিক সহযোগিতা, সামুদ্ৰিক ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ বাবে এক মঞ্চ আগবঢ়াইছে।“

শ্ৰী গোৱেলে ভাৰতৰ এক্সিম বাণিজ্য ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত বন্দৰ, জাহাজ আৰু জলপথ মন্ত্ৰালয়ে গ্ৰহণ কৰা প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰশংসা কৰে যাৰ দ্বাৰা ই ২০২২-২৩ বৰ্ষত ৪৫০ বিলিয়ন ডলাৰৰ অধিক বাণিজ্য অৰ্জন কৰিছে।

বিশ্ব সন্মিলনত দেশতকৈ অধিক দেশ, ২১৫ জন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় বক্তা আৰু ৫০,০০০ শাৰীৰিক আৰু ভাৰ্চুৱেল অংশগ্ৰহণকাৰীয়ে অংশগ্ৰহণ কৰে। ইয়াৰ পূৰ্বৱৰ্তী সংস্কৰণসমূহৰ উত্তৰাধিকাৰীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, তৃতীয় বৈঠকখনে ঘৰুৱা আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সামুদ্ৰিক অংশীদাৰৰ বাবে বিস্তৃত সম্ভাৱনা উন্মোচন কৰে।

উদ্ভাৱন আৰু প্ৰযুক্তিৰ ভূমিকাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰী সৰ্বানন্দ সোণোৱালে লগতে কয়, “প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীজীৰ গতিশীল নেতৃত্বত ভাৰত গৱেষণা আৰু বিকাশ, খণ্ডগত দক্ষতা, নিৰ্মাণ ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ দিশত বিদ্যমান প্ৰযুক্তিৰ ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত শীৰ্ষস্থানত আছে। সামুদ্ৰিক দক্ষতাৰ বাবে ডিজিটেল উৎকৰ্ষ কেন্দ্ৰ (চিঅ'ইএমই) স্থাপন কৰাটো হৈছে বহুতো পদক্ষেপৰ ভিতৰত এটা যি – থলুৱা আৰু সহযোগিতামূলক বিকাশৰ দিশত, প্ৰযুক্তিগত উন্নতিৰ প্ৰতি মোডী চৰকাৰৰ প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰদৰ্শন কৰে। ইয়াৰ সৈতে সংগতি ৰাখি, ভাৰতৰ সামুদ্ৰিক ষ্টাৰ্ট আপ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ সম্ভাৱনাক ব্যৱহাৰ কৰাটো আমাৰ চৰকাৰৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰ হ’ব।“

এই তিনিদিনীয়া আলোচনাৰ সময়ত, সেউজ বন্দৰ আৰু জাহাজ চলাচলৰ সৈতে বহনক্ষম উন্নয়নৰ বিষয়েও যথেষ্ট আলোচনা হৈছিল, এনে এক ক্ষেত্ৰ য'ত নৰৱে আৰু অন্যান্য আগশাৰীৰ সামুদ্ৰিক ৰাষ্ট্ৰসমূহে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ অনুশীলনৰ সংজ্ঞা দি আছে আৰু বাকী বিশ্বই অনুসৰণ কৰিব লগা মানদণ্ড নিৰ্ধাৰণ কৰিছে। “উদাহৰণ স্বৰূপে, ভাৰতে সেউজ ইন্ধন, বৈদ্যুতিকৰণ/নৱীকৰণযোগ্য শক্তি-আধাৰিত য়াৰ্ড সঁজুলি, বাহনৰ ব্যৱহাৰৰ সৈতে জিএইচজি নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অন্যান্য বিশ্বব্যাপী ট্ৰেণ্ডিং ক্ষেত্ৰসমূহৰ মাজত কাৰ্বন নিৰপেক্ষতা বিকশিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে”, সৰ্বানন্দ সোণোৱালে কয়।

কেন্দ্ৰীয় শিক্ষা আৰু দক্ষতা বিকাশ আৰু উদ্যোগমন্ত্ৰী ধৰ্মেন্দ্ৰ প্ৰধানে কয়, “আমি বিশ্ব অৰ্থনীতিৰ অখ্যাত নায়কসকলক স্বীকাৰ কৰোঁ - আমাৰ নাবিকসকলক, যাক ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ দ্বাৰা ‘মুখ্য কৰ্মী’ হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে। বিশ্বব্যাপী সামুদ্ৰিক যোগানৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ ৫ম স্থানলৈ অসাধাৰণ উত্থান হৈছে উদ্যোগৰ বাবে সাজু প্ৰতিভা ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত আমাৰ দশকজোৰা প্ৰচেষ্টাৰ এক প্ৰমাণ।“

তেওঁ নাবিকসকলক মহামাৰীৰ পিছৰ যুগত বিকশিত হোৱা অধিক সহায়ক আৰু অধিক আৰামদায়ক কামৰ পৰিৱেশ প্ৰদান কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ, বস্ত্ৰ, উপভোক্তা পৰিক্ৰমা, খাদ্য আৰু ৰাজহুৱা বিতৰণ মন্ত্ৰী পীয়ুষ গোৱেল, গুজৰাট চৰকাৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ভূপেন্দ্ৰভাই পেটেলে শ্ৰী সোণোৱালৰ সৈতে জিএমআইএছ ২০২৩ সামৰি লয় আৰু ভাৰতৰ সামুদ্ৰিক খণ্ড কেনেদৰে দেশৰ অৰ্থনীতিৰ মেৰুদণ্ড হয় যি সকলো ৰাজহুৱা আৰু ব্যক্তিগত বন্দৰ কৰ্তৃপক্ষৰ বাবে অৰিহণা যোগায়, জাহাজ পৰিবহন, জাহাজ পৰিবহন লাইনসমূহ,  উত্তৰাধিকাৰী কোম্পানী, ষ্টাৰ্টআপ, এমএছএমই আৰু অন্যান্য সহায়ক উদ্যোগৰ প্ৰতি অৱদান আগবঢ়ায়।

সন্মিলনৰ তিনিদিনীয়া বৈঠকত কেইবাটাও অন্তৰ্দৃষ্টিপূৰ্ণ গোলমেজ আৰু অধিৱেশন অনুষ্ঠিত হয়, প্ৰতিটোৱে ভাৰত মধ্য প্ৰাচ্য ইউৰোপ অৰ্থনৈতিক কৰিডৰ (আইএমইচি), বিমষ্টেক, চাবাহাৰ বন্দৰ আইএনটিএছচি কৰিডৰৰ ওপৰত আলোচনাৰ সৈতে মুখ্য আঞ্চলিক উন্নয়নমূলক পদক্ষেপকে ধৰি সামুদ্ৰিক খণ্ডৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশসমূহ সম্বোধন কৰে। ভাৰত আৰু ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ দেশসমূহৰ মাজত যোগাযোগৰ একাধিক বন্দৰৰ বিকাশ, বিমষ্টেক আৰু আইএমইচি অৰ্থনৈতিক কৰিডৰৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ হিচাপে সামুদ্ৰিক প্ৰচাৰ আৰু আইএমঅ'ত প্ৰাসংগিক গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰসমূহক প্ৰতিনিধিত্ব কৰাৰ বাবে যুটীয়া মঞ্চৰ সুবিধা প্ৰদান কৰাৰ দৰে দিশবোৰ আলোচনাৰ কেইটামান গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰ আছিল।

জিএমআইএছ ২০২৩-এ ভাৰতৰ ক্ৰুজ খণ্ডৰ সুযোগসমূহৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে আৰু ক্ৰুজ টাৰ্মিনেল আন্তঃগাঁথনি সৃষ্টি, কৰশিথিলতাৰ সৈতে উৎসাহিত কৰা, ক্ৰুজৰ বাবে সমৰ্পিত প্ৰশিক্ষণ একাডেমীৰ সৈতে প্ৰতিষ্ঠানগত ক্ষমতা নিৰ্মাণ, আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মানদণ্ড অনুসৰি এক আকৰ্ষণীয় আৰু স্থিৰ নিয়মীয়তা নীতি পৰিকাঠামোৰ সৈতে ক্ৰুজ খণ্ডৰ বিকাশৰ বাবে চৰকাৰৰ প্ৰতিশ্ৰুতিক পোহৰলৈ আনিছে। চৰকাৰে এক সামগ্ৰিক ক্ৰুজ প্ৰচাৰ নীতি মুকলি কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰি আছে।

জিএমআইএছ ২০২৩ সন্মিলনৰ সামৰণি পৰে কেন্দ্ৰীয় স্বাস্থ্য আৰু পৰিয়াল কল্যাণ আৰু ৰাসায়নিক আৰু সাৰ মন্ত্ৰী ড০ মনসুখ মাণ্ডৱিয়া আৰু ভাৰত চৰকাৰৰ বন্দৰ, জাহাজ আৰু জলপথ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী শান্তনু ঠাকুৰৰ অধ্যক্ষতাত জাহাজ উদ্যোগ সম্পৰ্কীয় প্ৰাসংগিক অধিৱেশনৰ সৈতে।

ড০ মাণ্ডৱিয়াই কয়, "উদ্যোগটোৰ ভিতৰত সহযোগিতা, উদ্ভাৱন আৰু দক্ষতা বৃদ্ধিত সামুদ্ৰিক গোটবোৰে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে আৰু আমাৰ উদ্যোগক আগুৱাই নিয়াত এইসমূহ অপৰিহাৰ্য। সুসজ্জিত আৰু বিশেষ ক্লাষ্টাৰ স্থাপন কৰি, আমি প্ৰতিযোগিতামূলক হাৰত উচ্চ মানদণ্ডৰ মেৰামতি সেৱা বিচৰা সমগ্ৰ বিশ্বৰ জাহাজবোৰক আকৰ্ষিত কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছো।

ইয়াৰ পিছত ভাৰত চৰকাৰৰ মাননীয় বিত্ত মন্ত্ৰী শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমণৰ নেতৃত্বত সামুদ্ৰিক বিত্ত, বীমা আৰু মধ্যস্থতাৰ সন্দৰ্ভত এক বিশেষ আলোচনা হয়। কেন্দ্ৰীয় বৈদেশিক পৰিক্ৰমা আৰু সংস্কৃতি ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী মীনাক্ষী লেখিয়েও জিএমআইএছ সন্মিলন পৰিদৰ্শন কৰে।

দেশৰ সামুদ্ৰিক খণ্ডৰ সাফল্যৰ কথা উল্লেখ কৰি শ্ৰীমতী সীতাৰমণে কয়, “যোৱা ৯ বছৰত আমাৰ প্ৰচেষ্টাই সামুদ্ৰিক খণ্ডক পৰিৱৰ্তন কৰিছে, প্ৰত্যক্ষ বিদেশী বিনিয়োগত ৪.২ বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰৰ সৈতে, এই গুৰুত্বপূৰ্ণ উদ্যোগটোত অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে। মাত্ৰ ০.৯ দিনৰ টাৰ্নএৰাউণ্ডৰ সময়ৰে, ছিংগাপুৰ আৰু ডুবাইৰ দৰে আন্তৰ্জাতিক কেন্দ্ৰবোৰকো অতিক্ৰম কৰি, ভাৰতৰ বন্দৰসমূহ এতিয়া বিশ্বব্যাপী আগবাঢ়ি আছে।“

ইয়াৰ পূৰ্বে প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোডীয়ে উদ্বোধনী অধিৱেশনত ৩.২৪ লাখ কোটি টকাৰ ৩৪ খন বুজাবুজি চুক্তিৰ সৈতে ১৮,৮০০ কোটি টকাৰ ২১ টা প্ৰকল্পৰ আধাৰশিলা স্থাপন কৰে। ইয়াৰ ভিতৰত আছে ১.৮ লাখ কোটি টকাৰ সেউজ প্ৰকল্প আৰু ১.১ লাখ কোটি টকাৰ বন্দৰ উন্নয়ন আৰু আধুনিকীকৰণ প্ৰকল্প। প্ৰধানমন্ত্ৰী মোডীয়ে সামুদ্ৰিক অমৃত কাল ভিজন ২০৪৭ মুকলি কৰে - অহা ২৫ বছৰ, অমৃত কালৰ বাবে সামুদ্ৰিক খণ্ডৰ উন্নয়নৰ বাবে এক ৰোডমেপ, ২০৪৭ চনৰ ভিতৰত ভাৰতক আত্মনিৰ্ভৰ হিচাপে গঢ়ি তুলিব। প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে এই সময়ছোৱাত সামুদ্ৰিক খণ্ডৰ উন্নয়নৰ বাবে ৮০ লাখ কোটি টকাৰ বিনিয়োগ লাভ কৰাৰ লক্ষ্য ৰেখাৰ কথা কয়। গোলকীয় অৰ্থনৈতিক কৰিডৰৰ গোলমেজ সভাত বিভিন্ন দেশৰ প্ৰায় ৬০ জন প্ৰতিনিধি উপস্থিত আছিল, য'ত ৩৩ টা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কোম্পানী আৰু ১৭ টা ভাৰতীয় কোম্পানীৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়াও আছিল। উদ্বোধনী অধিৱেশনত বিভিন্ন দেশৰ ১০ জন মন্ত্ৰীয়ে মঞ্চত কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰী সৰ্বানন্দ সোণোৱালৰ সৈতে যোগদান কৰে। ১০ খন দেশৰ ২১ জন মন্ত্ৰীয়ে জিএমআইএছ, ২০২৩-ৰ বিভিন্ন অধিৱেশনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।

*****

AA/BM