18ਵੇਂ ਜੀ-20 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ 5 ਸਤੰਬਰ, 2023 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ "ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਾਇਲਟਸ" 'ਤੇ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾ ਕਾਨਫਰੰਸ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿਜੀ ਦੋਵਾਂ ਸੈਕਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਐੱਨਟੀਪੀਸੀ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਪਾਇਲਟ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਤੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ।

"ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਪਲ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਊਰਜਾ ਆਯਾਤ ਬਿੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ"

ਉਦਘਾਟਨੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਤੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਆਰ ਕੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਊਰਜਾ ਆਯਾਤ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਉਪਾਅ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਪਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨੇ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਹੈ। “ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਅਸੀਂ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਯਾਤਕ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਆਯਾਤ ਬਿੱਲ ਕਈ ਗੁਣਾ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਅਗਲੇ 2-3 ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ 7% - 8% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀਆਂ ਹਨ। ਅਗਸਤ 2022 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਗਸਤ 2023 ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ 21% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ, ਸਾਡੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦਿਨ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ 40 ਗੀਗਾਵਾਟ - 50 ਗੀਗਾਵਾਟ ਵੱਧ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਾਂ।"

"ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਭਾਲ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਤੀ ਚਿੰਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ, ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਵੱਲ ਵਧੋ"

ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। “ਅਸੀਂ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਸਾਡੀ ਗਤੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲਾਗਤ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਡੀ ਲਾਗਤ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।

ਸ਼੍ਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਨਿਰਯਾਤਕ ਵਜੋਂ ਉਭਰੇਗਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ 'ਤੇ ਸਾਡੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੇਗਾ। “ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਵੱਛ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹਰ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਲਈ 11 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਨਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਈਏ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਅੜੇ ਰਹੇ। ਦੁਨੀਆ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇਸ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੇਗੀ।

ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਲੋਡ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸਿਰਫ 4% ਹੈ ਜਦਕਿ ਸਾਡੀ ਆਬਾਦੀ 17% ਹੈ। “ਪਰ ਅਸੀਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਊਰਜਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਰੇ ਹਾਂ। ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਸਾਡੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਊਰਜਾ-ਸੁਤੰਤਰ ਬਣਨਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਸਾਡੀ ਚਿੰਤਾ ਹੈ।

"ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੀਨ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਈਂਧਨ ਭਰਨ ਵਾਲੇ ਟਿਕਾਣੇ ਵਜੋਂ ਉਭਰਨਾ ਪਵੇਗਾ"

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਾਇਲਟਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। “ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਾਇਲਟ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਗ੍ਰੀਨ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਹੈਵੀ ਡਿਊਟੀ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਪਾਇਲਟ ਹਨ। ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਲਈ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿਹਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਸ ਲਈ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜਾਂ ਅਮੋਨੀਆ ਉਸਦਾ ਜਵਾਬ ਹੈ। ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਕੁਝ ਜਹਾਜ਼ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਲਮੀ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਲਗਭਗ 10 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗ੍ਰੀਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੀਨ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਈਂਧਨ ਭਰਨ ਵਾਲੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜਾਂ ਗ੍ਰੀਨ ਅਮੋਨੀਆ ਜਾਂ ਜੋ ਵੀ ਬਾਲਣ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਸ਼ਿਪਯਾਰਡਾਂ 'ਤੇ ਬੰਕਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਗ੍ਰੀਨ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਲਈ ਪਾਇਲਟ ਵੀ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।”

24 ਘੰਟੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਲਈ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਲਈ ਪਾਇਲਟ

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਦੇ ਭੰਡਾਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜਾਂ ਗ੍ਰੀਨ ਅਮੋਨੀਆ ਲਈ ਪਾਇਲਟ ਲੈ ਕੇ ਆਵਾਂਗੇ। “ਇਹ ਪਾਇਲਟ ਜੈਵਿਕ ਈਂਧਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਸਟੀਲ ਲੈ ਲਓ; ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕੋਕਿੰਗ ਕੋਲੇ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਇੱਕ ਸਰਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ - ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਿੱਧੀ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਟੀਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਾਂ, ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਹੈ, ਕੇਵਲ ਇਹ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਟੀਲ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।"

"ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਦੀ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਵਰਤੋਂ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੇ ਭੰਡਾਰਨ ਦਾ ਹੱਲ ਹੈ"

ਸ਼੍ਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਾਏ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਪਾਇਲਟਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤਰੀਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਹਨ। “ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਬਿਜਲੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜਾਂ ਅਮੋਨੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਇਲਟ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬੋਲੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਦੁਹਰਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕੇ 'ਤੇ ਲਿਥੀਅਮ ਬੈਟਰੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆਯਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਰੇਲੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਸੀਂ 'ਗੋ' ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਮੰਗ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਿਸ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਵਧ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇਹੋ ਹੱਲ ਹੈ: ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਨੂੰ ਸਟੋਰੇਜ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ।”

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਲਈ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਈਂਧਨ ਮੁੜ ਭਰਨ ਦੇ ਬਿੰਦੂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਰੂਟ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਭਾਰੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰਕਤਾ ਅੰਤਰ ਫੰਡਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਤੀਜੇ ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ। “ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਸਫਲ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਪਾਰਕ ਢਾਂਚਾ ਇਸ ਨੂੰ ਸਫਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਫਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਹਾਂ। "ਅਸੀਂ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।"

ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ: ਨੈਸ਼ਨਲ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਸਲ ਸਿਤਾਰੇ

ਆਪਣੇ ਕੁੰਜੀਵਤ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਕੱਤਰ, ਸ਼੍ਰੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਐੱਸ ਭੱਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੈਸ਼ਨਲ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਸਲ ਸਿਤਾਰੇ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ 1,466 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। "ਇਹ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਬਜਟ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੈਵਿਕ ਈਂਧਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਟੀਲ ਉਤਪਾਦਨ, ਲੰਬੀ-ਸੀਮਾ ਦੀ ਭਾਰੀ-ਡਿਊਟੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ, ਊਰਜਾ ਭੰਡਾਰ, ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਅਤੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਵਜੋਂ 24 ਘੰਟੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਵੀਨਤਾ ਦੀਆਂ ਲੈਬਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ, ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਟੀਲ ਲਈ 456 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ, ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਲਈ 495 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ, ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਲਈ 115 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਲਈ 400 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। "ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਲਈ ਨਵੇਂ ਮਾਪਦੰਡ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ"। ਸ੍ਰੀ ਭੱਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐੱਮਐੱਨਆਰਈ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਬੰਧਤ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ, ਭਾਵ ਸੜਕ ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਰਾਜਮਾਰਗ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਸਟੀਲ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ, ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਅਤੇ ਜਲ ਮਾਰਗ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਸਬੰਧਤ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਭੇਜਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।

"ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਰੋਡਮੈਪ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ"

ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਰੋਡਮੈਪ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ (ਖਰੜਾ ਰੋਡਮੈਪ ਇੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ)। ਇਹ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੋਜ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦੇਵੇਗਾ। “ਅਸੀਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਿਯਮਾਂ, ਕੋਡਾਂ ਅਤੇ ਮਿਆਰਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਬੀਆਈਐੱਸ, ਪੀਈਐੱਸਓ ਅਤੇ ਓਆਈਐੱਸਡੀ ਵਰਗੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈੱਟ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸਟੈਂਡਰਡ ਨੂੰ ਵੀ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ 2 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਜਾਂ ਬਰਾਬਰ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।"

ਸੀਐੱਮਡੀ, ਐੱਨਟੀਪੀਸੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਬਾਲਣ ਬਣਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸਾਡੀ ਊਰਜਾ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਵੀ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੇ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।

ਸੀਈਓ, ਐੱਨਟੀਪੀਸੀ ਗ੍ਰੀਨ ਐਨਰਜੀ ਲਿਮਿਟਡ, ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਹਿਤ ਭਾਰਗਵ ਨੇ ਵੀ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ।

ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਇਲਟ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਕੀਮਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਾਇਲਟਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (ਐੱਨਟੀਪੀਸੀ) ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਬਲੈਂਡਿੰਗ; ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਮੋਬਿਲਿਟੀ (ਐੱਨਟੀਪੀਸੀ); ਐੱਫਸੀਈਵੀ ਅਤੇ ਐੱਚ2ਆਈਸੀਈ ਵਾਹਨ (ਅਸ਼ੋਕ ਲੇਅਲੈਂਡ); ਗ੍ਰੀਨ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ (ਕੋਚੀਨ ਸ਼ਿਪਯਾਰਡ); ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਿਡ ਅਤੇ ਮੋਬਿਲਿਟੀ (ਐੱਨਐੱਚਪੀਸੀ); ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ, ਏਈਐੱਮ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਜ਼ਰ (ਆਇਲ ਇੰਡੀਆ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਿਸ਼ਰਣ; ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਆਧਾਰਿਤ ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਿਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ (ਐੱਚ2ਈ); ਬੀਕਾਨੇਰ (ਏਸੀਐੱਮਈ) ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨ ਅਮੋਨੀਆ ਪਲਾਂਟ; ਗ੍ਰੀਨ ਮਿਥੇਨੌਲ, ਗ੍ਰੀਨ ਈਥਾਨੌਲ (ਐੱਨਟੀਪੀਸੀ); ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਨਾਲ ਡੀਆਰਆਈ ਸਟੀਲ ਬਣਾਉਣਾ (ਸਟੀਲ ਮੰਤਰਾਲਾ); ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਅਧਾਰਿਤ ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਿਡ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵਜ਼ (ਟੀਐੱਚਡੀਸੀ); ਹਜ਼ੀਰਾ (ਐੱਲ&ਟੀ) ਵਿਖੇ ਵੈਲਡਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ; ਆਫ-ਗਰਿੱਡ ਸੋਲਰ (ਹਾਈਜੇਨਕੋ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ; ਅਤੇ ਸੋਲਰ ਤੋਂ ਡਾਇਰੈਕਟ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ - (ਐੱਸਓਐੱਚਹਾਈਟੈੱਕ) 'ਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਚਾਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਕਨੀਕੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ, ਸਥਾਨਕ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ-ਆਰਥਿਕ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।

ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਇੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 

ਇੱਥੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦੇਖੋ।

ਸੰਬੰਧਤ:

• ਜੀ-20 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 'ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਾਇਲਟ' ਕਾਨਫਰੰਸ ਹੋਵੇਗੀ

• ਭਾਰਤ ਨੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ

• ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀ-20 ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਅਧੀਨ ਅੰਤਮ ਊਰਜਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਜ ਸਮੂਹ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸਮਾਪਤ

• ਜੀ 20 ਊਰਜਾ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਨਤੀਜਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਅਤੇ ਚੇਅਰ ਦੇ ਸਾਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ

• ਜੀ 20 ਐਨਰਜੀ ਟਰਾਂਜਿਸ਼ਨ ਵਰਕਿੰਗ ਗਰੁੱਪ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦੌਰਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ

***

ਪੀਆਈਬੀ ਦਿੱਲੀ | ਆਲੋਕ/ਧੀਪ

(Release ID: 1958545) Visitor Counter : 116